Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analysis of the properties of coal sludge in the context of the possibility of using it in biological reclamation

Śliwka Małgorzata, Kępys Waldemar, Pawul Małgorzata

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 4

173--189

EN

The mining industry, including hard-coal mining, has a significant and multifaceted impact on all components of the environment. One of the factors is the production of various types of waste which, due to their physico-chemical and ecotoxic properties, do not always pose a threat to the environment and can be used in various ways. Such treatment of waste perfectly fits into the concept of the circular economy through the protection of natural resources and the maximum re-use of waste. One of the wastes generated by hard-coal mines is coal sludge from the purification of underground water in surface settling tanks. The article presents the results of research on the physico-chemical and phytotoxic properties of carbon sludges from two settling tanks with regard to assessing the possibility of their re-use in the reclamation of degraded areas. These sludges contain mainly sand fractions. An analysis of their chemical composition revealed the presence of heavy metals. Leachability studies have shown that despite the high concentrations of metals, a small quantity of these metals passes into the solution. In this respect, therefore, they do not pose a threat to the environment. However, a threat may result from the presence of chlorides and sulphates, the amounts of which are influenced by, among other factors, the time of waste storage in the settling tank. Phytotoxicity tests performed on garden cress (Lepidium sativum) did not show a toxic effect at any concentration of the water extract. In addition, for one of the sludges, water extracts with concentrations starting from 12.5 and 50% stimulated the growth of the plant’s shoots and roots, respectively. The results show that the tested coal sludges may be used in appropriate doses for reclamation work, for example, when establishing a plant cover.

PL

Przemysł wydobywczy, w tym górnictwo węgla kamiennego, oddziałuje istotnie i wielokierunkowo na wszystkie składowe środowiska. Jednym z problemów jest wytwarzanie rożnego rodzaju odpadów, które ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne oraz ekotoksyczne nie zawsze stanowią zagrożenie dla środowiska i mogą być w różny sposób wykorzystane, np. w budownictwie, drogownictwie, przemyśle energetycznym, górnictwie, a także zagospodarowane przyrodniczo i w rolnictwie. Takie postępowanie z odpadami doskonale wpisuje się w koncepcję gospodarki obiegu zamkniętego, poprzez ochronę surowców naturalnych oraz maksymalne wykorzystanie powstających odpadów. Jednym z odpadów górnictwa węgla kamiennego są muły węglowe pochodzące z oczyszczania wód dołowych w powierzchniowych osadnikach. W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości fizykochemicznych oraz fitotoksycznych mułów węglowych pochodzących z dwóch osadników, pod kątem oceny możliwości ich wykorzystania w rekultywacji terenów zdegradowanych. Muły zawierają głównie frakcję piaskową. Analiza składu chemicznego wskazała obecność w odpadach metali ciężkich. Ze względu na ochronę gleb, wysokie zawartości baru i chromu ograniczają możliwość wykorzystania tego odpadu do terenów przemysłowych i komunikacyjnych. Badania wymywalności wykazały, że pomimo wysokich stężeń metali, do roztworu przechodzi ich niewielka ilość. Pod tym względem nie stanowią więc zagrożenia dla środowiska. Z kolei zagrożenie może wynikać z obecności chlorków oraz siarczanów, a na ich ilość wpływa m.in. czas składowania odpadu w osadniku. Wykonane testy fitotoksyczności względem Lepidium Sativum nie wykazały efektu toksycznego przy żadnym stężeniu wyciągu wodnego. Ponadto, w przypadku jednego z badanych odpadów, stwierdzono działanie stymulujące wzrost pędów oraz korzeni, przy stężeniach wyciągu wodnego od 12,5 do 50%. Uzyskane wyniki wskazują, że badane muły węglowe mogą być stosowane w odpowiedniej dawce do prac rekultywacyjnych, np. przy tworzeniu okrywy roślinnej.

2

Ekologiczne skutki wieloletniej działalności leśnej oczyszczalni ścieków Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego w Iławie

Dyguś Kazimierz H.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2020

|

T. 24, cz. 1

25--37

PL

Opracowanie zawiera materiały dotyczące funkcjonowania tzw. leśnej oczyszczalni ścieków Zakładów Przemysłu Ziemniaczanego w Iławie. Ścieki ziemniaczane, z dużym ładunkiem zanieczyszczeń organicznych, były odprowadzane rurociągiem na powierzchnie leśne (bór świeży Peucedano-Pinetum), a następnie zraszano nimi siedlisko leśne za pomocą systemu rurociągów i zraszaczy. W pracy przedstawiono reakcję roślinności i siedliska leśnego na oddziaływanie ściekami oraz konsekwencje ekologiczne tego oddziaływania. Ponadto ukazano proces spontanicznej regeneracji zaburzonego siedliska leśnego po zaprzestaniu nawadniania ściekami.

