Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Bar, stront i rad w osadach podziemnych i powierzchniowych osadników wód dołowych

Makuła Hubert, Michalik Bogusław, Bzowski Zbigniew

Przegląd Górniczy

|

2020

|

T. 76, nr 3

9--14

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań osadów pochodzących z wód dołowych, które w związku z zagrożeniem wodnym kopalń węgla kamiennego są usuwane. Przed ich zrzutem do wód powierzchniowych wody te są odprowadzane do podziemnych lub powierzchniowych osadników. Proces ten prowadzi do powstawania osadów, których skład odpowiada fazom mineralnym skał płonnych otaczających pokłady węgla, wymieszanym z fazami powstającymi z wód dołowych w osadnikach. Przeprowadzone badania mineralogiczne i chemiczne pozwoliły na stwierdzenie w osadach wód dołowych baru, strontu, ołowiu oraz kilku innych metali związanych z siarczanami, siarczkami, węglanami oraz minerałami ilastymi. Korelacje pomiędzy ilościami baru, strontu i radu pozwoliły na udokumentowanie diadochii Sr i Ra w barycie. Badania osadów wód dołowych są podstawą do określenia możliwości ich gospodarczego wykorzystania.

EN

The article presents the results of research of sediments from underground waters which are removed due to the water hazard in hard coal mines. Before their drop into surface waters, they are discharged to underground or surface sedimentation tanks. This process leads to the formation of sediments, the composition of the sediments is the blend of the mineral phases mainly corresponding to gangue rocks surrounding coal deposits and the phases precipitated from underground waters in the sedimentation tanks. The conducted mineralogical and chemical researches enabled to find barium, strontium, lead and some other metals associated with sulfates, sulfides, carbonates and clay minerals. The values of correlation amounts of barium, strontium and radium enabled to documenting the diadochy in barite. The research of underground water sediments are the basis for determining the possibilities of their economic use.

2

Effective Ways of Desulphurization of Acid Mine Drainage

Spaldon T., Hancul'ak J., Sestinova O., Findorakova L., Fedorova E.

Inżynieria Mineralna

|

2016

|

R. 17, nr 1

195--199

EN

The article describes other options of desulphurisation of real mine water. After the stage using of aluminium compounds we examined using of barium compounds, namely BaCO3 and Ba(OH)2. After application of these compounds on an artificial model solution we focused on the real mine water from a flooded mine Smolník. The tests were conducted at various values pH, at 12, 7.5 and 4.5. From the results it can be concluded that there was high efficiency of desulphurization at all levels of pH. In terms of the selection of a particular compound was confirmed as the best that has been applied barium hydroxide – Ba(OH)2.

PL

Artykuł opisuje inne opcje odsiarczania wody kopalnianej. Po etapie zastosowania związków glinu zbadano zastosowanie związków baru, konkretnie BaCO3 oraz Ba(OH)2. Po zastosowaniu tych związków na sztucznym modelu roztworu skoncentrowano się na prawdziwej wodzie kopalnianej z zalanej kopalni Smolnik. Testy zostały przeprowadzone przy różnych wartościach pH, 12, 7.5 oraz 4.5. Na podstawie wyników można stwierdzić wysoką skuteczność odsiarczania na każdym poziomie pH. W kontekście wyboru konkretnego związku potwierdzono, że na najlepszym wyborem jest wodorotlenek baru Ba(OH)2.

