Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Fuel lubricity and its laboratory evaluation

Wojtyniak Małgorzata

Journal of civil engineering and transport

|

2022

|

Vol. 4, No. 1

47--59

EN

This literature review paper discusses the subject of lubricating properties of liquid hydrocarbon-based fuels and laboratory bench tests applied in lubricity evaluation. The analysis was made in order to highlight the importance of fuel lubricity evaluation, especially application of relatively rapid laboratory tests. Inadequate lubricity may lead to an excessive wear of fuel injection system components and in some cases - even to catastrophic failure what, in turn, manifests itself in higher replacement costs, shortened service life, inefficient engine performance and increased tailpipe emissions. Nowadays, when more and more rigorous emissions standards for transportation fuels are continuously established, the satisfactory fuel lubricity is of great importance. Lubricity determines the antiwear behaviour of the lubricant over the regime of boundary lubrication when the moving surfaces are separated only by a very thin fluid film adhering to them. The most important role in forming such films is played by polar compounds and aromatic hydrocarbons that are naturally present in crude oil derived fuels. However, the refinery processes applied in fuel production remove them, thus reducing the lubricity. Fuel lubricity problems were first defined in the mid-1960s and resulted from more severe refining and treatment processes applied in the production of aviation kerosene. In those days, injection equipment failures in aircraft turbine engines were reported. Then, in the late 1980s, similar problems were revealed after the implementation by US and NATO forces of “The Single Fuel Forward” policy which mandated that all military vehicles must be operable with kerosene-based fuel. Lubricity problems regarding diesel fuel emerged in the late 1990s when some countries set limits on the sulphur and aromatic hydrocarbon content in this fuel. The paraffinic diesel fuel produced by the Fischer-Tropsch synthesis or hydrotreatment process that is more commonly applied nowadays also possesses very low lubricating properties. Generally, to provide good fuel lubricity, various additives are applied andbench tests are mostly employed to estimatetheir effectiveness. Since 1960 many test rigs have been developed. Several interlaboratory test programs were carried out to select the best bench tests that would show good correlation with field experience. Among them, only BOCLE, HFFR, and SLBOCLE test methods become industry standards.

PL

W artykule przedstawiono tematykę właściwości smarnych ciekłych paliw węglowodorowych oraz przegląd laboratoryjnych metod oceny smarności. Celem przeprowadzenia niniejszej analizy była chęć podkreślenia ważności problematyki oceny smarności paliw, w szczególności za pomocą relatywnie szybkich metod laboratoryjnych. Niewłaściwa smarność może prowadzić do nadmiernego zużycia elementów układu wtrysku paliwa, a w pewnych przypadkach - nawet do uszkodzenia aparatury wtryskowej, co w konsekwencji powoduje wyższe koszty wymiany, krótszą żywotność, zmniejszone osiągi silnika i wzrost emisji. Obecnie, w sytuacji kiedy normy emisji są coraz bardziej restrykcyjne, smarność jest szczególnie istotnym parametrem określającym jakość paliw. Smarność określa właściwości przeciwzużyciowe w warunkach tarcia granicznego. Tarcie zachodzi wówczas pomiędzy bardzo cienkimi warstwami substancji smarującej zaadsorbowanymi na powierzchniach współpracujących. Najważniejszą rolę w tworzeniu takich warstw odgrywają związki polarne oraz węglowodory aromatyczne występujące w ropie naftowej. Jednakże, w wyniku procesów rafineryjnych stosowanych podczas produkcji paliw, większość związków polarnych jest usuwana, co w efekcie prowadzi do obniżenia smarności. Problem smarności paliw pojawił się po raz pierwszy wlatach sześćdziesiątych XX wieku i był spowodowany stosowaniem głębokiego rafinowania oraz procesów uszlachetniania stosowanych w produkcji nafty lotniczej. Konsekwencją stosowania tak wytwarzanego paliwa było wiele przypadków uszkodzeń aparatury wtryskowej turbinowych silników lotniczych. Później, w latach osiemdziesiątych, problemy wynikające z niedostatecznej smarności paliw pojawiły się po wdrożeniu przez Stany Zjednoczone i NATO tzw. koncepcji jednolitego paliwa pola walki (The Single Fuel Forward”), która polega na stosowaniu we wszystkich pojazdach wojskowych paliwa przeznaczonego standardowo do silników odrzutowych. Z kolei, problem smarności oleju napędowego pojawił się na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy zaczęto wprowadzać ograniczenia dotyczące zawartości siarki i węglowodorów aromatycznych w tym paliwie. Parafinowy olej napędowy produkowany metodą syntezy Fischera-Tropscha lub w procesach uwodornienia, który jest coraz powszechniej stosowany, również charakteryzuje się niską smarnością. Aby nadać paliwom odpowiednie właściwości smarne stosowane są różnego rodzaju dodatki. Ocenę skutecznościdziałania tych dodatków prowadzi się najczęściej za pomocą metod laboratoryjnych. Od momentu pojawienia się problemów wynikających z niedostatecznej smarności paliw zostało opracowanychwiele metod laboratoryjnych oceny tego parametru. Przeprowadzono również kilka programów badań międzylaboratoryjnych mających na celu wybranie testów wykazujących największą korelację z badaniami w warunkach rzeczywistych. Spośród ocenianych testów tylko BOCLE, HFFR oraz SLBOCLE uzyskały status metod badań normowych.

