Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Możliwości rekultywacji zbiornika Tresna w kaskadzie Soły

Jaguś Andrzej, Duława Krzysztof

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 10

22--27

PL

Przedstawiono zbiornik zaporowy Tresna, będący najwyższym akwenem w trzystopniowej kaskadzie rzeki Soły. Zbiornik przyjmuje wody kilku większych dopływów, w tym Soły z Koszarawą, które wnoszą do niego duże ilości zanieczyszczeń i rumowiska. Obserwowana degradacja zbiornika wymusza podjęcie działań ochronnych oraz przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych. Dokonano przeglądu możliwości rekultywacji, prezentując zabiegi, których zastosowanie warto rozważać. Przeanalizowano odmulanie, ingerencję chemiczną w osady denne, odizolowanie osadów dennych od toni wodnej, napowietrzanie wód przydennych, chemiczne oczyszczanie wody, instalowanie sztucznych podłoży dla rozwoju organizmów, biomanipulację i stosowanie preparatów mikrobiologicznych.

EN

The article presents the Tresna damming reservoir, the highest reservoir in the three-stage Soła river dam cascade. Waters from several larger tributaries, including Soła and Koszarawa, flow into the reservoir bringing along high quantities of pollutants and bed load. The observed degradation of the reservoir requires protective action and rehabilitation measures. The article reviews possibilities of rehabilitation, presenting procedures to be considered, such as desilting, chemical intervention in bottom deposits, isolation of bottom deposits from the body of water, aeration of benthic waters, chemical purification of water, installation of artificial substrates for organisms, biomanipulation and use of microbiological preparations.

2

Spatial distribution of lead, zinc and chromium in the bottom deposits of Lake Sunia

Sidoruk M., Potasznik A.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2015

|

Vol. 22, nr 2

243--253

EN

Various elements are accumulated in bottom deposits in concentrations that significantly exceed the levels observed in lake water. Under certain conditions, this can lead to secondary contamination of water, posing threat to aquatic organisms. The aim of this study was to evaluate the spatial distribution of Pb, Zn and Cr pollutants in the bottom deposits of Lake Sunia. The investigated water body is situated in the Olsztyn Lakeland western part of the Masurian Lakeland), approximately 30 km north of the city of Olsztyn, in the municipality of Swiatki. The lake has a total area of 111.6 ha and a maximum depth of 8.8 m. The inflow to and the outflow from lake are situated in its south-western and north-western part, respectively. The lake features a bay which is separated from the main water body by a shallow zone. Its catchment area comprises mainly agricultural land. The total area of supply of lake is 450 ha of which inflow catchment area is 70 ha. Most of the catchment area is agricultural land (91%), and in particular arable land, the rest of the area (5%) are the barren, and trees (4%). the area of the lake is dominated by power-sandy loam soil in the passing sands and clay loam strong little sandy. In terms of particle size are a summary of the soil that is difficult permeable to water and nutrients. Taking into account the valuation of soil classification in the vast quantities of soil are included in the class IVa, IIIa and IIIb. The average content of organic matter in the lake was determined at 24%. Significant accumulation of organic matter results from intense inflow of biogenic substances from farmed areas in the catchment. The average concentrations of trace elements in the analyzed water body were arranged in the following series: Cr < Pb < Zn, and their ratios were determined at 8.1 < 22.9 < 45.2. Higher levels of heavy metals were observed the profundal zone, whereas lower concentrations of the analyzed elements were noted in littoral zone sediments.