3

Strontium and barium in the triassic limestone of the Opole Silesia deposits

Stanienda K.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 1

29--46

EN

This article presents the results of studies of strontium and barium content in Triassic (Muschelkalk) carbonate rock samples taken from the area of the Polish part of the Germanic Basin (the area of Opole Silesia). Sr and Ba were determined in the rocks of all formations of the Lower Muschelkalk - Gogolin Beds, Górażdże Beds, Dziewkowice (Terebratula) Beds and Karchowice Beds. Strontium and barium are chemical elements characteristic for aragonite carbonate phase. Aragonite is unstable calcium carbonate phase which is transformed such as high-Mg calcite into low magnesium calcite during diagenesis. So as Sr and Ba indicate the presence of aragonite in the primary carbonate material. Now these elements concentrate in low-Mg calcite crystal structure. The Triassic rocks of Lower Muschelkalk which are mined in different quarries of the Opole Silesia area are mainly built of low-Mg calcite with lower amounts of high-Mg calcite, protodolomite, ordered dolomite and huntite. There are smaller addition of non-carbonate minerals - quartz, chalcedony, muscovite, feldspars and iron minerals. The presence of Sr and Ba now bound in a structure of low-Mg calcite will indicate the occurrence of aragonite in the primary carbonate material. The Triassic rocks from the area of Opole Silesia were studied to determine the rocks enriched in Sr and Ba. Selected rock samples were examined using ICP AES spectrometry, XRF analysis and microprobe measurements. The results of studies show that strontium and barium occur in rocks of all Lower Muschelkalk formations. The lowest contents of these elements were determined in rocks of Gogolin Beds, higher - in rocks of other formations. The results of studies show that Sr and Ba concentrate in low-Mg calcite which dominates in Lower Muschelkalk rocks. Limestone built mainly of low-Mg calcite or “pure” calcite without substitution of other elements, especially Mg, Fe, Si and Al could be applied in lime industry or in other branches of industry, where pure quality raw material, without substitutions is needed.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań zawartości strontu i baru w próbkach skał węglanowych triasu (wapienia muszlowego), pobranych w obszarze polskiej części zbiornika germańskiego (rejon Śląska Opolskiego). Stront i Bar oznaczono w skałach wszystkich formacji dolnego wapienia muszlowego – w warstwach gogolińskich, górażdżańskich, dziewkowickich (terebratulowych) i karchowickich. Stront i bar są charakterystyczne dla aragonitowej fazy węglanowej. Aragonit stanowi niestabilną fazę węglanu wapnia, która, podobnie jak kalcyt wysokomagnezowy ulega przeobrażeniu w niskomagnezowy kalcyt podczas diagenezy. Zatem obecność Sr i Ba wskazuje na występowanie aragonitu w pierwotnym materiale węglanowym. Obecnie pierwiastki te występują w strukturze niskomagnezowego kalcytu. Skały triasowe dolnego wapienia muszlowego, eksploatowane w różnych kamieniołomach obszaru Śląska Opolskiego są zbudowane głównie z niskomagnezowego kalcytu przy mniejszym udziale kalcytu wysokomagnezowego, protodolomitu, dolomitu uporządkowanego i huntytu. W skałach tych występują niewielkie domieszki minerałów niewęglanowych – kwarcu, chalcedonu, muskowitu, skaleni i minerałów żelaza. Obecność Sr i Ba, związanych w strukturze niskomagnezowego kalcytu będzie wskazywać na występowanie aragonitu w pierwotnym materiale węglanowym. Skały triasowe z obszaru Śląska Opolskiego analizowano w celu określenia, które wapienie są wzbogacone w Sr i Ba. Wybrane próbki skał poddano następującym analizom: spektrometrii ICP AES, analizie XRF oraz badaniom w mikroobszarach. Wyniki badań wykazały, że stront i bar występują w skałach wszystkich formacji dolnego wapienia muszlowego. Najniższe zawartości tych pierwiastków oznaczono w skałach warstw gogolińskich, wyższe w skałach pozostałych formacji. Wyniki badań wskazują, że Sr i Ba koncentrują się w niskomagnezowym kalcycie, który dominuje w skałach dolnego wapienia muszlowego. Wapienie zbudowane z niskomagnezowego kalcytu lub „czystego” kalcytu bez podstawień innych pierwiastków, głównie Mg, Fe, Si i Al, mogą być stosowane w przemyśle wapienniczym lub innych gałęziach przemysłu, w których wymagany jest surowiec „czysty” jakościowo, bez domieszek.

4

Effect of the ruthenium loading and barium addition on the activity of ruthenium/carbon catalysts in carbon monoxide methanation

Truszkiewicz Elżbieta, Raróg-Pilecka Wioletta, Zybert Magdalena, Wasilewska-Stefańska Malwina, Topolska Ewa, Michalska Kamila

Polish Journal of Chemical Technology

|

2014

|

Vol. 16, nr 4

106--110

EN

A group of supported ruthenium catalysts was prepared and tested in methanation of small CO amounts (7000 ppm) in hydrogen-rich streams. High surface area graphitized carbon (484 m2/g) was used as a support for ruthenium and RuCl3 was used as a Ru precursor. Some of the Ru/C systems were additionally doped with barium (Ba(NO3)2 was barium precursor). The catalysts were characterized by the chemisorption technique using CO as an adsorbate. To determine the resistance of the catalysts to undesired carbon support methanation, the TG-MS experiments were performed. They revealed that the barium addition inhibits support losses. The studies of CO methanation (fl ow reactor, atmospheric pressure) have shown that some of the supported ruthenium catalysts exhibit high activities referred to the metal mass. The catalytic properties of ruthenium proved to be dependent on metal dispersion. Some of the Ru/C and Ba-Ru/C systems exhibit higher activity in CO hydrogenation than the commercial nickel-based catalyst.

5

Content of Selected Elements in Miscanthus sacchariflorus (Maxim.) Hack Biomass under the Influence of Sewage Sludge Fertilization

Malinowska E., Kalembasa D.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 2

203--211

EN

The field experiment consisted in the examination of the sewage sludge and mineral fertilization application on contents of some elements: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba and Sr in stalks and leaves of Miscanthus sacchariflorus grass cultivated in the first year as well as in the whole biomass harvested in the second year. Total elements concentrations were analyzed by means of ICP-AES technique after combustion in a muffle furnance at 450 oC. Much higher concentrations of analyzed elements in leaves of amur silvergrass than in its stalks was found. More molybdenum, and less iron and titanium was recorded in the second year than in the first year of the experiment. Contents of other elements determinated in biomass were at similar levels in both years of cultivation. Uptake and accumulation of selected elements in yields of amur silvergrass was higher in the first as compared with the second experimental year. Leaves showed higher uptake of Fe, Mn, Li, and Ti due to sewage sludge fertilization, while stalks uptake more Mo and Sr.

