Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

High temperature transformation of iron-bearing minerals in basalt: Mössbauer spectroscopy studies

Kądziołka-Gaweł Mariola, Wojtyniak Marcin, Klimontko Joanna

Mineralogia

|

2022

|

Vol. 53, iss. 1

10--19

EN

The high temperature decomposition of basalt from Lower Silesia (Poland) was followed by Mössbauer spectroscopy investigation. The Fe content of the sample was ~9.0 at.%. The X-ray diffraction analysis shows that augite (37%) and olivine (12%) are major Fe-bearing mineral components. The sample also contains significant amount of anorthite (22%) and nepheline (17%). The sample was heated at various temperatures between 200o C and 1100o C for three hours. Up to a temperature of 500o C changes in contribution of Fe-bearing minerals are insignificant. Heating in the temperature range from 500o C to 1100o C leads to a systematic increase in contribution of iron oxides at the cost of contribution of silicate minerals, like augite and olivine. Mössbauer spectrum obtained after heating at 1100o C showed hematite as the main iron oxide phase. The ratio of Fe3+/Fetot in the non-heated sample was equal to 0.51 and after heating at 1100o C this ratio amounted to 0.89.

2

Wpływ zmienności litologicznej bazaltów na jakość produkowanych z nich kruszyw

Rembiś M.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2017

|

Nr 4

28--33

PL

Kruszywa bazaltowe znane są powszechnie ze swojej wysokiej jakości i znajdują różnorodne zastosowanie przemysłowe, między innymi w produkcji: betonu i mieszanek bitumicznych stosowanych w powierzchniach przeznaczonych do ruchu oraz niezwiązanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w budownictwie.

EN

Basalt aggregates are commonly known for their high quality and are used in various industrial applications, among others in the manufacture of concrete and asphalt admixtures used in pavements intended for traffic, as well as unbound and hydraulically bound mixtures applied in construction.

3

Styl budowy geologicznej złoża bazaltów „Targowica” jako czynnik warunkujący zmienność litologii i fizyczno-mechanicznych właściwości kopaliny

Rembiś M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 3

5--12

PL

W artukule przedstawiono budowę geologiczną złoża „Targowica”, którego utwory są wynikiem naprzemiennie zachodzącej erupcji magmy bazaltowej i materiału piroklastycznego, na obszar o zróżnicowanej morfologii. Wylewy bazaltowe i przedzielające je kompleksy piroklastyczne, zalegają w sposób nieregularny, na co wpłynęły również procesy tektoniczne, zachodzące później na tym obszarze. W pokrywach bazaltowych obserwuje się wyraźną budowę strefową, związaną z nierównomiernie przebiegającym w nich procesem stygnięcia magmy i zjawiskami zachodzącymi na kontakcie ze skałami podłoża, a także z późniejszymi procesami wietrzenia. Stwierdzono, że bazalty obecne w poszczególnych częściach pokryw są zróżnicowane pod względem cech strukturalno-teksturalnych. Wykazano ponadto, że cechy te pozostają w ścisłej zależności z ich fizyczno-mechanicznymi właściwościami. Badania wartości wytrzymałości na ściskanie i twardości Knoopa (KH), wykazały, że w wewnętrznych i stropowych częściach pokryw lawowych, występuje kopalina o najbardziej korzystnych właściwościach, reprezentowana przez bazalty o teksturze afanitowej i afanitowo-porfirowej. Istotne znaczenie surowcowe mogą mieć również odmiany o strukturze porowatej, charakteryzujące się zwartym szkieletem skalnym o dużej twardości KH. W ścisłych relacjach przestrzennych z tymi skałami występują silnie zwietrzałe bazalty, w tym objęte procesem zgorzeli bazaltowej oraz skały piroklastyczne, które pomimo gorszych właściwości fizyczno-mechanicznych również mogą być surowcowo wykorzystywane.

EN

The geological structure of the Targowica basalt deposit has developed as a result of alternate eruptions of the basaltic magma and pyroclastic material onto an area of a diversified morphology. Therefore, the form of the basalt flows and their intercalating pyroclastic complexes, moreover affected also by later tectonic processes, is irregular. the basalt covers reveal a distinct zonal structure, associated with various cooling rates and processes at the contacts with underlying rocks (both cogenetic and country ones), and also with later weathering. The basalts from different parts of the covers vary in their structural and textural features that are, in turn, closely related to physico-mechanical rock parameters. The measurements of the compressive strength and the Knoop hardness (KH) indicate/show that the inner and top zones of the basalt covers are composed of the rocks with the best properties and represent the basalts with the aphanitic and/or aphanitic-porphyritic textures. As a significant resource may also be recognized the porous basalts, whose dense rock frameworks have high KH values. These three basalt types are spatially closely related to highly weathered basalts, including those affected by the basalt gangrene, and the pyroclastics. Although both rock varieties reveal lower values of their physical-mechanical properties, they can also be utilized as raw materials.

