Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Polityka Surowcowa Państwa 2050 : realizacja założeń uchwały Rady Ministrów

Dziadzio Piotr S.

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 8

563--565

EN

Free, unrestricted access to raw materials is fundamental to the proper functioning of any economy. It should be in the interest of every country to ensure access to raw materials that are needed in the present but will also be needed in the future, particularly taking into account economic, social and also political changes that are taking place or are possible, with different dynamics. In order to meet such needs, it is necessary to have a strategy indicating concrete actions whose implementation will achieve the goal of ensuring raw material security, even in the decades to come. State Raw Materials Policy 2050 (PSP2050), adopted on March 1, 2022, is a very important document, not only from the point of view of the country’s raw materials security, but also for ensuring the country’s energy security. The document describes the actions to be taken for raw material security and considers the concrete implementation work already done. Simultaneously with the work on PSP2050, other activities were being prepared and executed, including legislation to enable its effective implementation.

2

The Russian-Ukrainian war versus the mineral security of Poland

Lewicka Ewa Danuta, Burkowicz Anna, Czerw Hubert, Figarska-Warchoł Beata, Galos Krzysztof, Gałaś Andrzej, Guzik Katarzyna, Kamyk Jarosław, Kot-Niewiadomska Alicja, Szlugaj Jarosław

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2022

|

T. 38, z. 3

5--30

EN

This work is an attempt to determine the scale of threats to the mineral security of Poland in the area of non-energy raw materials resulting from Russia’s invasion of Ukraine. In particular, it aims to identify those industries whose proper functioning may be threatened in the face of the limited supply of raw materials from three directions – Russia, Belarus and Ukraine. An element of the analysis was also the indication of possible alternative sources of the supply of these raw materials. For this purpose, the directions of imports to Poland of about 140 non-energy raw materials in 2011–2020 were analyzed. As a result, about thirty raw materials were selected, the supplies of which came from, among others, at least one of the three mentioned countries. To determine the raw materials for which the disruption of supplies may have the most serious impact on the functioning of the Polish economy, the following criteria were adopted: a minimum 20% share of these countries in covering the domestic demand in 2020, and a minimum value of these imports in 2020 of 20 million PLN. These threshold conditions were met by eight raw materials: iron ores and concentrates, carbon black, potash, aluminum, ferroalloys, nickel, ball clays and refractory clays, and synthetic corundum. Among these, the need to change the directions of supplies applies to the greatest extent to iron ores and concentrates, aluminum and nickel, while in the case of non-metallic raw materials, it applies most to ball clays and refractory clays and potassium salts. These are among the most important raw materials necessary for the proper functioning of the national economy, but their shortage or disruptions in the continuity of their supplies pose a real threat to the mineral security of Poland.

PL

Niniejsza praca jest próbą określenia skali zagrożeń, wynikających z inwazji Rosji na Ukrainę w zakresie bezpieczeństwa surowcowego Polski w obszarze surowców nieenergetycznych. W szczególności ma ona na celu wskazanie tych branż przemysłu, których właściwe funkcjonowanie może być zagrożone wobec ograniczenia dostaw surowców z trzech kierunków, tj. Rosji, Białorusi i Ukrainy. Elementem analizy było również wskazanie możliwych alternatywnych źródeł zaopatrzenia w te surowce. W tym celu przeanalizowano kierunki importu do Polski około 140 surowców nieenergetycznych w latach 2011–2020. Wyłoniono około 30 surowców, których dostawy pochodziły m.in. z co najmniej jednego z trzech krajów objętych konfliktem. Do wyznaczenia surowców, dla których zakłócenie dostaw może mieć najpoważniejszy wpływ na funkcjonowanie polskiej gospodarki przyjęto następujące kryteria: minimum 20-procentowy udział wymienionych krajów w pokryciu krajowego zapotrzebowania w 2020 r. oraz minimalna wartość importu z tych krajów w 2020 r. – 20 mln zł. Warunki te spełniało 8 surowców: rudy i koncentraty żelaza, sadza, sole potasowe, aluminium, żelazostopy, nikiel, iły biało wypalające się i ogniotrwałe oraz korund syntetyczny. Wśród tych surowców konieczność zmiany kierunków dostaw dotyczy w największym stopniu rud i koncentratów żelaza oraz aluminium i niklu, a w przypadku surowców niemetalicznych – iłów biało wypalających się i ogniotrwałych oraz soli potasowych. Należą one do najważniejszych surowców niezbędnych do właściwego funkcjonowania krajowej gospodarki, natomiast niedobór bądź zakłócenia ciągłości ich dostaw oznaczają realne zagrożenie dla bezpieczeństwa surowcowego Polski.

