Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stan obecny i przyszłość ciepłownictwa w Polsce

Szczerbowski Radosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2024

|

nr 112

53--61

PL

W Polsce funkcjonuje prawie 400 przedsiębiorstw ciepłowniczych, wśród których są zarówno nowoczesne elektrociepłownie, jak i lokalne ciepłownie od wielu lat niemodernizowane. Polska posiada jedną z najbardziej rozwiniętych sieci ciepłowniczych w Europie, a ciepłownictwo ma wielki potencjał rozwojowy i z pewnością odegra ważną rolę w transformacji energetycznej. Wszystkie te scentralizowane systemy ciepłownicze obsługują prawie 16 mln odbiorców ciepła. Niemniej jednak ciepłownictwo w Polsce znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Rosnące i niestabilne ceny paliw w ostatnich latach sprawiają, że wiele przedsiębiorstw ciepłowniczych boryka się z trudnościami, na to nakładają się coraz wyższe koszty uprawnień do emisji CO2. Wszystko to sprawia, że znaczna część przedsiębiorstw jest na skraju bankructwa. Ciepło to dobro podstawowe i trudno sobie wyobrazić upadek zakładów ciepłowniczych i związany z tym brak dostaw ciepła do odbiorców. Przedsiębiorstwa ciepłownicze stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z restrukturyzacją sektora ciepłowniczego. Konieczność dekarbonizacji ciepłownictwa wynika także z potrzeby dostosowania infrastruktury do wymogów środowiskowych Unii Europejskiej. Europejskie ramy regulacyjne odnoszące się do sektora energetycznego, w tym także do systemów ciepłowniczych, zawarte zostały w wielu dokumentach, między innymi w Pakiecie Fit for 55 oraz w dyrektywie RED III, która dotyczy odnawialnych źródeł energii. Dostosowanie systemów ciepłowniczych do wymogów regulacji unijnych będzie wymagać zmian w infrastrukturze wytwórczej, sieciach ciepłowniczych oraz inwestycji w zakresie modernizacji instalacji odbiorczych. Konieczne jest zatem opracowanie spójnej i kompleksowej strategii modernizacji ciepłownictwa, tak aby systemy ciepłownicze mogły w przyszłości w sposób bezpieczny dostarczać ciepło do odbiorców i jednocześnie stać się efektywne energetycznie. W rozdziale przedstawiono aktualny stan ciepłownictwa w Polsce, podstawowe regulacje prawne, które mają wpływ na konieczność zmian w ciepłownictwie. Przedstawiono także rozwiązania, które kraje europejskie wykorzystują w swoich systemach ciepłowniczych, jako przykład możliwych do implementacji w polskich systemach ciepłowniczych.

EN

There are almost 400 district heating companies in Poland, including both modern combined heat and power plants and local heating plants that have not been modernized for many years. Poland has one of the most developed district heating networks in Europe, and district heating has great development potential and will certainly play an important role in the energy transition. All of these centralized district heating systems serve nearly 15 million heat consumers. Rising and unstable fuel prices in recent years have left many district heating companies in difficulties, compounded by the ever-increasing cost of CO2 emission allowances. All this means that a significant number of companies are on the verge of bankruptcy. Heat is a basic good, and it is hard to imagine the collapse of district heating companies and the resulting lack of heat supply to consumers. District heating companies face serious challenges in restructuring the heating sector. The necessity to decarbonize district heating is also driven by the need to bring the infrastructure in line with European Union environmental requirements. The European regulatory framework relating to the energy sector, including district heating systems, is contained in a number of documents, including the “Fit for 55” Package and the RED II Directive, which deals with renewable energy sources. Adapting district heating systems to the requirements of EU regulations will require changes in generation infrastructure, district heating networks and investments in upgrading consumer installations. It is therefore necessary to develop a coherent and comprehensive strategy for the modernization of district heating, so that district heating systems can safely supply heat to consumers in the future and at the same time become energy efficient. The chapter presents the current state of district heating in Poland, the basic legal regulations that affect the need for changes in district heating. It also presents solutions that European countries use in their district heating systems, as an example of possible implementation in Polish district heating systems.

2

Use of wind energy of the ground zone in low individual buildings

Obuchowicz Rafał

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 57

187--204

EN

The issue of obtaining wind energy in individual construction facilities is associated with a change in the scope of design issues undertaken in the case of high and large-scale buildings. This is due to the limited size of the assumptions, the type of wind devices used and the need to maintain their proper relationship to the function and form of the architectural object, and the need to ensure acceptable energy efficiency in turbulent flow conditions. The currently adopted design approaches, treated as patterns and constituting the starting point in the design process, constitute a correct synthesis of the issues undertaken by the designer, but they do not fully exhaust the issues raised. This article presents a study concept of a residential facility located below ground level and equipped with an installation for obtaining wind energy.

