Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czy na Dolnym Śląsku występują naturalne analogi skał księżycowych?

Przylibski Tadeusz A., Szczęśniewicz Mateusz, Blutstein Konrad

Przegląd Geologiczny

|

2024

|

Vol. 72, nr 1

26--46

EN

We describe the geological structure of the Moon and its evolution from the time of its joint formation with the Earth to the present. The common origin of both of these bodies justifies the search for analogues of the rocks that build the Earth andthe Moon. On this basis, we characterize the rocks that constitute the crust of the Moon. These comprise rocks of the primary planetary anorthosite crust: anorthosites and, subordinately, other gabbroid rocks (gabbros, troctolites, norrites). These rocks make up the lunar highlands and mainly build the far side of the Moon. On the near side, there are vast areas covered with basaltoids several hundred meters thick, of various ages: the lunarmaria. These two types of igneous rocks constitute the Moon's crust. Its surface is coveredwith materialproduced by impact metamorphism from incoming asteroids, meteoroids, micrometeoroids and interplanetary dust, as well as resulting from the crust's interaction with solar wind particles and cosmic radiation. This regolith comprises loose material a few to several meters thick. We compare the chemical composition of these lunar igneous rocks with the chemical composition of the igneous rocks of Lower Silesia. Basaltoids, anorthosites, gabbros and troctolites were included in our analysis. We conclude, unsurprisingly, that it is currently impossible to indicate the occurrence of natural analogues of lunar rocks in Lower Silesia. There are large differences between the chemical composition between the rocks constituting the primary planetary crust of the Moon and the igneous alkaline rocks of Lower Silesia, the latter representing strongly differentiated igneous rocks of the Earth's crust and upper mantle. Nevertheless, in the case of basaltoids, it will likely be possible in the near future to find rocks that can, with some approximation, be considered analogues of lunar basaltoids. At present, potential locations of lunar-like basalts and foidites include the Zaręba and Księginki quarries near Lubań. In the case of plutonie rocks, especially anorthosites, Lower Silesian analogues of lunar rocks will be very approximate. However, based on basaltoid rocks from Lower Silesia, and perhaps later also using gabbroid rocks, it should be possible to produce a natural analogue of the lunar regolith. Rock material from terrestrial analogues will have to be significantly processed both physically and chemically to obtain the composition and structure of this regolith material. These considerations, however, are not the purpose of this work. We focus primarily on analogies of chemical and mineral composition, as the basic features enabling the production of a lunar regolith analogue. We are particularly interested in pointing out analogies resulting from the composition of the parent magmas of these rocks, as reflected in the chemical composition of the rocks and their mineral composition. Due to significant differences in the age of crystallization of lunar magmas and their conditions of this crystallization compared to the rocks of Lower Silesia (on Earth), it is not presently possible to indicate Lower Silesian age-analogues of lunar rocks or structural and textural analogues.

2

The effect of composition and holding time on glaze production using basalt rock as a base

Birawidha David Candra, Miswanto Agus, Setiawan Liston, Prakosa Agus, Dani Umar, Gunawan Gunawan, Arianti Era, Karo-Karo Pulung, Nugroho Totok, Hendronursito Yusup

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2024

|

Vol. 60, iss. 1

art. no. 177640

EN

This research studied the potential use of local basalt and feldspar from Lampung Province, Indonesia, as glaze materials. Frit(s) are composed of changing basalt-to-feldspar weight ratios of A (30:70), B (50:50), C (70:30), and D (100:0) w/w%. The added 20% boric acid to the total weight reduces the process temperature to 1,000oC with holding times of 1, 4, and 8 hr(s). Based on the chemical composition test of the specimen, the four variations of the sample have SiO2 content above 40%, and the average SiO2/Al2O3 ratio is 4 and 5, which is usually a low-alumina glaze that will cause a glossy effect and have an amorphous structure. At point 2theta 29o, amorphous forms. Quartz (SiO2), albite (NaAlSi3O8), anorthite (CaAl2Si2O8), and coesite (SiO2) phases were discovered in the glaze specimens. The anorthite phase in glass-ceramic glaze gives a transparent glaze color due to the amorphous glassy phase formed during heat treatment. The findings of this study suggest that local materials based on basalt and feldspar may be used as glaze materials to provide a smooth texture and surface; the glaze layer is evenly distributed, can follow the full surface contour of the test specimen, and has low porosity.