3

Srebro i krzem kluczem do rozwoju PV

Bogacz Agnieszka, Wiśniewski Grzegorz, Wiśniewski Konrad, Walczak Agata

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2022

|

nr 3

PL

Rozwój przemysłu produkcji urządzeń i komponentów dla zeroemisyjnych OZE to podstawa przyszłego bezpieczeństwa surowcowego, technologicznego i energetycznego kraju. W szczególności dotyczy to fotowoltaiki, której rola na rynku energii rośnie i która zwiększa bezpieczeństwo energetyczne oraz środowiskowe, ale ma też potencjał do poprawy bezpieczeństwa surowcowego i technologicznego.

4

Nowa metodyka wyznaczania surowców kluczowych, strategicznych i krytycznych dla polskiej gospodarki

Galos Krzysztof, Lewicka Ewa, Burkowicz Anna, Guzik Katarzyna, Kamyk Jarosław, Kot-Niewiadomska Alicja, Szlugaj Jarosław

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 10

654--665

EN

The paper presents a proposal for methodology of designation of the key, strategic and critical minerals, important for the mineral security of Poland. The authors proposed a comprehensive methodology for analysis of 148 individual minerals. When determining the key minerals, a criterion of average value of their annual consumption in Poland in the last decade (2009-2018) was adopted. This approach also regards to the general tendency of consumption of a given mineral and the net import reliance index. To determine strategic minerals, a two-stage analysis was performed, i.e. the identification of potentially strategic minerals that are indispensable for the sectors defined as crucial for the country’s economic security (based on an expert assessment), and – from among them – establishment of the list of strategic minerals on the basis of criteria of the average consumption value in recent years and the net imports reliance. For the identification of critical minerals, the methodology developed for the European Union with some significant modifications was adopted: all the minerals previously classified as key and/or strategic were granted the status of high economic importance in Poland, with disregarding of EU’s evaluation of the value of economic importance (EI) indicator. The second EU index – the supply risk index (SR) – for the determination of the critical minerals for Poland – was slightly reduced from 1.0 to 0.9. Based on the analysis conducted, three lists comprising 42 key, 24 strategic and 17 critical minerals indispensable for the Polish economy development were proposed. Identification of these minerals is of fundamental importance for further works on the Mineral Policy of Poland.

5

Forecast trends in demand for deficit key minerals for the Polish economy

Galos Krzysztof, Lewicka Ewa Danuta, Kamyk Jarosław, Szlugaj Jarosław, Czerw Hubert, Burkowicz Anna, Kot-Niewiadomska Alicja, Guzik Katarzyna

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 3

5--30

EN

The observation of trends in the demand for minerals is of fundamental importance in the long-term assessment of prospects for economic development in Poland. From among 148 minerals analyzed, 42 minerals are indicated as key minerals for the country’s economy, of which 22 were recognized as deficit minerals. These minerals have been the subject of this paper. For each of these minerals the forecasts of demand by the years 2030, 2040 and 2050 have been made taking the current trends in domestic economy and premises for the development of industries that are main users of these minerals into account. The most promising prospects for growth of domestic demand – with at least a two-fold increase by 2050 – have been determined for manganese dioxide, metallic: magnesium, nickel, silicon, as well as talc and steatite, while an increase by at least 50% have been anticipated for metallic aluminum, tin, metallic manganese, and elemental phosphorus. For natural gas and crude oil growing tendencies have also been predicted, but only by 2030. On the other hand, the most probable decline in domestic demand by 2050 may be foreseen for iron ores and concentrates, bauxite, metallic tungsten, magnesite and magnesia, as well as for crude oil and natural gas, especially after 2040. It seems inevitable that the deficit in the foreign trade of minerals will continue to deepen in the coming years. By 2030 this will mainly result from the growing importation of crude oil and natural gas, but beyond – by 2050 – further deepening in the trade deficit will be related to the growing importation of many metals as well as of some industrial minerals. After 2040, the negative trade balance can be mitigated by a possible decrease in foreign deliveries of hydrocarbons and iron ores and concentrates.