PL

Problematyka pozyskiwania energii wiatru w obiektach budownictwa indywidualnego wiąże się ze zmianą zakresu podejmowanych zagadnień projektowych występujących w przypadku budynków wysokich i wielkoskalowych. Wynika to z ograniczonych rozmiarów założeń, rodzaju stosowanych urządzeń wiatrowych i potrzeby zachowania właściwych ich relacji do funkcji i formy obiektu architektonicznego oraz z konieczności zapewnienia akceptowalnej wydajności energetycznej w warunkach przepływu o charakterze turbulentnym. Przyjęte aktualnie podejścia projektowe, traktowane jako wzorce i stanowiące punkt wyjścia w procesie projektowym stanowią prawidłową syntezę zagadnień podejmowanych przez projektanta, lecz nie wyczerpują w pełni podejmowanej problematyki. W niniejszym artykule przedstawiono koncepcję studyjną obiektu mieszkalnego, zlokalizowanego poniżej poziomu terenu i wyposażonego w instalację do pozyskiwania energii wiatru.

3

The energy security of Finland after joining NATO

Olkuski Tadeusz, Zubień Patrycja

Polityka Energetyczna

|

2024

|

T. 27, z. 1

49--66

EN

The aim of the article is to present Finland’s energy situation after Russia’s aggression against Ukraine and the related fact of this country’s accession to NATO structures. This situation is taking place for the first time in history and the analysis of this phenomenon is an important element of energy policy planning for other countries. The article shows how decisions that affect the country’s energy security can be made quickly and effectively. Finland, due to its geographical location and historical circumstances, was closely economically linked with the Soviet Union and then with Russia. However, this situation changed dramatically after Russia’s invasion of Ukraine. This has resulted in a change in the thinking of politicians re sponsible for security, including energy security. Finland is gradually increasing the share of RES in its energy mix due to the lack of energy reso urces and also to achieve climate neutrality. Nuclear energy, one of the most important domestic sources of electricity production, is also being developed. In 2021, it accounted for 33% of the total generation of electricity, and Finland’s two nuclear power plants have a combined installed capacity of 4.39 GW. Domestic production and imports from “safe” sources are the basis of Finland’s energy security, especially after the suspension of electricity and gas supplies from Russia in May 2022. Currently, electricity is mainly imported from Sweden and gas is imported by pipeline from Estonia and via three small LNG terminals. According to the Finnish govern ment’s plans, Finland is expected to become an electricity exporter by 2030 due to increasing nuclear and renewable electricity production. It is also planned to use heat pumps and waste heat in heating to a greater extent.

PL

Celem artykułu jest pokazanie sytuacji energetycznej Finlandii po agresji Rosji na Ukrainę oraz zwią zanym z tym faktem wstąpieniem tego kraju do struktur NATO. Sytuacja taka ma miejsce po raz pierwszy w historii i analiza tego zjawiska jest ważnym elementem planowania polityki energetycznej dla innych państw. W artykule pokazano, jak można szybko i skutecznie podejmować decyzje mające wpływ na bez pieczeństwo energetyczne kraju. Finlandia ze względu na swoje położenie geograficzne oraz uwarunkowania historyczne do niedawna była ściśle powiązana gospodarczo ze Związkiem Radzieckim, a następnie z Rosją. Sytuacja ta zmieniła się jednak diametralnie po napaści Rosji na Ukrainę. Spowodowało to zmianę myślenia polityków odpowie dzialnych za bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo energetyczne. Ze względu na brak zasobów surowców energetycznych oraz w celu dążenia do osiągnięcia neutralno ści klimatycznej, Finlandia sukcesywnie zwiększa udział OZE w swoim miksie energetycznym. Rozwijana jest również energetyka jądrowa stanowiąca jedno z najważniejszych źródeł produkcji energii elektrycznej w tym kraju. W 2021 roku miała 33% udział w całkowitej produkcji energii elektrycznej, a dwie fińskie elektrownie jądrowe mają łączną moc zainstalowaną wynoszącą 4,39 GW. Własna produkcja oraz import z bezpiecznych kierunków to podstawa bezpieczeństwa energetycznego Finlandii, zwłaszcza po wstrzyma niu dostaw energii elektrycznej i gazu z Rosji w maju 2022 roku. Obecnie energia elektryczna importowana jest głównie ze Szwecji, a gaz gazociągiem z Estonii oraz przez trzy małe terminale LNG. Zgodnie z plana mi rządu fińskiego od 2030 roku Finlandia ma się stać eksporterem energii elektrycznej dzięki zwiększaniu produkcji energii elektrycznej z elektrowni jądrowych oraz ze źródeł odnawialnych. Planowane jest też wykorzystywanie w większym zakresie pomp ciepła oraz ciepła odpadowego w ogrzewnictwie.