3

Assessment of the applicability of basalt fiber-reinforced epoxy composites in vehicle construction

Ćwiek Janusz, Wierzbicki Łukasz

Transport Problems

|

2023

|

T. 18, z. 1

43--53

EN

This article presents a description of the properties of basalt fibers and polymer composites containing basalt fibers. Basalt fibers are seen as a potentially beneficial component in composite development, especially for vehicles in transport applications. The article also presents the results of the mechanical properties investigation of the glass-epoxy and basalt-epoxy composites. The composites for testing were prepared using the popular hand lay-up method. The samples were cut from prepared plates using abrasive water jet methods. The obtained samples were tested to evaluate their flexural strength and interlaminar sharing strength. The achieved mechanical properties were compared.

4

Assessment of mechanical and thermomechanical properties of epoxy-basalt composites modified with halogen-free intumescent flame retardants

Barczewski Mateusz, Matykiewicz Danuta, Andrzejewski Jacek, Sałasińska Kamila, Paszkiewicz Sandra, Piasecki Adam, Aniśko Joanna, Hejna Aleksander, Przestacki Damian

Composites Theory and Practice

|

2023

|

R. 23, nr 4

239--246

EN

This study aims to examine the effect of flame retardants (FRs) on the mechanical and thermomechanical properties of epoxy composites reinforced with basalt fibers. To effectively modify fire behavior, it is usually necessary to introduce significant amounts of FRs, which raises many concerns due to the potential deterioration of other functional properties, including mechanical performance. In this work, 30 wt.% halogen-free FRs, including a two-component FR (ammonium polyphosphate with pentaerythritol) and melamine cyanurate, were introduced into the polymer matrix. The unmodified and intumescent FR-modified epoxy resin composites reinforced with basalt fibers were subjected to static flexural test and thermomechanical properties assessment. The research results were correlated with the analysis of changes in the chemical composition assessed using Fourier transform infrared spectroscopy. As a result, the saturation of the reinforcing fabrics by the modified epoxy resin was limited, which caused a different failure mechanism under static bending and impact test conditions. Both FR systems reduced the flammability of the modified epoxy laminates along with also acceptable deterioration of the mechanical properties. The most beneficial effects considering the combination of all the analyzed features were noted for the two-component FR system containing ammonium polyphosphate and pentaerythritol.

5

Polylactide-based composite materials for 3D printing and medical applications - the effect of basalt and silicon dioxide addition

Pyza Maciej, Brzezińska Natalia, Kulińska Karolina, Gabor Jadwiga, Barylski Adrian, Aniołek Krzysztof, Garczyk-Mundała Żaneta, Adebesin Kayode, Swinarew Andrzej

Engineering of Biomaterials

|

2022

|

vol. 25, no. 166

29--39

EN

Polymers are compounds that play a key role in the development of many fields of science, including emergency medicine. Currently, there are increasing requirements for biomedical polymers in terms of producing lighter and more ecological equipment. To meet these requirements, a composite material was developed: polylactide (PLA) with the addition of modifiers - basalt and silicon dioxide (SiO2). PLA was chosen as a biodegradable polymer that naturally decomposes in the environment. This is very important, regarding a large number of single-use materials made of microplastics polluting the environment. The samples were made by additive 3D printing and then immersed in swimming pool water, chlorine solution, and distilled water. FTIR analysis showed the influence of the environment on the intensity and shift of PLA absorption bands. Microscopic analysis provided information on surface morphology, roughness, and potential defects. Tribological and micromechanical tests showed that the additions of basalt and silica to the PLA material influenced the morphological structure and the average area of the wear trace, volumetric wear, and average coefficient of friction. In the presence of chlorine solution, distilled water, and pool water under real conditions, the SiO2 addition made the PLA material more resistant to abrasion, as compared to the basalt addition. However, additives did not significantly affect the PLA material hardness, and the samples with basalt turned out to be more resistant to deformation.