EN

The study contains materials on the functioning of the sewage treatment plant of the Potato Industry Plant in Iława. Potato wastewater, with a large load of organic pollutants, was discharged via pipeline to forest areas (fresh coniferous forest Peucedano-Pinetum), and then sprinkled in forest habitat using a system of pipelines and sprinklers. The paper presents the reaction of vegetation and forest habitat to the impact of sewage as well as the ecological consequences of this impact. In addition, the process of spontaneous regeneration of disturbed forest habitat after cessation of irrigation with sewage was shown.

3

Irrigation in the Reclamation of Municipal Waste Landfills

Stachowski Piotr, Kraczkowska Karolina, Oliskiewicz-Krzywicka Anna, Rolbiecki Stanisław, Rolbiecki Roman

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

472--480

EN

The study identifies irrigation (sprinkler and slope) as a critical component in the biological reclamation and management of the municipal waste landfill in Boduszewo, the commune of Murowana Goślina in the Wielkopolska province. Irrigation was carried out in the vegetative periods during which, due to the rate and distribution of precipitation (2015 and 2016), it was considered necessary. The irrigation doses were determined corresponding to the water consumption by the vegetation covering the landfill. Results show that precise irrigation with the use of two complementary systems: sprinkler and slope, allows for the prevention and accurate control of the drought, resulting in continuous and uninterrupted growth and development of vegetation in the landfill. During the vegetative period of 2015, when the total precipitation (242 mm) was lower by 78 mm than the multi-year average for this season, rainfall deficiencies were supplemented by means of irrigation with doses from 18 mm to 25 mm. These were varied depending on the vegetation water consumption. On the southwest scarp of the landfill, the water consumption was 124 mm on average, whereas in the same period on the northeast scarp it was 46% lower. During the vegetative period of 2016, there was identified an additional need for irrigation of shrubs and trees. Sprinkler irrigation combined with slope irrigation was carried out with doses ranging from 25 mm to 35 mm, depending upon the water consumption by plants. During the vegetative period of 2017, there was no additional irrigation due to the favourable distribution of precipitation and its high rate (459 mm), higher than the multi-year average (by 139 mm), which retained optimal moisture in the root layer of grasses, trees and shrubs in the landfill. The use of irrigation of plants in the municipal waste landfill proved to be an indispensable process contributing to its effective and fast biological reclamation.

PL

W pracy przedstawiono nawodnienie (deszczowniane i stokowe), jako jeden z elementów niezbędnych w przeprowadzeniu rekultywacji biologicznej, składowiska odpadów komunalnych we wsi Boduszewo, gmina Murowana Goślina w województwie Wielkopolskim. Nawodnienia prowadzono w okresach wegetacyjnych: 2015 i 2016 roku, w których ze względu na wysokość a przede wszystkim rozkład opadów występowała potrzeba nawadniania. Określono dawki polewowe, odpowiadające zużyciu wody przez rośliny pokrywające składowisko. Wykazano, że precyzyjne nawadnianie, przy pomocy dwóch uzupełniających się systemów: deszczownianego i stokowego, pozwala uniknąć i zapobiegać okresom suszy, wpływając tym samym na niezakłócony wzrost i rozwój roślinności na składowisku. W okresie wegetacyjnym 2015 roku, w którym suma opadów (242 mm), była niższą o 78 mm od średniej z wielolecia, występujące niedobory opadów uzupełniono nawadnianiem dawkami w ilości od 18 mm do 25 mm. Były one zróżnicowane w zależności od zużycia wody przez rośliny. Na skarpie południowo-zachodniej składowiska, zużycie wody wynosiło średnio 124 mm, podczas gdy w tym samym okresie na skarpie północno-wschodniej było o 46% niższe. W okresie wegetacyjnym 2016 roku, wystąpiła dodatkowo potrzeba nawadniania krzewów i drzew. Nawodnienie deszczowniane połączone ze stokowym przeprowadzono dawkami w ilości od 25 mm do 35 mm, uzależnionymi od zużycia wody przez rośliny. W okresie wegetacyjnym 2017 roku, nawodnień nie prowadzono, z powodu wystąpienia opadów o dużej wysokości (459 mm), wyższych od średniej z wielolecia (o 139 mm), a przede wszystkim korzystnego ich rozkładu. Spowodowały one optymalne uwilgotnienie w warstwie korzeniowej roślin trawiastych oraz drzew i krzewów na składowisku. Zastosowanie nawodnienia roślin na składowisku odpadów komunalnych, okazało się niezbędnym zabiegiem, przyczyniającym się do efektywnej i szybkiej jego rekultywacji biologicznej.

