Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zagrożenia naturalne od pustek krasowych

Kopeć Aleksandra

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2023

|

nr 1

8--12

EN

In mining plants, there are technical and natural hazards. One of them is the hazard created by the presence of karst voids. Karst forms are quite common in carbonate mineral deposits. The Borków-Chwałowice deposit is an excellent example of they occurrence. Part of them is infilled by the so-called internal overburden, which makes problems during exploitation. Karst voids not infilled with the overburden can cause many hazards, for example for operating heavy machinery and during blasting works. Rigips Stawiany mining plant operated at this deposit prevents the hazard by identification of places in danger of occurrence of karstic voids by using electrical resistivity tomography. Based on the results of the geophisical test, potential locations of discontinuities are marked on maps and checked in the quarry. Knowledge of the location and size of the hazard allows for safe planning and operation of the work.

PL

Pełny obraz budowy geologicznej złoża uzyskuje się dopiero po zakończeniu jego eksploatacji. Jak wobec tego zapobiegać zagrożeniom wynikającym z budowy złoża przy wykonywaniu robót górniczych? Jedno z nich może być efektem obecności pustek krasowych. Artykuł prezentuje, na czym ono polega i jak jest minimalizowane w zakładzie górniczym Rigips-Stawiany.

2

Karstic landscape detection using electrical resistivity tomography in northeast Algerian

Brahmi Serhane, Hadji Riheb, Chemseddine Fehdi, Brahmi Smail, Hamad Amor, Hamed Younes

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2022

|

no. 3

103--115

EN

Sinkhole (doline) collapse is one of the major natural hazards threatening people and property in the Middle East and North Africa (MENA) region, especially if the bedrock structure is epi-karstic, covered by encrusted material. Many dolines-avens collapses have been recorded in urban and rural areas in Northeast Algeria. Our study identifies localized deformation that may be caused by a sinkhole activity based on the electrical resistivity tomography (ERT) imaging in Setifian high plains. For this task, we conducted 2-D Wenner and Wenner-Schlumberger transects profiles. The geological and hydrogeological study helped to calibrate the resistivity model, and in this regard, expound on the proneness of the limestone layer to collapse. The obtained model highlights the heterogeneity of the subsurface. The inverted transects allowed the investigation of 20 m depth with Wenner array and 52 m with Wenner-Schlumberger. The Wenner inverted models imaged the chimney and different karst networks until 20 m depth; even as the Wenner-Schlumberger models imaged a new karstic cavity in the limestone layer. ERT imaging has once again proven its effectiveness in mapping sinkholes based on its ability to detect resistivity. Our research can certainly benefit karst collapse monitoring in other areas of the high plain region.

3

Practical aspects of field work carried out by Electrical Resistivity Tomography

Pacanowski Grzegorz, Maślakowski Maciej, Lejzerowicz Anna

Archives of Civil Engineering

|

2022

|

Vol. 68, nr 4

331--346

EN

The following article collects and describes several practical problems that can be encountered when performing geophysical field measurements using the electrical resistivity tomography (ERT) method. The methodology of work carried out with the Terrameter LS apparatus of the Swedish company ABEM (currently the company has changed its name to GUIDELINE GEO) was presented and discussed. The attention was paid to interesting solutions that increase the efficiency of works, especially in works related to linear investments. Errors that may appear during the use of the roll-along method are indicated, in particular, those appearing in measurements where too long measurement sections are transferred, as well as problems resulting from high electrode earthing, nonlinear profile traces and variable morphology. It describes how the use of different measurement systems affects the depth of prospecting, and which systems cope well in the area with disturbances. The article also emphasizes that the work should be properly planned before starting field research.

PL

W niniejszym artykule zebrano i opisano kilka praktycznych problemów, z którymi można się spotkać w trakcie wykonywania geofizycznych pomiarów polowych, stosując metodę tomografii elektrooporowej (ERT). Przedstawiono i omówiono metodykę prac wykonywanych aparaturą Terrameter LS szwedzkiej firmy ABEM (obecnie firma zmieniła nazwę na GUIDELINE GEO). Zwrócono uwagę na ciekawe rozwiązania, które zwiększają efektywność prac, szczególnie w pracach związanych inwestycjami liniowymi. Wskazano błędy jakie mogą pojawić się podczas stosowania metody roll-along, w szczególności pojawiające się w pomiarach gdzie przenoszone są zbyt długie sekcje pomiarowe, a także problemy wynikające z wysokich uziomów elektrod. Opisano jak stosowanie różnych układów pomiarowych wpływa na głębokość prospekcji, a także które układy radzą sobie dobrze w obszarze z zakłóceniami. W artykule zwrócono uwagę na to by w odpowiedni sposób planować prace przed przystąpieniem do badań terenowych.