4

Drobne frakcje ziarnowe z przeróbki bazaltów i ich przydatność w ceramice

Wyszomirski P., Szydłak T.

Mining Science

|

2016

|

Vol. 23, Special Issue 1

201--213

PL

Produkcja kruszyw łamanych z bazaltów dolnośląskich wiąże się m.in. z otrzymywaniem znacznej ilości drobnych frakcji ziarnowych, często o pyłowym charakterze. Jak dotąd stopień ich gospodarczego wykorzystania jest niewielki. W składzie mineralnym surowca bazaltowego stwierdzono obecność – oprócz głównych składników (pirokseny, zasadowe plagioklazy oraz – rzadziej – oliwiny i nefelin) – produktów ich wietrzenia chemicznego, reprezentowanych przez minerały ilaste z grupy smektytu. Stwierdzono, że przejawy tego wietrzenia nie powinny stanowić przeszkody w wykorzystaniu tego surowca do produkcji klinkierowych wyrobów ceramicznych.

EN

Production of crushed aggregates from Lower Silesian basalts involves, among others, receiving of considerable amount of fine grain fractions, often dusty in character. So far, the degree of their economic utilization is low. The mineral composition of the raw basalt material contains – apart from the main components (pyroxenes, basic plagioclases and – in lesser extend – olivine and nepheline) – products of their chemical weathering, represented by clay minerals of the smectite group. It was found that these minerals should not be a negative component of basalt raw material for the manufacturing of clinker ceramic products.

5

Application of the Handysurf E-35B electronic profilometer for the study of weathering micro-relief in glacier forelands in SE Iceland

Dąbski M.

Acta Geologica Polonica

|

2015

|

Vol. 65, no. 3

389--401

EN

This article presents the results of weathering micro-roughness measurements performed with the use of a Handysurf E-35B electronic profilometer, a new tool in geomorphological studies. Measurements were performed on glacially abraded basaltic surfaces within the Little Ice Age (LIA) glacial forelands of Hoffelsjökull, Fláajökull, Skálafellsjökull and Virkisjökull in Iceland. Results show a statistical increase in micro-roughness in a direction from the glacial termini to LIA moraines. However, a major change in the micro-roughness of basaltic surfaces only occurs during the first 80 to 100 years since the onset of subaerial weathering. Increase in rock surface micro-roughness is accompanied by an increase in weathering rind thickness and a decrease in Schmidt hammer R-values. Micro-roughness measurements with the use of the Handysurf E-35B can provide insights into initial rates of rock surface micro-relief development. The use of this instrument as a relative dating technique is limited to fine-grained rocks and decadal time-scales of weathering because of the limited range of measureable micro-relief amplitude.

6

Bazalt - kamień do różnorodnego wykorzystania

Szwed-Lorenz J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 1

34--38

PL

W artykule przedstawiono genezę, charakterystykę petrograficzną, zasoby, wydobycie, występowanie i zastosowanie bazaltów. Pokazano interesujące formy wystąpień tej kopaliny. Zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania bazaltu jako leizny kamiennej i wełny bazaltowe, a także w budownictwie i architekturze. Szczególnie bogate nagromadzenie obiektów architektonicznych wykonanych z bazaltu znajduje się w Lubaniu. Zilustrowano jego kamienne budowle i zabytki. Zasygnalizowano również fakt wystąpienia określonych zagrożeń jakie niesie ze sobą eksploatacja odkrywkowa surowców skalnych, w tym również bazaltów.

EN

The paper presents the origin, petrographic characteristics, resources, mining, occurrence and practical application of basalt rocks. An interesting forms of the occurence of this rock material is presented as well as other possibilities of the application of the basalt as a cast basalt or basalt wool are show also in architecture and building trade. Since the especially ample collection of the architectural basalt buildings can be fund in the Lubań City, the paper show and describes those stone buildings and monuments. It also indicates the occurence od specific threats posed by the opencast exploitation of rock materials, including basalts.