4

Roślinność wieloletniego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej w latach 2005–2017

Dyguś K. H.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 5

26--35

PL

W latach 2005–2017 prowadzono doświadczalnie ocenę udziału roślin w rekultywacji złoża odpadów paleniskowych energetyki węglowej użyźnionego czteroma rodzajami kompostów i osadem ściekowym. Złoże odpadów paleniskowych założono w pojemnikach cylindrycznych o średnicy 80 cm (0,5 m2 powierzchni) i 100 cm wysokości. Celem eksperymentu była ocena rekultywacyjnej efektywności kompostów i osadu ściekowego na złożu odpadów paleniskowych na podstawie wybranych wskaźników roślinnych (różnorodności, właściwości ekologicznych, plonowania). Corocznie w okresie wegetacyjnym oceniano ilościowo-jakościowy stan i plonowanie roślin zasilanych substancjami użyźniającymi. Wykazano wysokie bogactwo gatunkowe roślin o znacznej biomasie. Stwierdzono wysoką efektywność rekultywacyjną złoża odpadów paleniskowych w większości wariantów nawożenia. Podczas wieloletniego eksperymentu wykazano, że oprócz roślin wysianych do pojemników doświadczalnych, duży udział w kształtowaniu pokrywy roślinnej ma flora samosiewna. Wyniki badań dowodzą, że stosowanie kompostów i osadów ściekowych tworzy korzystne warunki dla rozwoju spontanicznej roślinności na złożach odpadów paleniskowych. Podkreślono duże znaczenie roślin w procesie biologicznej rekultywacji złoża odpadów paleniskowych, co w konsekwencji może przyczynić się do zwiększenia powierzchni biologicznie czynnych i poprawy stanu środowiska naturalnego.

EN

In the years 2005–2017, an experiment was carried out to assess the share of plants in the reclamation of the furnace waste deposit of coal power plants, fertilized with four types of compost and sewage sludge. The furnace waste deposit was installed in cylindrical containers with a diameter of 80 cm (0.5 sq m) and 100 cm height. The aim of the experiment was to assess the reclamation effectiveness of composts and sewage sludge on the furnace waste deposit based on selected plant indices (diversity, ecological properties, yield). Every year during the growing season, the quantity and quality status and yield of plants fed with fertilizers were evaluated. There was demonstrated a high species richness of plants with significant biomass. High reclamation efficiency of the furnace waste deposit was found in the majority of fertilization variants. During a long-term experiment it was demonstrated that in addition to plants sown in experimental containers, self-seed flora has a large share in shaping the plant cover. The research results prove that the use of composts and sewage sludge creates favourable conditions for the development of spontaneous vegetation on furnace waste deposits. The importance of plants in the process of biological reclamation of furnace waste deposits has been emphasized, which in consequence may contribute to increasing the biologically active area and improving the condition of the natural environment.

5

The effect of cellulose polymer mulch on sand stabilization

Abtahi S. M.

Polimery

|

2017

|

T. 62, nr 10

757--763

EN

In this study, the effectiveness of cellulose polymer mulch (CPM) on sand stabilization was evaluated in two kinds of experiment: laboratory and field. Erodibility index in wind tunnel, compressive strength, abrasion resistance, impact resistance and the thickness of layers formed using a solution with various CPM content were measured in the laboratory experiment. According to the results obtained in this part of study, the highest impact resistance and the least erodibility index value were achieved when using the solution with a concentration of 30 % (30 % CPM and 70 % water). In the field experiments, the resistance of mulch used in the amount of 10 and 5 t/ha in sand dunes of Kashan deserts (central Iran) and its impact on the survival and establishment of seedlings and cuttings of Calligonum were investigated over a year. The results showed that CPM has a positive effect on plant establishment. The highest survival was reported for 10 t/ha of mulch treatment in planting with seedlings method.

PL

Oceniano skuteczność roztworów polimerowego mulczu celulozowego (CPM) stosowanego do stabilizacji piasku. Przeprowadzono dwa rodzaje badań: w laboratorium i w terenie. W laboratorium mierzono wskaźnik wytrzymałości w tunelu aerodynamicznym, wytrzymałość na ściskanie, odporność na ścieranie, odporność na uderzenia i grubość warstw utworzonych po zastosowaniu roztworów o różnych stężeniach CPM. Najwyższą odporność na uderzenia i najmniejszą wartość wskaźnika erozji uzyskano w przypadku roztworów o stężeniu 30 % (30 % CPM i 70 % wody). W ramach badań terenowych, przez rok badano odporność mulczu dozowanego w ilości 10 i 5 t/ha na wydmach pustyni Kashan (centralny Iran) oraz jego wpływ na przeżycie i rozwój sadzonek Calligonum. Wyniki dowiodły, że CPM ma pozytywny wpływ na badane rośliny, a najdłuższe przeżycie sadzonek odnotowano po zastosowaniu mulczu w ilości 10 t/ha.

6

Maintenance of the former municipal landfill in Polanica-Zdroj

Tarnawa S., Makuchowska-Fryc J.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 2

545--553

EN

Municipal landfill in Polanica-Zdroj was founded in 1945 and closed in 2009. It is situated within the city, next to the river Bystrzyca Dusznicka and despite the fact that it is no longer under exploitation, it is still a potential source of pollution of surface waters, especially during floods. The city is developing towards spa and tourism. The immediate vicinity of the object negatively affects its image and endangers safety of residents and patients. The facility doesn’t meet current technical requirements, hence needs modernization. Maintenance is carried out to form the landfill top, protect deposited waste against the seepage of rainwater by the usage of bentomat, degassing and drainage, cover its surface with the layer of subsoil and soil, implement sod and bushes on reclamation cover. The concerned area blends into the landscape through irregular plantings of trees, including secondary succession. Conditions of after-care monitoring are also defined.