4

Geophysical investigation and the use of their results in the evaluation of the stability of slopes of artificial water reservoirs in the flysch Carpathians

Bestyński Zbigniew, Sieinski Edmund, Śliwiński Piotr

Archives of Civil Engineering

|

2022

|

Vol. 68, nr 3

71--85

EN

The article presents the possibility of using geophysical surveys to assess the stability of Carpathian slopes built of flysch deposits susceptible to mass movements. Landslide slopes located in the coastal zone of artificial water reservoirs are particularly susceptible to the loss of stability due to the erosion of this zone and the changing water level in the reservoir. Geophysical surveys of landslides carried out as a part of the research programs: PR-7 carried out by IMGW in 1972-1980 and SOPO carried out by PGI in 2009-2016 made it possible to develop a methodology of geophysical surveys enabling the determination of the geometry (course of the slip surface and range levels) of the existing landslides, information necessary to carry out a computational analysis of their stability. Examples of geometry of landslides in the coastal zone of the Czorsztyn reservoir and landslides in the area of hydrotechnical drifts of the Swinna-Poreba dam were presented. The possibility of a quantitative evaluation of the stability of the Carpathian slopes was also proposed on the basis of the SMR (Slope Mass Rating) proposed by M. Romana, using the KFG (Klasyfikacja Fliszu-Geofizyczna) geophysical classification equivalent to the RMR (Rock Mass Rating) classification by Z.T. Bieniawski for the assessment of the massif. A dozen or so active landslides were compiled for which the stability was determined using the SMR method.

PL

W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania badań geofizycznych w ocenie stateczności zboczy karpackich zbudowanych z podatnych na ruchy masowe utworów fliszowych. Szczególnie podatne na utratę stateczności, z powodu erozji strefy brzegowej i zmiennego poziomu wody w zbiorniku, są zbocza osuwiskowe położone w strefie brzegowej sztucznych zbiorników wodnych. Badania geofizyczne osuwisk wykonane w ramach programów badawczych PR-7, realizowanego przez IMGW w latach 1972-1980 i SOPO, realizowanego przez PIG w latach 2009-2016, umożliwiły wypracowanie metodyki badań geofizycznych umożliwiających określenie geometrii (przebieg powierzchni poślizgu i poziomy zasięg) istniejących osuwisk, informacji niezbędnej do przeprowadzenia analizy obliczeniowej ich stateczności. Przedstawiono przykłady rozpoznania geometrii osuwisk w strefie brzegowej zbiornika Czorsztyn oraz osuwisk w rejonie sztolni hydrotechnicznych zapory Świnna-Poręba. Przedstawiono również możliwość ilościowej oceny stateczności zboczy karpackich na podstawie klasyfikacji SMR (Slope Mass Rating) zaproponowanej przez M. Romanę, wykorzystując do oceny masywu klasyfikację geofizyczną KFG (Klasyfikacja Fliszu - Geofizyczna) równoważną z klasyfikacją RMR (Rock Mass Rating) Z.T. Bieniawskiego. Zestawiono kilkanaście czynnych osuwisk, dla których określono stateczność metodą SMR.

5

Przykłady zwiększenia efektywności rozpoznania ośrodka gruntowo-skalnego wraz z warunkami hydrogelogicznymi za pomocą tomografii elektrooporowej

Kasprzak Agata, Kaczmarek Łukasz

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 4 (78)

22--29

PL

Dla identyfikacji nowych lokalizacji cechujących się najlepszymi w danym rejonie parametrami hydrogeologicznymi, dla projektowanych ujęć wód podziemnych, konieczne są badania obejmujące często rozległe obszary. Metodami zwiększającymi efektywność poszukiwań preferowanych miejsc inwestycji wraz ze skróceniem czasu ich badań są metody geofizyczne. Metody te dzięki szybkiemu rozwojowi techniki znajdują szerokie zastosowania m.in. w rozpoznaniu warunków gruntowo-skalnych i warunków hydrogeologicznych występowania warstw wodonośnych. Do grupy najpopularniejszych metod geofizycznych należy nieinwazyjna i wykonywana z powierzchni terenu metoda tomografii elektrooporowej (ERT lub ERI). W artykule przedstawiono dwa przypadki zastosowania tomografii dotyczące: (i) archiwalnych wyników badań ośrodka szczelinowego jednej z pierwszych prospekcji ERT wykonanej w Polsce (rejon Łobodna, na północny-zachód od Częstochowy), (ii) współczesnego przykładu poszukiwań użytkowych poziomów wód podziemnych o charakterze porowym (rejon Chrzanowa). Przeprowadzone analizy wskazują na optymalne efekty rozpoznania dzięki etapowej realizacji badań ERT w nawiązaniu do wyników wierceń w postaci profilów referencyjnych otworów badawczych. Opisane studia przypadków przedstawiają możliwości zwiększenia dokładności planowanych inwestycji gospodarki wodnej oraz redukcji poziomu ryzyka finansowego do akceptowalnego poziomu.