4

An advanced European overview of the bioenergy efficiency of using digestate from biogas plants when growing agricultural crops

Lohosha Roman, Palamarchuk Vitalii, Krychkovskyi Vadim, Belkin Ihor

Polityka Energetyczna

|

2024

|

T. 27, z. 1

5--26

EN

The paper highlights calculations of bioenergy indicators when growing corn for grain and vegetable crops in Ukraine. The research results indicate the economic benefit of growing these crops for all the variants studied. Our research established that an increase in the bioenergy efficiency of the production of these crops is achieved due to the use of different rates of fertilizer application. The increase in productivity that was obtained as a result of the implementation of farming practices exceeds additional costs associated with the use of fertilizers. This confirms the economic benefit of producing these types of crops due to the enhanced bioenergy efficiency achieved through the optimal application of fertilizer. The conducted research confirms the high energy efficiency of the bio-organic fertilizer (digestate) and the energy-saving technology of growing crops which were studied. High values of the coefficients of energy efficiency were also observed in the variants with the simultaneous application of mineral fertilizers (N90P90K90) and digestate-based bio-organic fertilizer “Efluent” (55.0 t/ha) on experimental sites of corn grown for grain (3.05–3.07), carrot (1.41–1.45) and red beet (1.97–2.00), but the cost of these variants also appeared to be the highest. Scientific research has used new methods and technologies for the effective processing of livestock waste in order to obtain organic fertilizer, which can be used to improve soil fertility and increase crop yields on the one hand, and biogas production as an energy-efficient process that has significant potential for producing ecologically clean and renewable energy on the other. The proposed approach to achieving energy efficiency helps to increase crop yield without increasing fertilization costs.

PL

W artykule zwrócono uwagę na obliczenia wskaźników bioenergii podczas uprawy kukurydzy na rośliny zbożowe i warzywne na Ukrainie. Wyniki badań wskazują na korzyść ekonomiczną uprawy tych roślin dla wszystkich badanych wariantów. Z naszych analiz wynika, że wzrost efektywności bioenergetycznej produkcji tych roślin osiągany jest dzięki stosowaniu różnych dawek nawozów. Wzrost produktywności uzyskany w wyniku wdrożenia praktyk rolniczych przekracza dodatkowe koszty związane ze stosowaniem nawozów. Potwierdza to korzyść ekonomiczną wynikającą z uprawy tego typu upraw ze względu na zwiększoną efektywność bioenergetyczną osiągniętą poprzez optymalne zastosowanie nawozów. Przeprowadzone badania potwierdzają wysoką efektywność energetyczną badanego nawozu bioorganicznego (pofermentu) oraz energooszczędną technologię uprawy roślin. Wysokie wartości współczynników efektywności energetycznej zaobserwowano także w wariantach z jednoczesnym zastosowaniem nawozów mineralnych (N90P90K90) i nawozu bioorganicznego na bazie pofermentu „Ścieki” (55,0 t/ha) na obiektach doświadczalnych uprawy kukurydzy na ziarno (3,05–3,07), marchewki (1,41–1,45) i buraka ćwikłowego (1,97–2,00), ale koszt tych wariantów również okazał się najwyższy. W badaniach naukowych wykorzystano nowe metody i technologie efektywnego przetwarzania odchodów zwierzęcych w celu uzyskania nawozu organicznego, który z jednej strony można wykorzystać do poprawy żyzności gleby i zwiększenia plonów, a z drugiej do produkcji biogazu jako procesu energooszczędnego, który ma z drugiej strony znaczny potencjał wytwarzania ekologicznie czystej i odnawialnej energii. Zaproponowane podejście do osiągnięcia efektywności energetycznej pozwala na zwiększenie plonów bez zwiększania kosztów nawozów.

5

Trzy dekady ciepłownictwa systemowego

Szymczak Jacek

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2024

|

nr 6

PL

W ciągu 30 lat polskie ciepłownictwo przeszło istotne zmiany i osiągnęło wiele kamieni milowych, które miały ogromny wpływ na rozwój sektora oraz bezpieczeństwo energetyczne w Polsce. Dzięki inwestycjom, modernizacjom i nowatorskim rozwiązaniom technologicznym branża ciepłownicza w naszym kraju zyskała nowe możliwości i perspektywy rozwoju, a także stała się bardziej ekologiczna.

6

Pompy ciepła – zarys gospodarki cyrkularnej

Konecki Wojciech

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2024

|

nr 9

PL

Europa, a dokładnie jej kierownictwo, wybrała pompy ciepła jako technologię przyszłości, która może dać naszemu kontynentowi większe bezpieczeństwo energetyczne. Przyjrzyjmy się, jak rysuje się różnorodny obieg tej grupy produktowej. Spójrzmy na poszczególne jego etapy…

7

Odpady komunalne a niezależność energetyczna

Pavliuk Nonna, Sigal Oleksandr

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2024

|

nr 1

PL

Dla Ukrainy szczególnie istotne jest bezpieczeństwo energetyczne, którego element stanowi niezależność energetyczna. Jednymi z głównych odbiorców gazu ziemnego w tym kraju są przedsiębiorstwa produkujące energię cieplną i świadczące usługi dostarczania ciepła systemowego dla mieszkańców, organizacji budżetowych i przedsiębiorstw komunalnych. Odpady komunalne można wykorzystać jako alternatywne paliwo znajdujące się w pobliżu zarówno producentów energii cieplnej, jak i odbiorców usług centralnego ogrzewania. Włączenie odpadów komunalnych i paliw z nich do bilansu energetycznego miast zwiększa ich niezależność energetyczną.

