Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zanieczyszczenia dawnych papierów fotograficznych drobinkami metali

Kozielec Tomasz

Przegląd Papierniczy

|

2023

|

R. 79, nr 4

207--212

PL

W artykule zwrócono uwagę na problem występowania w dawnych papierach fotograficznych (XIX-wiecznych) metali przejściowych, szczególnie żelaza. Papiery fotograficzne były produkowane ze szlachetnych mas – szmacianych (len, bawełna), jednakże podczas przetwarzania tego surowca jak również podczas produkcji papieru mogło dochodzić do zanieczyszczania się drobinkami metali. Zanieczyszczenia metaliczne znajdujące się w papierach fotograficznych ujawniały się szczególnie w procesie uczulania papierów azotanem srebra. Tworzyły się wtedy czarne produkty reakcji dostrzegalne w badaniach mikroskopowych, a nawet okiem nieuzbrojonym. Również podczas przygotowywania papierów światłoczułych mogło dochodzić do kontaktu z elementami metalowymi (haczyki, pinezki, gwoździki) i powstawania ciemnych produktów reakcji. Zmiany te mogą budzić niepokój opiekunów zbiorów fotograficznych, konserwatorów podczas badania techniki wykonania lub oceny stanu zachowania, gdyż w pewnym stopniu przypominają zniszczenia biologiczne (ciemne kolonie grzybów). Produkty te były przedmiotem badań z użyciem mikroskopu elektronowego wyposażonego w detektory pierwiastków. Badania przeprowadzono na własnoręcznie wytworzonych odbitkach solnych, które po uczuleniu suszono w formie przypiętej żelaznymi szpilkami. Papiery solne to rodzaj papieru fotograficznego wynaleziony jeszcze w 1. poł. XIX w., powszechnie używany. W badaniach wykazano, że obecność żelaza w procesie uczulania może powodować powstawanie czarnych plamek/struktur w postaci nawet rozległych wykwitów srebra metalicznego. Na zbadanych obszarach wykwitów wykryto także inne pierwiastki – szczególnie złoto (z procesu tonowania) oraz siarkę (z procesu utrwalania). W badaniach potwierdzono część przewidywalnych mechanizmów tworzenia się ciemnych produktów reakcji, na których tworzenie się wywarły m.in. właściwości elektrochemiczne metali. Wskazano także na konieczność prowadzenia dalszych badań.

EN

The article draws attention to the problem of the occurrence of transition metals, especially iron in the form of micro particles, in old photographic papers (mainly from the 19th century). Photo papers were made of precious pulp – rags (linen, cotton), however, during the processing of rags as well as during the production of paper, they could be undesirably contaminated with metals. Also some photographic processes - in particular the use of metal elements (pins, tacks, hooks) during the drying of photographic papers in the process of formation of silver chloride (halide) caused direct, fatal contact of iron with the paper. Metallic impurities in photographic papers were revealed especially in the process of sensitizing papers with silver nitrate. Then, black reaction products were formed, visible in microscopic examinations and even with the naked eye. These changes may cause anxiety to the curators of photographic collections, conservators when examining the technique of making or assessing the state of preservation, because to some extent they resemble biological damage (dark colonies of fungi). These products were examined using an electron microscope equipped with element detectors. The research was carried out on hand-made salt prints (a type of photographic paper invented in the first half of the 19th century, widely used). Studies have shown that the presence of iron in the sensitization process can cause the formation of black spots/structures in the form of even extensive silver efflorescence. Other elements were also detected in the examined areas of silver - especially gold (from the toning process) and sulfur (from the fixing process). The research confirmed some of the predictable mechanisms of dark spot/structure formation caused by the electrochemical properties of metals. The need for further research was also indicated.

2

Przykłady wykorzystania reflektografii w podczerwieni (IRR) w badaniach zabytków wykonanych na podłożach papierowych

Kozielec Tomasz, Jablonskaja Ivona

Przegląd Papierniczy

|

2023

|

R. 79, nr 8

443--450

PL

W artykule zaprezentowano praktyczne wykorzystanie reflektografii w podczerwieni w badaniach dawnych obiektów wykonanych głównie na podłożach papierowych. Omówiono przykłady zastosowania bliskiej podczerwieni w badaniach: odbitek fotograficznych, dokumentów po pożarze, tekstów pisanych atramentami, rysunków, miniatur, obiektów zanieczyszczonych barwnikami pochodzenia mikrobiologicznego lub rdzą, malarstwa, wyklejek, opraw. Wskazano na wiele zalet podczerwieni, jakie można wykorzystać w badaniach konserwatorskich.