PL

Osady denne są miejscem akumulacji różnych pierwiastków w ilościach znacznie przekraczających zawartość w wodzie jeziornej. W pewnych warunkach mogą wtórnie zanieczyszczać toń wodną i stanowić zagrożenie dla bytujących w nich organizmów. Przeprowadzone badania miały na celu oszacowanie stopnia przestrzennego zanieczyszczenia Pb, Zn oraz Cr osadów dennych jeziora Sunia. Obiekt badawczy położony jest na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego (zachodnia część Pojezierza Mazurskiego), około 30 km na północ od Olsztyna w gminie Świątki. Powierzchnia jeziora wynosi 111,6 ha, a maksymalna głębokość 8,8 m. Dopływ do jeziora stanowi rzeka po stronie południowo-zachodniej, zaś odpływ znajduje się w północno-zachodniej części akwenu. Akwen posiada zatokę oddzieloną od głównego akwenu wypłyceniem. Zlewnię jeziora stanowią głównie użytki rolne. Całkowity obszar zasilania jeziora wynosi 450 ha, z czego powierzchnia zlewni dopływu wynosi 70 ha. Obszar zlewni w większości zajmują użytki rolne (91%), a w szczególności grunty orne, pozostałą część zlewni (5%) stanowią nieużytki oraz zadrzewienia (4%). Na obszarze zasilania jeziora dominują gleby gliniasto-piaszczyste przechodzące w piaski gliniaste mocne i gliny słabo piaszczyste. Pod względem uziarnienia są to gleby zwięzłe, które trudno przepuszczają wodę i składniki pokarmowe. Biorąc pod uwagę klasyfikację bonitacyjną gleb, w przeważającej ilości są to gleby zaliczane do klasy IVa, IIIa i IIIb. Średnia zawartość materii organicznej w osadach jeziora wynosiła 24%. Znaczna zawartość materii organicznej jest skutkiem intensywnego dopływu substancji biogennych z jego zlewni, w której prowadzona jest intensywna gospodarka rolna. Wartości średniej koncentracji pierwiastków śladowych w zbiorniku układają się w następujące szeregi: Cr < Pb < Zn, a ich wzajemne proporcje kształtują się na następującym poziomie: 8,1 < 22,9 < 45,2. Najwyższe koncentracje metali ciężkich obserwuje się w litoralu.

3

Akumulacja materii w osadach dennych zatoki Pilwa (Jezioro Dobskie) pod wpływem intensywnej produkcji rolnej

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 1

261--266

PL

Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 roku w zatoce Pilwa. W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

EN

The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007 in the Pilwa Bay. Selected physicochemical parameters of the studied bottom deposits are presented in the paper. Long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilawa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > NTot > Mg > Na > PTot > K.

4

Zastosowanie modelowania matematycznego w ocenie wpływu osadów dennych na jakość fizyczno-chemiczną wody w korycie rzecznym, na przykładzie rzeki Biebrzy. Cz I

Bielak S. R.

Technologia Wody

|

2013

|

Nr 7-8 (27-28)

43--46

PL

W pracy omówiono problematykę jednowymiarowego modelowania matematycznego procesów biochemicz¬nych i fizycznych zachodzących w korycie rzecznym pomiędzy osadami dennymi a tonią wodną. W tym celu zastosowano program Qual2k, który jest jednym z najpopularniejszych tego typu narzędzi analitycznych opracowanych przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (U.S. EPA). Jako obiekt badawczy wybrano 50-kilometrowy odcinek nizinnej rzeki Biebrzy, położonej w granicach Basenu Dolnego Biebrzańskiego Parku Narodowego. Dane do modelu uzyskano w trakcie trzech kampanii pomiarowych przeprowadzonych w latach 2007-2008. Wyniki symulacji komputerowych pozwoliły określić w jakim zakresie osady denne oddziałują na stan fizyczno-chemiczny rzeki oraz umożliwiły identyfikację tych składników osadów, które w największym stopniu wpływały na jakość wody w korycie Biebrzy Dolnej.

EN

In this paper the subject matter of one-dimensional, mathematical modeling of biochemical and physical pro¬cesses occurring in a river channel between bottom deposits and water has been discussed. It has been done with use of the Qual2k Modeling Framework, which is one of the most popular analytical tool of such type, thrown open to the public by the U. S. Environmental Protection Agency. As a research object a 50 kilometers long reach of the lowland Biebrza River was chosen. The river is located in the borders of the Lower Basin, which is a part of the Biebrza National Park, Poland. Data, necessary for the model, were obtained during three measurement campaigns conducted in 2007-2008. The results of computer simulations have allowed to define the range of bottom deposits influence on physico-chemical state of the river and to identify those ingredients of deposits which had the biggest impact on water quality of the Lower Biebrza River.