8

Energetyka jądrowa a sprawa polska

Strupczewski Andrzej

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2024

|

nr 9

PL

Polska energetyka stoi przed koniecznością fundamentalnych zmian, które zdeterminują przyszłość przemysłu i jakość życia mieszkańców. Z wyczerpującymi się zasobami węgla, rosnącymi emisjami CO2 i zanieczyszczeniem powietrza, a także zmiennymi warunkami pogodowymi wpływającymi na efektywność odnawialnych źródeł energii nasz kraj musi zdecydować o kierunku rozwoju.

9

Model energetyczny dla m.st. Warszawy w perspektywie 2050 roku – techniczne aspekty modelu opartego na koncepcji elektroprosumeryzmu

Plis Piotr

Energetyka

|

2024

|

nr 2

68--76

PL

W niniejszym artykule przedstawiono model transformacji sektora energetycznego funkcjonującego w Warszawie w kierunku neutralności wobec klimatu, która powinna być osiągnięta w perspektywie 2050 roku. Model ten bazuje na koncepcji elektroprosumeryzmu, w myśl której wszystkie potrzeby energetyczne na końcowych rynkach energii (energia elektryczna, ciepło, sektor transportu) są zaspokajane z wykorzystaniem energii elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych (OZE). Przedstawiono techniczne aspekty opisujące przyszły model energetyczny m.st. Warszawy.

EN

The article presents a model of transformation of the power sector in Warsaw directed to climate neutrality which should be achieved by 2050. The model is based on the concept of electroprosumerism according to which electricity generated from renewable energy sources (RES) is the only energy carrier used by the end markets (electricity, heating and transport). The article also outlines technical aspects describing a future energy model for the Capital City of Warsaw.

10

Nowe technologie i rozwiązania w instalacjach fotowoltaicznych

Szczerbowski Radosław

Elektro Info

|

2024

|

nr 3

38--44

PL

W artykule przedstawiono aktualną sytuację energetyczną Polski i plany polityki energetycznej do 2040 r. Na tym tle omówiono obecną sytuację związaną z rozwojem instalacji fotowoltaicznych w Polsce. W dalszej części omówiono plany polityki energetycznej dotyczące rozwoju instalacji fotowoltaicznych. Ponadto przedstawiono nowe technologie w zakresie budowy paneli fotowoltaicznych oraz ich możliwości montażu.

EN

The article presents the current situation on the Polish energy market and energy policy plans until 2040. The current situation related to the development of photovoltaic installations in Poland is discussed against this background. Further, energy policy plans for the development of photovoltaic installations are discussed. In addition, new technologies in the field of construction of photovoltaic panels and their installation possibilities were presented.

11

Heating and cooling degree-days vs climate change in years 1979-2021. Evidence from the European Union and Norway

Pangsy-Kania Sylwia, Biegańska Justyna, Flouros Floros, Sokół Aneta

Economics and Environment

|

2024

|

No. 1

art. no. 619

EN

Energy consumption depends strongly on weather conditions. Thus, to formulate energy-related policy goals, it is crucial to monitor changes related to the heating degree days (HDD) and cooling degree days (CDD) – widely applied indicators of climate change. The study investigated the impact that climate change (global warming) exerted on the number of HDD and CDD, as well as the weather-related final energy consumption of the European households (EU-27 and Norway), based on data derived from Eurostat for the period 1979-2021. The results indicate that the changes in HDD and CDD constituted non-linear functions of the country’s average temperature, with the largest percentage changes observed in the warmest (in the case of HDD) and the coldest (in the case of CDD) portion of European countries. As indicated by estimations based on first-difference linear regression models, climate change has contributed so far to the net decrease in weather-related energy consumption of households.

PL

Zużycie energii jest silnie uzależnione od warunków pogodowych. Z tego względu, w celu kształtowania polityki energetycznej kluczowego znaczenia nabiera obserwacja zmian w zakresie stopniodni ogrzewania (HDD) i stopniodni chłodzenia (CDD), powszechnie wykorzystywanych wskaźników zmian klimatycznych. Przedmiotem badania był wpływ zmian klimatycznych (globalnego ocieplenia) na liczbę HDD i CDD, jak również oszacowanie wpływu tych zmian na uwarunkowane pogodowo zużycie energii przez europejskie gospodarstwa domowe (w UE-27 i Norwegii), na podstawie danych Eurostat z lat 1979-2021. Badanie wykazało, iż zmiany HDD i CDD stanowią nieliniowe funkcje przeciętnej temperatury powietrza, a największe zmiany w ujęciu procentowym zaobserwowano w najcieplejszych (w przypadku HDD) i najzimniejszych (w przypadku CDD) regionach UE. Jak wykazały estymacje oparte na indywidualnych regresjach liniowych na pierwszych różnicach zmiennych, zmiany klimatyczne przyczyniły się dotychczas do zmniejszenia uwarunkowanego pogodowo zużycia energii przez europejskie gospodarstwa domowe.