2

Investigation of the Physicochemical Properties of a New Synthetic Lubricant for Passenger Car Internal Combustion Engines

Nowak Paweł

Tribologia

|

2020

|

nr 6

45--55

EN

The subject of the article is a synthetic lubricant for the latest generation internal combustion engines, used especially in passenger cars, equipped with both spark ignition engines and compression ignition engines, which is used in particular in passenger cars operating in urban conditions, overcoming relatively short distances, and therefore working usually below the recommended operating temperature of the engine. The developed 5W30 oil maintains excellent rheological properties (fluidity) also before reaching the correct operating temperature of the engine, especially at negative temperatures, which results in lower oil pump resistance and reduced friction of key engine components, which ensures better engine working conditions and affects its service life.

PL

Przedmiotem artykułu jest syntetyczny preparat smarowy do silników spalinowych najnowszych generacji, stosowanych zwłaszcza w samochodach osobowych, wyposażonych zarówno w silniki o zapłonie iskrowym, jak i w silniki o zapłonie samoczynnym, mający zastosowanie w szczególności w samochodach osobowych poruszających się w warunkach miejskich, pokonujących stosunkowo krótkie odległości i z tego powodu pracujących zazwyczaj poniżej zalecanej temperatury roboczej silnika Opracowany olej 5W30 zachowuje doskonałe własności reologiczne (płynność) także przed osiągnięciem właściwej temperatury pracy silnika, zwłaszcza w ujemnych temperaturach, co powoduje mniejsze opory dla pompy olejowej oraz zmniejszenie tarcia kluczowych elementów silnika, co zapewnia lepsze warunki pracy silnika i wpływa na jego żywotność.

3

Lubricity additives for motor fuels

Wojtyniak M., Olszewski W., Wronka G.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2018

|

R. 19, nr 12

720--723

EN

The paper describes the origin of insufficient lubricity properties of motor fuels, the essence of the problem and laboratory test methods applied to determine fuel lubricity. Ways applied by fuel industry to enhance lubricity are presented. There was also carried out a patent analysis concerning lubricity additives and fuel compositions. The anti-wear behavior of lubricity enhancers, their types and possible undesirable effects were described.

PL

W artykule opisano genezę problemu smarności paliw silnikowych, jego istotę oraz metody badania właściwości smarnych. Przedstawiono sposoby podwyższania smarności paliw stosowane w przemyśle petrochemicznym. Dokonano również analizy literatury patentowej w tym zakresie. Omówiono mechanizm działania dodatków smarnościowych, ich rodzaje oraz możliwe działania niepożądane.