PL

Obserwacja trendów zapotrzebowania na surowce mineralne ma fundamentalne znaczenie w długoterminowej ocenie perspektyw rozwoju gospodarczego Polski. Spośród 148 surowców mineralnych poddanych analizie, 42 zostały wskazane jako kluczowe dla polskiej gospodarki. Spośród nich 22 zostały uznane zarazem za surowce deficytowe. Te ostatnie stały się przedmiotem niniejszej pracy. Na podstawie dotychczasowych trendów krajowego zapotrzebowania na te surowce oraz przesłanek rozwoju branż będących ich głównymi użytkownikami, wykonano prognozy rozwoju popytu do 2030, 2040 i 2050 r. Najbardziej obiecujące perspektywy – przy min. dwukrotnym wzroście zapotrzebowania do 2050 r. – stwierdzono dla dwutlenku manganu, magnezu metalicznego, niklu, krzemu oraz talku i steatytu, a zwyżkę o co najmniej 50% – także w przypadku aluminium, cyny, manganu oraz fosforu pierwiastkowego. Dla gazu ziemnego i ropy naftowej wzrost jest oczekiwany, ale tylko do 2030 r. Największe prawdopodobieństwo spadku popytu do 2050 r. dotyczy rud i koncentratów żelaza, boksytów, wolframu oraz magnezytów i magnezji, a także gazu ziemnego i ropy naftowej, w szczególności po roku 2040. W rezultacie, w najbliższych latach deficyt Polski w handlu zagranicznym surowcami mineralnymi będzie się pogłębiał. Do 2030 r. będzie to wynikać głównie z wciąż rosnącego importu ropy naftowej i gazu ziemnego, ale później – do 2050 r. – dalsze pogłębianie się deficytu w obrotach surowcami mineralnymi będzie związane z rosnącym importem wielu surowców metalicznych, w szczególności aluminium, krzemu metalicznego, niklu metalicznego i magnezu metalicznego, a także niektórych surowców niemetalicznych. Po 2040 r. to niekorzystne zjawisko może być złagodzone poprzez możliwy spadek importu węglowodorów oraz rud i koncentratów żelaza.

6

Współczesne źródła górnicze cynku

Paulo Andrzej

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2019

|

R. 64, nr 3

3--9

PL

Przedstawiono podstawowy element rynku wytwarzania i dostaw surowców cynku jakim jest współczesne górnictwo. W Polsce przeżywa ono schyłek na skutek wyczerpania udostępnionych złóż, ale sytuacja globalna nie jest tak dramatyczna. Omówiono dynamikę zapotrzebowania na cynk ze źródeł pierwotnych i wtórnych. Wskazano na rodzaje rud, ich powiązania z charakterystyką złóż i ewolucję jakości urobku w XXI w. Światowa produkcja górnicza rozwija się nierównomiernie, jedne kopalnie są zamykane na skutek wyczerpania zasobów lub szkodliwych domieszek w rudzie, a wiele innych rozwija produkcję korzystając z chwilowej koniunktury cenowej. Produkcja metalurgiczna skupiła się w Azji, co doprowadziło w krótkim czasie do wyczerpania zasobów w tym regionie i rosnącego niedoboru koncentratów dla metalurgii. Praktyka światowa wskazuje na dominujące dostawy surowców z innych krajów. Na tym tle przedstawiono prognozę zaopatrzenia w koncentraty cynkowe do lat 2020–2025.

EN

ining is an essential element of the production and market supply of zinc raw materials. In Poland, it is experiencing decline as a result of the exhaustion of the ore reserves, but the global situation is not so dramatic. The dynamics of the demand for zinc from primary and secondary sources was discussed. The types of ores, their relation to different deposits and the evolution of the quality of concentrates delivered in the 21st century were described. Global mining production is developing unevenly, some mines are closed due to depletion of reserves or harmful admixtures in ore, and many others rise production using a temporary price surge. Metallurgical production concentrated in Asia, which led to shortage of resources in this region and a growing shortage of concentrates for metallurgy. Worldwide practice indicates the dominant supply of raw materials to smelters from other countries. Against this background, a forecast of supply of zinc concentrates up to 2020–2025 is presented.