12

Effectiveness of Financing Measures to Reduce Low Emissions in Poland - a Case Study

Godzisz Karolina

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2024

|

Vol. 34, no. 1

37--46

EN

Local authorities are increasingly facing the challenges of climate change, which requires adaptation of various elements of local government systems, including infrastructure, communities and local economies. Operating in an ever-changing reality, local government units should plan for the necessary sustainable local government investments, with particular attention to structural gaps and financial mismatches. Local government is responsible for ensuring local energy security and thus for 'environmental sustainability'. The overall objective of this study is to assess the effectiveness of financing low-emission lowering measures from the Environmental Protection and Water Management Fund in municipalities in Lubusz Province in 2020. The article uses cause-effect relationship analysis (regression models). Investments implemented by local governments generally have a positive impact on the reduction of low emissions, although the results of the study indicate a negative impact of financing investments in alternative energy sources (RES). This may be related to large investment outlays, as well as difficulties in spatial planning, environmental impact and administrative inefficiency.

13

Niemiecka polityka energetyczna w kontekście odejścia od węgla

Szczerbowski Radosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

153--165

PL

Europejski Zielony Ład to jedna z najbardziej kompleksowych strategii Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska oraz przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym. Projekt Europejskiego Zielonego Ładu przyjęty został przez Unię w 2019 roku. Europa do 2050 roku planuje zostać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Zielony Ład jest w swoim założeniu odpowiedzią UE na największy globalny kryzys naszych czasów, jakim są zmiany klimatyczne. Celem jest gospodarka niskoemisyjna, co oznacza fundamentalne zmiany nie tylko w sektorze energetyki, lecz we wszystkich obszarach życia gospodarczego na przestrzeni najbliższych trzydziestu lat. Problem rosnących cen energii elektrycznej dotknął większość krajów Unii Europejskiej. Ma to również ścisły związek z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2 w systemie ETS. Unijny system handlu emisjami, w swojej idei ma służyć finansowaniu walki ze zmianami klimatycznymi oraz zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Podstawą handlu emisjami jest limit emisji gazów cieplarnianych, który z czasem jest obniżany. Ma to sprawić, aby paliwa kopalne były coraz mniej opłacalnym źródłem energii. Ceny uprawnień do emisji najbardziej dotykają gospodarek, w których koszty transformacji energetycznej są najwyższe. Brak przemyślanego podejścia do transformacji energetycznej może spowodować, że koszty energii w najbliższym czasie mogą jeszcze mocniej obciążać portfele obywateli. W referacie przedstawiono porównanie polskiego i niemieckiego sektora energetycznego i możliwy wpływ handlu emisjami na rozwój sektora energetycznego.

EN

The European Green Deal is one of the European Union’s most comprehensive strategies for protecting the environment and tackling climate change. The draft European Green Deal, was adopted by the Union in 2019. Europe plans to become the first climate-neutral continent by 2050. The Green Deal is, at its core, the Union’s response to the biggest global crisis of our time - climate change. The goal is a low-carbon economy, which means fundamental changes not only in the energy sector, but in all areas of economic life over the next thirty years. The problem of rising electricity prices has affected most countries in the European Union. It is also closely related to the rising prices of CO2 emission allowances in the ETS. The EU ETS, in its conception, is intended to finance the fight against climate change and reduce greenhouse gas emissions. The basis of emissions trading is a cap on greenhouse gas emissions, which is lowered over time. This is intended to make fossil fuels an increasingly cost-effective source of energy. Emission allowance prices affect the economies with the highest energy transitioncosts the most. The lack of a thoughtful approach to the energy transition may cause energy costs to weigh even more heavily on citizens’ wallets in the near future. The paper presents a comparison of the Polish and German energy sectors and the possible impact of emissions trading on the development of the energy sector.

14

Jeśli nie węgiel to co? Transformacja energetyczna w kontekście rosyjskiej agresji w Ukrainie