EN

The article presents the practical use of near-infrared reflectography in the study of historical artifacts made mainly on paper substrates. Examples of the use of near-infrared in the study of: photographic prints, documents after a fire, texts written in ink, drawings, miniatures, objects contaminated with dyes of microbiological origin or rust,paintings, coverings, bindings are discussed. The many advantages of infrared that can be used in conservation research are pointed out.

3

Zastosowanie błękitu laktofenolowego (LPCB) w mikroskopowych badaniach zanieczyszczeń mikrobiologicznych zabytków papierowych

Kozielec Tomasz, Karbowska-Berent Joanna

Przegląd Papierniczy

|

2022

|

R. 78, nr 8

448--454

PL

Obiekty zabytkowe na podłożach papierowych są poddawane ocenie stanu zachowania. Często wykrywa się w nich obecność zanieczyszczeń różnego pochodzenia. Do tej grupy należą także grzyby pleśniowe (mikroskopowe, strzępkowe). Wykrycie ich obecności wiąże się z koniecznością wykonania badań mikroskopowych oraz użycia odczynników wybarwiających. W artykule omówiono przykłady zastosowania błękitu laktofenolowego do wybarwiania grzybów mikroskopowych pobranych z powierzchni obiektów papierowych lub w strukturze papierów (próbki). Jest to odczynnik łatwy w użyciu, służący do wykrywania komórek grzybowych, działający poprzez barwienie chityny zawartej w ścianie komórkowej. Badania mikrobiologiczne papieru są ważne w pracy konserwatorskiej, ze względu na konieczność podjęcia decyzji o dezynfekcji zabytku, bądź rezygnacji z niej.

EN

Historical objects on paper substrates are subject to an assessment of their state of preservation. The presence of impurities of various origins is often detected in them. Mold fungi also belong to this group. Detecting their presence requires the use of microscopic examinations and staining reagents. The article discusses examples of the use of lactophenol blue for staining microscopic fungi collected from the surface of paper objects or in the structure of papers (samples). It is an easy-to-use preparation for the detection of fungal cells, and it works by staining the chitin contained in their cell wall. Paper microbiological tests are important in conservation work due to the necessity to make a decision to disinfect the objects or to give up such a necessity.

4

Badania warstw malarskich z baraków nr 12 i nr 15 znajdujących się na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku

Klimek Beata

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

T. 16, nr 1

28--41

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań konserwatorskich opracowań malarskich z baraków nr 12 i nr 15 znajdujących się na terenie Państwowego Muzeum na Majdanku. Wykonano badania składu malatur pobranych z historycznych elementów drewnianych słupów i paneli wewnętrznych oraz kominów. Przedstawione w artykule wyniki stanowią jeden z etapów prowadzonych kompleksowych badań opisujących rzeczywisty stan techniczny, stopień degradacji materiałów w tym opracowań malarskich oraz czynniki wpływające na zachowanie baraku służącego jako obiekt muzealny dostępny dla zwiedzających. Uzyskane w badaniach wyniki stanowią bazę niezbędnych informacji do opracowania metod konserwacji obiektu. Prowadzone badania i dokumentacja zmierzają do zachowania dla przyszłych pokoleń miejsca pamięci niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i jenieckiego w Lublinie - miejsce, które było świadkiem tragicznych wydarzeń II wojny.

EN

The article presents the results of conservation research on painting studies from barracks no. 12 and no. 15 at the State Museum at Majdanek. The composition of paintings taken from the historic elements of wooden pillars, internal panels and chimneys was tested. The results presented in the article constitute one of the stages of comprehensive research that describes the actual technical condition, the degree of degradation of materials, including painting studies, and the factors influencing the behavior of the barracks serving as a museum facility available to visitors. The results obtained in the research constitute the basis of the necessary information for the development of methods of object conservation. The conducted research and documentation are aimed at preserving for future generations the memorial site of the German Nazi concentration and captive camp in Lublin - a place that witnessed the tragic events of World War II.

5

Photogrammetric reconstruction software as a cost-efficient support tool in conservation research

Karnicki Rafał

Technical Transactions

|

2020

|

Vol. 117, iss. 1

art. no. e2020021

EN

A crucial activity in architectural and archaeological conservation research is the process of synthesising information in which the researcher records collected field data in the form of a planar drawing. This labour-intensive stage is significantly improved by automated systems which support the measurement work. Some of these are programs that convert sets of photographs into virtual and spatial models. The author compares the reasonably priced software options, shares the experience which was gathered during their use and presents the results of the research. The paper also presents the economic aspect and practical examples and highlights the development potential of these tools.