6

Opracowanie składu polepszacza glebowego na bazie bazaltu, biowęgla i otrąb owsianych na plon pszenicy jarej

Sobolczyk-Bednarek Justyna, Choińska-Pulit Anna, Łaba Wojciech

Górnictwo Odkrywkowe

|

2021

|

R. 62, nr 4

17--27

PL

Praca obejmuje opracowanie różnych wariantów mieszanek polepszacza glebowego i testowania go w glebie, w celu poprawy plonu pszenicy jarej. W badaniach wykorzystano 3-czynnikowy układ doświadczalny według Boxa-Behnkena, w celu modelowania wpływu składników takich jak: biowęgiel, bazalt, otręby pszenne na parametry wzrostu roślin w glebie uniwersalnej. Możliwość zastosowania powyższych składników została potwierdzona poprzez wykonaną wcześniej analizę wieloelementową. Prace badawcze polegały na monitorowaniu tempa wzrostu roślin, badania składu gleby po zakończeniu eksperymentu oraz suchej i mokrej masy roślin po zakończeniu doświadczenia. Badania potwierdziły zasadność stosowania dodatków do gleb, szczególnie jeśli chodzi o otręby pszenne i biowęgiel. Dodatek polepszacza nie wpłynął na zwiększenie zawartości metali ciężkich, co wskazuje na możliwości jego wykorzystania.

EN

The work includes the development of various variants of soil improver mixtures and testing them in soil to improve the yield of spring wheat. The study used a 3-factor experimental system according to Box-Behnken in order to model the influence of components such as: biochar, basalt, wheat bran on plant growth parameters in a substrate based on universal soil. The applicability of the above ingredients has been confirmed by a multi-element analysis performed earlier. The research work consisted in monitoring the plant growth rate, examining the soil composition after the end of the experiment, and the dry and wet mass of plants after the end of the experiment. The research confirmed the legitimacy of the use of soil additives, especially when it comes to wheat bran and biochar. The addition of an improver did not increase the content of heavy metals, which indicates the possibility of their use.

7

Analiza komponentów do opracowania polepszacza glebowego dla zwiększenia plonu pszenicy jarej

Choińska-Pulit Anna, Sobolczyk-Bednarek Justyna

Górnictwo Odkrywkowe

|

2021

|

R. 62, nr 3

23--26

PL

Prezentowana praca obejmuje analizę różnych wariantów składników takich jak biowęgiel, bazalt, otręby pszenne i gleby uniwersalnej do opracowania polepszaczy glebowych w celu przetestowania ich w późniejszych badaniach. Do tego celu konieczna była analiza wieloelementowa poszczególnych komponentów. Wstępna analiza wieloelementowa poszczególnych składników wykazała, że są one wysoko wartościowe i mogą być wykorzystane do komponowania składu polepszacza do gleby. Dzięki analizie udowodniono, że żaden z tych dodatków nie przekracza zawartości metali ciężkich rekomendowanych w Rozporządzeniu MRiRW z dnia 18 czerwca 2008 r. (Dz. U. Nr 119, poz. 76). Przeprowadzona analiza wieloelementowa wskazuje na możliwe wykorzystanie poszczególnych składników do przygotowania polepszacza glebowego.

EN

The presented work includes the analysis of different variants of ingredients such as biochar, basalt, wheat bran and universal soil for the development of soil improvers to be tested in later studies. For this purpose, a multi-element analysis of individual components was necessary. The preliminary multi-element analysis of individual components showed that they are highly valuable and can be used to compose the soil improver. The analysis proved that none of these additives exceeds the content of heavy metals recommended in the Regulation of the Ministry of Agriculture and Rural Development of June 18, 2008 (Journal of Laws No. 119, item 76). The conducted multi-element analysis indicates the possible use of individual components for the preparation of a soil improver.

8

Comprehensive Processing of Basalt together with Magnetite Concentrate in Order to Obtain Ferrous Alloy and Calcium Carbide

Shevko V. M., Karataeva G. E., Badikova A. D., Tuleev M. A., Uteeva R. A.

Archives of Foundry Engineering

|

2020

|

Vol. 20, iss. 4

41--54

EN

This article is devoted to basalt reprocessing together with magnetite concentrate in order to obtain ferrous alloy and calcium carbide. The studies have been based on thermodynamic simulation and electric smelting in arc furnace. The thermodynamic simulation has been performed using HSC-5.1 software based on the principle of minimum Gibbs energy. The blend was smelted in arc furnaces. On the basis of the obtained results of combined processing of basalt, it has been established that under equilibrium conditions, the increase in carbon content from 36 to 42 wt % of basalt and concentrate mixture makes it possible to increase the aluminum extraction into the alloy up to 81.4%, calcium into calcium carbide – up to 51.4%, and silicon into the alloy – up to 78.5% [...]

