Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Usuwanie azotanów z wody podziemnej na przykładzie ujęcia „Wierzchowisko” eksploatowanego przez Wodociągi Częstochowskie

Mizera J., Szymaniec B., Folwaczny M.

Ochrona Środowiska

|

2013

|

Vol. 35, nr 3

35--38

EN

The paper presents lessons learnt from seven-year exploitation of a system for groundwater nitrate removal by biological denitrification. This process was implemented at Wierzchowisko (Mykanow, Silesian Voivodship) withdrawing water from upper Jurassic carbon deposits. Raw underground water complies with the quality recommendations for drinking water except nitrates (NO3–), which amount to about 80 gNO3–/m3 (permissible limit 50 gNO3–/m3). Nitrate removal plant opened in 2006, with capacity of 500 m3/h, comprises of the following technological installations: biofilters (kermesite bed; C2H5OH and H3PO4 dosing), aerators (FeCl3 dosing), rapid filters (kermesite bed) as well as sorption filters (WG-12 active carbon). The set of processes performed at these facilities allows 80% effectiveness in regard to groundwater nitrate removal. Due to the final ozone water disinfection, a possibility of bromate formation was noted as a result of oxidation of bromides present in the water (approx. 35 mgBr–/m3). The ozone dose was lowered in order to limit this unfavorable phenomenon and thus the bromate concentration in the purified water was reduced to <3 mgBrO3–/m3 (permissible limit 10 mgBrO3–/m3).

PL

Przedstawiono doświadczenia z siedmioletniej eksploatacji instalacji do usuwania azotanów z wody podziemnej metodą denitryfikacji biologicznej. Proces usuwania azotanów wdrożono w stacji wodociągowej „Wierzchowisko” (gm. Mykanów, woj. śląskie) ujmującej wodę z górnojurajskich utworów węglanowych. Ujmowana woda podziemna spełnia wymagania jakościowe wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi z wyjątkiem azotanów (NO4–), które osiągają zawartość około 80 gNO3–/m3 (wart. dop. 50 gNO3–/m3). Oddana do użytku w 2006 r. stacja usuwania azotanów ma wydajność 500m3/h i składa się z następujących urządzeń technologicznych: biofiltry (keramzyt; dawkowanie C2H5OH i H3PO4), aeratory (dawkowanie FeCl3), filtry pospieszne (keramzyt) oraz filtry sorpcyjne (węgiel aktywny WG-12). Układ procesów realizowanych w tych urządzeniach pozwala na uzyskanie 80% skuteczności usuwania azotanów z wody. Z uwagi na końcową dezynfekcję wody ozonem, zwrócono uwagę na możliwość utleniania bromków obecnych w wodzie (ok. 35 mgBr–/m3) do bromianów. W celu ograniczenia tego niekorzystnego zjawiska zmniejszono dawkę ozonu uzyskując ograniczenie zawartości bromianów w wodzie oczyszczonej do <3 mgBrO3–/m3 (wart. dop. 10 mgBrO3-/m3).

2

Brom jako potencjalne zagrożenie jakości środowiska wodnego w rejonach eksploatacji górniczej

Winid B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 2

135--153

PL

Brom w wodach słabo zmineralizowanych występuje w niewielkich ilościach. Średnia zawartość bromków w wodach powierzchniowych i podziemnych strefy aktywnej wymiany na ogół nie przekracza 200 μg/dm3 (0,2 mg/dm3). W większych ilościach jony te mogą występować w wodach zmineralizowanych, ale także w niektórych swoistych wodach leczniczych, wodach termalnych oraz solankach. Bromki w wodach gruntowych i powierzchniowych mogą być wynikiem dopływu zasolonych wód podziemnych. W obszarach eksploatacji górniczej gospodarka wodami zasolonymi (złożowymi, kopalnianymi i produkcyjnymi) może wpływać na wzrost zawartości bromków w wodach powierzchniowych i płytkich wodach podziemnych. Bromki w ilościach znacznie przekraczających 1 mg/dm3 rejestrowane są w odciekach i zanieczyszczonych wodach rejonów składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Obecność bromków w wodach poddawanych ozonowaniu i chlorowaniu może spowodować utworzenie bromianów, które są związkami kancerogennymi, a także szeregu związków organicznych zawierających brom, które mogą mieć działanie mutagenne. Problem powstawania bromianów dotyczy wód o zawartości powyżej 50 μg/dm3 (0,05 mg/dm3). W artykule zamieszczono dane dotyczące zawartości bromków w wodach o różnej mineralizacji. Omówiono antropogeniczne przyczyny występowania bromków z uwzględnieniem górnictwa i procesu szczelinowania hydraulicznego. Z doświadczeń eksploatacji gazu łupkowego stanu Pensylwania (USA) wynika, że konsekwencją procesu szczelinowania hydraulicznego może być obecność wód o podwyższonej zawartości bromków i problem ich utylizacji. Zwiększone zawartości bromków w wodach powierzchniowych obszarów pozostających pod wpływem eksploatacji górniczej można wiązać z wodami produkcyjnymi, ale również z innymi (poza górniczymi) ogniskami zanieczyszczeń. Zwrócono uwagę na niewielką ilość danych dotyczących zawartości bromków w wodach Polski, co jest spowodowane tym, że składnik ten nie jest uwzględniony w procedurze badania jakości wód. Znajomość tła pozwoliłaby w przyszłości na dokładniejszą ocenę stanu środowiska także przy poszukiwaniach i ewentualnej eksploatacji gazu łupkowego.