PL

Kluczowym działaniem w badaniach konserwatorskich architektonicznych oraz archeologicznych jest proces syntetyzowania informacji, podczas którego zebrane dane terenowe zapisywane są w postaci płaskiego rysunku. Ten pracochłonny etap można znacząco usprawnić, wykorzystując zautomatyzowane systemy wspomagające prace pomiarowe. Wśród nich są programy przetwarzające zbiory zdjęć na modele przestrzenne. W niniejszym opracowaniu autor, bazując na przeprowadzonym porównaniu dostępnego oprogramowania i doświadczeniach zbieranych w trakcie jego stosowania, przedstawia efekty wykonanego rozpoznania, ekonomiczne i praktyczne wskazania użytkowe oraz zwraca uwagę na potencjał rozwojowy stosowania tych narzędzi.

6

Forgotten artworks by Johann Christoph Lischka. The conservator’s examination of the baroque paintings

Kłoda E.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 53

16--30

EN

The article presents the results of the technical art historical research conducted on paintings ascribed to the Silesian artist Johann Christoph Lischka (ca. 1650–1712). It tackles the question of the painting techniques, the characteristics of the painter’s manner, and the authenticity of the works of art. It comprises the traditional methods of the art history with research into the materiality of the paintings. During the research, seven paintings were chosen for the investigation. They come from different periods of Lischka’s life and the majority of them were forgotten or discredited as copies of the originals. The four paintings from Czech Republic Saint Joseph, Saint Mary of Egypt, Saint Charles Borromeo and Lamentation of Christ were commissioned by the religious Orders in Bohemia in 1690/1710. The three paintings from Silesia (Lamentation of Christ, Discovery of the True Cross, Angel) were produced after 1708, when Lischka was in charge of his step-father Michael Willmann’s workshop in Lubiąż. The paintings served as the basis for the analysis of Lischka’s painting technique and the later changes in the painting layers. Moreover, the technical art historical study enabled the comparative analysis of the painting techniques used by Lischka and Willmann in search of the factors distinguishing the artists’ works.

PL

W artykule prezentowane są wyniki analiz fizykochemicznych wykonanych na polskich i czeskich obrazach przypisywanych śląskiemu malarzowi Johannowi Christophowi Lischce (ok. 1650–1712). Dzięki przeprowadzonym badaniom możliwe stało się opisanie stosowanej przez artystę techniki i maniery malarskiej oraz weryfi kacja atrybucji wybranych dzieł. Opracowanie łączy tradycyjne metody analizy historycznej, ikonografi cznej i stylistycznej z badaniami konserwatorskimi materialnego tworzywa obrazów. Do badań wytypowano siedem obrazów, które pochodzą z różnych etapów twórczości Lischki i są większości nieznane lub uważane za słabe kopie nieistniejących już realizacji malarza. Cztery obrazy z Czech (Święty Józef, Św. Maria Egipska, Św. Karol Boromeusz i Opłakiwanie Chrystusa) zostały zamówione przez czeskie środowiska zakonne w ostatniej dekadzie XVII i pierwszej dekadzie XVIII wieku. Trzy obrazy ze Śląska (Opłakiwanie Chrystusa, Znalezienie Krzyża Świętego i Anioł) pochodzą z lat 1708–1712, kiedy Lischka kierował lubiąskim warszatatem swojego ojczyma Michaela Willmanna. Obrazy stały się postawą do analizy techniki malarskiej Lischki oraz historii konserwacji i renowacji jego dzieł. Co więcej, analiza fi zykochemiczna umożliwiła porównanie technik malarskich używanych przez malarza i jego ojczyma Willmanna w poszukiwaniu obiektywnego narzędzia pozwalającego rozróżnić dzieła ucznia i mistrza.

7

Działania konserwatorskie w ramach programu "100 kamienic" we Wrocławiu na przykładzie osiedla robotniczego przy ul. Chińskiej

