Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Synergia sztuki i techniki w kształtowaniu obiektów architektury rodzimej na przykładzie realizacji z regionu świętokrzyskiego z przełomu XIX i XX wieku

Purski Michał

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

169--181

PL

Rodzima architektura charakteryzowała się nie tylko pięknem, ale także racjonalną odpowiedzią na istniejące uwarunkowania. Formy rodzimych obiektów architektonicznych były wynikiem obowiązującego systemu prawnego, sposobu pracy i funkcjonowania ich mieszkańców, ich potrzeb, relacji rodzinnych, ale także potrzeby piękna i dostępnej technologii, która pozwalała na stworzenie odpowiednich warunków do życia. Celem artykułu jest przedstawienie badań wpływu ładu przestrzennego, piękna i technologii na kształtowanie architektury mieszkaniowej we wsiach regionu Świętokrzyskiego na przełomie XIX i XX wieku. Podsumowanie badań stanowi próbę zarysowania ponadczasowych zasad logiki kształtowania się form architektury rezydencjonalnej na wsi w tym regionie.

EN

The native architecture was characterized not only by beauty, but also a rational response to the existing conditions. The forms of native architecture objects were the result of the legal system in force, the way of working and functioning of their inhabitants, their needs, family relationships, but also the need for beauty and available technology that allowed for the creation of appropriate living conditions. The aim of the article is to present research on the influence of spatial order, beauty and technology on the shaping of residential architecture in the villages of the Świętokrzyskie region at the turn of the 19th and 20th centuries. The summary of the research is an attempt to outline the timeless principles of the logic of shaping the forms of residential architecture in the countryside in this region.

2

Locus theologiae in architecture and sacred art – a case study

Kimsza Radoslaw

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

499--512

EN

The article, in the theological and philosophical key, shows the Christian understanding of beauty and its place in the broadly understood sacred art. The author points to a specific evolution of beauty, which from the Renaissance to modern times lost its original mysticism of beauty in favor of its individualistic interpretations, closing the need to find divine-human unity in sacred art. This is expressed in the liturgy and the eternal connection with it of the arts, both structural and expressive. Looking for patterns reaching the essence of beauty in sacred arts, the author brings out two Italian architects: Ciro Lomonte and Guido Santoro, who in a small parish church in Sancipirello reached for the primal instinct of beauty in sacred art and, through simple forms, made a kind of sacralization of the "naked" church interior.

PL

Autor wskazuje na swoistą ewolucję piękna, która od renesansu do czasów współczesnych, zatraciła pierwotny jej mistycyzm piękna na korzyść indywidualistycznych jego interpretacji, zamykających na potrzebę odnajdywania w sztuce sakralnej jedności bosko-ludzkiej a także chrześcijańskie rozumienie piękna i jego umiejscowienie w szeroko pojętej sztuce sakralnej. Wyrazem tego jest liturgia i odwieczne powiązanie z nią sztuk zarówno konstrukcyjnych, jak i ekspresyjnych. Poszukując wzorców sięgających istoty piękna w sztukach sakralnych Autor wydobywa dwóch włoskich architektów: Ciro Lomonte i Guido Santoro, którzy w niewielkim parafialnym kościółku w Sancipirello sięgnęli po pierwotny instynkt piękna w sztuce sakralnej i poprzez proste formy dokonali swoistej sakralizacji „obnażonego” z sacrum kościelnego wnętrza.

3

Piękno środowiska mieszkaniowego - preferencje, zależności, narzędzia

Schneider-Skalska Grażyna, Sumlet Wojciech

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 9

37--49

PL

W triadzie Witruwiusza znajdujemy określenie venustas (piękno) będące jedną z trzech podstawowych cech architektury. Obcowanie z pięknem należy do istotnych potrzeb psychicznych człowieka, a architektura towarzyszy mu nieustannie. Liczne badania pokazują świadome lub podświadome reakcje estetyczne użytkowników architektury. Środowisko mieszkaniowe jest obszarem, którego architektura, układ urbanistyczny i jakość estetyczna mają wpływ na jakość życia i zdrowie człowieka. W tym środowisku jednostka ludzka kształtuje się, mieszka, wypoczywa, a coraz częściej pracuje. W artykule określono elementy strukturalne stałe i zmienne, wpływające na jakość estetyczną środowiska mieszkaniowego i jakość życia. Szczególną uwagę poświęcono tzw. skali ludzkiej i elementom przyrodniczym. Wskazano szczegółowe cechy, jakie powinno mieć środowisko mieszkaniowe, z punktu widzenia estetyki i zdrowia mieszkańców. W publikacji wykorzystano treści zawarte w książce Zrównoważone środowisko mieszkaniowe. Społeczne, oszczędne, piękne Grażyny Schneider-Skalskiej i pracy doktorskiej Skala ludzka wnętrza urbanistycznego w wielorodzinnych osiedlach mieszkaniowych Wojciecha Sumleta.

