Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Świadczenia ekosystemów mokradłowych, czyli rzecz o niemających alternatywy, opartych na naturze metodach gospodarowania wodą

Strzęciwilk Karolina, Stachowicz Marta, Grygoruk Mateusz

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 1

16--21

PL

Usługi ekosystemowe (świadczenia ekosystemów) są dobrami naturalnymi wytwarzanymi przez środowisko, funkcjami i procesami środowiska oraz wszelkimi korzyściami pochodzącymi ze środowiska, które są wykorzystywane przez ludzi i przyczyniają się do dobrobytu gospodarczego, społecznego i kulturowego. Ekosystemy wodne i mokradłowe dostarczają społeczeństwu szeregu mierzalnych korzyści, które w wyniku niewłaściwej gospodarki wodnej ulegają utraceniu. W artykule podjęto próbę syntetycznej oceny świadczeń ekosystemów mokradłowych, których dostarczanie i wartości są determinowane możliwością wdrożenia nowoczesnej, mniej inwazyjnej gospodarki wodnej. Określono, że najważniejsze świadczenia ekosystemów bagiennych - retencjonowanie wody, sekwestracja węgla w glebach torfowych oraz usuwanie przez bagienne strefy buforowe zanieczyszczeń (azotu całkowitego i fosforu całkowitego) - są możliwe wyłącznie w warunkach utrzymania odpowiednio wysokiego ich uwilgotnienia. Oceniono, że średnia łączna wartość tych czterech usług ekosystemowych mokradeł wynosi 3 141,12 EUR x ha-1 x rok-1 i jako taka powinna być stosowana w algorytmach optymalizacji zysków i strat płynących z użytkowania terenów bagiennych.

EN

Ecosystem services are natural assets produced by the environment, environmental functions and processes as well as all benefits originating from the environment and used by people, contributing to their economic, social and cultural well-being. Water and wetland ecosystems provide a number of measurable benefits which, due to improper water management, are lost. The article constitutes an attempt at synthetic analysis of wetland ecosystem services, the provision and value of which are determined by the possibility to implement modern, less invasive water management. The authors conclude that the most important services of wetland ecosystems - water retention, carbon sequestration in peat soils and elimination of pollution by peat bog buffer zones (total nitrogen and total phosphorus) - are possible only in conditions maintaining their high level of moisture. The article indicates that the average value of these four ecosystem services amounts to EUR 3,141.12 x ha-1 x year-1 and as such it should be used in algorithms for optimisation of profits and losses originating from the use of peat land.

2

Zastosowanie metod teledetekcyjnych do identyfikacji obszarów podmokłych na Nizinach Środkowopolskich

Solovey T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 454

133--139

PL

Obszary podmokłe oraz bagienne często stanowią siedliska dla ekosystemów o uznanych walorach przyrodniczych. Jednym z najbardziej uniwersalnych indykatorów obszarów mokradłowych jest roślinność. Podjęto próbę zastosowania zdjęć lotniczych oraz satelitarnych w celu wyróżnienia i identyfikacji bezleśnych obszarów podmokłych i bagiennych na podstawie zbiorowisk roślinności w wybranym rejonie Nizin Środkowopolskich. W opracowaniu wykorzystano ortofotomapy ze zdjęć lotniczych o naturalnych barwach oraz zdjęcia z satelity Landsat TM. Na podstawie fotointerpretacji oraz wskaźnika NDVI wyróżniono torfowiska przejściowe, wykształcone w toku zarastania jezior, obszary pokryte płytką warstwą wody z charakterystycznym występowaniem szuwarów właściwych, obszary bagienne oraz podmokłe z roślinnością łąkową. Oszacowano wielkość tych obszarów, przyrodniczą cenność ich fitocenoz oraz charakter zróżnicowania przestrzennego.

EN

Marshes and swamps often provide a habitat for the development of ecosystems of recognized natural value. One of the universal indicators of wetland areas is vegetation. Based on plant communities, in the selected region of Middle-Polish Lowlands, an attempt of using aerial photos and satellite images was made to distinguish and identify woodless marsh and swamp areas. Orthophotomaps with natural colour from aerial images and Landsat TM satellite images were used in this study. Based on the photo interpretation and the NDVI ratio, transient peatlands that developed in the process of lake overgrowing, areas covered with shallow layer of water with a typical occurrence of common rushes, as well as swamp and marsh areas with meadow vegetation have been distinguished. Size of these areas, natural value of their phytocoenosis and tendencies in spatial variation have also been estimated.