Małachowicz A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

207--213

PL

Program 100 kamienic we Wrocławiu jest jedną z udanych prób rewitalizacji zabytkowej architektury na obszarze miasta Wrocławia. Architektura budynków mieszkalnych jest często traktowana utylitarnie i poddawana znacznym uproszczeniom w trakcie remontów i przebudów. Ważnym czynnikiem towarzyszącym rewaloryzacji budynków mieszkalnych są współczesne standardy określone przez przepisy techniczno-budowlane i oczekiwania mieszkańców. Wieloletnie zaniedbania uczyniły z atrakcyjnie położonych lokalizacji miejsca niechętnie uczęszczane przez mieszkańców. Problem uwidoczniły konieczne po powodzi w 1997 roku wyburzenia zaniedbanych budynków. Realizowany przez Zarząd Zasobu Komunalnego program kładł duży nacisk na zachowanie indywidualnej, zabytkowej architektury budynków mieszkalnych. Samorząd wrocławski dostrzegł straty wizerunkowe wynikające z niszczenia zabytkowych budynków i przeprowadził bezprecedensową akcję ich ratowania. Przykładem takiego podejścia do remontowanych obiektów są budynki mieszkalne stanowiące część osiedla robotniczego przy ul. Chińskiej we Wrocławiu, które zostały wyremontowane w 2008 r. Artykuł przedstawia proces ich rewitalizacji oraz zrealizowane w trakcie prac badania i ich wpływ na prace projektowe i budowlane.

EN

Program „100 kamienic” (100 tenement houses) in Wrocław is one of the successful attempts of storical architectures revitalization. The architecture of residential buildings is often treated utilitarian and subjected to considerable simplification during renovation and reconstruction. An important factor accompanying the revitalization of residential buildings are the modern standards set by the law (technical regulations) and the expectations of residents. Long-term negligence has made the attractive place reluctantly attended by the locals. The problem emerged after the 1997 floods demolished neglected buildings. Realized by Zarząd Zasobu Komunalnego program put a lot of emphasis on preserving the individual, historic architecture of residential buildings. Wroclaw self-government saw the losses resulting from the destruction of historic buildings and carried out an unprecedented rescue action. An example of such an approach to refurbished buildings are residential buildings forming part of the workers' settlement at Chińska street in Wroclaw, which was renovated in 2008. The article presents the process of their revitalization and the work carried out during the research and their impact on the design and construction work.

8

Urząd konserwatorski a zabytek, czyli o wpływie urzędu na przygotowanie i realizację prac konserwatorskich

Korpała Małgorzata

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 1

77--84

EN

Under the Act of 23 July, 2003 on the Protection and Guardianship of Monuments, employees of historic preservation offices supervise works carried out to historic monuments and sites as well as determine their scope. The scope of works depends on the form of legal protection and it is conditional on the decision pertaining to legal protection, i.e. listing a property or site in the register or municipal/communal record of historic monuments and sites; providing area-wide protection: defining historic preservation area in a local zoning plan. Members of staff of historic preservation offices are responsible for assessing documents pertaining to renovation, restoration, and conservation works carried out to monuments and sites as well as make administrative decisions on all actions, regardless of the level on which they are taken: issuing conservation guidelines, permits for conducting research on historic monuments and sites, making decisions on commencing conservation works, supervising the works until their completion. Quality of works carried out to historic monuments and sites depends on individual experience and skills that the members of staff of historic preservation offices demonstrate. The higher the rank of a monument or site, the heavier responsibility historic preservation offices shoulder.

9

Neokreacja na przykładzie ołtarza ambonowego ze Strzegomia

Kaluch-Tabisz M., Rajna K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2015

|

Nr 42

111--121

PL

Realizowany na Uniwersytecie Wrocławskim interdyscyplinarny projekt „Ołtarze ambonowe na Śląsku. Historia. Stan zachowania. Potrzeby konserwatorskie” ( 2014–2018) dotyczy szeroko dyskutowanego problemu autentyzmu dzieł sztuki w kontekście ich zmiennej funkcji. Dziedzictwo kulturowe omawianych ziem, przejętych po II wojnie przez państwo polskie stanowi trudny problem konserwatorski, ponieważ wraz ze zmianami politycznymi nastąpiła zmiana użytkowników świątyń ze wspólnot ewangelickich na katolickie, a co za tym idzie, konieczność przystosowania wystroju do potrzeb odmiennej liturgii. Zasięg tych zmian zostanie prześledzony na przykładzie ołtarza z kościoła pokarmelitańskiego (pw. Zbawiciela Świata i Matki Boskiej Szkaplerznej) w Strzegomiu, gdzie dokonano neokreacji, znacznie wykraczając poza ramy tradycyjnie pojmowanej konserwacji dzieł sztuki.

EN

The interdisciplinary project entitled “Pulpit-altars in Silesia. History. A state of preservation. Restoration needs” (2014–2018) was implemented by the University of Wrocław. It concerns the widely-discussed problem of authenticity of art works in the context of their variable functions. The cultural heritage of Silesia, the region acquired by Polish State after World War II, appears as a diffi cult renovation problem, because of the major political and religious changes. With Catholic parishes replacing the Protestant ones, the interiors of temples had to be modified and adjusted to fi t the needs and priorities of a different liturgy. The scope of these changes is explored on the example of the altar from the Post-Carmelite church (Holly Saviour of The World and Our Lady of Mount Carmel) in Strzegom where the neo-creation went far beyond the traditional understanding of art restoration.