7

Ewolucja polityki surowcowej w Polsce w latach 1935–2018

Szamałek K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

181--197

PL

Pierwszą politykę surowcową państwa przyjęto w 1938 r. Polityka surowcowa II RP nakierowana była przede wszystkim na przygotowanie państwa do realizacji działań wojennych w warunkach prowadzenia wojny obronnej. W 1951 roku utworzono Centralny Urząd Geologii przygotowujący krajowe wieloletnie i roczne plany prac geologiczno-poszukiwawczych. Jego działalność skoncentrowana była na powiększaniu bazy zasobów złóż kopalin. Od 1985 roku za koordynację zadań polskiej geologii odpowiada urząd głównego geologa kraju. W roku 1996 Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Ministerstwie Przemysłu i Handlu dokument Założenia polityki państwa w dziedzinie surowców mineralnych. W 2015 roku odbyła się szeroka publiczna dyskusja o potrzebie opracowania polityki surowcowej państwa zainicjowana opublikowaniem trzech dokumentów analitycznych przygotowanych przez Fundację Demos, prof. J.Hausnera oraz Ministerstwo Środowiska. Kamieniami milowymi w pracach nad polityką surowcową stało się powołanie w 2016 roku pełnomocnika rządu do spraw polityki surowcowej oraz międzyresortowego zespołu do spraw polityki surowcowej. W 2018 roku projekt założeń Polityki Surowcowej Państwa (PSP) skierowany został do konsultacji społecznych. Dokument ten po raz pierwszy w tak kompleksowy i holistyczny sposób uwzględnia interesy bezpieczeństwa surowcowego państwa. PSP oparta jest na 9 filarach merytorycznych dotyczących m.in. prawno-ekonomicznych podstaw działania sektora mineralnego, ryzyka inwestycyjnego, poszukiwań geologicznych, wykorzystania mineralnych surowców odpadowych.

EN

The first Mineral Policy in Poland was prepared in 1938. In that time The Mineral Policy was primarily dedicated to preparing Poland for a defensive war. The Central Geology Authority (CGA) was created in 1991. The main task of this Authority was preparation plans (annual and multiannual) of geological-exploration. The CGA’s activities were focused on enhancing the resource base of mineral deposits. As of 1985 the coordination of geological tasks is the main duty of the Chief Geologist of the country. In 1996 the Council of Ministers adopted a document called State policy in the field of mineral resources, prepared at the Ministry 182 of Environmental Protection, Natural Resources and Forestry as well as the Ministry of Industry and Trade. In 2015 a wide public discussion about the need to develop a mineral raw materials policy, initiated by the publication of three analytical documents prepared by the Demos Foundation, Professor J. Hausner and the Ministry of the Environment took place. Milestones in the development of a national mineral raw materials policy was the establishment of the special government’s plenipotentiary as well as the inter-ministerial team for mineral raw materials policy. In 2018, The Mineral Raw Materials Policy was transferred for public consultation. This document is the first document that is so comprehensive and holistic from the point of view of national mineral security interests. The Mineral Raw Materials Policy is based on 9 substantial pillars among them: economical and legal basis of mineral sector activities, investment risk, geological prospection and exploration, utilization of mineral wastes.

8

Reducing the risks of production company regarding the availability of raw materials in the supply warehouse

Stajniak M., Romanow P.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2018

|

nr 12

1129--1144, CD

EN

The article takes into account changes in the organization of the process of planning and ordering materials through to improve internal and external communication on the example of the production company. In the case of procurement optimization key role is assigned to deepen the analysis and evaluation of suppliers, and - changing purchasing strategies. The scientific aim of the article is the proposal and characteristics of optimization activities that promote the reduction and prediction of risks and threats in the stock of raw materials in one of the analyzed production companies.

PL

W artykule omówiono zmiany organizacji procesu planowania i zamawiania surowców za sprawą udoskonalenia komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej na przykładzie przedsiębiorstwa produkcyjnego. W przypadku optymalizacji zakupów kluczową rolę przypisano pogłębieniu analizy i oceny dostawców, a także - zmianie strategii zakupów. Celem naukowym artykułu jest propozycja i charakterystyka działań optymalizacyjnych, które sprzyjają redukowaniu i przewidywaniu zagrożeń w magazynie surowców w jednym z analizowanych firm produkcyjnych.

9

Bezpieczeństwo surowcowe w Polsce w zakresie mineralnych surowców nieenergetycznych

Pietrzyk-Sokulska E., Kulczycka J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 1