4

Analiza wpływu wybranych technologii obróbki kół zębatych o uzębieniu zewnętrznym na warunki smarowania przekładni zębatych stosowanych w napędach przenośników transportowych

Wieczorek A. N.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

R. 18, nr 6

1116--1123, CD

PL

W ramach pracy określono, z użyciem zmodyfikowanej metody obliczeniowej opisanej w normie ISO/TR 15144-1:2014 (E), warunki smarowania typowych przekładni zębatych stosowanych w napędach przenośników. W szczególności zakres prac badawczych obejmował pomiary chropowatości 8 kół zębatych wytworzonych z użyciem trzech technologii wytwarzania. Następnym etapem prac było określenie, z wykorzystaniem wyznaczonych wartości chropowatości Ra, względnej grubości filmu olejowego λ dla kół zębatych wybranych przekładni zębatych. W obliczeniach wykorzystano parametry geometryczne, technologiczne i obciążeniowe zgodne z rzeczywistymi wartościami. Szeroki zakres prac doświadczalnych i obliczeniowych pozwolił na określenie szeregu spostrzeżeń, z których najważniejszymi są: wyznaczana chropowatość powierzchni zębów kół zębatych zależała od kierunku pomiaru, chropowatość mierzona wzdłuż linii zęba była mniejsza niż mierzona wzdłuż kierunku zarysu zęba, analizowane zębate są eksploatowane w warunkach smarowania granicznego lub mieszanego, niekorzystne warunki smarowania analizowanych par kół zębatych tworzących stopnie II lub III przekładni zębatych wynikały z relatywnie niskiej prędkości obrotowej i wysokiej wartości obciążenia.

EN

As a part of the study, the lubrication conditions of typical gear transmissions used in drives of conveyors were determined using the modified calculation method described in ISO/TR 15144-1:2014 (E) standard. In particular, the scope of the research work included measurements of roughness of 8 gear wheels produced with the use of three manufacturing technologies. The next stage of work involved determination of the roughness value Ra, the relative thickness of the oil film λ for the gear wheels of the selected gear transmissions. Geometric, process and load parameters corresponding to the real values were used in the calculations. A wide range of the experimental and calculation work performed allowed making some observations. The most important of them are as follows: the measured value of the roughness of the surface of gear wheel teeth depended on the direction of the measurement; the roughness measured along the flank pitch line was lower than that measured along the tooth profile direction; the gear wheels subjected to the analysis are operated in boundary or mixed lubrication conditions; the unfavourable lubrication conditions of the analysed pairs of gear wheels forming the stage II or III of gear transmissions resulted from a relatively low rotational speed and a high value of the load.

5

Problemy kształtowania technologicznej warstwy wierzchniej w aspekcie odporności na zacieranie. Cz. 1, Prognozowanie zacierania

Wojciechowski Ł.

Tribologia

|

2015

|

nr 5

133--145

PL

Artykuł przedstawia przegląd współczesnej wiedzy dotyczącej mechanizmów inicjujących zacieranie i ocenę stopnia jej wykorzystania w prognozowaniu tego procesu. Wyróżniono pięć podstawowych parametrów/właściwości, które mogą determinować odporność warstwy wierzchniej na ten typ katastroficznego zużywania. Analiza zebranych informacji pozwoliła na stwierdzenie, że w zależności od indywidualnych cech tribosystemu (materiały pary trącej, rodzaj środka smarowego i reżim, w jakim pracuje, środowisko) modele przewidujące początek zacierania mogą bazować na innych przesłankach. Opierając się na takim podejściu do zagadnienia, zaproponowano topologiczną koncepcję kształtowania warstwy wierzchniej o podwyższonej odporności na zacieranie.

EN

The article presents a review of modern knowledge concerning mechanisms of scuffing activation and the evaluation of the level of its application in the prediction of this process. Five basic groups (temperature, debris, energetic, structural and boundary layer durability) of parameters/features were selected that can determine the resistance of the surface layer to this type of catastrophic wear. The analysis of acquired data indicated that models representing the interdependence of individual features of the tribosystem (friction pair materials, the type of the lubricating medium and the regime of its operation, and the environment), which are used to predict the onset of scuffing, can be based on different premises. A topological concept of the surface layer with increased scuffing performance was proposed using this approach. Additionally, a brief terminological analysis of the scuffing definitions was carried out. Some inaccuracies appearing in the scientific works in the context of determining scuffing were indicated.