PL

Składowisko odpadów w Polanicy-Zdroju założono w 1945 roku, a zamknięto w 2009 roku. Zlokalizowane zostało w obrębie miasta, obok rzeki Bystrzycy Dusznickiej i, pomimo tego że nie funkcjonuje, stanowi potencjalne źródło zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zwłaszcza w okresie powodzi. Miasto rozwija się w kierunku uzdrowiskowo-turystycznym. Bezpośrednie sąsiedztwo obiektu negatywnie wpływa na jego wizerunek, zagraża bezpieczeństwu mieszkańców i kuracjuszy. Obiekt nie spełnia aktualnych wymogów technicznych, wymaga modernizacji. Konserwację prowadzi się w kierunku uformowania wierzchowiny składowiska, zabezpieczenia zdeponowanych odpadów przed penetracją wód opadowych poprzez zastosowanie Maintenance of the former municipal landfill in Polanica-Zdroj 553 bentomaty, odgazowanie i odwodnienie, pokrycia jego powierzchni warstwą podglebia oraz gleby, zadarnienia i zakrzewienia pokrywy rekultywacyjnej. Rozpatrywany obszar wkomponowuje się w krajobraz poprzez nieregularne nasadzenia drzew z uwzględnieniem sukcesji wtórnej. Określono warunki prowadzenia monitoringu poeksploatacyjnego.

7

Roślinność wieloletniego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Część III

Dyguś K. H.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

45--58

PL

W latach 2011-2016 prowadzono ocenę udziału roślin w rekultywacji złoża odpadów paleniskowych energetyki węglowej użyźnionego czteroma rodzajami kompostów i osadem ściekowym. Złoże odpadów paleniskowych przygotowano w wazonach. Corocznie w okresie wegetacyjnym oceniano ilościowo-jakościowy stan i plonowanie roślin zasilonych substancjami użyźniającymi. Wykazano wysokie bogactwo gatunkowe roślin o znacznej biomasie. Stwierdzono wysoką efektywność rekultywacyjną złoża odpadów paleniskowych w większości wariantów nawożenia. Biologiczna rekultywacja składowisk odpadów paleniskowych z wykorzystaniem złóż glebotwórczych i roślinności, jest coraz powszechniej stosowana i udoskonalana. W tym celu przeprowadzono wiele badań eksperymentalnych (modelowych, lizymetrycznych, polowych), a jednym z nich jest tutaj zaprezentowane doświadczenie.

EN

An experimental study of the share of plants in the reclamation of combustion waste deposit from coal engineering was performed in the period of 2011-2016, fertilised with four types of compost and sewage sludge. Combustion waste deposits were contained in cylindrical containers with 80 cm in diameter (0.5 m2 area) and 100 cm high. Annually, during the vegetation period, the quantity and quality condition was assessed as well as the yield of fertilised plants. Great species diversity of significant biomass was observed. High reclamation effectiveness of combustion waste deposit was observed in the majority of fertilisation options. Biological reclamation of combustion waste sites with the use of soil formation deposits and vegetation is becoming more and more commonly applied and developed. To that end, many experimental studies have been carried out (model, lysimeter, field), one of which being the presented experiment.

8

The role of plants in experimental biological reclamation in a bed of furnace waste from coal-based energy

Dyguś K. H.

Journal of Ecological Engineering

|

2015

|

Vol. 16, nr 1

8--22

EN

In the model experiment, an assessment of the role of plants in the reclamation of the bed of combustion waste from coal-based power plants fertilised with compost and sewage sludge. The bed of combustion waste was stored in cylindrical containers with a diameter of 80 cm (0.5 m2 of surface) and the height of 100 cm. The first stage of the experiment was carried out in 2006–2007. Then the bed was fertilised with four types of compost and sewage sludge, and then seeded with four species of grasses and white mustard. The second stage was undertaken in 2011–2013. In 2011, mixture of four species of grasses and white mustard was seeded on the same bed. It was assumed that the continuation of research in the second stage, whose results of are presented in this paper, will show a broader spectrum of vegetation changes, what will accurately track the process of biological reclamation of the bed of combustion waste. The aim of the study was to evaluate the effectiveness of reclamation in the experiment, based on the percentage estimates of the coverage of species and crop yields. During the three-year (second stage) experiment 78 species of self-seeding plants belonging to 19 taxa in the rank of families and 11 syntaxonomic groups were recorded. The most numerous were the families: aster family, grass family, papilionaceous family, goosefoot family and cabbage family. Among the syntaxonomic groups the dominating species belonged to the class Stellarietea mediae, Molinio-Arrhenatheretea and Artemisietea vulgaris. Among the forms of life hemicryptophyte and therophytes were the most represented. Highest total yields of plants were found in model containers with Complex compost and Radiowo compost and the model of sewage sludge. Based on the estimated models in each degree of coverage of species and crop yield, the highest reclamation efficiency was demonstrated in the models of reclamation of composts Complex and Radiowo, as well as in the model of sewage sludge. The lowest efficiency was demonstrated in models of composts ZUSOK and plant composts.