Naworyta Wojciech

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

95--107

PL

Rok 2022 był pod względem zabezpieczenia energii dla polskiej gospodarki i gospodarstw domowych rokiem wyjątkowo trudnym. To rok stojący pod znakiem napaści rosyjskiej na Ukrainę. W wyniku sankcji podjętych przez państwa przeciwne działaniom rosyjskiego agresora, do Europy trafia mniej surowców energetycznych z Rosji. Deficyt gazu wymusił na wielu europejskich krajach weryfikację dotychczasowych strategii. Rok poprzedni – 2021, również był dla energetyków rokiem nietypowym, był to czas zwiększonego zapotrzebowania na surowce energetyczne, jaki nastąpił po pandemii Covid -19. W rozdziale na tle dostępnych danych z lat 2021 i 2022, podjąłem się próby zdiagnozowania głównych problemów i wyzwań jakie stoją przed polską energetyką. Dane o produkcji prądu z 10 miesięcy 2022 r. wskazują, że polski system energetyczny jak dotąd dobrze radzi sobie z wyzwaniami związanymi z deficytem i wysoką ceną gazu ziemnego. Produkcja prądu z krajowych źródeł po raz pierwszy od 7 lat przekracza wewnętrzną konsumpcję. Ustawicznie rośnie również udział mocy opartych na odnawialnych źródłach energii, co jednak nie przekłada się na równie dynamiczny przyrost produkcji z tych źródeł. Deficyty energetyczne wynikające z braku gazu albo wysokiej jego ceny kompensowane są głównie przez branżę węgla brunatnego, co będzie miało konsekwencje we wcześniejszym, niż to wynika z koncesji, wyczerpywaniu zasobów tego surowca. Uważam, że dla zapewnienia bezpieczeństwa surowcowego kraju w przeciągu najbliższych kilkunastu lat konieczna jest bezzwłoczna realizacja programu energetyki jądrowej. Czasu pozostało bardzo mało a dotychczasowe działania niestety nie dają gwarancji powodzenia ambitnych planów budowy pierwszych trzech elektrowni jądrowych. Dlatego w obliczu kończących się zasobów w udostępnionych złożach węgla brunatnego niebezpodstawne jest ponowne otwarcie dyskusji nad budową nowej kopalni odkrywkowej dla przedłużenia funkcjonowania elektrowni Bełchatów poza obecny horyzont wyznaczony przez obowiązującą koncesję i zasoby złoża.

EN

The current year 2022 is an exceptionally difficult year in terms of energy security for the Polish economy and households. This is a year marked by Russian aggression against Ukraine. As a result of the sanctions taken by countries opposing the actions of the Russian aggressor, Europe receives less energy resources from Russia. The gas deficit has forced many European countries to review their current strategies. The previous year (2021) was also an unusual year for energy specialists, it was a time of increased demand for energy resources that followed the Covid -19 pandemic. In the chapter, against the background of available data from 2021 and 2022, I attempted to diagnose the main problems and challenges facing power engineering. Data on electricity production for 10 months of 2022 indicate that the Polish energy system has been coping well with the challenges related to the deficit and high price of natural gas so far. The production of electricity from domestic sources exceeds internal consumption for the first time in 7 years. The share of capacity based on renewable energy sources is also constantly growing, which, however, does not translate into an equally dynamic increase in production from these sources. Energy deficits resulting from the lack of gas or its high price are mainly compensated by the lignite industry, which will result in the depletion of resources of this raw material earlier than stipulated in the concession. I believe that in order to ensure the security of the country’s raw materials over the next several years, it is necessary to implement the nuclear energy program without delay. There is very little time left and, unfortunately, the actions taken so far do not guarantee the success of the ambitious plans to build the first three nuclear power plants. Therefore, in the face of the depleting resources in the opened lignite deposits, it is not groundless to re -open the discussion on the construction of a new open-pit mine in order to extend the operation of the Bełchatów power plant beyond the current horizon set by the current concession and resources of the deposit.

15

Wykorzystanie metod obliczeniowych i sztucznej inteligencji w bezpieczeństwie energetycznym

Morkisz Paweł, Wiącek Martyna, Wochlik Ireneusz

Wiedza Obronna

|

2023

|

nr 2

PL

Możliwości zastosowania sztucznej inteligencji w sektorze energetycznym są dziś szerokie. Ogromna ilość danych przechodzących przez ten sektor stwarza potrzebę wdrażania automatycznej, inteligentnej analizy oraz potencjał rozwoju tych technologii. Chcąc zapewnić bezpieczeństwo energetyczne rozumiane jako zapewnienie ciągłości dostaw energii i paliw, należy mieć pełną kontrolę nad ich dystrybucją i możliwymi zagrożeniami. Korzyści płynące z kontroli nad danymi, prognozowania kluczowych w tym sektorze wartości czy optymalizacji działań i operacji na sieci są nieocenione. Celem niniejszego artykułu jest przegląd konkretnych obszarów energetyki, w których metody obliczeniowe i sztuczna inteligencja mają największy potencjał. Ponadto, wskazanie konkretnych metod, które sprawdzone w innych sektorach lub zbadane w nauce mają zastosowanie również tutaj.

EN

The possibilities for using artificial intelligence in the energy sector are vast today. The massive amount of data passing through this sector creates the need to implement automatic, intelligent analysis and the potential for developing these technologies. In order to ensure energy security, understood as ensuring the continuity of energy and fuel supplies, it is necessary to have complete control over their distribution and possible threats. The benefits of controlling data, forecasting critical values in this sector, or optimizing activities and operations on the network are invaluable. The purpose of this article is to review specific areas of the energy sector where computational methods and artificial intelligence have the most significant potential. In addition, specific methods that have been proven in other sectors or studied in science are indicated to apply here.