EN

In Vitruvius’ triad we find the term venustas - beauty, as one of the three basic features of architecture. The need for communing with beauty is one of the essential psychological needs of man, and architecture accompanies man constantly. Numerous studies show the conscious or subconscious aesthetic reactions of architecture users. The housing environment is an area whose architecture, urban layout and aesthetic quality have an impact on the quality of life and human health. In this environment, the human being is formed, lives, rests, and more and more often works. The article defines the fixed and variable structural elements influencing the aesthetic quality of the housing environment and the quality of life. Particular attention was paid to the so-called human scale and natural elements. Detailed features that the housing environment should have from the point of view of aesthetics and health of the inhabitants were indicated. The publication uses the content of the book Sustainable housing environment. Social, economical, beautiful by Grażyna Schneider-Skalska and the doctoral dissertation entitled Human scale of urban interior in multifamily housing estates by Wojciech Sumlet.

4

Idea piękna i architektura miasta. O estetyce formy miejskiej i etyce rozwoju

Zuziak Zbigniew K.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2021

|

T. 49

185--202

PL

W artykule zarysowano ideę urbanistyczną - próbę skojarzenia architektonicznego i filozoficznego myślenia o formie miejskiej - akcentującą estetyczne i etyczne aspekty rozwoju. Autor nawiązuje do teorii architektury miasta Aldo Rossiego i pojęcia architektoniki, jakie Immanuel Kant wprowadził w Krytyce czystego rozumu. Starano się wykazać, że studiowanie wzajemnych relacji między ideą piękna, architekturą miasta i etyką rozwoju może być przydatne w dalszych poszukiwaniach nowej formuły planowania miast i regionów.

EN

The article outlines an urban concept - an attempt to associate architectural and philosophical thinking about urban form - emphasizing the aesthetic and ethical aspects of development. The author refers to the Aldo Rossi’s theory of the architecture of the city and the concept of architectonic that Immanuel Kant introduced in his Critique of Pure Reason. Attempts were made to show that studying the mutual relations between the idea of beauty, the architecture of the city and ethics of development may be useful in the further search for a new formula for planning cities and regions.

5

The truth of contemporary architecture and aesthetics categories

Tokajuk Andrzej

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 4

110--116

EN

In modern architecture, the issue of the truth and lie can be considered in several aspects (form, idea, material, etc.), also in terms of beauty and aesthetics. The purpose of this article is to analyse some works of architecture in identified categories of aesthetics and to refer them to the issue of the truth. As the research methods the author used the analytical method, critical discussion and the case study. The result of the research is a certain image of contemporary architecture in the context of aesthetics categories, the truth and the matter of idea.

6

Light in the Interiors of the Urban Landscape

Michalak Hanna, Suchanek Jerzy

Przestrzeń i Forma

|

2021

|

nr 46

117--132

EN

Urban compositions, which organize spaces in contemporary cities, are often perceived by its users – citizens, only as a net of communication paths There are known initiatives by more or less formalised social groups, which, in order to bring hitherto unnoticed fragments of urban territories into public consciousness, support their revitalisation, as well as the efforts of local authorities (also professional) related to architectural and urban education of children. These actions should facilitate the reading of the composition of urban spaces, which seems necessary for their proper use. This task is easier when the composition is clear, based on a conscious perception of existing spatial structures. Crystalline structures are best highlighted by light. It builds a scenography of space, helps in its perception and brings out formally important points. This article presents selected aspects of the use of daylight and artificial light in urban interiors.

PL

Kompozycje urbanistyczne organizujące przestrzenie we współczesnych miastach, użytkowane przez ich mieszkańców postrzegane są często wyłącznie jako sieć kanałów komunikacyjnych. Znane są inicjatywy mniej lub bardziej sformalizowanych grup społecznych, które chcąc wprowadzić dotąd niezauważane przez mieszkańców fragmenty miejskich terytoriów do społecznej świadomości, wspomagają ich rewitalizację a także wysiłki samorządów (również zawodowych) związane z edukacją architektoniczno-urbanistyczną dzieci. Działania te powinny ułatwić odczytanie kompozycji przestrzeni miejskich, co wydaje się konieczne dla właściwego ich użytkowania. Zadanie to jest łatwiejsze, gdy kompozycja jest klarowna, oparta na świadomym odbiorze zastanych struktur przestrzennych. Krystaliczne struktury najlepiej podkreśla światło. Buduje scenografię przestrzeni, wskazuje punkty formalnie ważne i pomaga w jej odbiorze. Artykuł ten przedstawia niektóre aspekty wykorzystania światła dziennego i sztucznego we wnętrzach urbanistycznych.