9

Na straży bazaltowej róży

Kiełbasiewicz W.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2015

|

nr 1

58-62

PL

Rezerwat przyrody Wilcza Góra to jedna z najbardziej interesujących atrakcji w okolicach Złotoryi, na której znajduje się nietypowy układ słupów bazaltowych przypominających swoją budową płatki róży. Tuż u jego stóp prowadzona jest eksploatacja górnicza, możliwa wyłącznie dzięki nowoczesnym narzędziom projektowo-pomiarowym.

10

Wpływ surowców odpadowych na właściwości termiczne szkła czarnego

Kosmal M., Reben M., Pichniarczyk P.

Materiały Ceramiczne

|

2015

|

T. 67, nr 2

164--170

PL

W pracy przedstawiono badania dotyczące wpływu surowców odpadowych w postaci stłuczki szkła panelu CRT oraz bazaltu na właściwości termiczne i elektryczne szkła czarnego. Na podstawie przeprowadzonych badań DTA i badań z wykorzystaniem pieca gradientowego, ustalono wpływ składu chemicznego surowców odpadowych na przemiany fizykochemiczne zachodzące w trakcie ogrzewania szkieł, jak również zoptymalizowano proces ich topienia. Rodzaj faz krystalicznych oraz mikrostrukturę szkieł poddanych obróbce termicznej identyfikowano przy pomocy rentgenowskiej analizy fazowej XRD oraz mikroskopii skaningowej SEM/EDS. Stwierdzono, że użyte materiały odpadowe pozwalają na uzyskanie szkła czarnego o współczynniku rozszerzalności termicznej mieszczącym się w zakresie od 7,5•10-6 C-1 do 8,5•10-6 C-1.

EN

The paper presents a study on the impact of waste materials in the form of CRT glass panel cullet and basalt on thermal and electrical properties of black glass. Based on differential thermal analysis (DTA) and research with the usage of a gradient furnace, the influence of chemical composition of the waste materials on physico-chemical changes occurring during the heating of glass has been established. In addition, the process of melting could has been optimized. The type of crystalline phases and microstructure of heat-treated glasses were identified using the X-ray diffraction phase analysis (XRD) and scanning microscopy (SEM/EDS), respectively. It has been found that the waste materials can be used to produce black glass having a coefficient of thermal expansion in the range of 7.5•10-6 C-1 to 8.5•10-6 C-1.

11

Renowacja obiektów gospodarki ściekowej z zastosowaniem wykładzin

Kolonko A., Wysocki L.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 2

45--48

PL

W artykule przedstawiono problemy dotyczące korozji żelbetowych zbiorników w oczyszczalniach ścieków oraz możliwości techniczne ich renowacji z zastosowaniem wykładzin z PEHD oraz płytek bazaltowych.

EN

In the paper the problems associated with corrosion of reinforced concrete tanks in the waste water treatment plants as well as the technical possibilities of their renovation with application of PEHD linings and basalt tiles are presented.

12

Modyfikacja wyrobów wapienno-piaskowych

Stępień A.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 12

29--31

PL

W artykule przeanalizowano wpływ modyfikacji składu mieszanki wapienno-piaskowej (silikatowej) na właściwości i mikrostrukturę gotowych wyrobów. Badaniom poddano mieszanki modyfikowane: kruszywem bazaltowym, kruszywem barytowym oraz krzemianem i polikrzemianem litu. Analizę skutków modyfikacji dokonano na podstawie wyników badań uzyskanych przy wykorzystaniu termicznej analizy różnicowej (DTA), dyfraktometrii rentgenowskiej (XRD) i elektronowej mikroskopii skaningowej (SEM), a także oznaczania porowatości.

EN

The article analyzes the effect of the composition modification of sand-lime (silicate) mixture on the properties and microstructure of the finished products. The study involved a mixture modified with: basalt aggregate, barite aggregate and lithium silicate and polysilicate. The analysis of the effects of modifications were made based on the test results obtained using differential thermal analysis (DTA), X-ray diffraction (XRD) and scanning electron microscopy, as well as the determination of porosity.

13

Larimar – a unique pectolite rock from the Dominican Republic

Kowalczyk J., Natkaniec-Nowak L., Wachowiak J.