6

Tribologia smarowania granicznego

Pytko S., Pytko P., Furmanik K.

Tribologia

|

2011

|

nr 5

189-204

PL

Autorzy wyjaśnili, kiedy zachodzi tarcie suche i jaki wpływ ma wartość obciążenia na współczynnik tarcia oraz przedstawili, w jakich technicznych warunkach zachodzi tacie płynne. Tarcie płynne, jak wiemy, jest wtedy, kiedy pomiędzy elementami tworzy się warstwa smarna. W pracy przedstawiono warunki występowania tarcia granicznego zachodzącego po przerwaniu filmu smarowego oraz omówiono doniesienia literaturowe związane z badanym tematem. Podano, jak powstaje graniczna warstwa w czasie smarowania elementów maszyn oraz jakie warstwy powstają po zadziałaniu dodatków przeciwzatarciowych typu EP na bazie siarki. W oparciu o wyniki badań własności dodatków przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych otrzymane przez innych autorów wyjaśniono, w jakich warunkach zachodzi przejście tarcia płynnego w graniczne. W pracy przedstawiono wykresy wpływu obciążenia i prędkości poślizgu na współczynnik tarcia.

EN

After explaining the occurrence of dry friction conditions and how loads influence the friction coefficient, the authors described the technical conditions under which the liquid lubrication takes place. Liquid friction occurs when the lubricant film is formed between the machine elements. In the paper, the conditions of lubricant film disruption leading to boundary lubrication are presented with a discussion of the standpoints in literature concerning the aspect of boundary lubrication. The mechanism of boundary layer creation between the friction joint elements is described. The formation of the layers being an effect of EP sulphur based additives action is also presented. Based on other research results concerning the properties of antiwear and (antiseizure) extreme pressure oils additives, the conditions of boundary friction occurrence are explained. In the paper, the diagrams showing the load and sliding speed influence on the coefficient of friction are also presented.

7

Lubricity of organic deposits on friction surface at elevated temperature

Konchits V.V., Korotkevich S.V., Kirpichenko Yu.E., Myshkin N.K.

Tribologia

|

2003

|

nr 1

53--62

EN

The lubricity of organic deposits (D-layer) formed when the lubricant contacts the hot metallic surface has been studied. The load carrying capacity and frictional properties of the D-layers produced by the oil with an additive of the ZnDTP type on platinum have been investigated by electrophysical probing. The emphasis was placed on the effect of temperature in the contact zone on behavior of the D-layers; their possible role in the mechanism of boundary lubrication is discussed.

PL

Autorzy badali smarność warstewek utworzonych ze związków organicznych (tzw. warstewki D) na skutek kontaktu środka smarowego z gorącą powierzchnią tarcia. Wyznaczono przeciwzatarciowe i przeciwcierne właściwości takich warstewek dla powierzchni platyny smarowanej olejem z dodatkiem ZDDP. Szczególną uwagę poświęcono wpływowi temperatury w strefie styku na właściwości warstewek D oraz ich rolę w smarowaniu granicznym.

8

Właściwości tribologiczne olejów cyklofosfazenowych X-1P i X-100 w układach tarciowych stal/stal i stal/glin

Przedlacki M., Kajdas C.

Tribologia

|

2002

|

nr 3

985-997

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych olejów cyklofosfazenowych X-1P i X-100. Testy tribologiczne realizowano w warunkach tarcia granicznego na aparacie typu Optimol SRV w układach tarciowych: kula stalowa-tarcza stalowa i kula stalowa-tarcza glinowa. Zaobserwowano, że mniejsze zużycie elementu aluminiowego w układzie aluminium-stal występuje przy zastosowaniu oleju X-1P o mniejszej zawartości fluoru. Z kolei w układzie stal-stal lepsze właściwości przeciwzużyciowe wykazuje olej X-100, który zawiera znacznie więcej fluoru. W przypadku obydwu układów tarciowych zaobserwowano, że olej zapewniający niższe zużycie charakteryzuje się wyższym współczynnik tarcia. Powierzchnie tarcz smarowanych tymi olejami badane były z wykorzystaniem technik XPS i SEM/EDS. Stwierdzono, że w przypadku układu stal-stal wyższe zużycie stali przy użyciu oleju X-1P powiązane jest z silniejszą degradacją substancji smarowej niż dla oleju X-100.