9

Dynamika zmian roślinności w doświadczeniu modelowym ze złożem odpadów paleniskowych energetyki węglowej

Dyguś K. H., Wasiak G., Madej M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 40

100--121

PL

Opracowanie zawiera ocenę przebiegu rekultywacji z udziałem roślin na eksperymentalnych złożach odpadów paleniskowych energetyki węglowej nawożonych kompostami i osadami ściekowymi. Pierwszy etap doświadczenia, dotyczący rekultywacyjnej efektywności zastosowanych substancji nawozowych, zrealizowano w latach 2006–2007. Etap drugi podjęto w latach 2011–2012, ukazując wstępne tendencje zmian udziału, plonowania i chemizmu roślin w wykonywanym eksperymencie. W celu ukazania szerszego spektrum dynamiki zmian roślinności obserwacje florystyczne kontynuowano w 2013 roku, których wyniki zaprezentowano w niniejszym opracowaniu. Na podstawie tych obserwacji (lata 2011–2013) i uzyskanych wyników stwierdzono, że oprócz roślin wysianych do pojemników doświadczalnych, duży udział w kształtowaniu pokrywy roślinnej ma także flora samosiewna. Wyniki badań florystycznych i ekologicznych dowodzą, że stosowanie kompostów i osadów ściekowych tworzy korzystne warunki dla rozwoju spontanicznej pokrywy roślinnej na złożach odpadów paleniskowych. Na podstawie oszacowanego w poszczególnych modelach stopnia pokrycia gatunków roślin najwyższą efektywność rekultywacyjną wykazano w modelach z kompostami Complex (kC) i Radiowo (kRa), a także w modelu z osadem ściekowym (O). Najniższą efektywność wykazano w modelach z kompostami ZUSOK (kZ) i roślinnym (kr). We wnioskach podkreślono udział ekologicznych, systematycznych i syntaksonomicznych grup roślin w procesie rekultywacji złoża odpadów paleniskowych.

EN

The paper contains the evaluation of the reclamation efficiency on coal combustion waste deposits fertilized with composts and sewage sludge. Based on multiannual studies, the dynamics of changes in vegetation in the performed experiment have been shown. The first phase of the experiment concerning the reclamation efficiency of the employed fertilizers was carried out from 2006 to 2007. The second phase was carried out between 2011 and 2012. In order to show a broader spectrum of dynamics of changes in vegetation, the floristic observation was repeated in 2013 and this paper is the presentation of its outcome. Based on the observation (2011–2013) and its results it was found that apart from plants cultivated in experimental containers also a self-sown flora has had a significant contribution in shaping the vegetation cover. The results of floristic and ecological research have proven that composts and sewage sludge constitute a favorable environment for the development of spontaneous vegetation cover on coal combustion waste deposits. Based on the evaluation of the vegetation cover level in particular models it was shown that models with Complex composts (kC) and Radiowo ones (kRa) as well as the model with sewage sludge have presented the highest reclamation efficiency. The lowest efficiency has been shown in models with ZUSOK composts (kZ) and the plant ones (kr). The conclusions have highlighted the share of ecological, systematic and syntaxonomic plant groups in the process of reclamation of combustion waste deposits.

10

Roślinność wielowariantowego doświadczenia modelowego na złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej

Dyguś K. H., Madej M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 30

227-240

PL

Pierwszy etap doświadczenia dotyczący rekultywacyjnej efektywności kompostów i osadu ściekowego zrealizowano w latach 2006-2007 [Siuta i in. 2008]. Etap drugi realizowano w latach 2011-2012 z uwzględnieniem badań flory wykształconej głównie w wyniku sukcesji naturalnej. Zbadano: pokrycie roślin, zagęszczenie, żywotność, fazy rozwoju generatywnego oraz biometryczne cechy osobników. Gatunki roślin oceniono pod względem morfologicznym, biologicznym, ekologicznym oraz przynależności do grupy taksonomicznej, syntaksonomicznej, geograficzno-historycznej i form życiowych gatunków. Wyniki badań florystycznych i ekologicznych dowodzą, że stosowanie kompostów i osadów ściekowych tworzy korzystne warunki dla rozwoju spontanicznej pokrywy roślinnej na złożach odpadów paleniskowych.

EN

The first phase of the experiment concerning the reclamation effciciency of composts and sewage sludge was carried out from 2006 to 2007 [Siuta et al., 2008]. The second phase which included the examination of flora formed mainly through natural succession was carried out between 2011 and 2012. The following were examined: vegetation cover, density and vitality of plants, phases of generative development and biometrical characteristics of plants. The relevant species were subjected to morphological, biological and ecological examination; also their adherence to taxonomic, syntaxonomic, geographical-historical and life-form group was examined. The results of floristic and ecological research have proven that composts and sewage sludge constitute a favorable environment for the development of spontaneous vegetation cover on coal combustion waste deposits.