7

Geochemical peculiarities of basalts of the Trostyanets volcanogenic complex (Ukrainian Carpathians)

Stupka O., Bondar R., Poberezhskyy A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 444

187--190

EN

Studies of magmatic rocks of the Triassic–Lower Cretaceous ophiolite association are of great significance for geodynamic reconstructions of the evolution of the Ukrainian Carpathians. These are almond-stone basalts, clasto-lavas of basalts, and dykes of trachytes in the complex of volcanic rocks of the Trostyanets Stream. Rocks are allochthonous and hence studies of their petrochemical and geochemical properties are of great importance. Volcanites belong to the K-Na series of rocks poor in ferrimagnesian and rich in lithophylic elements; they developed on the ensialic substratum. Results of studies of two-phase fluid inclusions in calcite indicate that the gas phase constitutes 10 to 25 vol. % and is represented by CH4 and its homologues – C2H6, C3H8 and C4H10. These data may indicate a possible formation of carbon and hydrocarbons by means of the Fischer-Tropsch reaction of hydrocarbon synthesis.

PL

Badania skał magmowych asocjacji ofiolitowej triasu–kredy dolnej mają duże znaczenie dla geodynamicznej rekonstrukcji ewolucji ukraińskich Karpat. Dotyczy to bazaltów migdałowcowych, law z klastami i dajek trachitowych w kompleksie skał wulkanicznych potoku Trostyanets. Skały są allochtoniczne, toteż bardzo ważne jest badanie ich właściwości petrochemicznych i geochemicznych. Wulkanity należą do serii skał K-Na ubogich w pierwiastki żelazo-magnezowe i litofilne; tworzyły się w podwarstwie ensialicznej. Badania dwufazowych inkluzji w kalcycie pokazały, że faza gazowa zajmuje od 10 do 25% obj. i jest reprezentowana przez CH4 i jego homologi – C2H6, C3H8 oraz C4H10. Dane te mogą wskazywać na możliwość tworzenia węgla i węglowodorów na drodze reakcji Fischer-Tropscha syntezy węglowodorów.

8

Zgorzel słoneczna w bazaltoidach Śląska i jej wpływ na fizykomechaniczne właściwości skał

Zagożdżon P. P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

225-228

PL

Zgorzel słoneczna (bazaltowa) to nietypowy rodzaj rozpadu bazaltoidów. Jej najbardziej charakterystycznymi symptomami są izometryczne, trójwymiarowe, jasne odbarwienia (tzw. plamki), pomiędzy którymi rozwija się sieć spękań niszczących spójność skały. Zgorzel, w odróżnieniu od wietrzenia, rozwija się od razu w całej objętości skały. Jest to zjawisko występujące powszechnie w bazaltoidach Dolnego Śląska i Opolszczyzny (stwierdzone w 63% wszystkich zbadanych stanowisk). Z rezultatami wpływu zgorzeli słonecznej często mylone są m.in. nierówne powierzchnie przełamu skał, tufy, brekcje lawowe, naloty mineralne. W literaturze zdecydowanie przeważają opinie o negatywnym wpływie zgorzeli słonecznej na fizykomechaniczne właściwości bazaltoidów. Badania autora wykazały, że wysokie wartości ścieralności i mrozoodporności kruszyw uzyskanych ze skał zgorzelowych kwalifikują je do pierwszej klasy kruszyw dla drogownictwa. Badania makroskopowe, mikroskopowe i rentgenostrukturalne potwierdziły hipotezę Ernsta i Drescher-Kadena, że zgorzel jest wynikiem późnomagmowej, synchronicznej, lecz nierównomiernej w przestrzeni krystalizacji nefelinu i analcymu. Stwierdzono, że obok zjawisk magmowych duże znaczenie w ujawnianiu się symptomów zgorzeli odgrywają czynniki atmosferyczne (wahania temperatury i wilgotności).

EN

Sunburn is an untypical sort of basaltic disintegration. Its most characteristic symptoms are isometric, three-dimensional fair discolorations (so-called "spots") and a system of cracks - formation of these disjunctions leads to breaking up of the rock. Sunburn, contrary to weathering processes, develops in the whole volume of the rock. It occurs widely in basalts of Lower Silesia and Opole Silesia (recorded at 63% of all sites investigated). This process is often confused with tuffs, lava breccias, mineral incrustations, uneven fracture of rocks or so-called pseudo-sunburn phenomenon. The opinions about the negative influence of sunburn on physical and mechanical parameters of basalt predominate in the literature. The author's own investigations proved the very high parameters of small-grained grits made of the sunburned basalts (abrasion-resistance and frost-resistance) suiting the class I grits according to the Polish Standard. Macroscopic, microscopic and diffraction analyses are in conformity with the opinion of Ernst and Drescher-Kaden, that sunburn as a result of late-magmatic synchronous but unequal crystallisation of analcite and nepheline. However the atmospheric factors (temperature and humidity fluctuations) are important in manifesting the sunburn symptoms.