17--25

PL

W komunikacie z 2008 r. Inicjatywa na rzecz surowców – zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia nowych miejsc pracy Komisja określiła cele i zadania zintegrowanej strategii UE w dziedzinie surowców. Przedstawione działania mają na celu przede wszystkim wprowadzenie rozwiązań umożliwiających zapewnienie równych szans dostępu do surowców w państwach trzecich; wspieraniu stabilnych dostaw surowców ze źródeł europejskich oraz efektywnego gospodarowania zasobami i promowania recyklingu w celu ograniczenia zużycia surowców pierwotnych w UE oraz zmniejszenia względnej zależności od surowców. Dla ich realizacji zatwierdzono Strategiczny Plan Wdrożeniowy Europejskiego Partnerstwa Innowacji w dziedzinie surowców. Przedstawiciele zarówno polskiego rządu jak i przemysłu biorą udział w posiedzeniach grup roboczych odpowiedzialnych za realizację tych działań. Równocześnie w Polsce rola przemysłu mineralnego i jego wpływ na polską gospodarkę jest szeroko omawiana na konferencjach organizowanych przez instytucje naukowe, przemysł i organizacje pozarządowe. W dyskusjach podkreśla się między innymi potrzebę tworzenia spójnych dokumentów dotyczących polskiej strategii w zakresie surowców. W efekcie dokument pt. Założenia do Planu działań na rzecz bezpieczeństwa Polski w zakresie surowców nieenergetycznych został opublikowany przez Ministerstwo Gospodarki w czerwcu 2014 r. W referacie przedstawiono również wyniki i wnioski z dyskusji dotyczącej bezpieczeństwa surowcowego Polski i UE prowadzonych podczas serii konferencji, w których uczestniczyli przedstawiciele rządu, sejmu, europarlamentarzyści, przedstawiciele nauki, przemysłu, organizacji pozarządowych.

EN

In the 2008 communication “The raw materials initiative — meeting our critical needs for growth and jobs in Europe”, the Commission defined aims and tasks for an integrated strategy for the EU in the field of raw materials. The activities are primarily aimed at introducing solutions to ensure equal opportunities for access to resources in third countries, fostering sustainable supply of raw materials from European sources and resource efficiency and promote recycling to reduce the consumption of primary raw materials in the EU and reduce the relative import dependence. To fulfill this activities the Strategic Implementation Plan (SIP) of the European Innovation Partnership on Raw Materials was approved. Representative both from Polish government and industry participated in the working group for implementation these activities. Also in Poland the role of mineral industry and its impact on Polish economy has been widely discussed on conferences organized by scientific organizations, industries and NGOs. They emphasis among other the need for creation coherent documents concerning Polish raw material strategy. As a result the Assumptions to Plan on the safety action for Polish non-energy raw materials was published by the Ministry of Economy in June 2014. The results and conclusions from series of conferences and discussion among participants representing Polish and EU Parliaments, government, sciences, industries, NGOs, how to ensure the sustainable supply of raw materials for Polish and EU industry are presented in the paper.

10

Ochrona złóż kopalin jako element planowania i zagospodarowania przestrzennego – problemy formalne i mentalne

Nieć M., Radwanek-Bąk B.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

3--6

PL

Autorzy przedstawiają propozycje odpowiednich zapisów prawnych, mających na celu ściślejsze powiązanie planowania zagospodarowania przestrzennego terenów złożowo-surowcowych ze strategią rozwoju gospodarczego na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Konstruktywnym rozwiązaniem w tym zakresie wydaje się wprowadzenie obowiązku opracowania planów gospodarki złożami i terenami ich perspektywicznego wykorzystania, uwzględniających również możliwe kierunki zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych. Samo zaś umieszczanie granic obszarów złożowych w dokumentach planistycznych powinno być powiązane ze wskazanym zakresem ich ochrony, na podstawie wcześniej wykonanej hierarchizacji złóż.

EN

The authors present proposals of appropriate legal regulations aiming at closer connection of land development planning of deposit-raw materials areas with the economic development strategy at the national, regional and local level. A constructive solution in this field seems to be the introduction of the obligation to work out plans of economy of deposits and areas of their perspective use, taking also into account the directions of post-extraction area management. The location of deposit area boundaries in planning documents should be connected with the indicated scope of their protection, on the basis of previously carried out hierarchization of deposits.

11

Bezpieczeństwo surowcowe Polski w Unii Europejskiej i na świecie

Galos K., Nieć M., Radwanek-Bąk B., Smakowski T., Szamałek K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

43--52

PL

Unia Europejska ma poważne problemy z zapewnieniem bezpieczeństwa surowcowego. Wynika to z faktu braku złóż szeregu kopalin, z konieczności uzupełniania podaży surowcowej importem z krajów o zróżnicowanej stabilności politycznej i gospodarczej, utrudnionym dostępem do rozpoznanych, a niezagospodarowanych złóż. Ważne jest zatem zapewnienie stabilności dostępu ich źródeł i trwałości niezbędnych dostaw. Cel ten może być osiągnięty poprzez zróżnicowanie kierunków dostaw do UE i odpowiednią „dyplomację surowcową”, stwarzającą korzystny klimat dla wymiany handlowej lub podejmowania eksploatacji złóż kopalin za granicą przy współpracy firm europejskich, w tym polskich. Polska jest krajem o liczącej się w UE bazie surowcowej kopalin, w przypadku niektórych z nich (węgiel kamienny, siarka rodzima, rudy miedzi) decydującym o poziomie bezpieczeństwa surowcowego UE.