PL

W doświadczeniu polowym badano wpływ nawożenia osadem ściekowym i nawozami mineralnymi (dla porównania) na zawartość wybranych pierwiastków: Fe, Mn, Mo, Li, Ti, Ba i Sr w łodygach i liściach trawy Miscanthus sacchariflorus, uprawianej w I roku oraz w całej biomasie, zebranej w II roku. Zawartość ogólną wymienionych pierwiastków oznaczono metodą ICP-AES, po mineralizacji na sucho w piecu muflowym, w temperaturze 450 oC. Stwierdzono kilkakrotnie większą zawartość analizowanych pierwiastków w liściach miskanta cukrowego niż w łodygach. W II roku zanotowano więcej molibdenu, mniej żelaza i tytanu niż w I roku eksperymentu. Zawartość pozostałych pierwiastków była na zbliżonym poziomie w obu terminach badań. Pobranie i wyniesienie badanych pierwiastków z plonem miskanta cukrowego było większe w I roku uprawy, w stosunku do II roku. Liście pobierały więcej Fe, Mn, B, Li i Ti pod wpływem nawożenia osadem ściekowym, łodygi Mo i Sr.

6

Phosphorus minerals in tonstein; coal seam 405 at Sośnica-Makoszowy coal mine, Upper Silesia, southern Poland

Kokowska-Pawłowska M., Nowak J.

Acta Geologica Polonica

|

2013

|

Vol. 63, no. 2

271--281

EN

The paper presents results of research on tonstein, which constitutes an interburden in coal seam 405 at the Sośnica - Makoszowy coal mine, Makoszowy field (mining level 600 m), Upper Silesia, southern Poland. The mineral and chemical compositions of the tonstein differ from the typical compositions described earlier for tonsteins from Upper Silesia Coal Basin area. Additionally, minerals present in the tonsteins include kaolinite, quartz, kaolinitised biotite and feldspars. The presence of the phosphatic minerals apatite and goyazite has been recognized. The presence of gorceixite and crandallite is also possible. The contents of CaO (5.66 wt%) and P2O5 (6.2 wt%) are remarkably high. Analysis of selected trace elements demonstrated high contents of Sr (4937 ppm) and Ba (4300 ppm), related to the phosphatic minerals. On the basis of mineral composition the tonstein has been identified as a crystalline tonstein, transitional to a multiplied one.

7

Drogi i bezdroża ograniczania zasolenia oraz oczyszczania wód kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Pluta I.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 3

125--131

PL

W pracy opisano sposoby i metody, jakie w ciągu ponad sześćdziesięciu lat zastosowano, aby ograniczyć negatywny wpływ wód pochodzących z kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Celem było wskazanie pozytywnych osiągnięć z określeniem kierunku prowadzenia dalszych badań i prac nad zagospodarowaniem i oczyszczaniem zasolonych wód kopalnianych.

EN

The article describes the ways and methods which were applied during more than sixty years in order to reduce the negative impact of waters originating from mines in the Upper Silesian Coal Basin. The objective was the indication of positive achievements with the determination of the direction of conducting of further works regarding the management and purification of salty mine waters.

8

Determination of Barium in Different Soil Matrices

Rauckyte-Żak T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 12

1539--1545

EN

Barium mobility and toxicity depend on the speciation forms in which barium occurs in a given environment. The dominant form is the carbonate – barite one. There are also other significant forms in this element’s cycle – the organic one, so-called reduced or lithogenic. The speciation forms of occurrence and their amount in soils and solid waste may be assessed using sequence extraction. The subject of the paper was to carry out research on the determination of so-called barium fractions in various soil matrices: agriculturally utilized or used for recreation, polluted with motor vehicles and soil-waste contaminants (from brown coal and bituminous shales recovery). On the basis of the present research, the individual barium loads existing in various fractions – exchangeable, carbonate, reduced, organic and residual – were determined. In research procedures, Tessier’s methodology was used for sequence extraction.

PL

Mobilność oraz toksyczność baru zależy od form specjacyjnych, w jakich występuje w danym środowisku. Dominującą jest węglanowa – barytowa. Istnieją również inne, istotne w obiegu tego pierwiastka – organiczna, tzw. zredukowana czy litogenna. Specjacyjne formy występowania oraz ich ilość w glebach i stałych substancjach odpadowych można oszacować, wykorzystując ekstrakcję sekwencyjną. Przedmiotem pracy były badania nad oznaczalnością tzw. frakcji baru w różnych matrycach glebowych: użytkowanych rolniczo i rekreacyjnie, obciążonych zanieczyszczeniami komunikacyjnymi oraz glebowo-odpadowych (z terenu pozyskiwania węgla brunatnego i łupek bitumicznych). Na podstawie przeprowadzonych badań oznaczono poszczególne pule baru występujące w różnych frakcjach – jonowymiennej, węglanowej, zredukowanej, organicznej oraz pozostałej. W procedurach badawczych wykorzystano do ekstrakcji sekwencyjnej metodykę Tessiera.