EN

The tribological test results of cyclophosphazene lubricants X-1P and X-100 are presented in this paper. The tribological tests were performed on an Optimol SRV tester with steel ball - steel disc and steel ball - aluminum disc contacts. The lower wear of aluminum disc in steel/aluminum contacts was observed for the X-1P lubricant which contains smaller concentration of fluorine. On the other hand, in the steel/steel contact better anti-wear properties were exhibited by X--100 oil containing more fluorine. For both friction contacts higher friction coefficient was observed for the lubricant providing smaller wear. The surfaces of the discs lubricated with X-1P and X-100 were examined using XPS and SEM/EDS techniques. It was found that in the steel/steel contact higher steel wear is connected with stronger degradation of lubricant X-1P than of X-100.

9

XPS Investigation of the interaction between aluminium alloy and lubricating oil additives

Hu L., Chen J., Kajdas Cz.

Tribologia

|

2001

|

nr 1

7-22

EN

The present paper relates to research focused on the aluminum alloy (Al 2024) interaction with 10 different additives and their impact on tribological characteristics of a steel-on-Al alloy friction contact system. Oil immersion tests of Al 2024 in several lubricants composed of a liquid paraffin containing 2 wt.% of most effective additives were conducted at several temperatures. The formed films on the aluminum alloy surface were tested with Kyowa Model DF.PM one-way reciprocating tribometer against 3.0 mm diameter AISI 52100 steel ball. Friction coefficients and the aluminum alloy wear were measured. Conventional tests lubricated with all the oils were also performed using the same apparatus and SRV friction machine. The composition and chemical states of the formed films on the aluminum alloy were investigated with X-ray electron spectrometry (XPS). The obtained results clearly demonstrate that dibutyl phosphite and zinc dialkyl dithiopho-sphate react with the aluminum alloy at elevated temperatures forming aluminum phosphite or aluminum phosphate, respectively. These two additives were found to be the most effective in lubrication of the investigated steel-on-aluminum alloy system.

PL

Badano wpływ oleju parafinowego zawierającego różne dodatki na właściwości tribologiczne układu tarciowego stal-stop aluminium Al 2024. Przeprowadzone eksperymenty obejmowały: (i) testy imersyjne Al 2024 w oleju zawierającym 2% badanego dodatku, (ii) oznaczenie wpływu utworzonego w warunkach testu imersyjnego filmu na zmianę współczynnika tarcia i zużycia stopu w układzie tarciowym kulka stalowa/Al 2024 (tribometr Kyowa DF.PM) oraz (iii) konwencjonalnie smarowane testy tribologiczne w takim samym układzie materiałowym, przeprowadzone w takim samym układzie materiałowym na maszynie tarciowej SRV. Skład chemiczny filmów imersyjnych i obszarów zużycia stopu Al badano za pomocą spektroskopii fotoelektronów wybijanych promieniowaniem rentgenowskim (XPS). Stwierdzono, ze fosforyn dibutylu (DBP) i ZDDP reagują z powierzchnią stopu Al tworząc odpowiednio fosforyn i fosforan aluminium. Spośród przebadanych 10 dodatków DBP i ZDDP dają najlepsze efekty smarowania układu tarciowego stal LH15/A12024.

10

Anizotropia własności mechanicznych granicznej warstwy smarowej w warunkach tarcia ślizgowego

Maciąg A.

Tribologia

|

2001

|

nr 3

323-329

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań oporów tarcia granicznego w oleju parafinowym z dodatkiem 2,5% dialkiloditiofosforanu cynku w zmiennych warunkach p, v. Pokazano, że zmiana szybkości narastania obciążenia (dp/dt) przy stałej prędkości ślizgania nie wpływa istotnie na opory tarcia. Natomiast zmiana prędkości ślizgania przy ustalonej dynamice narastania obciążenia istotnie wpływa na opory tarcia.