7

Architektura - w poszukiwaniu irracjonalizmu

Stiller Jerzy

Builder

|

2021

|

R.25, nr 6

72--74

PL

Artykuł jest skróconą prezentacją prowadzonych badań dotyczących odbioru architektury i wpływu stosowania rozwiązań formalnych niezwiązanych z praktycznymi celami architektury na ostateczną formę dzieła. To próba przyjrzenia się historycznemu rozwojowi architektury przez pryzmat poszukiwania czystej formy zarówno w obszarze dzieła jako całości, jak i detalu. Badania obejmują kwerendy literaturowe, archiwalne oraz własne doświadczenia autora. Są próbą spojrzenia na architekturę jako dziedzinę sztuki, której forma nie musi być wyłącznie doraźnie użyteczna czy praktyczna. Obszarowo badania dotyczą architektury europejskiej, a poddawane dzieła nie muszą być wybitnymi przykładami architektury.

EN

This article is a short summary of research done on the reception of architecture and the impact of applying formal solutions, not related to practical goals of architecture, on the final work. It is an attempt to examine the historical development of architecture through the prism of searching for a pure form, both when it comes to analysing the work as a whole and examining it in detail. The study also includes literature, archival queries, and the author's own experiences. It is also an attempt to look at architecture as a field of art whose form does not have to be only temporary useful or practical. The research covers European examples of architecture and does not necessarily include outstanding examples of architecture.

8

O etykę architektury

Lenartowicz Krzysztof J.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2020

|

T. 48

3--33

PL

Stan środowiska zbudowanego skłania do zastanowienia się, w jaki sposób etyka wpływa na projektowaną przestrzeń i jej jakość estetyczną. W konsekwencji powstają pytania dotyczące - z jednej strony - zapisów obowiązującej architektów etyki zawodowej, z drugiej - praktycznych wskazówek mających związek z architektonicznym projektowaniem i planowaniem. W czasie, kiedy zagadnienia odporności (firmitas) i użyteczności (utilitas) zostały w dużej mierze opanowane przez inne gałęzie projektowania, nie zapominając o problematyce ekologicznej, uznano piękno (venustas) za najistotniejszy konstytutywny atrybut architektury. Przedstawiono wybrane interpretacje Piękna i jego związków z Dobrem (Witruwiusz, 1954; Tatarkiewicz, 1962, 1982), także w świetle najnowszych ustaleń neurobiologii i neuroestetyki (Zeki, 2011, 2019; Qiuling et al., 2018; Ishizu, Tsukiura, Cabeza, 2011). Przyjęto pojęcie stosowność (Krakowski, 1989) - rozumiane jako pojęcie piękna celowego, uwarunkowanego społecznie - za odpowiednie dla opisu standardu estetycznego projektowanego środowiska zbudowanego. Praca jest próbą znalezienia praktycznych sposobów zapewnienia jakości estetycznej (piękna) w nowo projektowanych i przeprojektowywanych sytuacjach przestrzennych. Wskazano - z jednej strony - dziedzinę prawodawstwa zawodowego (kodeksy etyki zawodowej architektów), gdzie zagadnienia estetyczne są zasadniczo pomijane, z drugiej zaś - konieczność nauczania i wdrażania procesu projektowania jako czułego (Tokarczuk, 2019) i uważnego dialogu (Dominiczak, 2016) w specyficznym rozumieniu spotkania z Innym (Drugim), niezależnie czy to będzie architekt, użytkownik, czy też budowla. Zwrócono uwagę na propozycję estetyki kreacyjnej (Sławińska, 1973) jako potencjalnie możliwej integralnej dziedziny twórczości projektanckiej. W odróżnieniu od etyki zawodowej architektów, która dotyczy osób biorących udział w procesie projektowania i odpowiedzialnych pod względem etycznym za swoje postępowanie w ramach zawodu (działalności projektanckiej), etyka architektury odnosi się do relacji estetycznych, jakie powstają w sytuacjach architektonicznych (Dominiczak, 2016). W takim rozumieniu obiekty zbudowane są personifikowane i - jako mające swoją tożsamość byty (o ile projektant zechce) - wchodzą w dialog z Innymi bytami (Levinas, 1998), które zarówno tworzą, jak i stanowią daną przestrzeń.