11

Skuteczność rekultywacji biologicznej składowisk odpadów z górnictwa węgla kamiennego

Gwiżdż M., Kabała C.

Przegląd Górniczy

|

2011

|

T. 67, nr 6

103-106

PL

Pozostałościami po intensywnej eksploatacji złóż węgla kamiennego są liczne składowiska odpadów powydobywczych. Obiekty te występują przede wszystkim w krajobrazie Górnego Śląska, gdzie nadal funkcjonują 42 kopalnie. Składowiska skały płonnej i odpadów po wzbogacaniu węgla negatywnie oddziałują na walory krajobrazowe oraz jakość powietrza atmosferycznego, gleb, wód powierzchniowych i podziemnych. W związku z tym konieczność przeprowadzenia ich rekultywacji jest sprawa priorytetową. Jednakże nie każdy sposób realizacji procesu rekultywacji prowadzi do pożądanych efektów, gdyż nie zawsze w odpowiedni sposób zostaje dobrana metoda rekultywacji. Badaniami skuteczności rekultywacji biologicznej objęto 3 składowiska skały płonnej, zlokalizowane w powiecie wodzisławskim oraz jastrzębskim. Obiekty zostały wybrane ze względu na różne metody rekultywacji biologicznej na składowiskach o zbliżonej jakości zdeponowanego materiału. Przy ocenie skuteczności rekultywacji biologicznej brano pod uwagę udatność nasadzeń oraz zadarnienia oraz stopień ograniczenia zjawisk erozji wodnej.

EN

The remainders after intensive hard coal deposit exploitation constitute numerous post-extraction waste dumping sites. These objects occur first of all in the landscape of Upper Silesia, where still 42 mines are functioning. The dumping sites of waste rock and wastes after coal upgrading negatively influence the landscape values and quality of atmospheric air, soils, surface and underground waters. In connection with the above the necessity to perform their reclamation is a matter of priority. However, not every way of reclamation process realisation leads to desirable effects, because not always in a suitable manner the reclamation method is being selected. The investigations of biological reclamation efficiency comprised 3 waste rock dumping sites located in the Wałbrzych and Jastrzębie administrative districts. These objects were selected in consideration of different biological reclamation methods at dumping sites with similar quality of the deposited material. When assessing the biological reclamation effectiveness the dexterity of plantings and sod formation and the degree of reduction of water erosion phenomena were taken into consideration.

12

Sukcesja roślinna w rekultywacji terenów poprzemysłowych

Olszewski P., Łączny M.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 10

110-114

PL

Sukcesja roślinna jest procesem, który zachodzi w każdym przypadku po znaczącej ingerencji człowieka w środowisko naturalne. Badania zaprezentowane w niniejszym artykule mają na celu przedstawienie możliwości wykorzystania tego procesu w rekultywacji technicznej i biologicznej obszarów antropogenicznie zmienionych. Naturalna kolonizacja podłoży przez gatunki roślin może być wykorzystana wówczas, gdy taksony i ugrupowania zaczynają pełnić specyficzne funkcje, tj.: bioindykacyjne, przeciwerozyjne, glebotwórcze, ozdobne, ekologiczne (w tym przyrodnicze) i edukacyjne. Odpowiednie powiązanie tych funkcji z elementami projektów rekultywacji technicznej i biologicznej może przynieść korzyści ekonomiczne, społeczne, a także przyrodnicze. Oprócz bezpośredniego wykorzystania ukształtowanych płatów roślinności istnieje możliwość stworzenia upraw gatunków z przeznaczeniem do rekultywacji biologicznej. Proces sukcesji opisano w wielu pracach badawczych, ale tylko w nielicznych przypadkach został wykorzystany praktycznie.

EN

Plant succession is the process, which occurs in each case after a considerable human being interference in the natural environment. Research presented in this article aim to present possibilities of using this process in technical and biological reclamation of the lands changed by the human being. Natural colonization of breeding grounds by species of plants can be used then, when taxons and terminal units start to fulfil specific functions: bio-indicative, anti-erosive, soil- creating, decorating, ecological (including natural) and educational. Proper connection of these functions with the elements Of the technical and biological reclamation projects can give economical, social and also natural. Besides direct use of formed plant flats there is a possibility of species cultivation creation in order to use them for biological reclamation. Succession process has been described in many research works, but only in few cases practically used.

13

Wytyczne dla szczegółowych wymagań wykonania i odbioru prac rekultywacji biologicznej na zwałowiskach po górnictwie węgla kamiennego

Patrzałek A.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 4

107-121

PL

Do projektu rekultywacji biologicznej zwałowiska odpadów górnictwa węgla kamiennego powinny być dołączone specyfikacje techniczne, które szczegółowo określają wszystkie prace, terminy ich wykonania oraz niezbędny do tego sprzęt i materiały, parametry stosowanych materiałów, terminy i warunki odbioru prac. Specyfikacje z projektem stanowią dokument przetargowy oraz kontraktowy przy zlecaniu robót. Dotychczas brak jest szczegółowych wytycznych dla sporządzania takiego dokumentu. W pracy sformułowano takie wytyczne.