9

Bar i jego związki rozpuszczalne – metoda oznaczania

Surgiewicz J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2011

|

Nr 1 (67)

29--34

PL

Metoda polega na pobraniu baru i jego związków na filtr membranowy, wymyciu z filtra baru i jego związków rozpuszczalnych gorącą wodą dejonizowaną i oznaczeniu baru w roztworze przygotowanym do analizy meto-dą absorpcyjnej spektrometrii atomowej w płomieniu podtlenek azotu-acetylen. Oznaczalność metody wynosi 0,03 mg/m3.

EN

This method is based on stopping barium and its soluble compounds on a membrane filter, extracting soluble compounds with hot water and preparing the solution for analysis in diluted nitric acid. Barium and its soluble compounds in the solution are determined as barium with flame atomic absorption spectrometry. The detection limit of determined barium for this method is 0.03 mg/m3.

10

Ocena zawartości baru w naturalnych wodach mineralnych i źródlanych. Część I: Importowane wody butelkowane

Święcicka D., Garboś S.

Instal

|

2010

|

nr 12

54-57

PL

Obowiązujące w Polsce najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) baru w naturalnych wodach mineralnych, naturalnych wodach źródlanych oraz wodach stołowych wynosi 1 mg/I, podczas gdy NDS tego pierwiastka w naturalnych wodach leczniczych przeznaczonych do kuracji pitnych i inhalacji wynoszą odpowiednio 1,0 i 10,0 mg/I, przy czym wymagania te odnoszą się do kuracji trwających powyżej 1 miesiąca. Ww. wartości NDS baru w spożywanych wodach zostały wyznaczone z uwzględnieniem aktualnych kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia WHO, okreśających wytyczną dotyczącą najwyższego dopuszczalnego stężenia tego pierwiastka w wodzie przeznaczonej do spożycia na poziomie 0,7 mg/I. W pracy przedstawiono wyniki oznaczeń baru w importowanych 14 rodzajach naturalnych wód mineralnych i 5 rodzajach naturalnych wód źródlanych (wody butelkowane) zakupionych w sieciach supermarketów z terenu Warszawy. Analizy wód wykonano za pomocą zwalidowanej metody oznaczania baru techniką optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej. Oznaczone stężenia baru w badanych naturalnych wodach mineralnych i w naturalnych wodach źródlanych zawierały się odpowiednio w zakresach: 0,0023 - 0,578 mg/I i 0,0037 - 0,0889 mg/I (w jednej wodzie mineralnej oznaczone stężenie Ba było niższe od granicy wykrywalności metody - 0,0023 mg/I). Naturalne wody mineralne (średnia zawartość Ba: 0,102 š 0,194 mg/I) charakteryzują się relatywnie wyższymi stężeniami baru w stosunku do stężeń tego pierwiastka występujących w naturalnych wodach źródlanych (średnia zawartość Ba: 0,037 š 0,036 mg/I). We wszystkich analizowanych naturalnych wodach mineralnych i źródlanych oznaczone stężenia baru nie przekraczały najwyższego dopuszczalnego stężenia tego pierwiastka określonego w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych (z późniejszymi zmianami).

EN

Currently maximum admissible concentration level (MACL) of barium in natural mineral waters, natural spring waters and potable waters was set at the level of 1 mg/I while MACL of this element in natural curative waters intended for drinking therapies and inhalations were set at the levels of 1.0 mg/I and 10.0 mg/I, respectively. Those requirements were related to therapies which are applied longer than one month. Above mentioned values of MACLs of barium in consumed waters were established after taking into account actual criteria of World Health Organization which determined the guidelines value for this element in water intended for human consumption at the level of 0.7 mg/I. In this work the results of determination of barium in 14 imported types of natural mineral waters and in 5 imported types of natural spring waters (bottled waters) bought in supermarket networks from the area of Warsaw are presented. Water analyses we-e performed by validated method for determination of barium by inductively coupled plasma optical emission spectrometry technique. Concentrations of barium determined in natural mineral waters and in natural spring waters were in the ranges 0.0023 - 0.578 mg/I and 0.0037 - 0.0889 mg/I, respectively (in single mineral water determined concentration of Ba was lower than detection limit of analytical method - 0.0023 mg/I). Natural mineral waters (average Ba concentration: 0.102 š 0.194 mg/I) are characterized by relatively higher concentrations of barium than those observed in the cases of natural spring waters (average Ba concentration: 0.037 š 0.036 mg/I). In all analyzed natural mineral and spring waters determined barium concentrations were not exceeded maximum admissible concentration level for this element listed in Decree of Ministry of Health from 29 April 2004 on natural mineral waters, natural spring waters and potable waters (with further changes).