EN

The state of the built environment makes one inclined to ponder how ethics affects the space that is designed and its aesthetic quality. As a consequence, there arise questions concerning the provisions of ethical codes of professional conduct that architects must adhere to on the one hand, while on the other, the practical guidelines for architectural design and planning. In a period when matters of durability (firmitas) and utility (utilitas) have been largely dominated by other branches of design, including the matters of ecology, beauty (venustas) has come to be considered as the most essential constituent attribute of architecture. Selected interpretations of Beauty and its relationship with Good (Vitruvius, 1954; Tatarkiewicz, 1962, 1982) have been presented, including in light of the latest findings of neurobiology and neuroaesthetics (Zeki, 2011, 2019; Qiuling et al., 2018; Ishizu, Tsukiura, Cabeza, 2011). The term appropriateness (Krakowski, 1989) is herein accepted, understood as a notion of intentional, socially conditioned beauty and considered proper to describe the aesthetic standard of the built environment under design. This paper is an attempt at finding practical methods of ensuring aesthetic quality (beauty) in newly designed and redesigned spatial situations. It identifies the field of professional law (the ethical code of conduct for architects), wherein aesthetic matters are largely ignored on the one hand, while on the other it points to the necessity to teach and implement a design process that is tender (Tokarczuk, 2019) and mindful (Dominiczak, 2016) dialogue in a specific understanding of encounters with the Other (the Second), whether it’s an architect, a user or a structure. It notes the proposal of creative aesthetics (Sławińska, 1973) as a potentially possible integral branch of design. Contrary to the professional ethics of architects, which pertains to individuals who practice design and are ethically responsible for their professional conduct (design), the ethic of architecture refers to aesthetic relationships that emerge in architectural situations (Dominiczak, 2016). In this understanding, built structures are personified and seen as entities with their own identities (if the designer wills it) that engage in dialogue with Other entities (Levinas, 1998), which both create and define a given space.

9

Piękno w architekturze

Juzwa Nina

Pretekst

|

2020

|

Nr 10

22--26

PL

Przedmiotem publikacji jest próba „dotknięcia” problemu piękna w architekturze. Myśl tę zawarto w dwóch częściach. 1. Zrozumieć piękno. We współczesnej nauce czynione są próby odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób nasz mózg reaguje na piękno. Wiadomo dziś, że piękno to zjawisko biologiczne – jest swego rodzaju pragnieniem, które domaga się zaspokojenia. Jest ono uczuciem subiektywnym, prywatnym. Nie jest oparte na przesłankach uniwersalnych. Nie posiada jednolitego kanonu, zmienia się w zależności od ustalonych wartości wyjściowych. 2. W poszukiwaniu piękna. Poszukując piękna w architekturze, posłużono się kryteriami Bernarda Tschumiego. Podziałem na: architekturę spójną z kontekstem miejsca, która ideę czerpie z historii bądź z tradycji regionu, oraz na architekturę o formie nowej, która może stać się początkiem nowej tradycji, nowej tożsamości miejsca.

EN

The subject of this publication is the attempt to ‘touch’ the problem of beauty in architecture. This idea is comprised in two parts. 1.Understanding the beauty. The attempts to answer the question on how our brain reacts to beauty are still undertaken in modern science. It is generally known that beauty is a biological phenomenon. It is a kind of desire which needs to be satisfied. Beauty is a subjective, private feeling. It is not based on universal principles. It does not possess a homogenous set of principles, but it changes depending on the established output values. 2. In search for beauty. The criteria introduced by Bernard Tschumi were used while looking for beauty in architecture. The division includes: architecture consistent with the context of place, which draws the idea from history or traditions of the region and the architecture presenting new form, which may become the beginning of a new tradition and new integrity of the place.

10

Architektura inkaska a natura – Machu Picchu

Paprzyca Krystyna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 58

104--112

PL

Żyjemy w czasach ciągłych zmian i poszukiwań człowieka dotyczących miejsca zamieszkania, architektury, stylów życia. Architektura kształtowana jest pod presją zmieniających się potrzeb ludzi, przepełnionych frustracjami, w pogoni za innością, przywiązaniem do dóbr materialnych. Gdzie w tym wszystkim jest miejsce dla człowieka? Pędzący świat ustawicznie wymyka się nam spod kontroli, a człowiek desperacko w nim walczy o osiągnięcie szczęścia. Poszukiwanie przykładów rozwiązań projektowych, które powstały w harmonii między dziełem człowieka a dziełem natury, jest celem samym w sobie ważnym. Bycie z Naturą w każdej wolnej chwili uczy i pozwala nam się ustawicznie rozwijać. Inkaskie miasto Machu Picchu oraz wszystkie miasta inkaskie były świetnie zintegrowane z naturą. Inkowie wierzyli, że człowiek jest powiązany magicznie i duchowo z silą natury w mistycznej przestrzeni. Nie jest przesadą opisywanie Machu Picchu jako miejsca, w którym następuje zjednoczenie ekstremalnego piękna równowagi pomiędzy pracą człowieka a naturą. To jest kombinacja atrakcyjnej wizji, unikatowego spektaklu, który toczy się w czystym powietrzu i na dużej wysokości, łącząc spokój, ciszę kamieni, płynącej naturalnej wody. Poprzez taką magię będące tworem tradycji i kultury inkaskiej Macchu Picchu oferuje wizytującym nowe wymiary odczuć, które mogą być najlepszym wyrazem poruszającego duchowego aktu.