5

Zastosowanie modelowania matematycznego w ocenie wpływu osadów dennych na jakość fizyczno-chemiczną wody w korycie rzecznym, na przykładzie rzeki Biebrzy. Cz. 1

Bielak S. R.

Technologia Wody

|

2013

|

Nr 6 (26)

19--30

PL

W pracy omówiono problematykę jednowymiarowego modelowania matematycznego procesów biochemicznych i fizycznych zachodzących w korycie rzecznym pomiędzy osadami dennymi a tonią wodną. W tym celu zastosowano program Qual2k, który jest jednym z najpopularniejszych tego typu narzędzi analitycznych opracowanych przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (U.S. EPA). Jako obiekt badawczy wybrano 50-kilometrowy odcinek nizinnej rzeki Biebrzy, położonej w granicach Basenu Dolnego Biebrzańskiego Parku Narodowego. Dane do modelu uzyskano w trakcie trzech kampanii pomiarowych przeprowadzonych w latach 2007-2008. Wyniki symulacji komputerowych pozwoliły określić w jakim zakresie osady denne oddziałują na stan fizyczno-chemiczny rzeki oraz umożliwiły identyfikację tych składników osadów, które w największym stopniu wpływały na jakość wody w korycie Biebrzy Dolnej.

EN

In this paper the subject matter of one-dimensional, mathematical modeling of biochemical and physical processes occurring in a river channel between bottom deposits and water has been discussed. It has been done with use of the Qual2k Modeling Framework, which is one of the most popular analytical tool of such type, thrown open to the public by the U. S. Environmental Protection Agency. As a research object a 50 kilometers long reach of the lowland Biebrza River was chosen. The river is located in the borders of the Lower Basin, which is a part of the Biebrza National Park, Poland. Data, necessary for the model, were obtained during three measurement campaigns conducted in 2007-2008. The results of computer simulations have allowed to define the range of bottom deposits influence on physico-chemical state of the river and to identify those ingredients of deposits which had the biggest impact on water quality of the Lower Biebrza River.

6

Ocena stanu zanieczyszczenia ołowiem, cynkiem i chromem osadów dennych jeziora Sunia

Sidoruk M., Potasznik A.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 2

713--720

PL

Do badań mających na celu określenie stopnia zanieczyszczenia osadów dennych Pb, Zn oraz Cr wytypowano jezioro Sunia położone na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego, stanowiącego zachodnią część Pojezierza Mazurskiego. Jezioro Sunia położone jest na wysokości 116 m n.p.m., około 30 km na północ od Olsztyna w gminie Świątki. Badane jezioro posiada powierzchnię 111,6 ha, maksymalną głębokość 8,8 m. Akwen posiada jeden dopływ po stronie południowo-zachodniej, a wody z jeziora odpływają w północno-zachodniej części akwenu. Zbiornik składa się z akwenu głównego oraz zatoki oddzielonej wypłyceniem. Całkowity obszar zasilania jeziora wynosi 450 ha, z czego większość zajmują użytki rolne. Badania wykazały, że średnia zawartość materii organicznej w osadach jeziora Sunia wynosiła 24,8%, co jest charakterystyczne dla jezior polodowcowych. Najniższą jej zawartość (12,5%) obserwowano w osadach pobranych po wschodniej stronie zbiornika oraz w miejscu wypłycenia pomiędzy zatoką a głównym akwenem, największym (30,3%) w centralnej części zatoki. Znaczna zawartość materii organicznej w osadach jeziora Sunia jest skutkiem intensywnego dopływu substancji biogennych z jego zlewni, w której prowadzono intensywną gospodarkę rolną. Wartości średniej koncentracji pierwiastków śladowych w zbiorniku układają się w następujące szeregi: Cr < Pb < Zn, a ich wzajemne proporcje kształtują się na następującym poziomie: 8,1 < 22,9 < 45,2. Obserwuje się znacznie niższe koncentracje metali w strefach litoralowych niż w profundalu.