EN

The EU has serious problems in ensuring its minerals security. This is the consequence of a dearth of certain key mineral deposits, the need of meeting the demand for some minerals by importing them from politically or economically unstable countries and the difficulty of accessing known but as yet unexploited deposits. It is therefore important to ensure a stable access to mineral resources and to maintain a stable flow of imports. This aim can be achieved by diversifying EU’s mineral import sources and adopting “mineral diplomacy”, i.e. establishing good relations with countries with rich mineral deposits, allowing commercial exchange or joint exploitation, with participation of European, including Polish, companies. Poland holds a significant share of EU’s mineral resources; some of its deposits (coal, sulphur, copper) are critical for EU’s mineral security.

12

Bezpieczeństwo surowcowe Polski – ocena sytuacji w zakresie kopalin nieenergetycznych

Galos K., Nieć M., Radwanek-Bąk B., Smakowski T., Szamałek K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 452

33--42

PL

Bezpieczeństwo surowcowe związane jest z realizacją polityki gospodarczo-przemysłowej kraju i oznacza stopień zbilansowania potrzeb surowcowych z podażą surowca ze źródeł wewnętrznych (wydobycie i przeróbka) i zewnętrznych (import). Źródła wewnętrzne (wydobycie kopalin, surowce wtórne, odpady) muszą być szczegółowo rozpoznane w zakresie ilości i jakości możliwych do pozyskania surowców, czasu ich dostępu oraz ograniczeń społecznych i środowiskowych zagospodarowania, a także stopnia zagospodarowania. Rola i znaczenie surowców energetycznych i nieenergetycznych, źródła ich pozyskiwania i znaczenie polityczno-gospodarcze są odmienne, z tego powodu problematyka bezpieczeństwa surowcowego powinna być rozważana oddzielnie dla każdej z tych grup surowcowych. Zabezpieczenie potrzeb krajowych przez wykorzystanie złóż kopalin nieenergetycznych jest ograniczone. Tym bardziej niezbędne staje się opracowanie polityki surowcowej państwa. Przedstawiono założenia, na jakich taka polityka państwa powinna być oparta i cele jej realizacji.

EN

Mineral security is a part of governments’ industrial and economic policies and describes the balance between the need for mineral resources and the actual mineral resources available through internal (extraction, processing) and external sources (imports). Internal sources (extraction, processing and recycling of mineral resources) need to be carefully analysed; their quantity, feasibility of extraction, accessibility and collateral societal and environmental consequences need to be assessed. The role and importance of energy and non-energy mineral resources, their sources as well as their political and economic importance are diverse, and so the issue of resource security of each resource group should be analysed separately. Meeting the internal demand for resources through exploiting non-energy resources is limited. It calls for creating a state-wide resource policy. This paper presents a basis on which such policy should be structured, and outlines its goals.

13

Znaczenie i wymiary bezpieczeństwa państwa w zakresie surowców nieenergetycznych

Zamęcki Ł.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2011

|

Nr 3

61-69

PL

Bezpieczeństwo surowcowe państw w zakresie surowców nieenergetycznych, mimo że często niedostrzegane, bądź postrzegane tylko przez pryzmat rynkowy, pełni znaczną rolę od momentu rozwoju gospodarek industrialnych po dzień dzisiejszy. W ciągu wieków zmienia się jedynie lista surowców nieenergetycznych mających wpływ na ogólne bezpieczeństwo kraju. Zależna jest ona bowiem od potrzeb przemysłu konkretnego systemu gospodarczego. Zgodnie z podejściem rynkowym bezpieczeństwo surowcowe traktować należy jako część ogólnego bezpieczeństwa ekonomicznego państwa, rozumianego w kategoriach pewności dostaw surowców dla zakładów przemysłowych na poziomie gwarantującym wykorzystywanie większości mocy produkcyjnych. Takie ujęcie dominuje wśród ekonomistów. Natomiast z punktu widzenia politycznego surowce stanowią istotny element ogólnego bezpieczeństwa państwa. Warunkują siłę militarną państwa oraz coraz częściej stanowią narzędzie prowadzenia konfliktów międzypaństwowych. Zagrożenia/wyzwania dla bezpieczeństwa surowcowego mogą wynikać z co najmniej pięciu sfer: geologicznej, technicznej, ekonomicznej, politycznej i środowiskowej. Na podstawie tych zagrożeń można wyznaczyć test bezpieczeństwa surowcowego państwa, składający się z kilkunastu pytań. Jednocześnie współczesne państwa podejmują działania na rzecz zapewnienia sobie bezpieczeństwa surowcowego. Wykorzystują do tego m.in. instrumenty o charakterze prawnym, politycznym, ekonomicznym, technicznym czy kulturowym.