EN

We are living in the times of continuous change and man’s search for a place to live, architecture, style of living. Architecture is shaped under pressure of changing needs of frustrated people, in pursuit of individuality, attachment to material goods. Where is the space for man in all that? The rushing world is constantly getting out of our control, while men struggle desperately to attain happiness. Searching for examples of design solutions that were created in harmony between the work of man and the work of nature is an important goal by itself. Being with Nature during every free moment teaches us and allows us to develop. Machu Picchu and all Inca cities were well integrated with nature. The Incas believed that man is magically and spiritually connected to the force of nature in mystical space. It is not an exaggeration to describe Machu Picchu as a place where one can see the extreme beauty of balance between the work of man and nature. It is a mixture of an attractive vision and a unique spectacle performed in clear air and at high altitude, combining tranquillity, the silence of stones, and running water. Throughout such magic, resulting from the traditions and Inca culture, Machu Picchu offers visitors new dimensions of emotions which can best reflect a moving spiritual act.

11

W stronę piękna architektury, urbanistyki i krajobrazu miasta - wprowadzenie do problematyki tomu

Zieliński Miłosz, Kowalski Przemysław

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2019

|

T. 47

VII--XV

PL

Praca stanowi wprowadzenie do problematyki XLVII tomu „Teki…” - wydawnictwa Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie. Tematyka koncentruje się wokół zagadnień estetycznych związanych z kształtowaniem i ochroną przestrzeni miejskich. Jest także swoistym wyrazem szacunku dla naukowych dokonań Profesora Wojciecha Kosińskiego, uczonego i architekta.

EN

This article is an introduction to the subject matter discussed in the forty-seventh issue of “Teka…”, the Journal of the Urban Design and Architecture Commission of the Krakow Branch of the Polish Academy of Sciences. It focuses on the aesthetic matters associated with the shaping and protection of urban spaces. It is also a homage to the academic achievements of Professor Wojciech Kosiński, as a scholar and an architect.

12

Twórcza droga do architektury i jej wpływ na jakość mieszkalnictwa

Twardowski Grzegorz

Środowisko Mieszkaniowe

|

2019

|

nr 27

38--44

PL

Celem pracy jest odnajdywanie sensu architektury, pokazywanie roli i znaczenia kompozycji i formy w twórczej drodze ku architekturze w środowisku mieszkaniowym. Wybrano znaczące przykłady dzieł architektonicznych z końca XX wieku, pokazujące twórczą drogę, którą podążają artyści oderwani od historyzmu. Rozważania idą w kierunku odczytywania architektury, nade wszystko intencji twórcy jako przekazów myśli. Poszukiwanie podobieństw w dziełach wybitnych artystów, tworzących wielkie dzieła sztuki.

EN

The aim of the work is to find the sense of architecture, to show the role and importance of composition and form in the creative process towards architecture in a residential environment. Significant examples of architectural works from the late twentieth century were selected, showing the creative path followed by artists detached from historicism. The considerations are directed towards reading architecture, and above all, reading creator’s intentions as thoughtful messages. Searching for similarities in the works of outstanding artists that create great works of art.

13

Postpiękno współczesnej architektury: narracje twórcy, odbiorcy i formy architektonicznej

Kwiatkowska Ada

Architectus

|

2019

|

Nr 2 (58)

105--118

PL

Złożoność i zmienność kontekstów współczesnej formy architektonicznej są decydujące w rozumieniu piękna i kiczu. Współczesna kategoria piękna może opisywać szerokie spektrum zjawisk, od klasycznego piękna, przez brzydotę do antypiękna. To samo dotyczy pojęcia kiczu, które może być umieszczane w tym samym szerokim spektrum. Wieloznaczność i względność estetycznych kryteriów wartościowania ery cyfrowej powoduje, że powstają nowe kategorie piękna i kiczu, eksplorujące te same środki wyrazu, tzw. postpiękno. Interpretacja współczesnej architektury wymaga więc zdefiniowania nowych kryteriów estetycznego wartościowania form architektonicznych. W pracy sformułowano podstawowe kryteria oceny wartości estetycznej form architektonicznych w aspekcie ich piękna lub brzydoty w oparciu o metodę hermeneutycznej analizy reprezentatywnych przykładów współczesnej sztuki i architektury na trzech poziomach złożoności interpretacyjnej: od analizy znaczenia narracji twórcy (zmienne a priori), przez analizę narracji odbiorcy (zmienne a posteriori) do analizy narracji formy (zmienne metaforyczne komunikatu).

EN

The complexity and variability of contexts of contemporary architectural form are crucial in understanding the meaning of beauty and kitsch. The present category of beauty can define the wide spectrum of phenomena, from the classical beauty, through the ugliness to anti-beauty. It also relates to the notion of kitsch, which can be placed in the same wide spectrum. The ambiguity and relativity of the esthetical criteria of valuation of digital age cause, that new categories of beauty and kitsch are born, exploring the same field of formal expressions, the so-called beyond-beauty. Interpretation of the contemporary architecture requires to define new criteria of esthetical evaluation of the architectural forms. In the paper, the fundamental estimation’s criteria of the aesthetical value of contemporary architectural forms are formulated in the aspect of their beauty or uglinesses based on the hermeneutic method of analysis of the representative examples of contemporary art and architectures on three levels of the interpretative complexity: from the analysis of the meaning of the creator’s narration (variables a priori), by the analysis of the receiver’s narration (variables a posteriori), to the analysis of the narration of the form (metaphoric variables of message).