EN

The study aimed to determine the degree of contamination of bottom sediments Pb, Zn, Cr were selected Sunia lake located in the Olsztyn Lake District constituting the western part of the Masurian Lake District. Sunia lake is situated at an altitude of 116 m above sea level, about 30 miles north of Olsztyn, in the municipality of Świątki. The test lake has a surface 111.6 ha, a maximum depth of 8.8 m lake has one tributary of the south-west, and the waters of the lake depart in the north-western part of the basin. Lake Sunia consists of the main basin and the Gulf of shallow water separated. Total supply area of the lake is 450 ha of which the majority is arable land. The average content of organic matter in the sediments of Lake Sunia was 24.8%, which is typical of glacial lakes. The lowest content (12.5%) was observed in sediments collected on the eastern side of the tank and at the shallow water between the bay and the main sea, and the highest (30.3%) in the central part of the bay. A significant content of organic matter in the sediments of Lake is a result of intensive inflow of nutrients from the catchment, which conducted intensive farming. The average concentration of trace elements in the container are arranged in the following series: Cr < Pb < Zn, and their relative proportions are at the following rates: 8.1 < 22.9 < 45.2. There is a much lower concentration of metal in the zones littoral than in profundal.

7

Nowa technologia usuwania antropogenicznych osadów dennych

Eymontt A., Wierzbicki K.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 4

129--138

PL

W pracy przedstawiono opis projektu nowej, przyjaznej środowisku technologii usuwania antropogenicznych osadów z dna zbiorników wodnych, rzek, kanałów, rowów melioracyjnych i stawów rybnych. Podczas wydobywania tych osadów będzie następowało znacznie mniejsze ich rozluźnienie, a tym samym uzyska się możliwość większej koncentracji składnika stałego pochodzenia organicznego lub mineralnego, a następnie rozdzielenia ziaren pochodzenia mineralnego większych od 1 mm. Asumptem do podjęcia realizacji omawianego projektu były wieloletnie doświadczenia uzyskane w trakcie badania różnego rodzaju pogłębiarek wydobywających osady antropogeniczne, w tym prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu. Urządzeniami wyróżniającymi się dużą innowacyjnością w tym projekcie są: – pogłębiarka poruszająca się po dnie pod powierzchnią wody, wyposażona w zgarniacz osadów i pompy wyporowe typu Mohno, które umożliwią transport hydromieszaniny na znaczne odległości; – sekwencyjny separator części stałych z hydromieszaniny, umożliwiający oddzielenie ziaren pochodzenia mineralnego większych od 1 mm. Oba te urządzenia są zarejestrowane w Polskim Urzędzie Patentowym. Realizacja projektu umożliwi bardziej racjonalne wykorzystanie wydobytej i odpowiednio rozdzielonej hydromieszaniny w znanych liniach technologicznych, służących do produkcji nawozów organicznych lub energii cieplnej bądź elektrycznej. Ponadto wydobycie osadów zapobiegnie zagniwaniu zawartych w nich części organicznych, a tym samym umożliwi rozwój turystyki i rekreacji w miejscach obecnie niedostępnych.

EN

Paper presents a project of new, environment friendly technology concerning the removal of anthropogenic deposits from the bottom of water reservoirs, rivers, channels, melioration ditches and the fish ponds. Such deposits will be much less relaxed at the extraction, thus making possible stronger concentration of solid components – organic and mineral particles, and next the separation of mineral origin particles larger than 1 mm. Grounds to assuming the project were many years’ experience gained from investigations of various types of dredging’s, as well as the studies conducted jointly with the University of Environmental and Life Sciences in Wrocław. Distinctive by large innovation in the project were: – dredger moving on the bottom, beneath the water surface, equipped with sludge scraper and the Mohno type positive displacement pumps, which make possible hydraulic transport of the hydromixture over long distances; – sequential separator of solids to eliminate from hydromixture the particles of mineral origin, larger than 1 mm. Both above mentioned divices have been registered in the Polish Patent Office. The project will enable more rational usage of properly extracted and separated hydromixture in the well-known technological lines for production of organic fertilizers, or the energy (thermal or electrical) generation. Moreover, sediment extraction will prevent the putrescibility of contained there organic parts.