EN

Fresh water normally contains limited quantities of bromine. The average content of bromine in the surface and groundwater active exchange zone generally does not exceed 200 μg/dm3 (0.2 mg/dm3). Mineralized waters, including some specific therapeutic waters, thermal waters, and brines, may contain bromides in amounts greater than in ordinary groundwater. Bromides will penetrate into groundwater and surface water due to salty groundwater inflow. In areas of mining operations, the management of salty water (formation, mining, and production) may affect an increase in the bromide content in surface and shallow groundwater. Leachates and contaminated water from landfills and municipal storage may also contain bromide in much larger quantities than 1 mg/dm3. The presence of bromide in water undergoing ozonation and chlorination can result in the creation of bromate, a carcinogenic compound, as well as a number of organic compounds containing bromine which may have mutagenic effects. Bromate formation occurs in waters with bromide concentrations greater than 50 μg/dm3. This article presents examples of bromide contents in waters of varied mineralization levels. It describes anthropogenic sources of bromides related to mining and hydraulic fracturing. The experiences of the state of Pennsylvania (USA) with shale gas operations indicate that hydraulic fracturing processes may result in the presence of water with a higher level of bromide and problems with its disposal. Increased content of bromide in surface water in areas of mining operations may be linked to production waters, but also to other sources of pollution, apart from mining. Attention is drawn to the scarcity of available data on bromide content in Polish waters, which results from bromide presently not being included in water quality testing procedures. Additional data on bromide water concentrations would allow for a more accurate assessment of the environment prior to potential exploration and exploitation of shale gas.

3

Usuwanie jonów bromkowych z roztworów wodnych w procesie dializy Donnana

Łakomska S., Wiśniewski J.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 1

33-39

PL

Zastosowano membranowy proces wymiany anionów do usuwania bromków z roztworów wodnych. Wykorzystano dwa rodzaje membran anionowymiennych: Selemion AMV i Neosepta ACS oraz różne stężenia roztworu odbierającego (NaCl). Układ ba-dawczy zasilano roztworem modelowym lub wodą naturalną o różnym składzie jonowym. Najlepszą skuteczność usuwania jonów bromkowych z roztworu modelowego uzyskano na membranie Selemion AMV - 78%, przy stężeniu NaCl w roztworze odbierającym równym 300 mol/m3. Za membranę o najlepszych właściwościach do usuwania jonów bromkowych z wody naturalnej uznano membranę Neosepta ACS - uzyskano 90% usunięcia bromków przy względnie małym stężeniu soli w koncentracie (100 mol/m3). W dalszej kolejności badano skuteczność odzyskiwania w procesie elektrodializy chlorku sodu z odpadowego koncentratu po dializie Donnana. Odzyskany w ten sposób koncentrat zastosowano do ponownego usuwania jonów bromkowych z wody naturalnej w procesie dializy Donnana z membraną Neosepta ACS. Otrzymana skuteczność usuwania bromków z wody naturalnej w procesie wymiany jonów z wykorzystaniem odzyskanego koncentratu była stosunkowo duża (78%).

EN

The primary objective of this experimental study was to remove bromide ions from water by an anion-exchange membrane process. The experiments involved Donnan dialysis, which was carried out with two types of anion-exchange membranes, Selemion AMV or Neosepta ACS, at various NaCl concentrations in the receiver. The experimental set-up was fed with a model solution or natural water varying in ionic composition. The highest efficiency of bromide removal from the model solution amounted to 78% and was achieved with Selemion AMV at an NaCl concentration in the receiver of 300 mol/m3. The most efficient bromide removal from natural water totaled 90% and was obtained with Neosepta ACS at a relatively low NaCl concentration in the receiver, which amounted to 100 mol/m3. Another major objective of the experiments was to assess the potential for recovering sodium chloride from the spent concentrate (after Donnan dialysis) by the electrodialysis process. The concentrate recovered via this route was reused for bromide ion removal from natural water in the Donnan dialysis process involving Neosepta ACS. The extent of bromide removal from natural water in the ion exchange process combined with the reuse of the concentrate recovered was comparatively high amounting to 78%.

4

Analiza zmian ilości ubocznych produktów chlorowania i ozonowania w wodzie wodociągowej w Białymstoku

Kucharski M.

