Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Formy biodostępne Cd, Cu, Pb, Zn w osadach den dolin zachodniej części Wyżyny Lubelskiej

Plak A., Zgłobicki W., Lata L., Telecka M.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 24

65--71

PL

W pracy badano zawartość form biodostępnych Cd, Cu, Pb i Zn w próbkach pobranych z den dolin zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Analizowano 55 próbek osadów na obszarach o różnym nasileniu antropopresji. Najwyższy udział form biodostępnych w zawartości całkowitej metali ciężkich stwierdzono w osadach równi zalewowych na terenach zurbanizowanych i przemysłowych. Ta prawidłowość była najbardziej czytelna w przypadku cynku, gdyż udział form biodostępnych był 5–6 razy większy w porównaniu do pozostałych typów profili. Dla miedzi wskaźnik ten wyniósł maksymalnie 45%, dla kadmu 30%. Zawartość bezwzględna form biodostępnych wykazywała wysoką korelację z zawartością całkowitą, zwłaszcza w przypadku miedzi. Występowała również istotna statystycznie korelacja z zawartością substancji organicznej, zawartością frakcji piaszczystej (Zn) i ilastej (Pb i Zn). Akumulacja metali ciężkich (Cd, Cu, Pb i Zn) w formach biodostępnych w badanych osadach jest wypadkową wielu czynników, wśród których trudno jednoznacznie wskazać ten decydujący. Otrzymane wyniki wskazują jednak na związek zawartości form biodostępnych z intensywnością presji antropogenicznej – najwyższy udział tych form stwierdzono na terenach miejskich i przemysłowych. Istotny był również wpływ położenia geomorfologicznego profilu.

EN

This study was concerned with the content of bio-available forms of Cd, Cu, Pb and Zn in samples collected from the valley bottoms in the western part of the Lublin Upland. Analysis was carried out for 55 samples of sediments located at sites with various degrees of anthropogenic pressure. The highest percentage of bio-available forms was found in flood plains located in urban and industrial areas. This pattern was mostly pronounced in the case of bio-available zinc: its content in the sediments in industrial areas was 5 to 6 times higher than in the other types of profiles. For copper, this indicator reached a maximum of 45%, for cadmium 30%. The absolute bio-available form content showed a high correlation with the total content, particularly for copper. There was also a significant correlation with organic matter content, sand fraction content (Zn) and clay fraction content (Pb and Zn). The accumulation of the bio-available forms of heavy metals (Cd, Cu, Pb and Zn) in the sediments under study is a result of many factors. The study findings indicate, however, a correlation between the content of bioavailable forms and the intensity of geochemical pressure – the highest percentage of these forms was found in urban and industrial areas. Geomorphic location of the profile was also an important factor.

2

Spatial Distribution of Various Forms of Iron in Heavy Metal Polluted Soils

Czech T., Gambuś F., Wieczorek J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 10

1239--1246

EN

The paper aimed to determine the content of total and soluble iron forms in the top soil horizon (0–10 cm) and present their spatial diversification in the area of zinc and lead ores presence in the vicinity of ZGH “Boleslaw” Mining and Metallurgical Plant in Bukowno near Olkusz. In 139 soil samples total iron content was determined after sample digesting in concentrated mineral acids (HNO3 + HClO4) and soluble forms were extracted with 1 mol dm–3 HCl and with 1 mol dm–3 NH4NO3 solutions. Fe content in the obtained extracts was assessed by means of atomic absorption spectrometer with flame atomizer. A considerable accumulation of iron, seriously exceeding the amounts most frequently noted in the soils of Poland was determined in the analyzed samples. Extractant solutions used for iron dissolving in the investigated soils were characterized by different abilities to release this element. Diluted hydrochloric acid dissolved on average 21.5 % and ammonium nitrate solution on average only below 0.1 % iron in soil. The highest contents of iron soluble in diluted hydrochloric acid were assessed in the areas with the highest total content of this metal to the north and north-west of ZGH “Boleslaw” and in the vicinity of post-flotation wastes settlement tanks. On the other hand, the greatest quantities of iron released with ammonium nitrate solution were found in the vicinity of Pomorzany Mine and on the most acidified soils of the analyzed area.