8

Effect of Agricultural Production on Organic Matter Accumulation in the Bottom Deposits of Pilwa Bay (Lake Dobskie)

Rafałowska M., Sobczyńska-Wójcik K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 6

591-599

EN

This study examined selected physical and chemical parameters of bottom deposits in the Pilwa Bay (Lake Dobskie) supplied by watercourses draining intensively farmed areas. The chemical composition of bottom deposits was analyzed in 2007. It was found that long-term exposure to agricultural pollution and vegetation growth in the Bay contributed to the deposition of bottom sediments. The accumulation of biogenic elements in the surface layer of bottom deposits reached 77.0 kgNtot, 11.0 kgPtot, 8.0 kgK, 704 kgCa, 59.6 kgMg, 17.1 kgNa per hectare of catchment area, and it was equivalent to 14-year nitrogen loads, 36-year phosphorus loads, 2-year potassium loads, 8-year calcium loads, 5-year magnesium loads and 2-year sodium loads. The accumulation of biogenic elements in the bottom deposits of Pilwa Bay plays a key role in protecting the lake’s environment against pollution under natural conditions. With respect to their accumulation in bottom deposits, the analyzed elements may be arranged in the following descending order: Ca > Ntot > Mg > Na > Ptot > K.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań osadów dennych w zatoce Pilwa jeziora Dobskiego, do której dopływają cieki odwadniające obszary o intensywnej produkcji w aspekcie oceny wybranych parametrów fizykochemicznych tych osadów. Badania składu chemicznego osadów dennych przeprowadzono w 2007 r. Stwierdzono m.in., że wieloletni dopływ zanieczyszczeń pochodzący z intensywnej produkcji rolnej i rozwój roślinności w zatoce spowodował zakumulowanie dużej ilości osadów dennych. Akumulacja biogenów w wierzchniej warstwie osadów wynosiła: 77,0 kgNog, 11,0 kgPog, 8,0 kgK, 704 kgCa, 59,6 kgMg, 17,1 kgNa na jeden ha zlewni, co równało się z 14-letnim dopływem azotu, 36-letnim fosforu, 2-letnim potasu, 8-letnim wapnia, 5-letnim magnezu oraz 2-letnim dopływem sodu. Akumulacja biogenów w osadach zatoki stanowi główny element ochrony jeziora przed zanieczyszczeniami w warunkach naturalnych. Oznaczone składniki, pod względem stężenia w osadach dennych można uszeregować następująco: Ca > Nog > Mg > Na > Pog > K.

9

Wpływ gleb w zlewni bezpośredniej na stan jakości wód w zbiorniku retencyjnym Pokrzywnica (Szałe)

Małecki Z. J., Staszewski Z.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2011

|

Nr 4

74-87

PL

W artykule dokonano oceny oddziaływania gleb leżących w obrębie czaszy zbiornika jak i gleb (osadów dennych) znajdujących się w akwenie, na jakość wód w tymże zbiorniku. Zbiornik retencyjny Pokrzywnica, wpisuje się w obieg substancji biogenicznych w systemie rzeczno-zbiornikowym. Antropogeniczny dopływ pierwiastków biogenicznych do zbiornika Pokrzywnica obejmuje przede wszystkim wzrost obciążenia dopływającymi ściekami, nawożeniem w rolnictwie oraz zwiększeniem erozji w zlewni. W następstwie sedymentacji osadów występuje kumulacja biogenów w osadach dennych, zwłaszcza fosforu. Gleby zlewni bezpośredniej zbiornika retencyjnego Pokrzywnica należą do "0" stopnia zanieczyszczenia, wykazują zawartość naturalną, w znikomym stopniu wpływają niekorzystnie na jakość wód w akwenie, w przeciwieństwie do wód gruntowych zanieczyszczonych m.in. "dzikimi" podłączeniami szamb do sączków melioracyjnych, odciekami ze składowiska odpadów z Tłokini Kościelnej – Zdun z przemysłu spożywczego, niewłaściwym stosowaniem: osadów ściekowych użytych do nawożenia gleb oraz środków ochrony roślin itp.

