Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola torfowisk w ochronie zasobów przyrodniczych i wodnych na obszarze powiatu białostockiego w województwie podlaskim

Kiryluk A.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 4

38--50

EN

In the paper, there was shown the natural and economical significance of lowmoors in Poland and especially in Białystok county. In the area of Poland there is about 49,6 thousands of lowmoors which cover 1,2 mln ha [4% of the country surface]. 90% of this surface are lowmoors, 6% – highmoors and 4% – transitial moors. The most substantial role in the environment play lowmoors, characterised by high ability of water retention. In Poland, peatmoors gather 34 mld m3 of water, which has essential significance in decreasing of water resources on the country surface. In the area of Białystok county, there are 147 peatmoors and cover the surface of 8181 ha, which amounts 2,7% of the district surface. These peatmoors can retain such water quantity which is close to the capacity of water reservoir of Siemianówka. There was shown the signifi cant role of lowmoors in the specimen diversity of hygrophilous fauna and fl ora. In Białystok county, lowmoors are mainly used as stable grassland, which provide to proper protection against progressive unfavourable changes.

2

The effect of environmental factors on micropollutants in small water bodies

Świerk D., Szpakowska B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

545-569

EN

Small water bodies serve a very important function in landscape. Unfortunately, many of them are strongly polluted or are being eliminated. Analyses were conducted on thirteen small water bodies located in the Gen. Dezydery Chlapowski Landscape Park. The water bodies differed in terms of the location in landscape, morphometric parameters (depth, shape, area) as well as aquatic and marshy vegetation. Some of them are typical water bodies of agricultural and forest landscapes, while the others are located in rural areas and in parks. The aim of the conducted investigations was to analyse the level of water pollutants in the water bodies in terms of contents of elements and biogens. Analyses were to explain how environmental variables (dependent, explanatory) influence the distribution of investigated parameters in waters of small water bodies. The analysed parameters included contents of trace elements (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb as well as too Na, K, Fe, Ca, Mg) and values of pH in waters of thirteen water bodies. Analyses were conducted in the years 2008-2010. The experimental cycle were completed with analyses of ammonia nitrogen, nitrates(III), nitrates(V) and phosphates for waters of all the water bodies. The above-mentioned parameters were subjected to statistical analyses, for which RDA models were prepared taking into consideration dependent and explanatory variables.

PL

Małe zbiorniki wodne pełnią bardzo ważną funkcję w krajobrazie. Niestety, wiele z nich jest silnie zanieczyszczonych bądź ulega likwidacji. Badania prowadzono na trzynastu małych zbiornikach wodnych położonych na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zbiorniki różniły się położeniem w krajobrazie, parametrami morfometrycznymi (głębokością, kształtem, powierzchnią) oraz roślinnością wodną i bagienną. Część z nich to typowe zbiorniki krajobrazów rolniczych, leśnych, pozostałe to zbiorniki położone na terenach wiejskich i w parkach. Celem przeprowadzonych badań była analiza poziomu zanieczyszczenia wody zbiorników pod względem zawartości pierwiastków oraz biogenów. Badania zmierzały do wyjaśnienia, jakie zmienne środowiskowe (zależne, objaśniające) wpływają na rozkład badanych parametrów w wodach małych zbiorników. Analizowano poziomy stężeń pierwiastków śladowych (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb oraz Na, K, Fe, Ca, Mg), a także wartości pH w wodzie trzynastu zbiorników. Analizy prowadzono w latach 2008-2010. Cykl badawczy kończyły analizy azotu amonowego, azotynów, azotanów i fosforanów dla wody wszystkich zbiorników. Powyższe parametry zostały poddane analizie statystycznej, dla których wykonano modele RDA uwzględniające zmienne zależne oraz objaśniające.

3

Seasonal changes of agropollutants concentration of the Czaplinianka stream in agricultural regions

Ignatowicz K.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

309-317

EN

The results of the determination of concentrations of herbicides: 4 - of phenoxyacetic acid, 4 of triazine, 2 amide herbicides and trifluraline and other pollutants in the Czaplinianka stream were presented. The samples were collected over two years period, from April 2003 to March 2005. The residues of herbicides active ingredients were determined using chromatographic methods - HPLC with UV detection and GC with ECD detection. The maximum residues of herbicide in surface water were detected in spring and autumn - up to 6,4 žg o dm-3 for phenoxyacetic acid stuffs (2,4-D, MCPA, MCPP). The most important fact noted during the research is that in surface water used for drinking significant amounts of crop protection substances were detected. In the light of the new law concerning the quality of drinking water these substances must unquestioningly be removed in the treatment processes. Due to obtained results (the sum phenoxyacetic herbicides was > 5 žg - dm-3) the monitoring of the Czaplinianka stream should be done constantly