11

Influence of Mushroom Substrate on Lithium, Barium and Strontium Contents at Italian Ryegrass

Kalembasa D., Wiśniewska B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 4

357-363

EN

The two-year pot experiment carried out in a green-house dealt with the influence of bed after mushroom production and complementary potassium, nitrogen, and potassium-nitrogen nutrition on lithium, barium, and strontium contents in a biomass of Italian ryegrass. Mean concentrations of studied elements in the tested grass biomass varied in particular experimental years and cuts forming the following sequence: Li > Ba > Sr.

PL

W dwuletnim doświadczeniu wazonowym, przeprowadzonym w warunkach szklarni, badano wpływ podłoża po produkcji pieczarek i uzupełniającego nawożenia potasowego, azotowego i potasowo--azotowego na zawartość Li, Ba i Sr w biomasie życicy wielokwiatowej. Średnia zawartość badanych pierwiastków w biomasie testowanej trawy była zróżnicowana w poszczególnych latach i pokosach, układając się w następującym szeregu malejących wartości: Li > Ba > Sr.

12

Bar, bor i stront w zanieczyszczonych glebach i odpadach zdeponowanych w rejonie Tarnowskich Gór a obecność tych pierwiastków w wodzie Małej Panwi

Bzowski Z., Dawidowski A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 133 (13)

52-61

PL

W rejonie zlikwidowanego Zakładu Chemicznego "Tarnowskie Góry", w nagromadzonych tam odpadach oraz miejscami w glebach, występują podwyższone koncentracje baru, boru i strontu. Zanieczyszczenie tymi pierwiastkami stwierdzono zarówno w wodach powierzchniowych (rzeka Stoła, potok "bez nazwy"), płynących w pobliżu Zakładu jak i wodach podziemnych poziomów czwartorzędowych. Prowadzony monitoring wód Małej Panwi w Krupskim Młynie wykazał obecność baru, boru i strontu, co sugeruje, że zasięg kontaminacji wód zanieczyszczeniami pochodzącymi z rejony Tarnowskich Gór jest znaczący i obejmuje również wody Małej Panwi.

EN

On the area of the closed chemical plant "Tarnowskie Gory" in deposited wastes and soils (in some place) increased concentrations of barium, boron and strontium have been found. Contamination with these elements has also been found in surface waters of Stola river and stream without name, flowing near the plant and underground waters of Quaternary level. Performed monitoring of waters of Mała Panew river in Krupski Młyn locality has shown significant contents of barium, boron and strontium; it is suggested that the level of waters contamination caused by contaminants coming from the area of Tarnowskie Góry is big and comprises also waters of Mała Panew river.

13

Content of lithium, barium and strontium in waste activated sludge produced in the sewage purification plant of meat processing factory

Kalembasa D., Jaremko D.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 5-6

479-485

EN

Trace elements from waste activated sludges application can accumulate in the soil. In order to evaluate beneficial agronomic and adversely environmental effects of these materials, knowing the chemical composition of waste activated sludges is of great importance in agricultural use of these wastes. The aim of this study was to determine the total content of lithium, barium and strontium in waste activated sludge produced in the sewage purification plant of meat processing factory in Sokolow Podlaski. 20 samples were collected periodically, at biweekly intervals, from March to December in 2005. Total content of Li, Ba and Sr was determined using inductively coupled plasma atomic emission spectrometry (ICP-AES). The data were processed statistically using means, percentiles, and concentration ranges. Due to the variability of trace elements content in waste activated sludge within sample collection date a single factor analysis of variance was completed. It was found that the total content of lithium, barium and strontium in the analyzed sludge was low and this material could be used as soil amendment.

PL

Pierwiastki śladowe zawarte w osadach ściekowych stosowanych w celach nawozowych mogą ulegać akumulacji w glebie. Aby ocenić korzystne właściwości nawozowe oraz zagrożenia dla środowiska wynikającego z rolniczego użytkowania osadów, niezbędna jest znajomość składu chemicznego tych odpadów. Celem niniejszej pracy było przedstawienie ogólnej zawartości litu, baru i strontu w osadach ściekowych wytworzonych w oczyszczalni ścieków zakładów mięsnych w Sokołowie Podlaskim. Do badań wybrano 20 próbek osadu ściekowego pobranych od marca do grudnia 2005 r. w odstępach dwutygodniowych. W próbkach oznaczono całkowitą zawartość litu, baru i strontu metodą atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie sprzężonej indukcyjnie (ICP-AES). Uzyskane dane opracowano statystycznie, przedstawiając zawartości wybranych pierwiastków śladowych jako średnie, percentyle oraz zakresy stężeń. Wykazano istotne różnice w zawartościach wybranych pierwiastków śladowych, w zależności od terminu pobrania próbki, przez jednoczynnikową analizę wariancji. Stwierdzono, że całkowita zawartość litu, baru i strontu w próbkach osadów ściekowych była relatywnie mała, co pozwala na rolnicze wykorzystanie tych odpadów.