EN

This article evaluates impact of soils located in a reservoir bowl as well as soils (bottom deposits) situated in the reservoir upon the quality of this water. Pokrzywnica storage reservoir participates in the biogenic substance circulation in the river & reservoir system. An anthropogenic supply of biogenic elements to Pokrzywnica reservoir causes, first of all, increased load by incoming wastewater, farming fertilization and higher erosion in the basin. As a result of deposit sedimentation, biogen accumulation occurs in bottom deposits, particularly phosphorous. The soils in the direct basin of Pokrzywnica storage reservoir are classifi ed as "0" contamination, demonstrate natural contents, have a hardly adverse impact upon the water quality in the reservoir as opposed to underground water contaminated by "uncontrolled" connections of septic tanks to melioration drains, run-off from waste dump in Tłokinia Kościelna – Zduny generated by food industry, inadequate use of wastewater deposits to fertilize soils and pesticides.

10

Sposoby poprawy wskaźników czystości wód w zbiorniku retencyjnym Pokrzywnica (Szałe)

Małecki Z. J., Pulikowski K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2011

|

Nr 4

9-20

PL

Zbiornik retencyjny II klasy ważności o pojemności całkowitej 4.35 mln m3 i powierzchni 154.0 ha został wybudowany na rzece Pokrzywnicy koło Kalisza, prawym dopływie Prosny i oddany do eksploatacji w 1978 r. Z powodu znacznego obciążenia wód zbiornika, azotem i fosforem (krytyczne obciążenie wg kryteriów Vollenweidera zostało przekroczone dla: azotu – 25 razy, fosforu – 14 razy w roku 2006) należy podjąć działania zmierzające do zmniejszenia żyzności wód. Do istotnych przedsięwzięć zmierzających do poprawy czystości wód powierzchniowych w zbiorniku należą: opracowanie regulaminu korzystania ze zbiornika, uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni zbiornika, kontynuowanie rekultywacji wysypisk i składowisk odpadów, usuwanie rumowiska, rekultywacja akwenu z zastosowaniem inaktywacji fosforu, regulacja cieków itp.

EN

The storage reservoir of II importance class, total capacity of 4.35 M m3 and the area of 154.0 ha was built on the Pokrzywnica river near Kalisz, a right tributary of the Prosna river and commissioned in 1978. Due to a high loading of the reservoir water with nitrogen and phosphorous (critical loading per Vollenweider criteria was exceeded for nitrogen 25 times and for phosphorous 14 times in 2006), actions have to be taken to reduce fertility of the water. The most important actions aimed to improve the surface water cleanliness in the reservoir include: develop rules of the reservoir use, control the water and sewage management in the reservoir basin, continue reclamation of landfills and waste dumps, remove debris, reclaim the reservoir by means of phosphorous inactivation, adjust water courses etc.

11

Zastosowanie spektroskopii UV-VIS w badaniach właściwości chemicznych i strukturalnych naturalnej materii organicznej (NOM) akumulowanej w osadach dennych jezior

Mielnik L.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2011

|

Nr 10

380-382

12

Effect of Catchment Area Use on Lead and Zinc Accumulation in the Bottom Deposits of Lakes Ardung and Bukwald

Sidoruk M., Rochwerger A., Skorbiłowicz E., Skorbiłowicz M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 12

1633-1640

EN

The study concerns with the effect of catchment area use on lead and zinc accumulation in the bottom deposits of lakes. It was carried out in two water bodies in the Olsztyn Lakeland. The catchment areas of the investigated lakes are used for various purposes, ranging from forests to agricultural production. Lake Ardung (N 53o45, E 20o 55) is situated in the eastern part of the Masurian Lakeland, approximately 25 km east of Olsztyn. The lake has an area of 26.2 ha and a maximum depth of 3.6 m. The lake’s catchment area of 1539 ha is covered by farmland in 2 %, grassland in 2 %, fallow land overgrown with shrubs in 11.4 % and forests in 84.6 %. Lake Bukwald (N 53o58, E 20o 16) is located in the vicinity of the village of Bukwald, municipality of Dywity, around 20 km north of Olsztyn. The lake’s catchment area of 1156.8 ha comprises arable land in 60 %, forests and afforested areas in 31 % and wasteland in the remaining part. The studied water bodies were characterized by low concentrations of the analyzed elements. The average lead and zinc levels reached 28.3 mg/kg d.m. and 32.3 mg/kg d.m., respectively in Lake Ardung, and 33.3 mg/kg d.m. and 91.9 mg/kg d.m., respectively in Lake Bukwald. The total zinc and lead accumulation in the bottom deposits of the investigated water bodies, in terms of the surface area of the lakes and their catchments, was significantly higher in Lake Bukwald than in Lake Ardung.