14

Beauty of historic urban centres - evolution in conservation theory

Bardzińska-Bonenberg Teresa, Bączkowska Magdalena

Architecture Civil Engineering Environment

|

2019

|

Vol. 12, no. 1

7--17

EN

The paper aims to investigate if the changing principles in the protection of historic urban spaces arose as a result of evolving rationale of modern architecture and town planning over the last two centuries. The research was performed using a chronological comparison of the literature, source texts and analyses of graphic materials. Considerations include the concept of beauty of a city upgraded by its reconstruction and conservation, in the perspective of the 19th century great theoreticians representing two different aesthetic attitudes: Viollet-le-Duc and John Ruskin. The theory concerning beauty as an essential value of a city underwent a radical change in the 2nd half of the 20th century. The initial theories were followed by expert groups and institutions resulting in formulating directives and charters, e.g. the Venice Charter. Conventions and regulations concerning the protection of architectural and urban heritage were the achievement of communities, also beyond Europe. They expanded the concept of beauty of a city by the aspect of cultural heritage, taking into account the human being and the role of aesthetic experience (Cesare Brandi). The research reveals a new understanding of historic urban centres. Starting with monuments protection, now conservation encompasses heritage spaces as a whole, implements legal provisions and often influences development of new methods and technologies with social aspect: sustainability and preservation of cultural continuity.

15

Urbaniści - zawód niechcianego zaufania publicznego

Bӧhm A.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

497--511

PL

Budowanie miast nie jest zajęciem dla każdego. Aby na tym polu działać z powodzeniem potrzebne są umiejętności, z których pożytek staje się dobrem publicznym. Umiejętności - zdobywane wraz z wiedzą i doświadczeniem, nakładającymi się na wrodzone zdolności: intelekt, wyobraźnię, wrażliwość artysty. Ale również owo dobro publiczne, a więc akceptowane i właściwie pożytkowane dzieło sztuki budowy miast nie zaowocuje w każdych okolicznościach. Trudno sobie wyobrazić zadowolenie nomadów z mieszkania w dzielnicy willowej. Nie znaczy to jednak, aby urbaniści tworzyć mieli „pod publiczkę” – wprost przeciwnie! Jak w każdej sztuce, tak i w tej, odbiorca powinien otrzymać od twórcy dzieła nieco więcej niżby się spodziewał. Celem planowania jest ład przestrzeni. Jego ustawową definicję trudno wykorzystać jeśli chodzi o mieszczące się w niej „wymagania kompozycyjno- estetyczne”. Od czasów Witruwiusza określano je jako venustas a więc pożądany powab przestrzeni. Dziś, z rzadka używając synonimu „piękno” – podchodzimy do tego tak, jakby nie wypadało o tym mówić, jakbyśmy zapomnieli, że sztuka budowy miast może przynieść piękno w otoczeniu człowieka! Wobec trudno uchwytnego - w urzędowej nowomowie – meritum, zastępuje się je gąszczem wymagań dotyczących między innymi skali opracowania, oprogramowania komputerowego, zakresu uzgodnień, skutków finansowych itp. Zupełnie tak, jakbyśmy chcieli dokonać wyboru miss na podstawie zaświadczeń lekarskich kandydatek. Tymczasem kryteria te powinny być jedynie dopuszczające do uczestnictwa w konkursie, zaś laureatem i zleceniobiorcą powinien być ten, kto zaprojektuje najpiękniejszą kompozycję przestrzenną.

EN

Building cities is not for everyone. In order to work successfully in this field one requires skill, the product of which becomes a public good. Skill obtained along with knowledge and experience, which are built on inborn traits: intellect, imagination and the sensitivity of an artist. But at the same time this public good, one that is an accepted and appropriately used work of the art of building cities, will not bear fruit in all circumstances. It is difficult to imagine nomads to be happy with living in a villa district. This does not mean, however, that urban planners should create works “to please the crowd” - on the contrary! As in any art, so in this one the audience should receive slightly more than they expect from the creator of a work. The goal of planning is spatial order. Its legal definition is difficult to employ when it comes to the “compositional and aesthetic requirements” that it contains. Since the time of Vitruvius it has been called venustas - the desired charm of space. Today, rarely using its synonym - “beauty” - we approach it as if it is inappropriate to talk about it, as if we have forgotten that the art of building cities can bring beauty into the surroundings of man! In light of this fleeting - in official newspeak - merit, it is being replaced with a thicket of requirements about, among other things, the scale of the documentation, computer software, the scope of necessary approvals, financial effects, etc. Almost completely as if we wanted to choose the winner of a beauty pageant on the basis of the candidates’ medical certificates. Meanwhile, these criteria should only allow one to participate in a competition, while the winner and the one who gets the commission should be the one who designs the most beautiful spatial composition.