PL

Zaprezentowano wyniki badań dotyczących określenia stężeń pozostałości agrochemicznych: herbicydów fenoksyoctowych (4), triazynowych (4), amidowych (2) i trifluraliny oraz innych zanieczyszczeń w wodach rzeki Czaplinianki. Okres badawczy trwał dwa lata, od kwietnia 2003 do marca 2005 r. Pozostałości pestycydów określano metodą chromatografii cieczowej HPLC z detekcją UV oraz gazowej GC z detektorem ECD. Największe stężenia pestycydów fenoksyoctowych (2,4-D, MCPA, MCPP) wykryto w okresie wiosennym i jesiennym (6,4 žg o dm-3). Najważniejszym jednak spostrzeżeniem jest fakt występowania w wodach powierzchniowych, często ujmowanych do picia, znacznych ilości środków ochrony roślin, które w świetle nowej Ustawy o jakości wody przeznaczonej do picia należy bezwarunkowo usuwać w procesach uzdatniania. Analizując uzyskane wyniki, można stwierdzić, że wody Czaplinianki powinny być poddane regularnym analizom, gdyż suma herbicydów fenoksyoctowych wielokrotnie przekraczała dopuszczalne stężenie nawet dla V klasy jakości wód powierzchniowych (> 5 žg o dm-3).

4

Wpływ użytkowania zlewni na ładunek wapnia, sodu, potasu i magnezu w wodach dopływających do jeziora Bukwałd

Sidoruk M., Skwierawski A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr S2

337-343

PL

Badania nad wpływem zagospodarowania zlewni na odpływ wapnia, sodu i magnezu prowadzono na Pojezierzu Olsztyńskim w latach 2004 i 2005. Do badań wytypowano jezioro Bukwałd o powierzchni 36,2 ha i średniej głębokości 5,0 m. Do jeziora dopływają cztery cieki posiadające zlewnie o różnym sposobie zagospodarowania. Dwa dopływy północne położone są wśród gruntów użytkowanych rolniczo oraz dwa dopływy południowo-zachodnie, z których jeden wypływa z terenu podmokłego, drugi zaś w znacznej części przepływa przez las. W wyniku przeprowadzonych badań zaobserwowano, że koncentracja Ca[2+] , Na[+], K[+] oraz Mg[2+] w wodach dopływających do jeziora jest ściśle związana ze sposobem zagospodarowania zlewni. Najmniejsze średnie stężenia Ca[2+] (33,1 mg o dm [do -3]), Na[+] (4,0 mg o dm[do -3]) oraz Mg[2+] (6,3 mg o dm[do -3]) stwierdzono w wodach odpływających z obszaru bagiennego, natomiast największe było w wodach odpływających ze zlewni rolniczej (Ca[2+] 86,2 mg - dm[do-3], Na[+] 7 mg o dm[do -3], Mg[2+] 10,9 mg - dm[do -3]). Zlewnia rolnicza była także obszarem, z którego zanotowano największy odpływ substancji z jednostki powierzchni (Ca[2+] 395,7 kg - ha[do -1], Na[+]30,4 kg o ha[do -1], K[+] 17,2 kg o ha[do -1] oraz Mg[2+] 48,6 kg o ha[do -1]). Wyższe zawartości badanych związków w wodach odpływających z obszarów rolniczych są związane z intensywniejszym wymywaniem tych składników z gleb uprawianych ornie okresowo pozbawionych okrywy roślinnej. Znaczne deniwelacje występujące w zlewni jeziora mogą się także przyczyniać do szybszego odpływu biogenów, zwiększając tym samym swoją zawartość w wodach dopływających do zbiornika.

EN

The research on effects of land use on the contents of calcium, sodium, potassium and magnesium was conducted in the Olsztyn Lake District in the period of 2004-2005. The object of investigation was the Bukwałd lake with water table area of 36.2 ha and the average depth of 5 m. The lake is supplied by four streams varied in land use of their drainage areas. Two of them, located north of the lake, are agriculturally used and the other two located in the south-west drain wetlands and woodland areas. The research showed that the concentrations of Ca[2+], Na[+], K[+] and Mg[2+] in water flowing into the lake significantly depended on land use. The lowest concentrations Ca[2+] (33.1 mg o dm [to -3]), Na[+](4.0 mg odm[to -3]) and Mg[2+](6.3 mg dm[to -3]) occurred in water from wetland areas, whereas maximal values were noted in water outflowing from agricultural areas (86.2 mg of Ca[2+] o dm[to -3] 7 mg of Na[+]o dm[to -3], 10.9 mg of Mg2+ dm[to -3]). The agricultural drainage areas were characterized by maximal annual export of the chemical species: 395.7 kg of Ca[2+] . ha[to -1], 30.4 kg, of Na[+] - ha[to -1], 17.2 kg of K[+] o ha[to -1] and 48.6 kg of Mg[2+]o ha[to -1]. High concentrations of the ions in water from arable lands resulted from an intensive leaching of soil due to the ploughing and periodical lack of plant cover. Considerable differences in the elevation of the Bukwaid lake drainage basin contribute to the rapid outflow of the ions and cause the increase in the concentrations in water supplying the lake.