EN

The Project of biological reclamation of the coal mining waste dump requirest attachment of technical specifications. Hitherto there are no detailed guidelines for creating such documents. On the ground of long -term investigations and implementations there were formulated parameters, which should be used during working out the specifications.

14

Wykorzystanie w rekultywacji odmian traw gazonowych małopolskiej hodowli roślin

Jurkowski M., Gąbka D., Wolski K.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 4

53-60

PL

Przydatność do rekultywacji wielu odmian traw gazonowych z Małopolskiej Hodowli Roślin sprawdzono w doświadczeniach na składowiskach: odpadów poflotacyjnych i komunalnych oraz na wałach przeciwpowodziowych. Badane odmiany traw gazonowych wykazały dużą plastyczność fizjologiczną i odporność na ekstremalne warunki środowiska.

EN

The usefulness for the reclamation of many lawn grass varieties of Plant Breeding Station were checked in experiences on tailing pond, municipal waste dump and floods bank. Researched varieties lawn grass were demonstrated the great physiological plasticity and the resistance to extreme conditions of the environment.

15

Rekultywacja biologiczna zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego w prawodawstwie polskim oraz w praktyce

Gawor Ł.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 4

35-42

PL

Analiza prawodawstwa polskiego wykazała brak szczegółowych wytycznych, dotyczących prowadzenia rekultywacji biologicznej na zwałowiskach po górnictwie węgla kamiennego. Przeprowadzone oceny szaty roślinnej na zwałowiskach wykazały niską efektywność stosowanych działań rekultywacyjnych na wielu obiektach na obszarze GZW. Postuluje się opracowanie norm lub wytycznych, które określałyby szczegółowo wymagania, dotyczące powyższych prac.

EN

The analysis of Polish legislation showed the lack of detailed guidelines referring to biological reclamation works on coal mining waste dumps. Evaluation of the vegetation on the dumps in Upper Silesian Coal Basin showed low efficiency of applied reclamation works on many objects. It is postulated to work out detailed standards or guidelines referring to mentioned above issues.

16

Charakterystyka gatunków flory naczyniowej na terenie likwidowanej kopalni węgla kamiennego " Jan Kanty" w Jaworznie (GOP)

Jędrzejko K., Olszewski P.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2008

|

nr 2

19-35

PL

Artykuł dotyczy zagadnień florystyczno-ekologicznych i zawiera wykaz 294 gatunków flory naczyniowej porastających tereny likwidowanej kopalni "Jan Kanty" w Jaworznie. W badaniach, przeprowadzonych w latach 2004-2006, określono częstotliwość występowania poszczególnych gatunków roślin. Wykazano również ich specyficzne cechy autekologiczne w zakresie zapotrzebowania na światło, wilgotność i trofizm podłoża (Zarzycki i in. 2002). Ustalono przynależność poszczególnych gatunków do grup biocenologicznych (Szafer i in. 1976). Podano charakter formy życiowej roślin według Raunkiaera (1905), za L. Rutkowskim (1998). Na podstawie analizy wyróżnionych grup gatunków flory naczyniowej, występujących na przebadanym obszarze, wykazano, że: najliczniejsze grupy tworzą hemikryptofity i terofity. Dominują wyraźnie zespoły i zbiorowiska gatunków ruderalnych. Najliczniejszą grupę tworzą rodzime gatunki synantropijne (apoflty). Pokaźną grupę tworzą gatunki o dużych wymaganiach świetlnych oraz mezofilne zajmujące podłoża średnio-żyzne. Analiza flory gatunków spontanicznie porastających i trwale kolonizujących górnicze tereny poeks ploatacyjne dostarczyła również wielu danych o charakterze aplikacyjnym, między innymi dotyczących doboru gatunków, które mogą być wykorzystane w rekultywacji biologicznej.

EN

The present paper has floristical-ecological character. It contains the alphabetical index of 294 species of vascular flora overgrowing the post-mine sites of "Jan Kanty" coal-mine in Jaworzno. The studies conducted in the years 2004-2006 included the occurrence rate of particular species of plants. Their specific autoecological properties with reference to their requirements for light, moisture and trophy of soil were also indicated (K. Zarzycki and others, 2002). The belonging of particular species to biocenological groups was determined (W. Szafer and others, 1976) as well as the character of plant life forms was described by Raunkiaer (1905) after L. Rutkowski (1998). The analysis of the selected specific species groups in vascular flora occurring in the investigated areas allowed to indicate that: hemicryptophytes and terophytes form the largest groups, ruderal and segetal species are visibly dominant while native synanthropic species (apophytes) predominate. Plants with full light requirements and mezotrophic species (moderately rich soils) are also very numerous. Mesophilous and hygrophilous species form a clearly dominant group. The analysis of floral species spontaneously entering the post-mine sites provides a range of applicable data concerning, e.g. the selection of species which can serve for biological reclamation.