EN

The paper presents examination results of boundary friction resistance in parafin oil with addition of 2.5% dialkyloditiophosphate zinc in variable p,v conditions. It was shown that velocity change of load increasing (dp/dt) at constant sliding velocity did not influence friction resistance. How ever a change of sliding velocity in condition of constant velocity of load increasing substantially influence friction resistance.

11

Laboratoryjna metoda oceny wpływu dodatków eksploatacyjnych na własności smarne olejów przekładniowych

Białka Z., Zwierzycki W.

Problemy Eksploatacji

|

2001

|

nr 4

27-35

PL

Celem ogólnym referatu jest przedstawienie rodzaju i skali wpływu wybranych dodatków eksploatacyjnych na charakterystyki smarnościowe olejów przekładniowych. Przedstawiono również próbę opracowania efektywnej, laboratoryjnej metody oceny przydatności dodatków eksploatacyjnych do ochrony elementów węzłów tribologicznych w warunkach skąpego smarowania, spowodowanego np. awaryjnym wyciekiem środka smarnego. Modelowano takie warunki (statycznie i dynamicznie) przy użyciu aparatu czterokulowego. Do interpretacji wyników posłużono się metodą oceny zdolności kompozycji smarowej do tworzenia struktur przeciwzużyciowych (AW) i przeciwzatarciowych (EP). Wypracowane podejście pozwala na wstępną selekcję preparatów smarnościowych i obniżenie kosztów badań eksploatacyjnych.

EN

The paper presents recognise a character and a range of influence of the chosen exploitation additions on the ,,four ball" characteristics of the gear oils. A trial of elaborating an effective laboratory method the evaluation of the exploitation additions serviceability for tribological pair elements protection in the boundary friction conditions, caused by i.e. emergence leaking of the lubricating medium, has been taken up. In the work these conditions were modelled (statistically and dynamically) and a basic measurement were carried out by four ball testing machine. For the results interpretation the method of estimation of the lubricating composition (commercial gear oil plus exploitation addition) ability to creation the anti-wear (AW) and anti-seizure (EP) structures, was applied.

12

Tribochemiczne przemiany heksadekanu w różnych układach materiałowych

Grądkowski M., Kajdas Cz., Makowska M.

Tribologia

|

2000

|

nr 3

449-457

PL

Heksadekan ulega utlenianiu w warunkach tarcia granicznego w różnych układach materiałowych systemu tribologicznego. W wyniku tych procesów powstają między innymi kwasy karboksylowe, które w reakcji z metalem powierzchni tarcia mogą tworzyć sole lub związki kompleksowe. Jednak przebieg tych procesów, chociaż w ogólnym zarysie analogiczny dla poszczególnych materialów, nie musi prowadzić do identycznych skutków w różnych układach materiałowych.

EN

Hexadecane oxidises during the boundary lubrication process on different material systems. Usually it has been pointed out that carboxylic acids are formed which - reacting with metal from rubbing surfaces -generate salts or complex compounds. This paper aims at presenting what type of chemical products are formed under boundary friction conditions different material systems.

13

Przemiany tribochemiczne eteru allilio-propylowego

Molenda J., Grądkowski M., Kajdas Cz.

Tribologia

|

2000

|

nr 3

499-507

PL

W artykule przedstawiono wyniki badania przekształceń chemicznych allilo-propylowego eteru w stalowym węźle tarcia typu kula-tarcza. Wykryte produkty triboreakcji wskazują, że istotne znaczenie w tworzeniu przeciwzużyciowej warstwy granicznej odgrywają związki tlenoorganiczne, powstające podczas tarcia.

EN

The paper presents results of antiwear effect of allyl-propyl ether. Identified triboreaction products have shown that oxygen-organic structures are of great importance in boundry film formation.

14

Wear behaviour and tribochemistry of oxygenates in 1-methylnaphtalene under boundary lubrication of the steel-on steel system

Kajdas Cz., Al-Nozili M.