EN

Non-energy raw materials security is an important aspect of state security. It has an influence on the social and economic development of the state. The main aim of the paper is to emphasize the theoretical paradigms, aspects, conditions and role of non-energy raw materials security. The paper refers to historical and contemporary examples (Poland, China and EU). The paper also underlines the main methods of ensuring raw materials state security.

14

Ocena bezpieczeństwa surowcowego Polski w zakresie surowców nieenergetycznych

Galos K., Szamałek K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2011

|

nr 81

37-58

PL

Bezpieczeństwo surowcowe jest ściśle powiązane z gospodarką krajową i międzynarodową w zakresie możliwości dostępu do źródeł surowców mineralnych (pierwotnych i wtórnych) oraz ich wykorzystania obecnie i w przyszłości. Punktem wyjścia w ocenie bezpieczeństwa surowcowego jest rozpoznanie obecnego i prognoza przyszłego zapotrzebowania gospodarki na poszczególne surowce mineralne. Dotyczy to zarówno surowców pochodzących ze złóż kopalin (surowce pierwotne), z recyklingu materiałowego (surowce wtórne), jak też z różnego rodzaju odpadów przemysłowych (mineralne surowce odpadowe). Bezpieczny, niezależny i niezawodny dostęp do surowców postrzegany jest jako przesądzający o możliwości utrzymania pozycji konkurencyjnej gospodarki danego kraju. Stąd, zgodnie z ostatnimi inicjatywami surowcowymi Unii Europejskiej, bezpieczeństwo krajów Unii Europejskiej (w tym Polski) w zakresie surowców nieenergetycznych powinno bazować na trzech filarach: zapewnieniu odpowiedniego dostępu do surowców na rynkach międzynarodowych, rozwijaniu stabilnych dostaw surowców ze źródeł własnych oraz poprawie efektywności wykorzystania surowców i promowaniu wykorzystywania surowców wtórnych i odpadowych. W artykule poddano analizie zapotrzebowanie krajowej gospodarki na poszczególne surowce nieenergetyczne (metaliczne i niemetaliczne). W odniesieniu do jego poziomu oceniono wielkość i wystarczalność krajowych zasobów kopalin do produkcji tych surowców, a także podstawowe trendy w ich krajowej produkcji. Szczególną uwagę zwrócono na strukturę uzupełniającego importu surowców nieenergetycznych, a także na przyczyny rosnącego udziału surowców importowanych w zaspokajaniu krajowego popytu na omawianą grupę surowców. Podkreślono także rosnące znaczenie surowców wtórnych i odpadowych ze źródeł krajowych w zaspokajaniu tego popytu, co należy uznać za zjawisko zdecydowanie pozytywne. Polska jest i pozostanie w najbliższej przyszłości niemal całkowicie wystarczalna pod względem zaspokajania potrzeb w zakresie surowców budowlanych oraz znacznej części surowców ceramicznych. Niestety, w zakresie surowców chemicznych, poza utrzymywaną podażą soli i siarki, skazana jest na posiłkowanie się importem. Wysoka pozycja Polski jako znaczącego producenta miedzi i srebra oraz kilku ich koproduktów (np. złoto, selen, surowce renu) oraz planowane utrzymanie produkcji cynku i ołowiu metalicznego (mimo spodziewanej w najbliższych latach likwidacji górnictwa rud Zn-Pb) przyczynia się do utrzymywania dodatniego salda obrotów surowcami metalicznymi. Nie zmieni to jednak faktu, że w zakresie pozostałych ponad 30 surowców metalicznych, a w szczególności rud żelaza, żelazostopów, aluminium metalicznego, niklu, krajowa gospodarka pozostanie całkowicie zależna od dostaw z zagranicy. Zapewnienie dostaw surowców nieenergetycznych na bazie trzech filarów europejskiej inicjatywy surowcowej na gruncie polskim wymaga w chwili obecnej opracowania nowej polityki surowcowej naszego kraju.