6

Analiza przyczyn katastrofy budowlanej na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie w świetle dotychczasowych ustaleń

Tarnawski Marek, Godlewski Tomasz

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 12

884--898

EN

The Renaissance Pomeranian Dukes'Castle in Szczecin was built in the late 16th century in place of older buildings. At that time, the construction, and in particular the foundation of buildings on non-diagenized sediments, was more of an art than a science, since soil mechanics was being born only in the 18thand 19th centuries. However, the experience and intuition of old building masters also allowed for the construction of monumental structures that could survive hundreds or thousands of years. Their walls looked solid, so there was no fear of making further renovations and rebuilding in the following centuries. Meanwhile, in 2017, the complex of columns supporting the ceilings of the three-story rooms and the basement in the northern wing of the castle collapsed underground. It happened around 430 years after the completion of construction. The article discusses the results of various types of geotechnical tests, the purpose of which was to determine the causes of the catastrophe. Thanks to the research, a complex of underground tunnels made mostly during World War II, but also previously suspected, was discovered and largely documented. The article summarizes the actual arrangements and describes geological and historical conditions regarding the course and causes of the Castle's construction disaster in Szczecin. The knowledge resulting from these studies and analyses makes us approach with great caution any interference in the existing static system of seemingly powerful and indestructible historic buildings.

7

Diagnostyka nieeksploatowanych studni w aspekcie włączenia ich do eksploatacji

Górka T., Styrkowiec E., Macuda J.

Technologia Wody

|

2018

|

Nr 4 (60)

30--34

PL

Dynamiczny rozwój miast oraz zwiększenie zapotrzebowania na wodę skłaniają przedsiębiorców do poszukiwania dodatkowych źródeł zaopatrzenia w wodę, a także zapewnienia rezerwowych ujęć wód. Niejednokrotnie działania inwestycyjne zwracają się ku studniom, których w przeszłości nie włączono do eksploatacji lub eksploatacja została zaniechana. Należy jednak zwrócić uwagę, że mimo braku poboru wody w długim okresie czasu, w nieużytkowanych studniach zachodzi wiele procesów naturalnych, które wpływają negatywnie na ich konstrukcję oraz sprawność hydrauliczną (procesy starzenia). Dynamika tych zjawisk jest bezpośrednio związana z lokalnymi warunkami hydrogeochemicznymi warstwy wodonośnej, jakością zastosowanych materiałów konstrukcyjnych, jak również z wiekiem studni. Dla oceny racjonalności włączenia (lub przywrócenia) do eksploatacji nieużytkowanych studni konieczne jest wykonanie w nich pełnej diagnostyki stanu technicznego, a przede wszystkim profilowań geofizycznych otworu, inspekcji TV oraz pompowań pomiarowych. Badania te obrazują m.in. aktualny stan konstrukcji studni, wydajność eksploatacyjną, jakość wody, czy też umożliwiają opracowanie zaleceń dotyczących dalszej eksploatacji. Wyniki badań pozwalają zakwalifikować studnię do włączenia do eksploatacji, rekonstrukcji lub do likwidacji. Ponadto stanowią wiarygodną podstawę do analizy ekonomicznej przedsięwzięcia, zwłaszcza w zakresie poniesienia dodatkowych kosztów związanych z uruchomieniem studni.

8

Near-surface study of a hot spring site in Fiji

Lal A., Deo R. N., Kumar A.

Acta Geophysica

|

2018

|

Vol. 66, no. 4

659--672

EN

A geophysical investigation of a hot spring system located in Rabulu, Fiji, was carried out from October 2014 to March 2015. The investigation covered a survey area of 6075 m2. Self-potential (SP), ground temperature and soil carbon dioxide (CO2) concentrations were measured and investigated for their distribution characteristics and inter-linkages. Results indicated obvious anomalous zone at the hot spring discharge site. The SP profile analysis highlighted thermal water upwelling zones and elevation-driven subsurface groundwater pathways. Measurement of subsurface temperatures up to 1 m depths revealed increasing temperatures, indicating potentially high thermal gradients in the area. Surface soil CO2 distributions also agreed with SP and ground temperature results. The overall result of the study demonstrated that synchronised measurements of SP, ground temperature and soil CO2 can be instrumental in identifying anomalous zones near the hot spring sites. Other parameters such as spring water temperature, discharge rate and energy flux estimates from the spring were calculated and analysed. The high-dense multi-parameter data coverage allowed interpretation of geothermal features at a scale never conducted in Fiji before. The near-surface investigations reported in this study corroborate previously suggested steady geothermal activity in the region, deserving further detailed investigation.