Geology, Geophysics and Environment

|

2015

|

Vol. 41, no. 1

101--102

EN

Larimar, whose colour is varying from white light-blue, green-blue to deep blue, is only found in the Sierra de Bohoruco mountain range, Barahona Province, the Dominican Republic. It was discovered by a Spanish priest, Miguel Fuertes Lorén, in 1916 (Fuertes Marcuello & Garcia Guinea 1990). On the basis of geological map of this region, larimar is found in a tectonic sheet of Cretaceous-Eocene rocks, mainly basalts, tuffs and tuffites which are associated to an emerged block of oceanic Caribbean crust. The basic host rock is highly serpentinized and has suffered intensive fracturing and shearing (Donnelly et al. 1990). The Dumisseau formation represented by volcanic rocks is over-lain by limestones of the “Neiba formation” of the Lower Eocene-Lower Miocene age. During most of the Eocene, these carbonate rocks coexisted with, or were replaced by, volcanic materials of a tholeitic to alkaline signature (OIT to OIA), grouped under the new denomination of El Aguacate de Neiba Volcano-Sedimentary Complex, interpreted as being associated with plume. In the northern and southern areas of the Sierra de Bohoruco, coral reef limestones were deposited, representing shallow platform environments of the Oligocene-Miocene age (Huerta et al. 2007). Fault contacts are observed between the volcanic and the limestone rocks (Bente et al. 1991). For the first time, larimar was defined as a pectolite rock by the authors of this paper. The reason for this definition is the rock’s macroscopic, heterogeneous character emphasized by finely fibrous, spheroidal aggregates. The heterogeneity is also observed in the mineral composition of the rock. Pectolite, as a major component in these rocks, is a triclinic mineral crystallized usually in veinlets, stringers, and irregular masses in volcanic rocks. Other minerals, such as calcite, natrolite, chalcedony, hematite, chalcocite, crystal formations, and occasionally hematite dendrites, coexist with pectolite and are located along the border fillings (Woodruff & Fritsch 1989). Apatite, sphene, prehnite, danburite and datolite were also found in these heterogeneous masses (Fuertes Marcuello & Garcia Guinea 1990). In addition, Espi & Borrego described in 2008 an organic material associated with pectolite (indentified as volatiles), as a material which was very similar in appearance to bituminouscoal. Due to the heterogeneous character and various mineral compositions, the rock’s colour changes within short distances, and shows other colours-nearly white to light greenish, greenish to greenish blue, and light bluish to blue. The origin of the larimar colour is still not obvious. It has been associated with the presence of copper coming from copper sulphide (Woodruff & Fritsch 1989). Bente et al. (1991) suggested that vanadium was the cause of the colouration and the authors did not exclude the presence of other possible elements like Fe, Ti, Cr, Co, or Ni. Using a thermoluminescence dating, in light blue and blue pectolite were confirmed trace amounts of manganese (Sullasi et al. 2010). Woodruff & Fritsch (1989) are not excluded a manganese as a colouring agent. Espi & Borrego suggested in 2008 that organic matter might have been related to the larimar coloration. The petrographic studies of pectolite samples by Espi & Borrego (2008) with SEM-EDS showed that the veins containing pectolite were associated with a variety of minerals like apatite, calcite, and impure hematite, which, except for iron and oxygen, consisted of aluminium, titanium, calcium, and gold. The chemical composition of the veins, with almost an isometric crystal and compound Mg, Al, Si, Fe, K and Au, suggested the pyroxene group. SEM-EDS analyses of two samples of that rock conducted by the authors showed that impure hematite spreading in that crystalline groundmass can give alike results in polymineral composition, as colour-bearing elements, like Cr and Cu. Small amounts of copper are also found together with the pectolites. Some magnesium ions occurring within pectolite aggregates suggest that this element replaced calcium ions in the pectolite structure. Its source may be found in the surrounding original wall rock, especially in pyroxene group, represented by augite. That latter group is also represented by diopside, which is typical for serpentinization as the replacement of the wall rock. Association of pectolite with a variety of minerals, including e.g. hematite, calcite, natrolite, chalcedony, apatite, chalcocite, and crystallizations in veinlets, stringers, and irregular masses in volcanic rocks suggestes hydrothermal genesis of pectolite. The temperature in which it was formed did not exceed 250°C (Bente et al. 1991) and the process was strongly associated with reduced CO2 concentrations in solutions and low pressure zones (Włodyka et al. 1999).The above conditions were found to occur in many places around the world. The question is why the bluish pectolite crystallized only in one country, the Dominican Republic.