17

Dobór gatunkowy roślin dla potrzeb rekultywacji na przykładzie składowiska nawadnianego odciekami

Pachuta K., Koda E.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 133 (13)

356-364

PL

Uzyskanie okrywy roślinnej na składowiskach odpadów ma na celu zabezpieczenie powierzchni przed pyleniem (bioaerozole) i erozją (wodną i wietrzną). Dobór gatunków roślin przeprowadzono na podstawie wieloletnich obserwacji na składowiskach oraz eksperymentów szklarniowych i laboratoryjnych. Przedstawione kryteria doboru i możliwości wykorzystania roślin są powiązane z innymi zabiegami rekultywacyjnymi. Są to stosowane jako podłoża rekultywacyjne komposty produkowane z odpadów oraz odcieki tłoczone do nawodnień w systemie recyrkulacji. Proponowane gatunki roślin zwiększają ewapotranspirację i są odporne na hipertrofię.

EN

Plant cover grown on sanitary landfills is to protect surface against dusting (bioaerozol) and erosion (water, windy). Plant selection for remedial works was carried out on the basis of many years observations on selected landfills as well as greenhouse and laboratory experiments. Both selection criteria and possibilities of plant usage presented in the text are connected with other remedial works undertaken on the landfill. Compost made of wastes and leachate pumped to landfill surface irrigation in recirculation system are also applied during remediation process. Proposed plant species make evapotranspiration higher and are more resistant against hypertrophy.

18

Rekultywacja terenu wylewiska odpadów z odwiertów wydobywczych ropy naftowej

Kaczyńska A.K., Kiepurski J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 19

89-96

PL

Ropa naftowa i jej pochodne stanowią jedno z głównych zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w Polsce. Przykładem tego jest wylewisko odpadów z odwiertów wydobywczych ropy naftowej w Lipinkach koło Gorlic, gdzie prowadzi się rekultywację. W pobliżu zbudowano instalację do oczyszczania zawartości wylewiska, z zastosowaniem mikroorganizmów. Ziemia jest oczyszczana z węglowodorów, a następnie zawrócona do wyrobiska. Powierzchnia oczyszczonej ziemi zostanie zrekultywowana biologicznie stosownie do roślinności na terenie przyległym. W artykule przedstawiono fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne właściwości zawartości wylewiska oraz redukcję zawartości poszczególnych trakcji węglowodorów (C7-C36) w kolejnych etapach oczyszczania. Badania potwierdzają skuteczność zaproponowanej metody rekultywacji środowiska, która może być zakończona w okresie 5 lat.

EN

Petroleum and its derivatives constitute one of the main sources of pollution of the groundwater enviroument in Poland. Au example of such pollution is the spillage site of waste from the petroleum extraction boreholes at Lipinki near Gorlice where the reclamation has been conducted. Au installation was built near the site to clean up the content of the spillage site using microorganisms. The earth is being purified by removing hydrocarbons and then retuned to the site. The cleaned surface will be subject to biological reclamation taking account of the vegetation growing in the surrounding area. In the paper the physical, chemical and microbiological properties of the spillage site content were presented as well as the reduction of contents of respective carbohydrate fractions (C7 - C36) during the successive stages of purification. The effectiveness of the proposed method of environmental reclamation was corroborated by the study results. The reclamation may be due to be terminated over a five year period.

19

Działalność Kopalni "Konin" w aspekcie zrównoważonego rozwoju

Michalski A.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 3/1

423-427

PL

Kopalnia "Konin" od ponad 60 lat działa w regionie konińskim, przyczyniając się do jego znaczącej roli w kraju. Działalność ta powoduje przekształcanie środowiska naturalnego z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Konsekwencją tych działań jest konkurencyjność produkcji energii elektrycznej produkowanej na bazie węgla brunatnego.

EN

"Konin" Brown Coal Mine has been in operation in the Konin region for more than 60 years, enabling it to play an important role in the country. Transformations in the natural environment resulting from the mine's activities are in accordance with the principles of sustainable development. The consequence of these activities is the competitiveness of the brown coal-based electricity production.

20

Współdziałanie przedsiębiorcy górniczego z organami samorządowymi i nadzoru górniczego w procesie likwidacji kopalń odkrywkowych a przykładzie kopalni iłów "Krasiejów" w Krasiejowie

Wojtacha P., Grzeszczak J., Orlof J.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

z. 271

159-172

PL

Artykuł omawia proces likwidacji odkrywkowego zakładu górniczego kopalni iłów kajprowych "Krasiejów". Odkryte w wyrobisku w roku 1999 szczątki dinozaurów i trwające do dziś prace paleontologiczne spowodowały konieczność szerokiej współpracy przedsiębiorcy górniczego z organami samorządowymi w celu wypracowania formy rekultywacji terenów pogórniczych z pożytkiem dla społeczności lokalnej.

EN

The paper talks over the process of open pit loam mine "Krasiejów". In 1999 were discovered the remains of the dinosaurs in the mining works. Paleontological works, lasting up to this moment, caused necessity of wide cooperation between mining enterpreneur, with local authorities for finding the way of reclamation of abandoned mining area for the benefit of public.