16

"Drugie życie" – czyli jak forma determinuje funkcje

Wojewódka J., Giżewska J.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2018

|

Vol. 7, iss. 3

25--33

PL

Wykorzystując naturalne umiejętności interpretacji i reinterpretacji mamy możliwość nadawania ”drugiego życia”, zarówno przedmiotom, obiektom jak i zjawiskom. Tworząc je nie zawsze musimy projektować nowe, dotąd nieznane nikomu formy. Definicje, nazwy, funkcje mogą stanowić jedynie punkt wyjściowy, do dalszego procesu tworzenia. Tego rodzaju postepowanie uczy i rozwija – pokorę i wyobraźnię. Artykuł jest próbą odpowiedzi na szereg pytań, związanych z powyższym tokiem myślenia: Czy raz nadana definicja, jest jedyną właściwą ? Czy warto próbować ”patrzeć inaczej” ? Jakie konsekwencje może przynieść tworzenie ”drugiego życia” ? Jaką rolę pełni piękno i jak o nie dbać ? W końcu – gdzie w tym procesie łączy się sztuka z techniką i czy technika może być już, sama w sobie, postrzegana jako sztuka ? Nasze przemyślenia zilustrowane zostały kilkoma przykładami z różnych dziedzin działalności artystycznej. Przegląd prac umożliwi wysnucie odpowiedzi jednak nie jednoznacznych, a pozwalających na indywidualne przemyślenia i wnioski, wobec relacji między sztuką i techniką.

EN

Using the natural skills of interpretation and reinterpretation, we are able to give "the second life" to items, architectural objects and phenomena. When creating it, we do not always have to design new forms that have never been known to anyone. Definitions, names, functions can be only a starting point for the further creation process. This way of thinking teaches and develops – humility and imagination. Our article is an attempt to answer several questions related to the above train of thought: Is the once given definition, the only proper one ? Is it worth trying to ”look at something differently” ? What are the consequences of creating ”the second life” ? What is the role of beauty and how to care for it ? And finally – where art and technology are connecting in this process. Can the technique be perceived as an art itself ? Our thoughts have been illustrated with several examples from various fields of artistic activity. The review of the works will allow to find answers not unequivocal, but the ones giving an opportunity for individual thoughts and conclusions about the relationship between art and technology.

17

Space development aesthetics – indiscerable bauty

Hajdamowicz R.

Przestrzeń i Forma

|

2018

|

nr 33

71--82

EN

Apparently, beauty encapsulated in architecture, facilities and buildings is not easily recognisable, absorbable, and assimilated by the surrounding. In this article, I intend to bring closer to readers the foundations of the concept of architecture as an idea rooted in the mind of an architect. An artist infatuated with the process of making the content of his mind explicit needs to choose from a variety of forms he/she can use to realize his/her plans.

PL

Piękno skrywane w architekturze, zawarte w obiektach, budynkach nie jest z pozoru łatwo dostrzegalne, przyswajalne, a wreszcie asymilowane przez otoczenie. W tym konspekcie chciałbym przybliżyć osnowę powstawania koncepcji tworzenia architektury jako idei tkwiącej w umyśle architekta. Artysta, zakochany w tym aby wyeksplikować zawartość swego umysłu staje wobec spektrum doboru form realizacji swych zamierzeń.

18

Architekt jako synergetyk

Lenartowicz J. K.

