Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Badania architektury opactwa cysterskiego w Henrykowie prowadzone w latach 2003-2006

Łużyniecka E., Świecka E.

Architectus

|

2006

|

Nr 2(20)

21--32

PL

Opactwo cysterskie w Henrykowie, najbardziej znane z publikacji kroniki z pierwszym zdaniem w języku polskim Day ut ia pobrusa a ti poziwai [8], od dawna budzi zainteresowanie badaczy architektury, także średniowiecznej. Wiele dotychczasowych opracowań dotyczyło kościoła, budynek klauzury natomiast do tej pory był kojarzony prawie wyłącznie z budowlą barokową. Niemałym zaskoczeniem było dlatego odsłonięcie w 2003 r. przez ekipę remontową reliktów średniowiecznej zabudowy. Stało się to przyczyną rozpoczęcia badań architektonicznych, prezentowanych w tym artykule. Prace te prowadzono w dwóch etapach. W roku 2003 odsłonięto mury kościoła i skrzydła mnichów. Następnie, w roku 2006 przystąpiono do odsłaniania i analizy polichromii kapitularza. Badania zostały wykonane dzięki niezwykłej życzliwości i pomocy ks. Rektora, JanaAdamarczuka oraz uczniów Annus Propedeuticus Metropolitarnego Wyższego Seminarium Duchownego i Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego w Henrykowie, za co autorki składają serdeczne podziękowania. Do tej pory najobszerniejszą monografią historyczną opactwa henrykowskiego jest opracowanie Heinricha Griigera z 1978 r. [5]. Niektóre zawarte w nim daty zweryfikowano w pracy zbiorowej Monasticon Cisterciense Po-loniae z 1999 r. [14]. W pierwszym znaczącym opracowaniu architektury kościoła z początku XX w. Heinrich Lutsch przedstawił propozycje rekonstrukcji świątyni i datował ją na lata bezpośrednio po 1241 r. [10, s. 21-25]. W okresie międzywojennym Siegfried Bernhard odtworzył rzut prezbiterium z obejściem, ustalając czas budowy na lata 1260-1275 [1]. Mieczysław Gębarowicz [3, s. 1-84] od prezbiterium henrykowskiego wywodził rozplanowanie chóru katedry wrocławskiej. Dagobert Frey [2, s. 544-592] dostrzegał natomiast zależność tej budowli od kościoła opactwa w Citeaux, zapewne za pośrednictwem klasztorów niemieckich i - być może - macierzystego klasztoru w Lubiążu. Heinrich Tintelnot [18, s. 51-54] na podstawie analiz archiwalnych przedstawił po ostatniej wojnie propozycję rekonstrukcji prostokątnego prezbiterium kościoła, otoczonego obejściem z kaplicami. Nowe ustalenia przyniosły badania polskich historyków sztuki.

EN

Investigations of architecture in the Henryków monastery carried out in 2003-2006, first of all led to the localization of the mediaeval east wing of the enclosure. Relatively, most may be said about the cloister from the first terce of the 14lh century and the chapter house, most likely constructed at the same time. The flows of three vaults have been located on the wall between the cloister and the chapter house. A portal and two open-works at the sides were situated between them. The Henryków open-works may have resembled the Gothic solution in the magnificent chapter house of the German monastery in Maulbronn, from around 1320 - there the open-work is filled with tracery. Initial observations of the surviving polychromy fragments of two open-works in the chapter house of Henryków demonstrate the existence of several historical stratifications. Their range is delimited to five colours: white, black, greyish blue, yellow ochre and ferrous red. This layer is very thick and has the character of limestone whitewash. On both traceries the first historical coating is of a light red colouring, which evenly covers, with a thin layer, both the white joints and the brick surface. This layer which is especially visible where there are missing parts of later polychromy, covers fairly well aniWias a distinct thickness. The second red layer, visible locally is much darker, irregular, it is thin, as may be determined in small areas where the upper covering is missing. Other red layers may not be excluded. This may finally be determined in microscopic investigations. A successive yellow-red layer may be seen in many places.

2

Elewacje bydynków mieszkalnych. Propozycja metody analizy obiektywnej

Tymkiewicz J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 4

393-401

PL

Zaproponowana metoda, która pomija zagadnienia związane z odbiorem emocjonalnym architektury, pokazuje, jak w sposób obiektywny można przeprowadzić analizę elewacji wybranego fragmentu zabudowy. Procedury badawcze w znacznej mierze dotyczą aspektów kształtu badanego obiektu lub jego części, które można racjonalnie zbadać, zmierzyć i opisać. Problematykę badawczą uzupełniono o zagadnienia formalno-kompozycyjne w zakresie tych cech, które również można scharakteryzować obiektywnie. W pracy przyjeto założenie, że elewacja jest złożona z części, pomiędzy którymi zachodzą określone relacje. Stąd też wyniknął zasadniczy podział badań na dwie fazy, z których pierwsza dotyczy analizy samych elementów, naromiast druga - relacji zachodzących między nimi.