14

Bar i jego związki rozpuszczalne. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Sapota A., Skrzypińska-Gawrysiak M

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2006

|

Nr 1 (47)

39--64

PL

Bar jest srebrzystobiałym metalem alkalicznym reaktywnym chemicznie, który występuje w stanie naturalnym w skorupie ziemskiej. Do rozpuszczalnych związków baru należą głównie jego sole – chlorek, azotan, octan i węglan. Sole baru są klasyfikowane jako związki szkodliwe. Bar i jego związki mają powszechne zastosowanie przemysłowe (m.in. w przemyśle chemicznym, szklarskim, ceramicznym i elektrotechnicznym), są także stosowane jako topniki w elektrodach spawalniczych. Narażenie zawodowe na bar i jego związki rozpuszczalne (w postaci pyłów i dymów) występuje głównie w przemyśle stalowym, szklarskim, metalurgicznym i wydobywczym. Minimalna doustna dawka letalna dla człowieka wynosi około 10 mg/kg dla chlorku baru i około 60 mg/kg dla węglanu baru. Węglan baru w dawce 20 mg/kg powoduje już osłabienie mięśni, parestezje i porażenia wiotkie. Związkami najczęściej powodującymi ostre zatrucia są: węglan, chlorek, azotan i octan baru. W klinicznym obrazie zatrucia związkami baru zwykle występują ostre zaburzenia żołądkowo-jelitowe, osłabienie odruchów głębokich i zmniejszenie napięcia mięśniowego oraz osłabienie siły mięśniowej i postępujące porażenie mięśni. Śmierć zwykle następuje w wyniku zatrzymania oddechu (porażenia mięśni oddechowych) i krążenia. Objawom tym towarzyszy zmniejszenie stężenia potasu w surowicy i częstoskurcz komorowy, który przechodzi w migotanie komór. W wyniku ostrego zatrucia związkami baru wystąpić może także ostra niewydolność nerek, rabdomioliza, dysfagia i nadciśnienie tętnicze. Wartość NDS baru i jego związków rozpuszczalnych została przyjęta przez Komisję, która wnioskowała o jej wprowadzenie do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

EN

Barium is a metallic, alkaline, chemically reactive element found in soil. Its salts – chloride, nitrate, acetate and carbonate – belong to soluble barium compounds. Barium salts are classified as harmful compounds. Barium and its compounds have broad industrial application (e.g. in chemical, glass-making, ceramic and electrotechnical industries); they are also used as fluxes in welding electrodes. Occupational exposure to barium and its soluble compounds (dust, smoke) takes place mainly in steel, glass-making, metallurgical and mining industries. The minimal oral, lethal dose for a human is about 10 mg/kg for barium chloride and about 60 mg/kg for barium carbonate. Barium carbonate in a dose of 20 mg/kg causes muscular weakness, paraesthesia and flaccid paralysis. Barium: carbonate, chloride, nitrate and acetate are compounds most frequently causing acute intoxication. Acute gastrointestinal disorders, weakening of deep reflex and decreased muscle tone as well as reduction of muscle strength and flaccid paralysis are usually observed in the clinical picture of barium compound intoxication. Death is usually the result of respiratory arrest (respiratory muscles paralysis) and circulatory arrest. These symptoms are accompanied by a decrease in the concentration of serum potassium and ventricular tachycardia which then transform into ventricular fibrillation. Acute renal failure, rhabdomyolysis, dysphagia and arterial hypertension may also result from acute intoxication with barium compounds. DL50 values for soluble barium compounds are within the range of 118 – 800 mg/kg. Barium compounds demonstrate weak irritating action and no allergy reaction. The subchronic and chronic investigations carried out on different animal species have mainly demonstrated a decrease in body mass and the mass of some organs, and a renal defect which intensified depending on the applied doses. Barium and its soluble compounds do not demonstrate mutagenic, genotoxic or carcinogenic activity. There is no sufficient evidence on the effect of barium and its compounds on reproduction. Barium and its soluble compounds have a toxic effect on the cardiovascular system causing mainly hypertension and arrhythmia. Such effects have been observed both in humans and in animals. Furthermore, on the basis of the results of chronic experiments on animals, kidneys have been demonstrated to be the critical organ. To calculate MAC values, the results of Zschiesche et al. (1992) were accepted. The concentration of 4.4 mg Ba/m3 was assumed for the NOAEL value. The following uncertainty factors were accepted in calculating the MAC value: A=2, individual sensitivity differences, B=2, resulting from short- to long-term investigations, C=2, a modifying coefficient associated with the lack of data concerning absorption efficiency in the respiratory tract. Thus, the calculated MAC value is 0.55 mg/m3. On the basis of the presented calculations we suggest the concentration of 0.5 mg Ba/m3 to be accepted as the MAC value for barium and its soluble compounds. The suggested MAC value should protect workers against any effects of the systemic action of barium and it should protect against changes in the cardiovascular system. The MAC value, which has been valid so far in Poland is also 0.5 mg/m3 but it concerns barium and all its inorganic compounds. There are no grounds for accepting STEL values for barium. Due to the lack of data, the determination of BEI values is not suggested, either.