PL

Do badań mających na celu określenie wpływu użytkowania zlewni jezior na akumulację ołowiu i cynku w ich osadach dennych wytypowano dwa zbiorniki położone na obszarze Pojezierza Olsztyńskiego. Zlewnie badanych jezior obejmują obszary o zróżnicowanym zagospodarowaniu - od obszarów leśnych po użytki rolne. Jezioro Ardung (N 53o45 , E 20o 55 ) położone jest we wschodniej części Pojezierza Mazurskiego ok. 25 km na wschód od Olsztyna. Powierzchnia jeziora wynosi 26,2 ha, natomiast jego maksymalna głębokość 3,6 m. Na obszarze zlewni jeziora o powierzchni 1539 ha grunty orne stanowią 2 %, łąki i pastwiska 2 %, odłogi w znacznym stopniu zakrzewione 11,4 % i 84,6 % lasy. Jezioro Bukwałd (N 53o58 , E 20o 16 ) położone jest w okolicach wsi Bukwałd w gminie Dywity około 20 km na północ od Olsztyna. Całkowita zlewni jeziora Bukwałd wynosi 1156,8 ha, z czego 60 % stanowią grunty orne, 31 % to lasy i tereny zalesione, pozostałą część stanową nieużytki. Badane osady charakteryzowały się niskim stężeniem badanych pierwiastków i w jeziorze Ardung średnie stężenie Pb wynosiło 28,3 mg Pb/kg s.m., natomiast Zn - 32,3 mg Zn/kg s.m., zaś w jeziorze Bukwałd było to 33,3 mg Pb/kg s.m. oraz 91,1 mg Zn/kg s.m. Także całkowita akumulacja cynku i ołowiu w osadach badanych zbiorników zarówno w odniesieniu do powierzchni lustra wody, jak i zlewni była zdecydowanie większa w osadach jeziora Bukwałd niż śródleśnego jeziora Ardung.

13

Ocena warunków geotechnicznych i standardów jakości osadów dennych dla potrzeb modernizacji kanału miejskiego we Wrocławiu

Dzidowska K., Noga L.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2008

|

R. 32, z. 2

99-104

PL

Praca przedstawia warunki geotechniczne podłoża i standardy jakości osadów dennych w dnie Kanału Miejskiego we Wrocławiu dla potrzeb modernizacji kanału w celu przepuszczenia wielkiej wody kontrolowanej. Stwierdzono, że podłoże gruntowe jest generalnie nośne. Holoceńskie i plejstoceńskie grunty piaszczysto-żwirowe są w stanie średnio zagęszczonym i zagęszczonym. Glina piaszczysta moreny dennej jest w stanie twardoplastycznym, graniczącym ze stanem półzwartym. Warstwę gliny należy również traktować jako podłoże szczelne i przydatne przy wykonywaniu osłonowych ścian uszczelniających. Natomiast osady denne w dnie kanału, jako urobek do wydobycia, są niebezpieczne dla środowiska z powodu całkowitej zawartości kadmu, ołowiu, cynku, niklu i rtęci. Zanieczyszczenie metalami ciężkimi osadów dennych powoduje, że urobek po wydobyciu będzie odpadem, który musi być zagospodarowany lub unieszkodliwiony. Z punktu widzenia ostatecznego przeznaczenia wydobytych osadów dennych należy ocenić ich stopień potencjalnego i rzeczywistego zagrożenia dla środowiska przez ustalenie podatności metali ciężkich na wymywanie.