Ochrona Środowiska

|

2011

|

Vol. 33, nr 3

47-51

PL

Przedstawiono wyniki wieloletnich badań zawartości trójhalometanów (THM), kwasów halogenooctowych (HAA) i bromianów (BrO3-) w wodzie wodociągowej w Białymstoku. Wykazano, że w czasie gdy stosowano wstępne chlorowanie zawartość chloroformu w wodzie była bardzo duża (155÷194 mg/m3), maks. 240 mg/m3 w 1995 r. W 1998 r., po zmianie wstępnego chlorowania na ozonowanie, zawartość chloroformu wynosiła 12,2÷90,4 mg/m3 (średnio 36,6 mg/m3), a suma trójhalometanów (TTHM) wynosiła 13,8÷96,7 mg/m3. W kolejnych latach ilość chloroformu systematycznie malała z ponad 200 mg/m3 (1995-1996), poprzez 65 mg/m3 (2006) aż do poniżej 20 mg/m3 (2009-2010). Jednocześnie suma kwasów halogenooctowych (THAA) zmalała z 8,4÷126,6 mg/m3 (2004-2006) do 4,4÷13,4 mg/m3 (2009-2010). Zawartość bromianów po wprowadzeniu ozonowania nigdy nie przekroczyła dopuszczalnej ilości 10 mgBrO3-/m3, a najczęściej była poniżej 5 mgBrO3-/m3, przy ilości bromków w ujmowanej wodzie 10,4÷23,0 gBr-/m3. Przeprowadzona analiza zmian jakości wody wodociągowej wykazała, że modernizacja zakładu oczyszczania wody spowodowała systematyczną poprawę jej jakości w odniesieniu do zawartości niebezpiecznych dla zdrowia produktów utleniania, takich jak THM, HAA i bromiany.

EN

The paper summarizes the results of many years' investigations into the occurrence of trihalomethanes (THM), haloacetic acids (HAA) and bromates (BrO3-) in the municipal water of Bialystok. Analysis of the data ob-tained has produced the following findings. Over the period when use was made of pre-chlorination, the chloroform content of the water was very high (155 to 194 mg/m3), with a maximal value of 240 mg/m3 in 1995. In 1998, when pre-chlorination was replaced with pre-ozonation, chloroform content varied from 12.2 mg/m3 to 90.4 mg/m3 (36.6 mg/m3 on average), and the sum of trihalomethanes (TTHM) from 13.8 to 96.7 mg/m3. In subsequent years the quantity of chloroform decreased continuingly from 200 g/m3 (1995-1996), through 65 mg/m3 (2006), to a level lower than 20 mg/m3 (2009-2010). Over this period, the sum of haloacetic acids (THAA) fell from 8.4-126.6 g/m3 (2004-2006) to 4.4-13.4 mg/m3 (2009-2010). Upon introduction of the ozonation process, bromate content did not exceed the admissible value of 10 mgBrO3-/m3, and in most instances its concentration in the tap water was lower than 5 mgBrO3-/m3, the quantity of bromides in raw water ranging between 10.4 and 23.0 gBr-/m3. Analysis of the changes in the quantity of ozonation and chlorination by-products makes it clear that the modernization of the water treatment plant has noticeably improved tap water quality primarily with respect to the content of substances carrying serious health implications - THMs, HAAs and bromates.

5

Oznaczanie bromków w wodzie przeznaczonej do spożycia

Święcicka D., Garboś S.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2006

|

R. 11, nr 2

36-40

6

The determination of cobalt in soils by means of thiazolylblule tetrazolium bromide

Kamburowa M., Alexandrov A.

Chemia Analityczna

|

1998

|

Vol. 43, No. 6

1021-1026

EN

Cobalt(II) forms ternary ion-association complex with thiocyanate ions and thiazolylblue tetrazolium bromide (methylthiazolyldiphenyltetrazolium bromide, MTT) which is extracted into 1,2-dichloroethane. The molar absorptivity of the complex is 6.7 x 10(3)1 mol(-1) cm (-1) at 625 nm and the system obeys Beer's law in the range 0.5-10 ug ml(-1) Co(II): The molar ratio of MTT to [Co/SCN/4]2- was found to be 2:1. Cobalt(II) was determined in soils.

PL

Kobalt(II) tworzy potrójny kompleks jonowo-asocjacyjny z jonami tiocyjanianowymi i bromkiem metylotiazolylodifenylotetrazoliowym (MTT), który jest ekstrahowany do 1,2-dichloroetanu. Molowy współczynnik absorbcji kompleksu wynosi 6.7 x lO(3) 1 mol(-l) przy 625 nm, a prawo Beera jest spełnione w zakresie stężeń 0.5-10 ug ml(-l) Co(II). Stosunek molowy MTT do [Co/SCN/4)z wynosi 2:1. Oznaczano kobalt(II) w glebach.