3

Chamber measurements of CO2 exchange in different wetland sites in Biebrza National Park, Poland

Rychlik S., Dąbrowska-Zielińska K.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

179-192

EN

Peatlands have historically functioned as important sinks of atmospheric carbon dioxide (CO2). Understanding the environmental drivers behind spatial and temporal variation in CO2 flux is therefore crucial for estimation of current carbon balances and forecasting the impact of climate warming. We present preliminary results of CO2 flux measurements in peatland habitats in the area of Biebrza National Park, Poland. The purpose of the study was to obtain a first season of estimates of CO2 exchange, and evaluate how fluxes depended on meteorological and biophysical conditions. Daytime measurements of NEE and ecosystem respiration (Reco) were performed by a static chamber method between the end of April and September in 2010. Following parameters: soil moisture, leaf area index (LAI), and biomass were also measured. Altogether, the studied peatlands had a mean seasonal NEE of -156 mg CO2·m-2·h-1 (a negative value indicates ecosystem uptake). We observed that the largest net uptake of CO2 occurred during the field campaigns in spring and early autumn. Average NEE measured in these periods approximate -600 and -340 mg CO2·m-2·h-1, respectively. A net loss of CO2 was instead observed in the middle of the summer, when rates of Reco also peaked. We found apparent relationships between the variation of daily air temperature, soil moisture, and CO2 fluxes on the basis of campaign mean values. The switch from average net uptake to net release of CO2 in midseason is suggested caused by a combination of factors, including warm temperatures, drier soil conditions, and loss of biomass by mowing.

PL

Bagna od zawsze stanowiły naturalny rezerwuar atmosferycznego dwutlenku węgla (CO2). Dlatego właśnie zrozumienie procesów kształtujących zmiany przepływów strumienia CO2 w czasie i przestrzeni jest niezbędne do szacowania aktualnego bilansu węgla, jak również do analizy jego wpływu na proces globalnego ocieplenia w przyszłości. Artykuł prezentuje wstępne wyniki pomiarów strumienia dwutlenku węgla siedlisk bagiennych Biebrzańskiego Parku Narodowego. Celem przeprowadzonych analiz było uzyskanie wyników pomiarów wymiany strumienia CO2, przeprowadzonych w pierwszym sezonie pomiarowym (2010 r.), jak również ocena zależności istniejących między strumieniem wymiany CO2 a warunkami meteorologicznymi i biofizycznymi. Pomiary wymiany strumienia netto (NEE) oraz respiracji ekosystemu (Reco) przeprowadzane były w ciągu dnia, z zastosowaniem metody kloszowej, w okresie: od końca kwietnia do września 2010 r. Metoda polegająca na zastosowaniu przezroczystych kloszy ustawionych nad roślinnością, umożliwia obserwację zmian koncentracji CO2 emitowanego i pochłanianego przez roślinność i glebę. Dodatkowo wykonywano pomiary: wilgotności gleby, powierzchni projekcyjnej liści (LAI) oraz wysokości roślin, a także wielkości biomasy. Średnia sezonowa wartość NEE dla badanych obszarów bagiennych wyniosła - 156 mg CO2·m-2·h-1 (wartość ujemna oznacza, że ekosystem pochłaniał więcej CO2 niż go emitował). Zaobserwowano, że proces pochłaniania CO2 jest najintensywniejszy w okresie wiosny i wczesnej jesieni. Średnia wartość NEE dla tych okresów wynosiła odpowiednio -600 i -340 mg CO2·m-2·h-1. Zwiększenie wydzielania CO2 zaobserwowano w środku lata, kiedy wartości respiracji ekosystemu również uzyskiwały maksymalne wartości. Zauważono widoczne zależności między zmianami temperatury powierza w ciągu dnia, wilgotności gleby oraz strumieniem przepływu CO2 na postawie średnich wartości otrzymanych z kampanii terenowych. Stwierdzono, że większa emisja CO2 w środku lata spowodowana jest działaniem grupy czynników, takich jak: wyższa temperatura powietrza, mniejsza wilgotność gleby, a także mniejsza ilość biomasy (koszenie).

4

Przebudowa gazociągów posadowionych w gruntach niestabilnych (grunty nawodnione, torfowiska, bagna)

Wilk S., Galas M., Mijal M.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2009

|

T. 26, z. 1--2

411-422

PL

W artykule przedstawiono proces analizy rozwiązań koncepcyjnych i projektowych, badań terenowych oraz przebieg realizacji przebudowy odcinka gazociągu wysokiego ciśnienia DN 700 przebiegającego w m. Ruda Łańcucka, posadowionego w gruncie nawodnionym, stanowiącym torfowisko bagienne.

EN

This paper presents process of analysis of the conception and planning solutions as well as field measurements for the DN 700 gas pipeline, characterized by high pressure, carried out in Ruda Łańcucka. Reconstructed pipeline had been located on extremely unsteady, heavily watered ground. Article covers implementation process of the reconstruction.

5

Zagospodarowanie obszaru Bagien Przemkowsko-Przecławskich na tle uwarunkowań hydrologicznych oraz wymogów ochrony środowiska

Brandyk A., Szporak S., Okruszko T., Giełczewski M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2006

|

Vol. 15, No. 2

51--60

EN

Przemkowsko-Przecławskie swamps located in the South-Western Poland form a unique complex of wetlands. Natural environment of those swamps has suffered from major transformation on account of building land reclamation systems and due to lack of proper management for over 50 years. Nowadays Przemkowsko-Przecławskie swamps are under protection in the form of landscape park. Since the landscape park was established, particular measures have been taken in order to restore the natural values of the swamps to a realistic degree. The recovery of the original system turned out not to be possible, basing on the studies of changes in hydrological system and advanced plant succession. At present it is evaluated how management practices such as reed cutting, shrub removal and extensive grazing, all of them coupled with rising water ground water levels at particular parts of the swamps, may help altogether to preserve still existing natural heritage of the area.