EN

The paper describes the geotechnical conditions and the quality of the bottom deposits in the invert of the Municipal Interceptor Sewer in Wrocław in view of its upgrading to accommodate a great-flood water flow. On the whole, the soil subbase has been found to be able to carry the load. The Holocene and Pleistocene sand-gravel soils are medium-compacted and compacted. The ground moraine sandy clay is in a hard-plastic state verging on a compact state. The clay stratum should be considered as a tight base to be used in the construction of curtain sealing walls. The bottom deposits in the invert of the sewer, when extracted, would be dangerous to the environment due of their total cadmium, zinc, nickel and mercury content. Because of their pollution by heavy metals, the extracted deposits as waste will have to managed or disposed of. Considering their final destination, the potential and actual environmental hazard which the extracted bottom deposits pose should be assessed by determining the leachability of the heavy metals.

14

Rozkład stężeń chromu w osadach dennych zbiornika czorsztyńskiego

Czaplicka-Kotas A., Szalińska E., Wachałowicz M.

Gospodarka Wodna

|

2008

|

Nr 11

457-462

PL

Przedstawiono wyniki badań nad stężeniem chromu w osadach dennych czaszy zbiornika czorsztyńskiego wykonanych w latach 2006-2007 w 69 punktach kontrolnych rozmieszczonych równomiernie w czaszy badanego obiektu. Opisano stan zagospodarowania zlewni zbiornika i źródła jego zanieczyszczenia chromem oraz przedstawiono wnioski wynikające z badań, w tym mapę rozkładu stężeń chromu w osadach dennych zbiornika.

15

Usuwanie zanieczyszczeń węglowodorowych z osadów dennych stawu osadowego "Kowary" przez bioremediację in situ

Grabas K., Kołwzan B., Steininger M.

Przemysł Chemiczny

|

2005

|

T. 84, nr 10

740-744

PL

Przedstawiono opracowaną technologię usuwania zanieczyszczeń naftowych z osadów dennych oraz efekty jej praktycznego zastosowania. Osad denny stawu „Kowary” zawierał do 10% zanieczyszczeń ekstrahowalnych dichlorometanem w przeliczeniu na suchą masę oraz metale nieżelazne o zróżnicowanym przestrzennie składzie i koncentracji. Do likwidacji zanieczyszczeń zastosowano proces biodegradacji przeprowadzony po spompowaniu wód nadosadowych w warunkach in situ. Proces wspomagany był biopreparatem sporządzonym na bazie mikroflory autochtonicznej osadów oraz preparatu handlowego BIOSAN. Bioremediację prowadzono w sprzyjających warunkach pogodowych łącznie z przygotowaniami i monitoringiem przez 75 dni. Uzyskano redukcję zanieczyszczeń organicznych w osadzie w granicach od 45 do 84,5% mas.

EN

The wastewater and over-deposit water was pumped away from a 5000-m2 pond. The surface-layer deposit contained 12.26– 40.54 g (av. 10% dry basis) of CH2Cl2-extractables (C14–C35 paraffins, naphthenes and little xylenes) per kg, randomly distributed heavy metals including radionuclides (from hydrometallurgy, flotation, catalyst preparation, and processed U ore). Hydrogen degrading bacteria were isolated from the deposit. Pseudomonas aeruginosa, P. fluorescens, Enterobacter agglomerans, and Stenotrophomonas. The most effective was P. aeruginosa, which alone biodegraded 65% of the oil in 7 days. Deposit’s strains were multiplied on a mineral substratum with diesel oil as the only C source. BIOSAN, a Polish prepn. for biol. treatment of wastewaters, alone biodegraded 95.5% of the diesel oil in 14 days of incubation. The strains were combined and multiplied in field bioreactors for 3–5 days. The deposit was acidified with (NH4)2SO4 to keep pH<8, fertilized with a N–P fertilizer to maintain C:N:P = 100:10:1, and sprinkled 7 times within 48 days. Under favorable weather conditions, the original contaminants were reduced in 45–84.5%. Bioremediation eliminated E coli strains. All the procedures took 75 days.