9

Renowacja studni wodociągowych w świetle badań geofizycznych

Górka T., Boroń M.

Wodociągi - Kanalizacja

|

2017

|

nr 11

32--34

10

Zastosowanie badań geofizycznych do rozpoznawania warunków geologicznych otoczenia złoża hydrogeotermalnego w masywie krystalicznym w rejonie Lądka-Zdroju

Stefaniuk M., Ostrowski C., Sada M., Cygal A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

131--146

PL

Rejon Lądka Zdroju jest od kilkuset lat znany z występowania i wykorzystywania ciepłych źródeł. Złoże wód geotermalnych występuje tutaj w specyficznych warunkach geologicznych charakterystycznych dla obszaru sudeckiego. Ma ono charakter szczelinowy i występuje w warunkach naporowych. Rozwój Uzdrowiska spowodował potrzebę lepszego rozpoznania złoża hydrogeotermalnego i jego geologicznego otoczenia. W ramach zrealizowanego programu badań wykonane zostały również badania geofizyczne zorientowane na rozpoznanie ogólnych warunków geologicznych złoża i jego otoczenia. Zastosowane zostały metody: magnetyczna, grawimetryczna i geotermiczna, profilowania VLF, sondowania i profilowania elektrooporowe oraz ciągłe profilowania magnetotelluryczne. W ramach prezentowanej pracy wykonany został przegląd wcześniejszych badań geofizycznych oraz wykonano reinterpretację danych magnetotellurycznych z włączeniem interpretacji danych grawimetrycznych. Reinterpretacja obejmowała przegląd prac pomiarowych, weryfikację procedur i wyników przetwarzania danych pomiarowych oraz została zweryfikowana i rozszerzona interpretacja krzywych sondowań w tym inwersyjne modelowania dwuwymiarowe. Badania te pozwoliły na wyinterpretowanie stref uskokowych, wykrycie anomalii temperaturowych i w bardzo ograniczonym stopniu rozpoznanie przestrzenne szczelinowych poziomów wodonośnych.

EN

The Lądek-Zdrój area has been known for several hundred years as a place of occurrence and use of hot springs. A hydrogeothermal reservoir occur there in specific geological conditions characteristic for Sudetes area. The reservoir is of a fracture type and occurs in artesian conditions. The development of the Health Resort caused the need for the better recognition of the hydrogeothermal reservoir and its geological vicinity. The carried out investigation program included, among others, a geophysical survey for the recognition of general geological conditions of the reservoir and its vicinity. The magnetic, gravity and surface geothermic methods were applied as well as VLF profiling, resistivity profiling and soundings and continuous magnetotelluric profiling. The review of the earlier geophysical surveys and reinterpretation of the magnetotelluric data including gravity data were made within the framework of the presented paper. The reinterpretation works a included review of data acquisition, the verification of procedures and results of data processing as well as verification and an extended interpretation of the sounding curves with use of inverse 2D modeling. As results of the survey tectonic zones were interpreted and temperature anomalies were discovered and, within a limited range, space recognition of the fractured aquifer horizons was made.

11

Lokalizacja i likwidacja pustek podziemnych w masywie skał triasowych narażonych na oddziaływanie deformacyjne ze strony podbierającej eksploatacji złoża karbońskiego

Strozik G., Jendruś R.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 10/2

840--847

EN

The paper presents analysis of geophysical tests conducted in Triassic strata and the roof of the carboniferous formation, course of fill operations, and assessment of their results, for purposes of an investment located in Czeladź, on the post-mining area of mine "Saturn”. Electrical resistance survey (ERS) demonstrated presence of numerous low - and high resistive anomalies located both in Triassic and carboniferous strata. ERS data, analysis of geological profiles, fill operations, post-completion ERS, and other observations, allowed evaluation of the ground surface safety in terms of mine subsidence appearance and formulation of recommendations for building designers. Conducted fill operations showed presence of voids, mainly in the eastern part of the investment, which have been filled up in the range of individual bore holes. Post-completion ERS demonstrated increase of electrical resistivity particularly at places, where it was before filling of voids. This observation indicates reduction of precipitation waters migration, hence slowing or even elimination of erosion and suffusion phenomena, supporting the development of voids, followed by their filling with loose material from the soft overburden rocks. Conducted works should provide sufficient stability of the investment area as well as ensure appropriate conditions for foundation of the building, especially in the context of compactness of the ground.