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 2

13--27

PL

W artykule przedstawiono krytyczną analizę zmieniającego się w czasie zakresu działania i statusu architekta, ze zwróceniem uwagi na obecną sytuację w Polsce. Witruwiański Architectus zakresem działania sięgał od planowania miast po budowanie zegarów; obowiązywała go cała wiedza inżynierska. Architektura traktowana była jako Matka Sztuk. Owocem syntezy sztuk był dziewiętnastowieczny Gesamtkunstwerk. Jeszcze Żórawski (1961) pisał o organicznej więzi architektury z innymi sztukami. Le Corbusier (1929) definiował architekturę jako grę brył w świetle. Dzisiaj ogarnięcie całości dyscypliny przez pojedynczą osobę jest niemożliwe. Zawód architekta zaczął się rozszczepiać i specjalizować. Z architektów wyrośli urbaniści, konstruktorzy, architekci krajobrazu, ekologowie, ostatnio nawet pośrednicy między interesariuszami (użytkownikami i zespołem projektowym) służący behawioralnej interwencji publicznej – wszyscy z architekturą powiązani. Do niezbędnego zakresu analizy doszły zagadnienia środowiskowe wszelkiego rodzaju (przyrodnicze, społeczne, zawodowe, prawne), ekologiczne i ekonomiczne. Samo projektowanie otrzymało komputerowe narzędzia koordynacyjne, modelujące, kreślarskie i prezentacyjne. Zarysowano proces zmian w okresie 2014-2018 w dotyczącym kształtowania przestrzeni polskim ustawodawstwie. Przedstawiono pozycję architekta w Polsce dzisiaj, który jako urbanista, został zdelegalizowany (2014), jako architekt istnieje w izbie samorządu, ale nie panuje nad innymi sztukami. W ustawie Kodeks Urbanistyczno-Budowlany (2017) nie wspomina się architekta. Praktyka budowania potwierdza zaniechanie synergicznego rozumienia zawodu, upadek twórczości i odpowiedzialności moralnej przedstawicieli nominalnie zawodu zaufania publicznego. Samo słowo „architektura” używane jest dziś przez dziennikarzy w skrajnie negatywnych określeniach dotyczących sytuacji politycznych czy gospodarczych, co wypacza istotę rozumienia pojęcia architektura. Przywrócenie niezbędnej synergetyczności działaniom w przestrzeni według autora wymaga prawnie umocowanej i skutecznie realizowanej partycypacji świadomych obywateli tworzących społeczeństwo obywatelskie jako partnera w dialogu niezbędnym dla uzyskania jakości.

EN

The article presents a critical analysis of the scope of the work and status of the architect that changes over time, along with pointing to the current situation in Poland. The scope of the work of the vitruvian Architectus spanned from the planning of cities to the construction of clocks; the entirety of the knowledge of engineering was to be mastered by him. Architecture was treated as the Mother of the Arts. The result of the synthesis of the arts was the XIX-century Gesamtkunstwerk. Żórawski (1961) wrote of the organic link between architecture and the other arts. Le Corbusier (1929) defined architecture as the learned game of forms assembled in light, essentially limiting it to its visible form. Today, mastering the entirety of the discipline by a single individual is impossible. The architectural profession has begun to split into fragments and specialisations. From architects there have come urban planners, structural engineers, landscape architects, ecologists and lately even intermediaries between stakeholders (the users and the design team), serving to carry out behavioural public intervention – all of them are associated with architecture. The necessary scope of the analysis now includes all manners of environmental issues (natural, social, professional and legal ones) as well as ecological and economic ones. Design itself has received digital coordination, modelling, drafting and presentation tools. What say does an architect have in Poland today? As an urban planner, he has been struck from the law (2014), as an architect he exists in the professional association chamber, but he no longer has mastery over the other arts. The Urban Planning and Construction Code Act (2017) has left out building clocks, but it also does not mention the architect. Construction practice confirms that the synergistic understanding of the profession has been forsaken, as well as the fall of the creativity and moral responsibility of the members of a – nominally – profession of public trust. In current Polish journalist post-language the words ‘architecture’ and ‘architect’ are applied in extremely contradictory cases, like “architect of the massacre in Yemen”. Where has architecture gone?

19

Wybrane założenia estetyczne minimalizmu architektonicznego

Omieciński T.

Architectus

|

2018

|

Nr 3 (55)

67--82

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza wybranych założeń estetycznych minimalizmu architektonicznego. Pierwsza część tekstu przybliża historię ruchów upraszczających i uniwersalizujących w sztuce, szczególnie w architekturze. Druga część omawia kolejno pięć najbardziej wyrazistych zabiegów stosowanych przez architektów minimalistycznych do osiągnięcia piękna w budowlach.

EN

The aim of this article is a deep analysis of the selected aesthetic assumptions of architectural minimalism. The first part of the text presents the history of simplifying and unifying movements in art, especially in architecture. Then, the paper elucidates five most significant treatments used by minimalist architects to achieve beauty in their buildings.

20

Architecture – the art creating a public space

Hajdamowicz R.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 29

67--78

EN

This paper discusses the responsibility of an artist-architect as a cretor of the architectural work. Architecture as spatial and public art, transfers such values oas beauty and usability onto the user. It is an art of space formation (facilities, installations), and shapes artistic and conceptual tastes among users. While implementing spatil forms, architects broaden the cognitive spectrum of an inexperienced user, shapes his/her perception of the reality, teaches perception assertiveness and make more humanstic.

PL

W swej rozprawie przedstawione zostały badania nad zagadnieniem odpowiedzialności artysty- architekta, jako twórcy dzieła architektury. Architektura jako sztuka przestrzenna, sztuka publiczna, przenosi na odbiorcę walory piękna i użyteczności. Jest sztuką idei formowania przestrzeni (obiektów, instalacji), formułuje gusta odbiorców i kształtuje ich smaki konceptualne. Aktywność architektów w realizacji form przestrzennych, poszerza spektrum poznawcze dla niewprawionego odbiorcy, kształtuje jego aparat percepcji rzeczywistości, uczy asertywności odbioru i humanizuje.