Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Oszacowanie ładunku zanieczyszczeń biogennych transportowanych do Zatoki Gdańskiej przez Potok Oliwski

Matej-Łukowicz K., Nawrot N., Wojciechowska E.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 2

1--8

PL

Ciągłe zmiany w środowisku wynikające z zaspokajania ciągle rosnących potrzeb ludności mają poważne konsekwencje. Coraz częstsze zjawiska powodziowe, pogorszenie jakości wód powierzchniowych i zwiększające się zanieczyszczenie mórz są w dużym stopniu skutkiem działalności człowieka. Rosnący udział powierzchni uszczelnionej przyczynia się do zwiększenia zarówno stopnia zanieczyszczenia, jak i ilości wód opadowych, a w konsekwencji ładunku zanieczyszczeń. Celem pracy było określenie szacunkowego ładunku zanieczyszczeń biogennych dopływających do Morza Bałtyckiego z obszaru zlewni Potoku Oliwskiego, jednego z cieków przepływających przez teren miasta Gdańsk. W opracowaniu przedstawiono wyniki badań jakości wody Potoku Oliwskiego, jednego z największych gdańskich odbiorników wód opadowych ze zlewnią o powierzchni prawie 29 km2. Próbki wody pobierano w sześciu punktach (trzech w zlewni naturalnej i trzech w zurbanizowanej) podczas pogody bezopadowej i po wystąpieniu epizodu opadowego. Oznaczono stężenia i obliczono ładunki roczne związków biogennych odprowadzanych do Zatoki Gdańskiej. Największy ładunek azotanów (V) i fosforu całkowitego odprowadzany jest latem i wynosi odpowiednio 4 tony NO3- w przeliczeniu na rok i prawie 2 tony Pog rocznie. Ortofosforany odprowadzane są głównie jesienią, a ich roczny ładunek wprowadzany do Morza Bałtyckiego to prawie 4 tony. Większość substancji biogennych pochodzi ze zlewni zurbanizowanej, dlatego należy w tym obszarze zlokalizować i ograniczyć źródła zanieczyszczeń.

EN

Flood events, worse condition of surface waters, and pollution of sea waters are associated with the anthropogenic changes in the environment. Increasing pollution and the amount of rainwater – raise the pollution load as a result of increasing the built-up area. The aim of the study was to investigate the pollution load coming from a catchment in Gdansk to the Baltic Sea by stream. The study presents the results of water quality tests in the Oliwa Stream. It is one of the largest rainwater receivers in Gdansk with a catchment area of almost 29 km2. Water samples were collected at six points (three in the natural catchment and three in urbanized catchment). The pollutant concentrations were obtained from the tests On the basis of the results, the loads of biogenic compounds introduced into the Gulf of Gdansk were calculated. The largest load of nitrates (V) and total phosphorus is discharged in the summer and amounts to 4 tons NO3-and almost 2 tons of total phosphorus per year, respectively. Orthophosphates are discharged mainly in autumn, and their annual load is almost 4 tons. The majority of biogenic substances comes from the urbanized catchment; therefore, it is necessary to locate and limit the sources of pollution in this area.

2

Nitrate content in leaves of vegetable and herbal plants from home gardens of agrotourist farms

Molas Jolanta, Prażak Roman, Krzepiłko Anna, Michałek Sławomir, Święciło Agata

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2018

|

Vol. 25, nr 1

71--79

EN

The objective of the research study was to compare of the nitrate content in leafy vegetables (lettuce, spinach) and herbal plants (basil, peppermint, oregano and thyme) from the home gardens of agrotourist farms located in the Central Roztocze region. The obtained results have shown that the content of nitrates in the studied plants depended on the plant species, physiological phase of plant development and the method of plant cultivation. The content of nitrates in the leaves of studied plant species was the following: lettuce > spinach > basil > peppermint > oregano >> thyme. Plants cultivated by conventional method accumulated the largest amounts of nitrates; when integrated method was used, less nitrates were accumulated and when organic method was used, the content of accumulated nitrates was the smallest. At the early stage of vegetative development the plants contained twice as much nitrates as the plants at the ripe vegetative stage. At the juvenile vegetative stage the content of nitrates exceeded the legally permissible content in lettuce, spinach and basil from conventional and integrated gardens. At the ripe vegetative stage the content of nitrates in all the studied plant species did not exceed the legally permissible content of these compounds in leafy vegetables with a short vegetative term.