12

Ocena wpływu odwadniania wyrobisk górniczych na stan zagrożenia występowaniem deformacji nieciągłych na obszarze północnej części niecki bytomskiej

Strozik G.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 2

153--161

PL

W północnej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, na obszarze nakładania się masywu triasowego na warstwy karbońskie, występują trudne warunki ochrony powierzchni terenu związane z dokonaną eksploatacją płytko zalegających rud metali w utworach triasowych oraz węgla kamiennego w masywie karbońskim. Powierzchnia terenu nad zrobami płytkiej eksploatacji rud metali narażona jest w szczególnym stopniu na występowanie nieciągłych deformacji powierzchni terenu, głównie w formie zapadlisk. Na większości tych obszarów eksploatacja jest zaniechana, jednak wysoki poziom zagrożenia deformacjami nieciągłymi utrzymuje się ze względu na wysoką dynamikę ruchu wód podziemnych w przepuszczalnych utworach węglanowych, wspieraną przez odwadnianie czynnych i zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego, a także obecność starych zrobów i eksploatacją bieżącą. Nowe przedsięwzięcia wydobywcze podejmowane w niecce bytomskiej zakładają zastosowanie systemu eksploatacji minimalizującego ruchy górotworu dla uniknięcia rozwoju zjawisk deformacyjnych w nadkładzie triasowym i maksymalną ochroną powierzchni terenu. Jednak w aspekcie zjawisk hydrogeologicznych, dawna i obecna działalność górnicza wpływa na znacznie przyspieszony, w porównaniu do warunków naturalnych, rozwój procesów erozyjnych i krasowych. Wynika to z charakterystyki fizycznych i chemicznych właściwości skał węglanowych oraz wzmożonego ruchu wód podziemnych, generowanego przez odwadnianie górotworu. W wielu przypadkach odwadniania kopalń nie można postrzegać jako proces tymczasowy, trwający do zakończenia działalności górniczej. Będzie to proces trwały, wymuszony koniecznością odwadniania obniżonych przez osiadanie górotworu terenów zurbanizowanych i skutkujący postępującą erozją i krasowieniem warstw triasowych. Obecność pustek i stref rozluźnień w płytkich warstwach skał węglanowych oraz stan zawodnienia ośrodka skalnego można określić za pomocą pomiarów geofizycznych, spośród których szczególnie przydatna jest metoda elektrooporowa, pozwalająca między innymi na wyróżnienie obszarów wypełnionych wodą (anomalne strefy niskooporowe) oraz suchych, względnie utworzonych przez skały nisko przepuszczalne (anomalie wysokooporowe). Jako ilustrację rozważań teoretycznych omówiono dwa przykłady badań wybranych terenów: w rejonie Piekar Śląskich, gdzie prowadzono eksploatacja rud metali oraz Czeladzi, gdzie rudy metali nie występują. Przeanalizowane przykłady badań zmierzających do określenia stanu zagrożenia występowaniem deformacji nieciągłych powierzchni terenu na podłożu triasowym pod którym prowadzona była eksploatacja w warstwach karbonu, potwierdzają silny związek między warunkami hydrogeologicznymi panującymi w utworach triasowych a skalą tego zagrożenia.

EN

In northern part of Upper Silesia Coal Basin, where Triassic deposits overlay Carboniferous strata, difficult conditions of ground surface exist in regard to extraction of shallow meal ore deposits in Triassic and coal in Carboniferous strata. Ground surface over remnants of shallow ore metal mining is endangered by discontinuous deformations, especially in a form of sinkholes. On most of the area mining works are completed, although the risk of sinkholes occurrence is still significant due to high dynamics of ground waters movement in permeable carbonate rocks, supported by drainage of active and closed coal mines as well as presence of old void and current mining works. New mining operations undertaken in Bytom trough assume use of mining system that minimises rock mass movements to avoids development of deformation in Triassic overburden and maximal protection of ground surface. However, from the point of view of hydrogeological phenomena, previous and current mining activity influences accelerated, in relation to natural conditions, processes of erosion and karst development. It results from physical and chemical properties of carbonate rocks as well as increased flow of ground waters generated by drainage of the rock mass. In many cases drainage of mines cannot be seen as temporary process until completion of mining activities. It will be permanently necessary for a reason of drainage of urbanised terrains subsided in results of excessive mining operation, in result of which erosion and karst process will continue. Presence of voids and loose zones in shallow layers of carbonate rocks as well as flooding of rock environment may observed using geophysical measurements, from which the most useful is electrical resistivity method. This method allows, between other, selection of flooded (low resistivity anomalies) and dry (highly resistive anomalies), eventually containing rocks of low permeability, areas. As an illustration of theoretical considerations two examples of measurements have been discussed : an area in Piekary Śląskie, where coal mine extraction took place, and in area of Czeladź, where metal ores do not exist. Conducted measurements, aimed on determination of the risk of sinkholes arise on the ground surface over Triassic foundation undermined by coal mine extraction, confirm strong relation between hydrogeological conditions, which occur in Triassic formations and predisposition for sinkhole occurrence.