16

Wentylatory - wymagania i oczekiwania dotyczące efektywności energetycznej

Joniec Waldemar

Rynek Instalacyjny

|

2023

|

Nr 3

50--52

PL

Wentylatorom, tak jak i innym urządzeniom zasilanym energią elektryczną, stawia się w UE wymagania prawne dotyczące efektywności - ważne jest, by zużywały tej energii jak najmniej. Pierwsze zalecenia dotyczące pracy silników elektrycznych pojawiły się już ponad 20 lat temu. Energia elektryczna pochodziła wówczas głównie z paliw kopalnych i wymagania odnośnie do efektywności urządzeń elektrycznych pracujących stale lub przez większość roku miały duże znaczenie w kontekście obniżania emisji spalin wpływającej na przyspieszanie zmian klimatycznych. Obecnie znaczna część energii elektrycznej pozyskiwana jest w UE ze źródeł odnawialnych, ale do wyzwań ekologicznych doszły kwestie bezpieczeństwa energetycznego i efektywność wentylatorów nabrała nowego znaczenia.

17

Bezpieczeństwo infrastruktury energetycznej w obliczu wojny

Żuber Marian

Przegląd Komunalny

|

2023

|

nr 2

10--12

PL

24 lutego minie rok od dnia, gdy Rosja dokonała inwazji na Ukrainę. To największy konflikt zbrojny w Europie od czasu zakończenia zimnej wojny. Jego przebieg wskazał na strategię prowadzenia nowoczesnych działań wojennych, w której ataki na ludność cywilną i obiekty zapewniające normalne funkcjonowanie społeczeństwa stały się obecnie jednym z najważniejszych celów agresora.

18

Scyntylatory nowej generacji do konwersji fotonów światła wygenerowanego poprzez wzbudzoną radiacyjnie fotoluminescencję na energię elektryczną w ogniwach izo-fotowoltaicznych jako element wzmocnienia systemu bezpieczeństwa energetycznego

Pellowski Witalis, Iwan Agnieszka, Bogdanowicz Krzysztof A.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2023

|

R. 99, nr 10

265--268

PL

W artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat scyntylatorów nowej generacji w celu inicjowania światła fotonicznego wykorzystywanego do konwersji promieniowania jonizującego na potencjał elektryczny w ogniwach fotowoltaicznych. Scyntylacyjne źródło światła może generować ładunek elektryczny w ogniwach fotowoltaicznych. Odpowiednie zestrojenie elementów nowego typu ogniwa izo-fotowoltaicznego (i-PV) pozwala na uzyskanie energii elektrycznej z praktycznie niewyczerpalnego źródła – jakim jest promieniowanie jonizujące. Zaproponowana koncepcja może być alternatywą na drodze globalnej transformacji energetycznej.

EN

The article presents the current state of knowledge on new-generation scintillators for initiating photonic light used to convert ionizing radiation into the electrical potential in photovoltaic cells. A scintillation light source can generate an electrical charge in photovoltaic cells. Appropriate alignment of the elements of a new type of iso-photovoltaic (i-PV) cell allows obtaining electricity from a practically inexhaustible source - which is ionizing radiation. The proposed concept can be an alternative on the way to global energy transformation.

19

The sowing and harvesting campaign in Ukraine in the context of hostilities: challenges to global energy and food security

Pryshliak Natalia, Dankevych Vitalii, Tokarchuk Dina, Shpykuliak Oleksandr

Polityka Energetyczna

|

2023

|

T. 26, z. 1

145--168

EN

The specificities of the sowing and harvesting campaign of 2022–2023 in Ukraine and its impact on the world energy and food market in the conditions of the full-scale invasion of Ukraine by the Russian Federation are analyzed in this paper. The purpose of the study is to determine the role of Ukraine in ensuring energy and global food security, to analyse the situation regarding the possibility of conducting a sowing and harvesting campaign in Ukraine in the conditions of hostilities and to provide recommendations on preserving the potential of Ukraine in meeting the energy and food needs of Ukraine and other countries. The provided analysis of data of the Food and Agriculture Organization (FAO), the State Customs Service and the State Statistics Service of Ukraine has confirmed the role of Ukraine in ensuring energy and food safety of many countries in the Middle East and North Africa, which are the main importers of agricultural products from Ukraine. It has been found that the 2022–2023 sowing and harvesting campaign in Ukraine is facing a number of problems, including: military operations over a large area, which makes it impossible to conduct agrotechnical activities in a timely manner; a lack of seed material due to its systematic destruction by the Russian military; problems with the supply of fuel and lubricants (systematic shelling and destruction of oil bases throughout Ukraine); problems with the supply of fertilizers; bombing wheat fields and food warehouses; blocking Ukrainian sea ports; mobilization of a significant part of the population in the ranks of the Armed Forces of Ukraine; logistics problems. The study proposes recommendations to preserve the potential for meeting energy and food needs in Ukraine and for countries importing agricultural products from Ukraine.