14

Wpływ wybranych kruszyw na właściwości betonu wysokowartościowego

Piasta W., Budzyński W., Góra J.

Cement Wapno Beton

|

2015

|

R. 20/82, nr 3

171--178

PL

W pracy zbadano wpływ podstawowych właściwości kruszyw łamanych z bazaltu, granitu, dolomitu, kwarcytu oraz próbek tych skał na właściwości mechaniczne betonów wysokowartościowych, z których je uzyskano. Na szczególną uwagę zasługują wyniki badań modułu sprężystości oraz wytrzymałości próbek skał i betonów, a także występujące pomiędzy tymi właściwościami dobre korelacje. Mały moduł sprężystości granitu oraz bardzo duży bazaltu w pełni odpowiada modułom BWW, z tych kruszyw. Największy moduł sprężystości i wytrzymałość na rozciąganie betonu z kruszywa dolomitowego są związane prawdopodobnie z dobrą przyczepnością zaczynu do dolomitu. Porównanie wyników badań próbek skał, kruszywa i BWW wyraźnie potwierdza, że najgorsze właściwości betonu z kruszywa granitowego są związane z bardzo małym modułem sprężystości i wytrzymałością na rozciąganie granitu, a także najmniejszą wytrzymałością kruszywa granitowego na miażdżenie. Uzyskanie z tego kruszywa betonu wysokowartościowego, przy przeciętnych właściwościach zastosowanego kruszywa granitowego, było możliwe dzięki małemu stosunkowi w/c.

EN

In the work the effect of the properties of crushed basaIt, granite, dolomite and quartzite aggregate and the samples of these rocks on the properties of HPC was examined. Particularly significant was the determination of elasticity moduli which showed that the high modulus of basalt and low of granite are well correlated with the moduli of HPC produced of these aggregates. The highest modulus of elasticity of dolomite aggregate are probably caused by the strong adhesion of this aggregate grains with cement matrix. The lowest mechanical properties of HPC from granite are correlated with the worst properties of this aggregate. Relatively high strength of HPC [78 MPa] from granite aggregate is chiefly linked with the low w/c ratio, equal 0.28.

15

Mineralna karbonatyzacja przy zastosowaniu surowców naturalnych –metodą redukcji CO2?

Uliasz-Bocheńczyk A., Mokrzycki E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 3

99--110

PL

Mineralna karbonatyzacja jest jedną z metod ograniczania antropogenicznej emisji CO2. Metoda ta polega na wykorzystaniu naturalnego zjawiska wiązania ditlenku węgla przez surowce naturalne lub beton. Od pojawienia się w 1990 r. w NATURE pierwszej publikacji dotyczącej mineralnej sekwestracji CO2, prowadzone są badania nad wykorzystaniem zjawiska wiązania ditlenku węgla. W wyniku procesu ditlenek węgla wiązany jest w stałej formie, co powoduje, że metoda ta jest bezpieczna ekologicznie. Dodatkowo w wyniku reakcji, która jest egzotermiczna, uwalnia się ciepło, które może być potencjalnie wykorzystane. Proces ten może być stosowany jako ostatni etap technologii CCS (Carbon Capture and Storage). Mineralna karbonatyzacja może być realizowana jako metoda in-situ i ex-situ. Mineralna sekwestracja proponowana jest i badana zarówno dla surowców mineralnych, jak i odpadów. W Polsce szczególnie interesującą opcją jest zastosowanie do wiązania CO2 na drodze mineralnej karbonatyzacji odpadów energetycznych o wysokiej zawartości CaO i ograniczonym wykorzystaniu gospodarczym. Do wiązania CO2 przeanalizowano oprócz odpadów energetycznych również żużle hutnicze i pyły z pieców cementowych. Drugą opcją prowadzenia mineralnej karbonatyzacji jest stosowanie surowców naturalnych. Do mineralnej sekwestracji CO2 mogą być potencjalnie stosowane minerały, takie jak: oliwin, serpentyn czy talk. W artykule przedstawiono możliwości zastosowania surowców mineralnych do obniżenia emisji ditlenku węgla. Przeanalizowano również surowce mineralne występujące w Polsce, które potencjalnie mogą być stosowane do sekwestracji CO2 w ramach procesu ex situ i in situ. Artykuł jest wstępną analizą możliwości wykorzystania tego typu surowców do wiązania CO2 w Polsce.

