Opracowano syntezę i zbadano właściwości użytkowe heterocyklicznych barwników azowych i żelazowokompleksowych azowych i formazanowych barwników typu 1:2. Pierwszą grupę stanowią, wywodzące się z 3-amino-5-nitro-(2,1)-benzizotiazolu, błękitne barwniki zawiesinowe do barwienia poliestru, w których jako składniki bierne zastosowano estry alkilowe N-benzylo-N-fenylo-β-alaniny. W grupie azowych barwników żelazowokompleksowych, przeznaczonych do barwienia poliamidu i wełny poza brunatami i oliwkami, otrzymano czernie, a wśród pochodnych formazanowych znalazły się interesujące błękity i fiolety. Badane barwniki charakteryzują się dobrymi właściwościami użytkowymi i stanowią potencjalne zamienniki, stosowanych obecnie barwników antrachinonowych i chromowokompleksowych, które tracą na znaczeniu z powodów ekonomicznych i ekologicznych. Posługując się analizą wpływu podstawników orto do wiązania azowego w składniku biernym (równanie Tafta) określono fotostabilność modelowych barwników szeregu azobenzenu i ich heterocyklicznych analogów w fazie ciekłej w świetle UV. W ocenie fotostabilności tych barwników na włóknie poliestrowym wykorzystano analizę względnych zmian w czasie parametrów P (czystość) i L (jasność), stanowiących elementy rachunku trój chromatycznego w systemie XYZ CIE 1931 i LAB 1976. W przypadku barwników metalokomleksowych (Fe, Cr, Co) obliczono wydajności kwantowe fotolizy w świetle UV oraz określono ich fotochemiczne zachowanie w świetle widzialnym. Wyniki fotostabilności w fazie ciekłej skorelowano z trwałością tych barwników na działanie światła na włóknie poliamidowym.
EN
Heterocyclic disperse azo dyes derived from 3-amino-5-nitro-(2,1)-benzisothiazole containing alkyl esters of N-benzyl-N-phenyl-β-alanine as coupling components and 1:2 iron complexed azo and formazan dyes useful for polyester and wool and polyamide, respectively, were synthesized and evaluated in terms of their fastness properties. Based on the influence of ortho azo linkage located substituents (Taft's equation) the photostability of azobenzene dyes and their heterocyclic azo analogues in UV in solution was evaluated. The analysis of relative changes of purity P (XYZ CIE 1931) and lightness L (LAB 1976) versus time was applied for the evaluation of disperse dyes photostability on polyester fabric. For 1:2 metal complexed azo and formazan dyes (Fe, Co, Cr) the quantum yields of their UV photolysis in the solution were determined. Additionally, their photolytic behaviour in visible light was also investigated. The photostability of these dyes in solution was correlated with lightfastness on polyamide fabric.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.