PL

Celem pracy było określenie całkowitej zawartości i rozpuszczalnych form żelaza w wierzchniej warstwie gleby (0–10 cm) oraz przedstawienie ich przestrzennego zróżnicowania, na obszarze występowania rud cynku i ołowiu, w sąsiedztwie Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza. W 139 próbkach gleby określono całkowitą zawartość żelaza po trawieniu próbki w stężonych kwasach mineralnych (HNO3 + HClO4), a rozpuszczalne formy ekstrahowano roztworem 1 mol dm–3 HCl oraz roztworem 1 mol dm–3 NH4NO3. Zawartość Fe w uzyskanych ekstraktach oznaczono spektrometrem absorpcji atomowej z atomizerem płomieniowym. W przebadanych próbkach gleby stwierdzono duże naturalne i antropogenne nagromadzenie żelaza, znacznie przekraczające ilości najczęściej spotykane w glebach Polski. Roztwory ekstrakcyjne użyte do rozpuszczania żelaza w badanych glebach, charakteryzowały się odmiennymi możliwościami uwalniania tego pierwiastka. Rozcieńczony kwas solny rozpuszczał średnio 21,5%, a roztwór azotanu amonu przeciętnie tylko mniej niż 0,1% całkowitej ilości żelaza zawartego w glebie. Największe zawartości żelaza rozpuszczalnego rozcieńczonym kwasem solnym oznaczono w terenach z największą całkowitą zawartością tego metalu na północ i północny zachód od ZGH „Bolesław” oraz w pobliżu osadników odpadów poflotacyjnych. Natomiast największe ilości żelaza ekstrahowanego roztworem azotanu amonu stwierdzono w sąsiedztwie Kopalni Pomorzany i na najbardziej zakwaszonych glebach badanego obszaru.

3

Application of the Partition Coefficient for Assessing Heavy Metals Mobility Within the Miasteczko Slaskie Zinc Smetler Impact Zone (Poland)

Diatta J., Wirth S., Chudzińska E.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 9

1203-1212

EN

The present paper outlines some approaches, which were suggested for assessing heavy metals (Cu, Zn, Pb and Cd) mobility in soils contaminated by a zinc smelter activity. The concept was based on the assumption that partition coefficients, as ratios of total (assayed by aqua regia) metal contents to exchangeable (extracted by 1 mol CH3COONH4 dm–3 , pH 7.0) or to bioavailable (extracted by 0.1 mol NaNO3 dm–3) metal contents, will be more predictive in assessing metals mobility as compared with single extractions. The calculated partition coefficients for exchangeable and bioavailable metal forms were respectively termed Kd-Ex and Kd-Bio, which in turn were intended to represent the statico-dynamic nature of heavy metal mobility. It was found that metal mobility followed the sequence Cd > Zn > Pb > Cu, which implies that Cd and Zn will evoke more threat due to greater susceptibility for mobility. Regressions for the pairs logKd versus pH were applied in order to exhibit the proton generating capacity of each metal. The average calculated proton coefficient in the case of exchangeable metal forms amounted to 0.16 mole of protons released for each mole of Cu, Zn and Pb. In contrast, the proton coefficient for Cd was about 81 % greater. The estimation made on the basis of bioavailable metal forms showed, that Cd and Zn retention by soils generated, respectively 77 and 131 % more protons as compared to Pb. In terms of environmental concern, it may be formulated, that the higher the proton generating capacity, the highest the metal mobility, and thus the weakest partition to the solid phase.

PL

Praca przedstawia zagadnienia związane z oceną ruchliwości metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd) w glebach zanieczyszczonych w wyniku działalności huty cynku. Koncepcja opierała się na założeniu, że współczynniki podziału jako stosunki całkowitej zawartości metali (oznaczonej w wodzie królewskiej) do zawartości wymiennych (ekstrahowanych przez 1 mol CH3COONH4 dm-3 , pH 7.0) lub do zawartości biodostępnych (ekstrahowanych przez 0.10 mol NaNO3 dm-3 ) metali są bardziej przydatne do prognozowania ruchliwości metali ciężkich niż w przypadku pojedynczych ekstrakcji. Obliczone współczynniki podziału przyjęto odpowiednio jako Kd-Ex i Kd-Bio, które z kolej miały odzwierciedlić statyczno-dynamiczny charakter ruchliwości metali ciężkich. Uzyskane wyniki przedstawiają szereg Cd > Zn > Pb > Cu, z którego wynika, że Cd i Zn stanowią większe zagrożenie z uwagi na większą ich ruchliwość w glebie. Zależności między log Kd a pH wykorzystano w celu obliczenia zdolności każdego metalu do generowania jonów wodorowych. Średnie wartości obliczone dla wymiennych form metali wynosiły 0.16 mola protonów uwolnionych na każdy mol Cu, Zn i Pb w odróżnieniu od Cd, dla którego wartość ta była o 81 % większa. Oszacowanie dokonane na podstawie zawartości biodostępnych form metali ujawniło, że zatrzymywanie Cd i Zn przez gleby spowodowało generowanie odpowiednio o 77 i 131 % więcej protonów w porównaniu z Pb. Biorąc pod uwagę zagrożenie przyrodnicze, należy przyjąć, że im większa zdolność do generowania protonów, tym większą ruchliwość wykazuje dany metal i tym samym słabsze jest jego zatrzymywanie przez fazę stałą gleby.