EN

Mineral carbonation is one possible approach to reducing anthropogenic CO2 emissions. This method involves the use of a natural phenomenon of carbon dioxide causing CO2 to bond with natural or concrete materials. Since the appearance of the first publication on the mineral sequestration of CO2 (in 1990 in Nature), research has been conducted into making use of the carbon dioxide bond. The objective was to bind carbon dioxide into a solid form, a method rendering it environmentally safe. In addition, as a result of the reaction being exothermic, heat is released which can potentially be used. This process may be employed as the last step of CCS (Carbon Capture and Storage). Mineral carbonation can be implemented as a method both in situ and ex situ. Mineral sequestration is proposed and has been tested for both minerals and waste. In Poland, a particularly interesting option is the binding of CO2 through mineral carbonation of energy waste with a high content of CaO and limited economic use. Binding of CO2 has also been analyzed with use of the metallurgical slag and dust from cement kilns. Another option for mineral carbonation is the use of natural raw materials. To bind CO2 through mineral carbonation, minerals such as olivine, serpentine, and talc can be applied. This paper is a preliminary analysis presenting the possibility of using mineral raw materials to reduce carbon dioxide emissions. It also analyzes minerals occurring in Poland which can potentially be used to sequester CO2 in ex situ and in situ processes.

16

The White Volcanoes of Harrat Khaybar, north of Al-Madinah

Kaminski M. A., Shaibani A. Al, Ramadan K. Al

Geotourism / Geoturystyka

|

2014

|

nr 2

3--12

EN

The volcanic field of Harrat Khaybar north of Al-Madinah, Saudi Arabia contains rare examples of white volcanoes comprised mainly of the felsic rock comendite. The obsidian that occurs in association with the white comendite was exploited and worked by Neolithic inhabitants of the area. The white volcanoes are surrounded by more recent black basaltic lava fields that follow the pre-existing topography and display both aa and pahoehoe flow structures. Although situated only 60 km from a busy motorway, the volcanic area is remote and all necessary safety precautions must be taken in order to visit the volcanoes.

17

Moduł sprężystości betonów z kruszywami łamanymi z polskich i ukraińskich skał magmowych

Budzyński W., Góra J., Piasta W., Turkiewicz T.

Budownictwo i Architektura

|

2014

|

Vol. 13, nr 2

65--72

PL

Przedstawiane wyniki badań dotyczą modułu sprężystości i wytrzymałości na ściskanie betonów zwykłych z różnymi kruszywami grubymi. Analizowane są także wyniki badań kruszyw (3 łamanych granitowych, 3 bazaltowych, granodiorytowego i naturalnego żwiru). Czynnikiem zmiennym w badaniach jest rodzaj kruszywa grubego. Na podstawie analiz regresji i korelacji stwierdzono statystycznie istotny wpływ wskaźnika rozkruszenia kruszywa na moduł sprężystości betonu w przeciwieństwie do nieistotnego wpływu wytrzymałości betonu na moduł. W przypadku 4 betonów: z 2 granitami polskimi, granitem ukraińskim oraz bazaltem ukraińskim, stwierdzono mniejsze wartości modułów sprężystości w porównaniu z odpowiednimi wartościami normowymi.

EN

Test results concern modulus of elasticity and compressive strength of ordinary concretes made of various coarse aggregates from igneous rocks. Test results of some properties of these aggregates (3 crushed granites, 3 basalts, granodiorite, natural gravel) are also considered. The variable factor of the studies is the type of coarse aggregate. According to the analyses of regression and correlation there occurs a significant effect of the aggregate grinding ratio on the modulus of elasticity of concretes contrary to insignificant effect of the compressive strength. The modulus of elasticity of 4 concretes from Polish and Ukrainian granites and basalt aggregates is lower than respective standard values of the modulus.