EN

An important place in architectural studies, intent on defining trends in the development of architecture as well as assisting decisions concerning projects, is held by environmental research. An objective examination and analysis of research material may cause numerous problems. This is why it is necessary to discover a common basis which would render possible a comparison of the examined elements and subsequently, upon this basis, a formulation of further questions. In the case of architectural form, such a foundation is composed of morphotectonics - a science describing the shape of a given object or its parts, which can be measured and counted.

3

Drewniane kościoły w łekneńskim kompleksie osadniczym w świetle interdyscyplinarnych badań historycznych i archeologiczno-architektonicznych (stanowiska T22 i Ł19) - komunikat

Wyrwa A. M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 4

402-417

EN

The Łekno settlement complex, whose centre surrounds Lake Łekneńskie, was distinguished upon the basis of historical and natural properties criteria. Research conducted in 1982-2000 on three sites: Ł3, Ł19 and T22 - unearthed relics of several sacral architectural objects, brick and timber. The churches originate from the first half of the eleventh century to the first half of the fifteenth century. I. Site in Łekno no. Ł3 - monastery: 1. Romanesque rotunda; 2. Cistercian church (phase A); 3. full-plan Cistercian church (phase A2). II. Site in Tarnowo Pałuckie no. T22: 1. a wooden church (chapel) was built for the local community in about the middle of the thirteenth century, approx. 1000 metres to the south-west from the Cistercian monastery - Tarnowo I; 2. a new, larger wooden church of St. Nicholas was erected during the last quarter of the fourteenth century on the site of the Tarnowo I church. III. The village of Łekno (a town from approx. 1370 to 1888) -site no. Łl: 1. it follows from records in the Chronicle of Wągrowiec that the first church in the settlement (village) was built in about 1246; 2. a new brick sacral object, the parish church of St. Peter and Paul, was erected in 1521 on the site of the Łekno I church. IV. The "Polish law" settlement in Łekno - site no. Ł19: 1. the church of the Holy Cross (belonging to a hospital) was built in 1444 on a small elevation to the east of the town of Łekno. It follows from the above list that a total of nine churches existing in the Łekno settlement complex from the turn of the tenth century or the beginning of the eleventh century to the end of the nineteenth century.

4

Komunikat o początkach badań architektury sakralnej krymskiego Chersonezu prowadzonych w 1998 r.

Łużyniecka E.

Architectus

|

1999

|

Nr 2(6)

21--26

PL

W roku 1998, na mocy umowy między Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu a Narodowym Rezerwatem Chersonez Taurydzki w Sewastopolu, polsko-ukraiński zespół badawczy rozpoczął analizę wybranych elementów wczesnochrześcijańskich bazylik wzniesionych w mieście Chersonez. Pracami kierował ze strony polskiej Andrzej Biernacki, ze strony ukraińskiej natomiast Stanisław Grigorewic Ryżów; autorka zajmowała się opracowaniem wybranych detali architektonicznych. Chersonez jest obecnie częścią poprzedniej nowożytnej stolicy czarnomorskiego Krymu - Sewastopola (dziś jest nią Symferopol). Leży on na zachodnim wybrzeżu krymskiego półwyspu Heraklejskiego, między dwiema zatokami, od wschodu Karantinna i od zachodu Pesoczna (ryc. 1). Jest posadowiony na skałach wapiennych i dochodzi bezpośrednio do morza, które w ciągu stuleci pochłonęło znaczną jego część (ryc. 2). Chersonez powstał jako kolonia grecka w V w. p.n.e. nad zatoką Karantinna i początkowo był prawdopodobnie niewielkim miastem pozbawionym umocnień; pierwsze mury obronne wzniesiono prawdopodobnie w IV w. p.n.e. i aż do czasu średniowiecza biegły mniej więcej po tej samej linii, między dwoma zatokami.

EN

In 1998 Polish-Ukrainian investigations related to early Christian sacral architecture in Chersonez in the Crimea were initiated. This was rendered possible due to a scientific agreement between the University of Adam Mickiewicz in Poznan and the National Archeological Sanctuary in Chersonez. The research was carried out under the direction of Andrzej Biernacki and Grigorevic Ryzov. The author was engaged in measurements of chosen architectural details. During the investigations architectural elements of basilica No. V were compiled. In the following years the investigators intend to analyze the architecture of all the basilicas in the town.