The article presents the results of the studies of 19 feldspar-quartz raw materials samples, coming from deposits located in the Sobótka region, in light of four distinct physical theories explaining mechanisms for creating the colour of minerals. This is a successive stage of research carried out by the author on reasons for colour variation of samples after firing at 1200°C. This step encompassed a detailed chemical analysis for main and trace elements contents of all the investigated samples as well as Mössbauer studies of two of them. The chemical analysis reveals that the darkest samples are characterised by the highest contents of the following colouring compounds and elements: Fe2O3, MnO, Th, U, Ce, Nd, and V, accompanied by a relatively low amount of TiO2. The Mössbauer studies demonstrated the quantitative predominance of Fe2+ over Fe3+ in the sample of a relatively darker hue with a high Fe2O3 content, while its spectra parameters suggest that Fe2+ is located in octahedral coordination that can result in a cold blue tint. Cations Fe3+ (located probably in the tetrahedral position) prevail in the other analysed sample that contain less Fe2O3 and a relatively high content of TiO2, Ce, and Nd. This probably causes a warm, reddish shade of the sample. The above-mentioned observations and examinations lead to the finding that, at this stage of the investigations, the crystal field theory could be the best suited for the interpretation of colour of the studied samples. This formalism associates the colour origin with ions of the transition elements, some REE and actinides located in the structure of minerals, and their ability to selectively absorb visible light.
PL
Artykuł przedstawia wyniki badań 19 próbek kopaliny skaleniowo-kwarcowej pochodzących ze złóż granitoidów z rejonu Sobótki w świetle czterech teorii fizyki, tłumaczących mechanizmy tworzenia się barw minerałów. Jest to kolejny etap prowadzonych przez autorkę badań nad przyczynami zróżnicowania zabarwienia tych próbek po wypaleniu w 1200°C. Obejmował on wykonanie pełnej analizy chemicznej na zawartość pierwiastków głównych i śladowych wszystkich próbek oraz badania metodą spektroskopii mössbauerowskiej dwóch z nich. Analiza składu chemicznego wykazała, że najciemniejszym zabarwieniem charakteryzują się próbki o najwyższych zawartościach składników i pierwiastków barwiących: Fe2O3, MnO, Th, U, Ce i Nd oraz V, przy relatywnie niskim udziale TiO2. Badania mössbauerowskie ujawniły przewagę ilościową Fe2+ nad Fe3+ w próbce o ciemniejszej barwie i wysokim udziale Fe2O3, podczas gdy parametry jej widma sugerują, że Fe2+ może zajmować pozycję oktaedryczną, co prawdopodobnie jest źródłem zimnego błękitnawego odcienia. W drugiej z analizowanych próbek, o niższej zawartości Fe2O3 i relatywnie wysokim udziale TiO2, Ce i Nd, dominują natomiast kationy Fe3+ przypuszczalnie w koordynacji tetraedrycznej, powodując jej ciepły, czerwonawy odcień. Powyższe obserwacje i uzyskane wyniki badań skłaniają do stwierdzenia, że najbardziej przydatna do interpretacji barwy badanych próbek granitoidów z okolic Sobótki – na tym etapie badań – jest teoria pola krystalicznego. Wiąże ona pojawienie się określonego zabarwienia z obecnością jonów metali przejściowych, niektórych REE i aktynowców w strukturze minerałów, oraz ich zdolnością do selektywnej absorpcji światła widzialnego.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.