PL

Celem przeprowadzonych badań było porównanie zawartości azotanów w liściach roślin warzywnych (sałata, szpinak) i zielarskich (bazylia, mięta pieprzowa, lebiodka pospolita zwana również oregano, tymianek) uprawianych w ogrodach przydomowych gospodarstw agroturystycznych, zlokalizowanych na Roztoczu Środkowym. Uzyskane wyniki wykazały, że poziom fitoakumulacji azotanów zależał od gatunku i fizjologicznej fazy rozwoju rośliny oraz metody uprawy. Zawartość azotanów w liściach badanych gatunkach roślin kształtowała się następująco: sałata > szpinak > bazylia > mięta pieprzowa > lebiodka pospolita, zwana oregano >> tymianek. Najwięcej azotanów gromadziły rośliny uprawiane metodą konwencjonalną, mniej metodą integrowaną, a najmniej metodą organiczną. Rośliny we wczesnej fazie wegetatywnej zawierały około dwukrotnie więcej azotanów niż rośliny w dojrzałej fazie wegetatywnej. W juwenilnej fazie wegetatywnej zawartości azotanów przekraczały prawnie dopuszczalne ich zawartości w sałacie, szpinaku i bazylii z ogrodów konwencjonalnych i integrowanych. W dojrzałej fazie wegetatywnej zawartości azotanów we wszystkich badanych gatunkach roślin nie przekroczyły prawnie dopuszczalnych zawartości tych związków w warzywach liściowych o krótkim okresie wegetacji.

3

Influence of packages on nutritional quality of pickled chilled stored cucumbers

Kapusta-Duch J., Leszczyńska T., Borczak B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2016

|

Vol. 23, nr 3

357--371

EN

Due to instability of fresh cucumbers during storage and their seasonal availability, different methods are used to preserve them, of which pickling is one of the most favourable. The aim of this paper was to investigate the effect of package type (bags made from low density polyethylene (PE-LD) and the metalized polyethylene terephthalate (PET met/PE) foil) on selected quality parameters of pickled cucumbers. Vegetables were analysed in 2014 before packaging and after 1, 2, 3, and 4 months of chilled storage in two types of a package. It has been found that the package type used had no statistically significant (p > 0.05) effect on dry matter content, vitamin C content, nitrate and nitrite contents and antioxidant activity of the pickled cold stored cucumbers. The level of total polyphenols was statistically significant (p≤0.05) in pickled cucumbers stored in bags made from the metalized polyethylene terephthalate (PET met/PE) foil.

PL

W związku z nietrwałością przechowalniczą ogórków i ich sezonowością jedną z najkorzystniejszych metod ich utrwalania jest kiszenie. Celem niniejszych badań przeprowadzonych w 2014 r. było zbadanie wpływu rodzaju opakowania (torebki wykonane z folii polietylenowej o małej gęstości (PE-LD) oraz torebki z metalizowanego politereftalanu etylenu (PET met/PE) na wybrane parametry jakościowe ogórków kiszonych. Analizy były wykonywane w warzywach przed zapakowaniem oraz po 1-, 2-, 3i 4-miesięcznym okresie chłodniczego składowania w dwóch rodzajach opakowań. Badania nie wykazały istotnego statystycznie (p > 0,05) wpływu rodzaju użytego opakowania na zawartość witaminy C, azotanów(V), azotanów(III) oraz na aktywność antyoksydacyjną przechowywanych w nich chłodniczo ogórków kiszonych. Istotnie statystycznie (p≤0,05) wyższą zawartością polifenoli ogółem odznaczały się ogórki kiszone przechowywane w woreczkach z folii metalizowanej.

4

Effect of packages on nitrates and nitrites contents in sauerkrauts

Kapusta-Duch J., Leszczyńska T., Borczak B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2016

|

Vol. 23, nr 1

89--99

EN

Nitrites are thought to be ten times more toxic to humans and animals than nitrates. Nitrites are able to form nitrosamines, stable, strongly toxic, mutagenic, teratogenic and carcinogenic compounds. The presented paper investigates the effect of packaging types and length of chilled storage on changes in nitrates and nitrites contents in white and red cabbage sauerkraut. Two types of bags were used for packing the product: one made from low density polyethylene (PE-LD) and the other from the metalized polyethylene terephthalate (PET met/PE). Vegetables were analysed before and after packaging and after 1, 2, 3, and 4 months of chilled storage in two types of packaging. It has been observed in this work that nitrate contents in cold-stored sauerkrauts fluctuated in subsequent four months and the values found were generally significant. A type of packaging did not have a significant effect on the levels of nitrites in the sauerkrauts analyzed.