13

Terenowe badania sejsmiczne w praktyce geotechnicznej

Bajda M., Markowska-Lech K., Lech M., Skutnik Z.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 93

95--107

PL

W praktyce inżynierskiej rozpoznanie budowy podłoża obiektów budowlanych przeprowadzane jest głównie na podstawie sondowań geotechnicznych uzupełnionych wierceniami oraz badaniami laboratoryjnymi. Główną zaletą badań terenowych jest fakt, że są one wykonywane w rzeczywistych warunkach gruntowych (układ warstw, stan naprężenia), które nie zawsze mogą być w pełni odtworzone w laboratorium. Ponadto rozwój nowoczesnych technik i urządzeń pomiarowych coraz bardziej poszerza możliwość ich stosowania. Nowe zadania stawiane geoinżynierii wymagają nowych technik do oceny warunków gruntowych in situ oraz do monitorowania procesów zachodzących w podłożu. Znaczącą rolę w zaspokojeniu tych potrzeb odgrywają metody geofizyczne zaadoptowane do celów geotechnicznych. Badania geofizyczne stosowane na szeroką skalę w geologii poszukiwawczej oparte są na pomiarach fizycznych właściwości skał i gruntów. Największy postęp zanotowano w dziedzinie badań sejsmicznych, które w zastosowaniach geotechnicznych sprowadzają się do określania prędkości fal akustycznych a następnie skorelowania ich z parametrami mechanicznymi gruntu. Pomiary prędkości fali sejsmicznej w podłożu gruntowym pozwalają na sporządzenie przekrojów i map rozmieszczenia utworów o jednakowych parametrach (właściwościach). Badania te pozwalają również na wstępne rozpoznanie podłoża do celów budowlanych i wskazanie obszarów do szczegółowego rozpoznania np. sondowaniami geotechnicznymi. W badaniach dynamicznych gruntów pracujących w zakresie sprężystym, metody sejsmiczne oparte na propagacji fal, pozwalają z dużą wiarygodnością określić parametry dynamiczne podłoża budowlanego in situ , przez co są najodpowiedniejszymi metodami dokładnego określenia parametrów gruntu dla całego zakresu odkształceń. W artykule przedstawione zostaną metody pomiaru prędkości fal sejsmicznych w ośrodku gruntowym oraz przykładowe wyniki uzyskane na podstawie pomiarów sondą statyczną SCPT, dylatometrem SDMT i metodą wielokanałowej analizy fal sejsmicznych MASW.

EN

In geotechnical engineering practice an investigation of the subsoil conditions is carried out mainly on the basis of geotechnical tests supplemented by boreholes and laboratory tests. The main advantage of in situ tests is that they are carried out in natural soil conditions, which cannot always be fully reconstructed in the laboratory. Furthermore, the development of modern techniques and measuring devices increasingly widens their applicability. New challenges in geotechnical engineering require new techniques to assess the in situ ground conditions and to monitor the processes occurring in the subsoil. Geophysical methods adapted to geotechnical purposes play a significant role in meeting these requirements. Commonly used geophysical tests in geological surveys are based mainly on measurements of rocks and soils physical properties. The greatest progress has been made in the field of seismic surveys, which in geotechnical applications boil down to the determination of the seismic wave velocity and then to the correlation with the mechanical soil parameters. The seismic waves velocity measurements in the subsoil allows the cross-sections and distribution maps of deposits of the same parameters (properties) to be prepared. Such tests also help to initially investigate the subsoil for the construction purposes and to determine the zones for further detailed analyses (geotechnical tests). Another advantage of the geophysical seismic tests based on waves propagation is they allows for the dynamic parameters of the subsoil to be determined. That makes them most suitable methods for determination of the soil parameters over a range of deformations. The article presents the methods of measuring the seismic waves velocity in the subsoil and some of the test results obtained from the SCPT static test, SDMT dilatometer tests and the multi-channel analysis method of the MASW surface waves.

14

Wpływ lokalnej, przypowierzchniowej budowy geologicznej na deformacje powierzchni terenu w warunkach podziemnej eksploatacji górniczej

Niedojadło Z., Piwowarski W., Mościcki W., Sopata P., Stoch T., Bania G., Ćwiklik M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 1

18--26

PL

W publikacji przedstawiono przypadek znaczącej deformacji terenu wywołanej podziemną eksploatacją górniczą, który nie znajduje wytłumaczenia w standardowym modelu zachowania się górotworu. Przyczynę powstania tak silnie destrukcyjnych deformacji należy upatrywać w występującej lokalnie specyficznej budowie geologicznej. Deformacje stwierdzone zostały pomiarami geodezyjnymi prowadzonymi na fragmencie sieci obserwacyjnej zlokalizowanej nad polem górniczym. Powiązanie powstałych na powierzchni terenu deformacji z budową geologiczną możliwe było dopiero po przeprowadzeniu szczegółowych badań geofizycznych. Wyniki zarówno pomiarów geodezyjnych, jak i geofizycznych zostały zaprezentowane i opisane w artykule.