6

Assessment of the transferred water infiltration in the management of a Mediterranean man-maintained wetland: Las Tablas de Daimiel National Park (Spain)

Castańo S., Martínez-Alfaro P. E., Martínez-Santos P., Mediavilla R., Santisteban J. I., López-Pamo E.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

Vol. 18

10-14

EN

Las Tablas de Daimiel National Park wetlands (Central Spain) have had their main origin in the West La Mancha aquifer discharges. Inflows into these wetlands ceased due to the intensive aquifer exploitation. A progressive deterioration of the wetland brought about several attempts of remedial actions by means of building several small dams and pumping groundwater to the Las Tablas basin. The main attempt to preserve these wetlands has been made by means of the inter-basins transfers. However, a part of these water transfers is lost within the wetland basin due to the infiltration into the underlying aquifer. Infiltration becomes an essential parameter in any study related to the attempts at keeping some water in the basin and, therefore, in the integrated management of the water resources systems related to the wetland. The actual extent of these losses is difficult to quantify due to the poor quality of existing data as well as to the lack of determination of various important parameters. A methodology based on daily water balances in the wetland basin allows to assess that losses and can be used for the National Park water management.

PL

Pochodzenie bagien Parku Narodowego Las Tablas de Daimiel w środkowej Hiszpanii jest związane z wypływem wód podziemnych ze zbiornika regionu zachodniego La Mancha. Wypływ tych wód do bagien zmalał z powodu intensywnej eksploatacji zbiornika. Postępujący zanik bagien skłonił do podjęcia działań zapobiegawczych, w postaci budowy szeregu małych zapór i przepompowywania wody do basenu Las Tablas. Głównym przedsięwzięciem zmierzającym do ratowania bagien było przesyłanie wody z innych basenów, jednak jej część była tracona w obrębie basenu bagiennego, ze względu na infiltrowanie do leżącego niżej zbiornika wód podziemnych. Infiltracja ta stała się ważnym parametrem przy projektowaniu metod utrzymania wody w basenie bagiennym, a także przy zintegrowanym zarządzaniu zasobami wodnymi, związanymi z obszarami bagiennymi. Rzeczywisty rozmiar strat jest trudny do określenia zarówno ze względu na złą jakość istniejących danych, jak i braku określenia różnych ważnych parametrów. Metodyka badań oparta na dziennym bilansie wód w basenie bagiennym pozwala określać te straty i może być stosowana przy zarządzaniu wodami Parku Narodowego.

7

Re-wetting of fen soils and changes in water quality - experimental results and further research needs

Meissner R., Rupp H., Leinweber P.

Journal of Water and Land Development

|

2003

|

no. 7

75-91

EN

Fen soil cultivation in north-east Germany resulted in sufficiently severe peat degradation for the introduction of schemes to restore such degraded sites by re-wetting. However, little is known about the impact of these restoration schemes on the nutrient dynamics in soil and water. We investigated the effects of changes in land use and rising of the groundwater table on nitrogen, phosphorus, and carbon in soil solution, groundwater and surface water at six sites with variable land use and management in a case study in the "Droemling" fen area. The re-wetting of Histosols contributed to a decrease of total inorganic nitrogen and an increase in phosphorus content in soil solution, groundwater and surface water due to decrease redox potential. High groundwater table will result in an increase of dissolved organic carbon concentration in groundwater. The site specific management of the water table is of crucial importance for preventing increased solubilisation and transport of soil P from site and therefore to diminish an accelerated eutrophication and deterioration of water quality.

PL

Uprawa gleb bagiennych w północno-wschodnich Niemczech doprowadziła do degradacji torfu na tyle poważnej, aby rozpocząć rekultywację zdegradowanych siedlisk metodą wtórnego nawadniania. Niewiele jednak wiadomo o wpływie takiego sposobu rekultywacji na dynamikę pierwiastków biogennych w glebie i wodzie. Badaliśmy wpływ zmian sposobu użytkowania ziemi i podniesienia poziomu wód gruntowych na stężenia azotu, fosforu i węgla w roztworach glebowych, wodzie gruntowej i powierzchniowej na 6 stanowiskach o różnym sposobie zagospodarowania na przykładzie obszaru bagiennego "Droemling". Wtórne nawodnienie histosoli przyczyniło się do spadku stężenia całkowitego nieorganicznego azotu i do wzrostu poziomu fosforu w roztworze glebowym oraz w wodzie powierzchniowej i gruntowej co wiązało się ze spadkiem potencjału redox. Wysoki poziom wód gruntowych spowodował wzrost stężeń rozpuszczonego węgla organicznego w wodzie gruntowej. Zarządzanie poziomem wód dostosowane do danego stanowiska ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu wzmożonej rozpuszczalności i transportu glebowego fosforu, a przez to - w hamowaniu tempa eutrofizacji i pogarszania jakości wód.