PL

W artykule przeanalizowano specyfikę kampanii siewnej i żniwnej 2022–2023 na Ukrainie oraz jej wpływ na światowy rynek energii i żywności w warunkach pełnej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Celem opracowania jest określenie roli Ukrainy w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego i światowego bezpieczeństwa żywnościowego, analiza sytuacji w zakresie możliwości prowadzenia akcji siewnej i żniwnej na Ukrainie w warunkach działań wojennych oraz przedstawienie zaleceń dotyczących zachowania potencjału Ukrainy w zaspokajaniu potrzeb energetycznych i żywnościowych Ukrainy i innych krajów. Dostarczona analiza danych Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Państwowej Służby Celnej oraz Państwowej Służby Statystyki Ukrainy potwierdziła rolę Ukrainy w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego i żywnościowego wielu krajów Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, które są głównymi importerami produktów rolnych z Ukrainy. Stwierdzono, że kampania siewno-zbiorowa 2022–2023 na Ukrainie napotyka szereg problemów, w tym: działania wojenne na dużym obszarze, co uniemożliwia terminowe prowadzenie działań agrotechnicznych; brak materiału siewnego z powodu jego systematycznego niszczenia przez wojsko rosyjskie; problemy z zaopatrzeniem w paliwa i smary (systematyczne ostrzały i niszczenie baz naftowych na terenie całej Ukrainy); problemy z zaopatrzeniem w nawozy; bombardowanie pól pszenicy i magazynów żywności; blokowanie ukraińskich portów morskich; mobilizacja znacznej części ludności w szeregach Sił Zbrojnych Ukrainy; problemy logistyczne. W opracowaniu zaproponowano zalecenia dotyczące zachowania potencjału zaspokojenia potrzeb energetycznych i żywnościowych Ukrainy oraz krajów importujących produkty rolne z Ukrainy.

20

Review of strategies for sustainable energy in Morocco

Nakach Issam, Mouhat Ouadia, Shamass Rabee, El Mennaouy Fatima

Polityka Energetyczna

|

2023

|

T. 26, z. 2

65--104

EN

The present paper exposes how Morocco’s population and economic expansion pose a challenge to its capacity to supply energy demand, especially given how the scarcity of fossil fuels and their high market price now and in the future develop and follow strategies to achieve the objectives of sustainable development. The effectiveness of this investment and the vast number of unexploited resources have led Morocco to aim for a new ambition of obtaining 52% of its energy demands from renewable sources, making it one of the world’s leaders with regard to renewable energies. This paper analyzes the large specter of renewable energy sources and their potential in Morocco, including solar, hydroelectric, tidal, wave, and geothermal energy sources, then identifies the barriers halting its growth, going from storing and transmitting to financing, followed by the comparative costs and benefits approach. It also assesses the country’s strategy for sustainable development, highlighting its financing, and then expands the scope of the research to explore other potential applications of renewable energy in the Kingdom, such as desalination and transportation, followed by providing a list of guidelines and recommendations on how the country can bypass the obstacles stopping it from harnessing and using these precious resources, The feasibility of these solutions were judged through a survey by the population which showed a very promising result.

PL

Niniejszy artykuł ujawnia, w jaki sposób populacja Maroka i ekspansja gospodarcza stanowią wyzwanie dla jego zdolności do zaspokojenia zapotrzebowania na energię, zwłaszcza biorąc pod uwagę, jak niedobór paliw kopalnych i ich wysoka cena rynkowa obecnie i w przyszłości rozwijają się i podążają za strategiami osiągania celów zrównoważony rozwój. Efektywność tej inwestycji i ogromna liczba niewykorzystanych zasobów sprawiły, że Maroko postawiło sobie nowy cel, jakim jest uzyskanie 52% swojego zapotrzebowania na energię ze źródeł odnawialnych, co czyni go jednym ze światowych liderów w zakresie energii odnawialnej. W niniejszym artykule przeanalizowano szerokie spektrum odnawialnych źródeł energii i ich potencjał w Maroku, w tym źródła energii słonecznej, wodnej, pływowej, falowej i geotermalnej, a następnie zidentyfikowano bariery powstrzymujące jej rozwój, przechodząc od magazynowania i przesyłania do finansowania, a następnie porównawcze podejście kosztów i korzyści. W artykule oceniono również strategię kraju na rzecz zrównoważonego rozwoju, podkreślając jej finansowanie, a następnie rozszerzono zakres badań, aby zbadać inne potencjalne zastosowania energii odnawialnej w Królestwie, takie jak odsalanie i transport, a następnie podano listę wytycznych i zaleceń dotyczących tego, w jaki sposób kraj może ominąć przeszkody powstrzymujące go przed ujarzmieniem i wykorzystaniem tych cennych zasobów. Wykonalność tych rozwiązań została oceniona na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród ludności, która dała bardzo obiecujący wynik.