EN

This publication presents the case of land deformations with a strong, destructive impact which cannot be explained based on standard, model behaviour of the rock mass, and the land surface under the conditions of the impact of the underground mining exploitation. The reason for this type of deformation in the case described should be sought in a special geological structure which occurs locally. The deformations were found with the use of geodetic surveys, conducted in the section of the observation network located over the mining field. It was possible to connect the deformations on the land surface with the geological structure only after the detailed geophysical research had been conducted. The results of both the geodetic and geophysical measurements are presented and described in this publication.

15

Interpretacja wyników badań geofizycznych metodą GPR na podstawie pomiarów nasypów kolejowych

Maślakowski M., Piotrowski T., Mieszkowski R.

Materiały Budowlane

|

2016

|

nr 2

12--14

PL

Artykuł dotyczy możliwości interpretacji wyników badań uzyskanych metodą nieinwazyjną GPR (Ground Penetrating Radar). Na podstawie danych uzyskanych z badań nasypów kolejowych wskazano problemy z tym związane. Przedstawiono przykładowe przyczyny powstawania zakłóceń na echogramach GPR, które nie są związane ze środowiskiem gruntowo-wodnym, a jedynie z infrastrukturą kolejową. To sprawia, że skuteczność metody GPR jest szacowana na nie więcej niż 50% i wymaga potwierdzenia konwencjonalnymi badaniami geotechnicznymi.

EN

The article concerns the possibility of interpreting the test results obtained using a nondestructive GPR (Ground Penetrating Radar) measurement. On the basis of data obtained from studies on railway embankments, associated problems were indicated. There are presented examples of the causes of disturbances on GPR echograms that are not associated with the soil and its aquatic conditions but only with the presence of railway infrastructure. This makes that the GPR method efficiency is estimated at level not more than 50% what requires confirmation in conventional geotechnical tests.

16

Zastosowanie metod geofizyki inżynierskiej do rozpoznania złóż surowców skalnych

Frycz M.

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2015

|

Nr 4

48--49

PL

Grupa metod geofizycznych zyskała w ostatnich latach coraz większą popularność w rozwiązywaniu zagadnień związanych z rozpoznaniem płytkiej budowy przypowierzchniowej. Ma to bezpośredni związek z ogromnym postępem technologicznym, jaki zaznaczył się w ostatnich latach w dziedzinie aparatur geofizycznych. Dynamiczny rozwój urządzeń pomiarowych oraz większa moc obliczeniowa komputerów uczyniły z urządzeń geofizycznych niezwykle precyzyjne, efektywne i stosunkowo tanie narzędzie możliwe do wykorzystania w szerokim spektrum gospodarczym. Coraz częściej metody te stosowane są w problematyce inżynierskiej, zagadnieniach kształtowania i ochrony środowiska, hydrogeologii, archeologii, a także w zagadnieniach związanych z poszukiwaniem i eksploatacją złóż kopalin.

17

Zastosowanie tomografii elektrooporowej do określenia głębokości zalegania stropu iłów na wybranych obiektach w rejonie Warszawy

Lech M., Bajda M., Markowska-Lech K.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2015

|

nr 3

222--225

PL

Zastosowanie tomografii elektrooporowej do określenia położenia stropu iłów plioceńskich. Sondowania statyczne CPT/CPTU, RCPT, badania dylatometrem Marchettiego. Powiązanie wyników badań geofizycznych i geotechnicznych. Przykrawędziowa strefa Skarpy Warszawskiej.

EN

The use of the electrical resistivity method to determine the depth of Pliocene clays. The CPT/CPTU, RCPT and DMT field investigations. A combination of geoelectrical and geotechnical information. The edgezone of the Skarpa Warszawska toe.

18

Kompleksowa interpretacja sejsmiczna i geoelektryczna w poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż rud miedzi typu stratoidalnego położonych na znacznych głębokościach