10

Rysunek wstępny w malarstwie Józefa Szermentowskiego (1833-1876) na podstawie badań prac artysty w bliskiej podczerwieni

Doleżyńska-Sewerniak E.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 33

63--76

PL

Artykuł omawia wyniki badań obrazów Józefa Szermentowskiego (1833-1876) w zakresie bliskiej podczerwieni promieniowania elektromagnetycznego. Badaniom poddano około czterdziestu prac Szermentowskiego, reprezentatywnych dla jego twórczości. Były to zarówno prace olejne, jak i akwarelowe. Nieinwazyjna metoda badań pozwoliła na wstępną analizę rysunku przygotowawczego. W artykule przedstawiono ogólne wnioski, jakie wynikają z przeprowadzonych badań oraz szczegółowe wyniki analiz najciekawszych prac. Przeprowadzone badania wykazały, że Józef Szermentowski na przestrzeni całej swojej twórczości stosował rysunek wstępny zarówno w pracach akwarelowych jak i olejnych. Wykonywał go przeważnie ołówkiem. Sporadycznie w obrazach artysty pod warstwami malarskimi występuje szkic wstępny wykonany piórem i tuszem. Szermentowski na gruncie wykonywał zazwyczaj kompletne szkice całych kompozycji. Rysunki te mają charakter linearny i swobodny, ale w niektórych pracach linii towarzyszy również światłocieniowe opracowanie. Artysta w trakcie pracy nad pejzażami niekiedy zmieniał ich pierwotny zamysł. Zaznaczyć należy, że korekty te dotyczyły drobnych elementów, a nie zasadniczego układu kompozycyjnego. Niektóre prace mają rysunek precyzyjny i linearny sugerujący istnienie wzorca, którym mogła być fotografia.

EN

The article presents the results of tests carried out on paintings by Józef Szermentowski (1833-1876) with the use of the near infrared band of electromagnetic radiation. Test were carried out on around forty works by Szermentowski, representative of his artistic output. They included both oil paintings and water colours. A non-invasive method of research allowed for an initial analysis of the preparatory sketch. The article presents overall conclusions which could be drawn from the conducted tests as well as detailed results of analyses of the most interesting works. Conducted research has shown that throughout the course of his artistic career Józef Szermentowski used initial sketches both in his water colours and oil paintings. Most frequently he did it in pencil. Occasionally, initial sketches made in pen and ink can be found beneath layers of paint in the artist’s works. Szermentowski usually made complete drawings of whole compositions on the primer. The character of those drawings is linear and free, but in some works lines are accompanied by chiaroscuro. While working on landscapes, the artist sometimes changed their original idea. It should be emphasised, that alterations concerned minor elements and not the basic composition layout. Some works have revealed precise linear drawing indicating the existence of a model which might have been a photograph.

11

Church in Marianka by Paslek. The results of analysis of the inner face of the walls carried out during research and conservation works on the mural paintings

Arszyńska J., Gogolin M. R.

Architectus

|

2009

|

nr 1-2(25-26)

3--7

PL

Tekst prezentuje wyniki analizy rozczłonkowania wewnętrznego lica ścian gotyckiego kościoła w Mariance k. Pasłęka, budowanego etapami od 2. ćwierci do 4. ćwierci XIV w., ze sklepieniem prezbiterium z ok. 1520 r. Kościół został objęty programem kompleksowej rewitalizacji - realizowanym pod auspicjami Komisji Wspólnego Dziedzictwa Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS - w którego ramach realizowane są m.in. badania architektoniczne oraz badania i prace konserwatorskie przy istniejącym tam zespole malowideł ściennych z połowy XV w. W toku przeprowadzonych w latach 2007-2009 badań i prac konserwatorskich zlokalizowano liczne zamurowane wnęki i otwory w uważanych dotąd za jednolite wewnętrznych ścianach nawy oraz prezbiterium. Wyniki dotychczasowych prac świadczą o tym, iż wnętrze kościoła podlegało licznym przekształceniom - zarówno w zakresie aranżacji wnętrza, jak i malarskiego wystroju ścian - i było znacznie bogatsze, niż dotąd przypuszczano. Obecnie trudno jeszcze o jednoznaczne rozwarstwienie budowli i weryfikację datowania poszczególnych jej elementów. Pomocne w tym będą zarówno dalsze szczegółowe badania architektoniczne, jak i informacje uzyskane podczas kontynuacji prac konserwatorskich przy malarskim wystroju ścian.