18

Fragmentation, cost and environmental effects of plaster stemming metod for blasting at a basalt quarry

Cevizci H.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 3

835--846

EN

In this study, the plaster stemming application for blasting at a basalt quarry is studied. Drill cuttings are generally used in open pits and quarries as the most common stemming material since these are most readily available at blast sites. However, dry drill cuttings eject very easily from blastholes without offering much resistance to blast energy. The plaster stemming method has been found to be better than the drill cuttings stemming method due to increased confinement inside the hole and better utilization of blast explosive energy in the rock. The main advantage of the new stemming method is the reduction in the cost of blasting. At a basalt quarry, blasting costs per unit volume of rock were reduced to 15% by increasing burden and spacing distances. In addition, better fragmentation was obtained by using the plaster stemming method. Blast trials showed that plaster stemming produced finer material. In the same blast tests, +30 cm size fragments were reduced to 47.3% of the total, compared to 32.6% in the conventional method of drill cuttings stemming. With this method of stemming, vibration and air shock values increased slightly due to more blast energy being available for rock breakage but generally these increased values were small and stayed under the permitted limit for blast damage criteria unless measuring distance is too close.

PL

W pracy zbadano zastosowanie przybitki gipsowej przy pracach strzałowych w kamieniołomach gdzie pozyskuje się bazalt. W kopalniach odkrywkowych i w kamieniołomach najczęściej stosowanym materiałem na przybitkę są zwierciny, gdyż są one materiałem łatwo dostępnym w miejscach prowadzenia prac strzałowych. Jednakże suchy urobek wiertniczy jest bardzo łatwo wyrzucany z otworów strzałowych, w niewielkim stopniu tylko hamując energię strzału. Stwierdzono, że metoda z wykorzystaniem przybitki gipsowej jest korzystniejsza niż z wykorzystaniem zwiercin, ponieważ gips ściślej upchany jest w otworze, co zapewnia lepsze wykorzystanie energii wybuchu w skale. Główną zaletą nowej przybitki jest obniżenie kosztów prac strzałowych. W kamieniołomach gdzie pozyskuje się bazalt, koszty prac strzałowych w przeliczeniu na jednostkę objętości skały obniżono o 15% poprzez zwiększenie odległości pomiędzy otworami i zwiększenie grubości nadkładu. Ponadto, przy zastosowaniu przybitki gipsowej uzyskano korzystniejszy stopień rozdrobnienia. Próbne prace strzałowe pokazały, że przy zastosowaniu przybitki gipsowej uzyskuje się drobniejszy materiał. W trakcie prowadzonych strzałów próbnych proporcja fragmentów skał o wymiarach +30 cm została zredukowana do 47.3% całego materiału, co porównać można do poziomu 32.6% uzyskiwanych przy strzałach z zastosowaniem konwencjonalnej przybitki. Przy nowej przybitce zanotowano nieznaczny wzrost poziomu wibracji i fali uderzeniowej powietrza jako że większa energia zostaje wykorzystana do kruszenia skał, jednakże wzrosty te były nieznaczne i mieściły się w dopuszczalnych limitach mających odniesienie do skutków prac strzałowych, pod warunkiem że pomiary nie dokonywane były w zbyt bliskiej odległości.

19

Nowy bazaltowy Sulików : jak inwestować w poprawę produktywności kruszyw?

Stefanicka M., Putyra P.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2013

|

nr 3

28-33

PL

Kaizen, wewnętrzny benchmarking, program poprawy produkcyjności – m.in. takie metody zarządzania zostały wdrożone w Kopalni Bazaltu Sulików. Nowy zakład powstał z myślą o stworzeniu zintegrowanego, wielowariantowego i elastycznego systemu produkcyjnego, sprawnie reagującego na potrzeby rynku. Rok 2007 to początek „nowej ery” Sulikowa. Nazwa przedsiębiorstwa jako podmiotu rejestrowego nie uległa zmianie, ale od tego momentu RADAN BAZALT Sp. z o. o. Kopalnia Bazaltu Sulików została zarządzana zgodnie ze standardami holdingu Lafarge. Rozpoczął się proces inwestowania i przebudowy kopalni w oparciu o programy poprawy produktywności. Artykuł opisuje przebudowę kopalni.

20

Efektywna produkcja kruszyw bazaltowych

Gałaś Z.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2012

|

nr 6

54-57

PL

Na przykładzie odkrywkowej kopalni bazaltu dokonano oceny produkcyjnej oraz ekonomicznej efektywności wytwarzania kruszyw drogowych. Przeprowadzono statyczną i dynamiczną analizę kształtowania się podstawowych wskaźników produkcyjno-ekonomicznych.