Niedbał M., Kwaśny L., Zielińska A., Farbisz J., Wojdyła M., Sito Ł.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2015

|

nr 4

5--25

PL

Do rozpoznania złoża rud miedzi Radwanice-Gaworzyce na monoklinie przedsudeckiej wykorzystano kilka metod geofizycznych, m.in. sejsmikę refleksyjną 2D, magnetotellurykę i polaryzację wzbudzoną (IP). W rezultacie otrzymano m.in. morfologię spągu cechsztynu wraz z interpretacją tektoniki oraz rozkład polaryzowalności i oporności strefy złożowej. Rozkłady anomalii otrzymanych parametrów geofizycznych były przedmiotem kompleksowej interpretacji, w wyniku której zostały wyznaczone granice ciała rudnego, w znacznym stopniu pokrywające się z granicą pomiędzy strefą redukcyjną i utlenioną. Interesująca ze złożowego punktu widzenia jest metoda polaryzacji wzbudzonej, wykorzystująca zdolność minerałów siarczkowych do polaryzacji pod wpływem impulsu prądu elektrycznego. Przetestowano kilka wariantów metodycznych, wybierając dwa najbardziej efektywne dla określonych warunków zalegania mineralizacji rudnej, oparte na pomiarach układem ekwatorialnym oraz gradientu środkowego. Planowane dalsze prace badawcze na modelach litologiczno-mineralnych oraz w i nad wyrobiskami górniczymi mają potwierdzić skuteczność zastosowanych metod do ilościowej oceny mineralizacji rudnej oraz planowania eksploatacji górniczej. Jednak już na podstawie wykonanych badań można stwierdzić, że kompleksowe pomiary geofizyczne wspomagają efektywne pla-nowanie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych.

EN

A number of geophysical methods were used, e.g. 2D reflexive seismics, magnetotellurics and induced polarization (IP), to study the Radwanice-Gaworzyce deposit in the Sudeten monocline. This allowed obtaining a morphology of Zechstein [mine stone] thill, tectonic interpretation as well as polarity distribution and deposit zone resistance. The resulting distribution of geophysical parameter anomalies was comprehensively analysed to allow marking ore-bearing body boundaries were found to overlap to a large extent with the boundary of the reductive zone. The polarisation method is very interesting to a deposit researcher, as it uses the ability of sulphide minerals to polarize under an electric impulse. A number of different methodological variants, based on central gradient measurements and using the equatorial system, were tested to select the two most effective for the specific conditions of ore mineralization. Further research work has been planned on lithological and mineral models as well as in and above mining workings in order to confirm the adequacy of the methods applied in the quantitative assessment of ore mineralisation and mining exploitation planning. Based only on the research now in progress, it is already possible to state that comprehensive geophysical measurements help in works related to search and detection.

19

Innowacyjne badania podtorza kolejowego

Kwiatkowska E.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2013

|

R. 20, nr 4

47-51

PL

Badania podtorza kolejowego na eksploatowanych liniach kolejowych stanowi ważne zagadnienie na etapie projektowania i modernizacji dróg szynowych. Metody badań podtorza kolejowego dzielimy na geotechniczne i geofizyczne. Najczęściej badania podtorza kolejowego mają szerszy zakres i obejmują kilka metod badawczych: ocenę wizualną podtorza, badania polowe, laboratoryjne[1]. Wskazane badania podtorza kolejowego wykonuje się poprzez demontaż nawierzchni kolejowej wydłużając czas prowadzonych badań i zwiększa koszty prowadzonej inwestycji. Demontaż nawierzchni kolejowej przy prowadzeniu prac badawczych podtorza kolejowego można znacznie zmniejszyć między innymi przez zastosowanie innowacyjnej metody badawczej obciążeń podtorza. Prezentowana innowacyjna metoda badawcza została opracowana w zespole badawczym: prof. Marek Krużyński, Ewelina Kwiatkowska i dr Jarosław Zwolski na Politechnice Wrocławskiej Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego.

20

Wykorzystanie powierzchniowych badań elektrooporowych do oceny stanu technicznego budowli ziemnych

Bajda M., Lech M., Kronik K.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 2

117--125

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geofizycznych metodą tomografii elektrooporowej, mające na celu określenie stanu technicznego wałów przeciwpowodziowych. Badania terenowe przeprowadzono na wybranym odcinku obwałowań Wisły. Powierzchniowe pomiary elektrooporowe pozwoliły na wyznaczenie w korpusie nasypu stref o zróżnicowanych wartościach oporności elektrycznej, wynikających z różnego stanu zagęszczenia materiału wbudowanego w nasyp. Uzyskane wyniki pomiarów porównano z wynikami wierceń i sondowań DPL. W podsumowaniu omówiono uzyskane wyniki oraz wykazano, że wyniki pomiarów elektrooporowych ERT umożliwiają zlokalizowanie stref nieciągłości (rozluźnień) w konstrukcji obwałowania.

EN

In this study a geophysical investigation using electric resistivity tomography (ERT) was undertaken to characterize the condition of earth levees. The field measurements were conducted on Vistula levees near Kraski Górne. The ERT method allowed mapping electric resistivity structures along levees and so relatively high and low resistivity zones in the levee body could be easily read. The results were compared to borehole drillings and DPL test. As a conclusion it can be said that the ERT method can be used to identify failure risks areas with a relatively high resolution.