15

Removal of nitrogen oxides over catalyst by changing exhaust gases composition

Księżopolska M., Darkowski A., Raróg-Pilecka W., Dłuha D.

Journal of KONES

|

2006

|

Vol. 13, No. 3

179-186

EN

The influence of addition of potassium or barium to Pd/Al2O3 catalyst on the catalytic performance of nitrogen oxides storage-reduction catalyst was studied. The catalysts: Pd-K-Al2O3, Pd-Ba-Al2O3and Pd-K/Ba-Al2O3 were prepared by impregnation method. Alumina spheres contained Pd=1 and 4 %, K=10%, and/or Ba=10%. The conversions of nitrogen oxides as function of fuel mixture composition were determined. Studies were carried at the temperature range 200-500oC. The influence of addition of potassium and barium to catalyst on its storage-reduction nitrogen oxide activity was considered. The highest conversion of NOx was obtained for Pd(4%)-K-Al2O3 catalyst. Results show that the highest conversion of NOx was obtained for Pd(4%)-K-Al2O3 catalyst it could be caused with different structure of catalyst surface. For all catalysts, during periodic changes of lean to rich mixture, NOx conversion is high during lean condition and is falling during rich condition and is later increasing repeatedly. catalysts composition influences the temperature range in which its activity is the highest. On the base of studied data conversion of NOx there was observde that catalysts composition influences the temperature range in which its activity is the highest. Although dispersion of palladium decreases when its concentration increases, a fall of nitrogen oxide conversion for catalysts containing higher concentration of palladium does not occur.

16

Transfer izotopów radu z wodami kopalnianymi

Chałupnik S.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2004

|

nr 2

65-78

PL

Praca jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego słone wody w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego dzieli się na dwa typy w zależności od stosunku stężeń izotopów radu (226Ra i 228Ra), co prawdopodobnie jest związane z obecnością lub brakiem jonów baru. Poza tymi cechami wody te charakteryzują się brakiem lub obecnością jonów siarczanowych (co jednoznacznie można łączyć z obecnością czy brakiem baru) i są to jedyne różnice w ich składzie chemicznym. Wody bez jonów baru zawierają znacząco mniej izotopów radu od wód, w których jony baru występują. Wydaje się, że spowodowane to jest różnicami we wtórnej sorpcji radu na powierzchni ziaren fazy stałej w warstwie wodonośnej, a nie ma to nic wspólnego z szybkością przechodzenia radu z fazy stałej do ciekłej (odrzutem jąder radu przy ich powstawaniu wskutek rozpadu izotopów toru). Należy podkreślić, że występowanie zwiększonych stężeń radu w wodach kopalnianych, czy nawet gruntowych, nie ma zazwyczaj żadnego związku ze zwiększonymi stężeniami uranu czy toru w skałach, tworzących warstwę wodonośną, czy w ich sąsiedztwie (de Jezus 1984). Można to natomiast wiązać ze zwiększoną mineralizacją wód (Kraemer i inni 1984, Dickson 1985), a zwłaszcza obecnością baru (Martin i Akber 1999, Langmuir i Riese 1985). Drugim aspektem problemu jest fakt, że okres połowicznego zaniku 228Ra (około 6 lat) pozwala na znaczące ograniczenie czasu zachodzących zjawisk. Potwierdza on, że przechodzenie tego izotopu radu do wód zachodziło w okresie co najwyżej kilkunastu czy kilkudziesięciu lat od chwili obecnej. Nie można jednak wykorzystywać tego zjawiska do prób interpretacji pochodzenia słonych wód kopalnianych (Pluta i Zuber 1989).

EN

In the paper, a theoretical approach to the problem of radium presence in mineralized mine water, is presented. Two main types of radium-bearing waters have been found in Polish coal mines. In type A waters, radium isotopes are present together with barium, while concentrations of sulphate ions are very low. Additionally, in these waters a ratio of 226Ra:228Ra activity is usually higher than 1. In type B waters, no barium can be fund, but radium together with sulphate ions. Contrary, in such waters the isotopic ratio of radium 226Ra:228Ra is below 1, and activities of both isotopes of radium are lower as in type A waters. No other differences in chemical composition of mine waters have been observed. Analysis shows, that the activity ratio of radium isotopes is related to the dynamics of radium adsorp-tion on the grains of solid phase in the aquifer. During analysis must be taken into account, that the radium build up in formation water due to recoil effect, is stable in time. Additionally, no correlation with elevated concentrations of uranium and thorium in rocks, have been observed. Therefore the enhanced radium content in formation waters must be caused by its mineralization. The relatively short half life of 228Ra (6 years) shows, that the process of radium transfer from solid into liquid phase is a short term process for geological scale. Therefore radium content in mine waters must be related to the concentration of natural radionuclides in the close vicinity of the aquifer or the water reservoir.