Tribologia

|

1999

|

nr 3

301-314

EN

Tribopolycondensationprocess as the boundary lubrication mechanism is both very effective and extremly complex from tribochemical point of view.The presentstudy is aimed at better understanding the action mechanism of hydroxy acids and diols. The results obtained in in the present paper showded that the tribopolycondensation mechanism for hydroxyacids should be excluded and their wear reduction effectivness is controlled a typical tribochemical reaction in which thehydroxyl groups play the major part

PL

Proces tribopolikondensacji jako mechanizm smarowania jest z trobologicznego punktu widzenia bardzo efektywny, ale również bardzo złożony. Celem prezentowanych badań było lepsze zrozumienie mechanizmu działania hydroxykwasów i dioli. Uzyskane wyniki wykluczyły mozliwośc przebiegu reakcji z udziałem hydroxykwasów według mechanizmu tribopolikondensacji.Za efektywność antyzuzyciową tych związków odpowiedzialne są typowe reakcje tribochemiczne, w których główną rolę odgrywają grupy hudroksylowe.

15

Wear behaviour and tribochemical reactions of low molecular alcohols under boundary lubrication of the steel-on-aluminium system.

Kajdas Cz., Obadi M.

Tribologia

|

1999

|

nr 3

273-287

EN

Tribochemistry of Alcohols is very complex and important from the practical piont of view. This paper relates to the research aiming at better understanding of the aliphatic alcohol tribochemistry.Using mostly the steel ball-on-alluminium disc friction system experiments were carried out to generate tribochemical reaction s on the aluminium discto analyse the formed deposits FTIR surface analysis was used.New adsorptionbandsmostly in the region of 1530-1550 cm-1 were found They are asssigned to the specific structure of organometallic compounds with -in many cases-include duble bonding in the reion of 1600-1650 cm-1.It was also found that the dissocitation constant (pKa)values of C1-C$alcohols control the steel ball wear for both steel-on-aluminium and steel-on-steelsystems.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań, mających na celu zrozumienie tribochemii alkoholi alifatycznych. Eksperymenty, polegające na generowaniu reakcji tribochemicznych na powierzchni dysku aluminiowego, przeprowadzano głównie w układzie tarciowym stal-aluminium. Do analizy odłożonych depozytów zastosowano mikrospektrofotometrię FTIR. Stwierdzono obecność nowych pasm absorpcyjnych zwłaszcza w obszarze 1530-1550 cm-1.Są one przypisywane specyficznej strukturze związków organometalicznych które w wielu przypadkach posiadaja wiązanie podwójne 91600-1650cm-1) Stwierdzono również że wartośc stałej dysocjacji pKa) dla alkoholi C1-C4 wpływa na wielkość zużycia kulki stalowej zarówno w układzie tarciowym stal-aluminium jak również w układzie sta-stal.

16

Unsaturated oxygen compounds as antiwear addities for lubricants

Molenda J., Kajdas Cz., Makowska M., Grądkowski M.

Tribologia

|

1999

|

nr 3

323-331

EN

This paper presents findings regarding an antiwear efficiency of allyl ethers ( with various functional groups).It was found that their efficiency depends on the chemical structure and particulary- on the presence of hydroxyl groups.Oxygen-containing products of tribochemical reactions greatly influence the sacrifical film formation.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących efektywnosci antyzużyciowej estrów allilowych( z różnymi grupami funkcyjnymi). Stwierdzono,że ich efektywnośc zależy od struktury chemicznej związku, a zwłaszcza obecności grup hydroksylowych.Produkty zachodzących przemian tribochemicznych, zawierające atomy tlenu, w dożym stopniu wpływaja na tworzenie się warst ochronnych.

17

Structures of adsorbed ZnDTC layer and their relationship to friction

Celichowski G.

Tribologia

|

1999

|

nr 2

119-135

EN

Adsorption, STM and froction experiments were used to study both propertie and structure of layers of zinc isooctyldithiocarbamate (ZDTC) absorbed on FE and FE2O3 surfaces monolayer formed an graphite and boundary lubrication of thi additive.Adsorption studies showed that s-type isotherms of ZDTC are formed on both adsorbents at 25oC, at this temperature on iron additive is chemisorbed, and at 80oC chemisorption on Fe2O3 powder occured.In hydrocarbon solutions zinc disooctyldithiocarbamate forms dimmers which are also formed on graphite surface form hydrocarbon solution zincdisooctytiocarbimate forms dimmers which are alsoformed on graphite surface from hydrocarbon solutions. The relationship between additive concentration and friction coeeficient is observed through frictional testing.