EN

Minerals security is strictly related to the domestic and world economy regarding access to primary and secondary sources of such minerals, as well as directories of their current and future use. Estimation of current and perspective demand of national economy for particular types of minerals should be the starting point for assessment of minerals security. All sources of minerals supplies should be investigated: primary mineral raw materials (from deposits), secondary mineral raw materials from recycling (scraps), as well as waste raw materials from various industrial wastes. Secure, independent and stable access to mineral raw materials is a crucial factor which decides on competition position of the country's economy. So, according to the latest European Union's initiatives, non-energy minerals security of EU countries (including Poland) should be based on three pillars: assurance of appropriate access to minerals on the international market, development of their production from own sources, as well as improvement of effectiveness of minerals use with promotion of use of secondary and waste raw materials. In the paper, national economy's demand for particular non-energy minerals is analyzed. In relation to this demand, quantity and sufficiency of the domestic reserves of such minerals, as well as their production trends, are assessed. The special attention is paid on the structure of the supplementary imports of non-energy minerals, and reasons of the increasing share of imported minerals in mineral supplies which meet domestic demand. Growing importance of domestic secondary and waste raw materials in total mineral supplies is underlined as positive phenomenon. Poland is self-sufficient in case of almost all construction raw materials and the majority of ceramic raw materials. Such situation should be maintained in the coming years. Unfortunately, regarding chemical raw materials, Poland is entirely dependent on imported raw materials, except for salt and sulfur from domestic supplies. Our country is very important producer of copper, silver and their co-products (e.g. gold, selenium, rhenium). Maintaining of smelter production of zinc and lead is also planned in spite of the expected closure of the last Zn-Pb ore mine in the coming years. This is why Poland's trade balance in the area of metallic raw materials is still positive. However, Poland's economy will remain fully dependent on imports of over 30 metallic raw materials, with iron ore, ferroalloys, aluminum and nickel being the most important. Assurance of non-energy minerals supplies on the basis of three pillars of the European raw materials initiative should result in the preparation of the new minerals policy of Poland.

15

Najważniejsze problemy górnictwa odkrywkowego na początku XXI wieku

Kasztelewicz Z., Ptak M.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2011

|

Vol. 132, nr 39

149-163

PL

Artykuł przedstawia ważniejsze problemy górnictwa odkrywkowego w Polsce na początku XXI wieku. Górnictwo odkrywkowe wydobywa obecnie poza węglem brunatnym ponad 250 mln ton różnych innych kopalin. Polska to wielki plac budowy. Budowane są drogi lokalne i autostrady, lotniska i szlaki kolejowe. Zapotrzebowanie na te kopaliny ma wzrosnąć w okresie dwóch następnych dekad do 350 mln ton/rok, natomiast baza zasobowa wielu kopalin skalnych, w tym również kruszyw posiada zasoby operatywne tylko na 10-20 lat. Polska, jako kraj zasobny w te kopaliny, w sytuacji tylko teoretycznie dostępnej bazy surowców, nie będzie wydobywać ich u siebie. Dla budowy infrastruktury, wykonawcy będą zmuszeni sprowadzać kruszywa z zagranicy, zapewniając tym samym zyski i miejsca pracy naszym sąsiadom. W celu stworzenia właściwych warunków rozwoju dla działalności górniczej, należy zadbać o stabilność przepisów prawa, w tym likwidacje barier prawnych w zakresie zabezpieczania złóż dla późniejszej eksploatacji, udostępniania złóż oraz budowę nowych kopalń poprzez uproszczenie procedur koncesyjnych.

EN

The article presents the most important problems facing the open pit mining industry in Poland in the beginning of XXI century. Except lignite this industry produces over 250 million tons of different minerals. The demand for the mentioned minerals may rise up to 350 million tons per year in the next two decades because of fact that local roads and highways, airports and railroads are built in a big scale. At the moment we are importing numerous minerals. Operating reserves of many rock deposits, including aggregates for construction and road industries are sufficient only for 10-20 years. Poland - theoretically wealthy on mineral resources - will not mine them domestically, but will be forced to import them, transferring profits and jobs to neighbouring countries. In order to create proper conditions for the development of mining activity, the stability of law regulations must be ensured together with liquidation of law barriers concerning the protection of deposits for future exploitation, opening new deposits and construction of new mines with simplifying the concession procedures.