17

Carbonate-Containing barium Hydroxyapatite Synthesized by Solid State Reactions

Getman E., Loboda S., Ignatov A., Demchenko P.

Polish Journal of Chemistry

|

2004

|

Vol. 78 / nr 1

35-43

EN

The carbonate-containing barium hydroxyapatite was prepared by solid state reactions in air at 950°C. Obtained samples were investigated by X-ray powder diffraction and IR spectroscopy. The stoichiometry of these samples conforms to Ba5(PO4)3-x(CO3)x(OH)1-xOx as the result of CO3 2 and O2- substitution for PO4 3 and OH- in the hydroxyapatite lattice under the scheme: PO4 3 + OH- _ CO3 2 + O2-. The crystal structure of some carbonated barium hydroxyapatite patterns were refined by Rietveld method using X-ray powder diffraction data. The analysis of the crystallographic site occupation has shown that the single phase range of Ba5(PO4)3-x(CO3)x(OH)1-xOx is limited by x = 0.32.

18

Metal-Ion-Directed Synthesis of Homo- and Heteronuclear Dimetallic Schiff Base Podates. II.

Radecka Paryzek W., Kaczmarek M. T., Pospieszna-Markiewicz I.

Polish Journal of Chemistry

|

2002

|

Vol. 76 / nr 5

679-685

EN

Homodinuclear complexes with magnesium(II), calcium(II), and barium(II) ions and heterodinuclear complexes with calcium(II) or cadmium(II) and lanthanide(III) ions containing Schiff base open-chain ligand terminated by one amine and one carbonyl group were prepared as a result of the partial Schiff base condensation reaction between 2,6-diacetylpyridine and 4-methyl-1,2-phenylenediamine in the presence of the appropriate ions acting as templates. The complexes were characterized by spectroscopic methods (IR, 1H NMR, FAB-MS), thermogravimetric and elemental analyses.

19

Ferromagnetyczne tworzywa szklanokrystaliczne z układu BaO-B2O3-Fe2O3.

Wasylak J., Kucharski J., Zduniewicz T., Bielecki S., Lisiecki M.

Szkło i Ceramika

|

2001

|

R. 52, nr 2

9-11

PL

Praca dotyczy badań nad otrzymaniem szkieł z układu BaO-B2O3-Fe2O3, z których w procesie kierowanej krystalizacji na drodze obróbki termicznej otrzymuje się fazę krystaliczną w postaci heksagonalnego ferrytu baru BaFe12O19. Faza ta zapewnia otrzymanemu tworzywu dobre właściwości magnetyczne. W pracy wytopiono 7 szkieł, z których do badań szczegółowych wytypowano 3 szkła. Określone zostały parametry obróbki termicznej, po przeprowadzeniu której otrzymano tworzywa szklanokrystaliczne z fazą krystaliczną ferrytu baru. Zbadane zostały parametry magnetyczne otrzymanych tworzyw.

20

Bar w wodach kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Pluta I., Pałys J.

Przegląd Górniczy

|

1999

|

T. 55, nr 4

16-22

PL

Bar występuje w solankach karbonu wielu kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Jego obecność stwierdzono powszechnie na wszystkich poziomach wydobywczych w południowym, hydrogeologicznie zakrytym obszarze. Poza południową częścią Zagłębia bar spotyka się najczęściej na najniższym poziomie kopalni lub go brak. Badania zawartości baru w wodach kopalnianych wykazały, że jest jego mniej w wodach wypływających z serii piaskowcowych warstw orzeskich i rudzkich aniżeli w wodach z kompleksu warstw iłowcowo-mułowcowych. Stężenia baru w wodach GZW sięgają 2500 mg/dm(3). Anomalne natomiast jego wartości mogą mieć związek z ascenzyjnym dopływem wód do wyrobisk górniczych z większych głębokości.

EN

Barium occurs in carboniferous brines of Upper Silesian Coal Basin mines. Its presence has been commonly stated on all horizonte of the southern hydrogeological covered area. Outside the southern part of the Basin barium is found on one, most often the deepest mine horizon. Research on the barium content in mine waters has shown, that there is less of it in the run-off waters from the Orzesze and Ruda sandstone series than in the waters from the clay and mudsstone strata complex. Concentration of barium in the UppersilesianCoalBasin waters runs as high as 2500 mg/dm3. Its anomalia values can be connected with an inflow of waters into mining workings of locally with rocks mineralization with barite considered to be a hydrothermal phenomenon.