PL

Wyniki badań adsorpcyjnych, obrazowanie za pomocą skanningowej mikroskopii tunelowej i testy tarciwe pozwoliły na korelację budowy i właściwości trubologicznych zaadsorbowanych warstw dialkiloditiokarbaminianów cynku (ZnDTC) na żelazie i tlenku żelaza (III). Badania adsorpcyjne wykazały że adsorpcja przebiega zgodnie z izoterma typu S i pozwoliły wywnioskować że ZnDTC zaabsorbowany jest fizycznie na tlenku żelaza (III w temperaturze 25 0C zaś chemicznie w temperaturze 80 0C i w obu tychj temperaturach na powierzchni żelaza Wykazano istnienie równowagi monomer dimer ZnDTC w roztworze węglowodorów oraz na powierzchni grafitu zanurzonej w tych roztworach. Podczas testów tarciowych wykazano korelację współczynnika tarcia za stężeniem dodatku i przebiegiem izoterm adsorpcji obserwowanych dla badanego zakresu stężeń.

18

Mikromechanika i fizykochemia oddziaływania struktury warstwy wierzchniej na tarcie graniczne

Kula P., Pietrasik R.

Tribologia

|

1999

|

nr 6

857-863

PL

W niniejszej pracy przedstawiono hipotetyczno-doświadczalny model dla wyjaśnienia zależności pomiędzy strukturą technologicznej warstwy wierzchniej kształtowanej na drodze nowoczesnej obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej a trwałością warstwy granicznej oleju w styku skoncentrowanym. W eksperymencie wykorzystano metodę identyfikacji mikrozwarć metalicznych oraz odwołano się do innych badań.

EN

In this paper the theoretical model for explaining the tribological interactions at boundary friction conditions between the structures of surface layers is presented. Various layers produced by the means of the modern thermochemical treatment technologies were compared. To prove it the measurements of meter circuit of relative duration time of microshorting were used for evaluation of boundary oil film durability.

19

Identyfikacja produktów przemian tribochemicznych n-heksadekanu

Grądkowski M., Makowska M.

Tribologia

|

1999

|

nr 6

801-808

PL

Badano produkty konwersji n-heksadekanu (model bazy olejowej) powstające podczas tarcia granicznego w węźle ze stali. Wśród produktów oksydacji tribochemicznej, odłożonych na powierzchni tarcia, występowały głównie związki tlenoorganiczne (kwasy, ketony, estry), a w obecności tlenku miedzi powstawały także alkohole i alkeny.

EN

It has been investigated n-hexadecane (model base of lube oil) conversion products formed under boundary friction conditions, in steel-steel system. Among tribochemical oxidation products, accumulated on the friction surface, there were mainly organic compounds containing oxygen (acids, ketones, esters) and during the friction in a presence of copper oxide - alcohols and alkenes as well.

20

The influence of chemical structure of vinyl-type modifiers on the lubrication efficiency.

Molenda J., Kajdas C., Makowska M., Grądkowski M.

Zagadnienia Eksploatacji Maszyn

|

1998

|

Vol. 33, nr 2

253-261

EN

This paper exhibits the influence of chemical structure of some vinyl-type compounds on the lubricity of compositions containing 1% (m/m) additive in n-hexadecane used as the model base. It was found that the compositions with vinyl-type oxygen compounds are the most efficient. They are forming sacrificial films which are bonded to the metal surface.

PL

Wykazano wpływ struktury chemicznej wybranych związków winylowych na właściwości smarne kompozycji zawierającej 1% (m/m) dodatku w modelowej substancji bazowej (n-heksadekan). Najwyższą efektywnością charakteryzowały się kompozycje zawierające winylowe związki tlenoorganiczne. Podczas tarcia tworzą one związane z powierzchnią metalu warstwy protektorowe.