PL

Azotany(III) są dużo bardziej toksyczne dla zdrowia człowieka niż azotany(V). Związki te są prekursorami N-nitrozozwiązków, które charakteryzują się właściwościami kancerogennymi, mutagennymi i embriotoksycznymi. Celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu rodzaju opakowania (torebki wykonane z folii polietylenowej o małej gęstości (PE-LD) oraz torebki z metalizowanego politereftalanu etylenu (PET met/PE) i czasu chłodniczego składowania na zmiany zawartości azotanów(V) i azotanów(III) w kapuście kiszonej białej i kapuście kiszonej czerwonej. Analizy były wykonywane w warzywach przed zapakowaniem oraz po 1-, 2-, -3 i 4-miesięcznym okresie chłodniczego składowania w dwóch rodzajach opakowań. W toku pracy zaobserwowano na ogół istotne statystycznie zmiany w zawartości azotanów(V). Badania nie wykazały istotnego statystycznie (p > 0,05) wpływu rodzaju użytego opakowania na zawartość azotanów(III) w przechowywanych chłodniczo kiszonkach.

5

Strącanie siarczanów ze ścieków z produkcji azotanu 2-etyloheksylowego przy użyciu cementu glinowo-wapniowego

Salwiczek S., Barbusiński K.

Przemysł Chemiczny

|

2013

|

T. 92, nr 5

693-697

6

Sok z buraka ćwikłowego. Wpływ masy i części korzenia buraka na wyróżniki soku

Czapski J., Gościnna K., Kidoń M., Cegiełka A., Sawicki T.

Przemysł Spożywczy

|

2011

|

T. 65, nr 11

50-52

PL

Celem pracy była ocena zawartości barwników betalainowych, fenoli ogółem, azotanów oraz zdolności przeciwutleniającej soku z buraka ćwikłowego w zależności od masy i części korzenia. Buraki odmiany Wodan podzielono wg ich masy na cztery grupy wielkości, a następnie pokrojono poprzecznie na cztery części. Stwierdzono, że zawartość barwników fioletowych i żółtych oraz azotanów (V) w soku istotnie zależy od wielkości i części korzenia buraka ćwikłowego. Zdolność przeciwutleniająca soku jest istotnie skorelowana z zawartością barwników. Uzyskane wyniki mogą być pomocne w konstruowaniu produktów na bazie buraka ćwikłowego, o różnej proporcji między zawartością barwników i azotanów (V).

EN

The aim of this study was to estimate the content of betalain pigments, phenols, nitrate and antioxidant capacity of beetroot juice depending on the weight and the parts of root. The roots of red beet variety Wodan were divided according to their weight into 4 groups and then cut crosswise into 4 equal pieces. It was found that the content of violet and yellow pigments and nitrates (V) in the juice significantly depended on the size of beetroot roots. The antioxidant capacity of juice is significantly correlated with pigment contents. The results may be helpful in designing beetroot based products, with different proportions between the content of pigments and nitrate (V).

7

Zawartość związków azotowych i fosforanów w wodach powierzchniowych przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia

Kaniuczak J., Augustyn Ł.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

46-59

PL

Związki azotu i fosforu są powszechnie występującymi związkami w wodach powierzchniowych, których ilość waha się w zależności od różnych czynników. Jak wynika z analiz przeprowadzonych w ciągu minionych kilkunastu lat (1997-2010), zawartość azotanów (V), azotanów (III) i fosforanów (V) w wodach powierzchniowych Wisłoki, na wysokości miasta Mielca, wykazywała tendencję malejącą, a azotu organicznego i amoniaku rosnącą. Występowała także zależność pomiędzy zawartością związków azotowych i fosforanów (V), a porą roku i pH wody. Na ogół ich zawartość wzrastała wraz ze zwiększaniem się pH wody, a największe zawartości stwierdzano latem lub jesienią, najniższe zaś wiosną.

EN

Nitrogen and phosphorus compounds are common in surface waters, whose quantity varies depending on various factors. As it comes from studies conducted over the past several years (1997-2010), content of nitrates, nitrites and phosphates in the surface waters of Wisloka, at the height of the town Mielec, showed a downward trend and organic nitrogen and ammonia nitrogen the upward trend. There was a relationship between the content of nitrogen compounds and phosphates and the season and pH of the water. In general, their content increased with increasing of the pH in the water and the greatest contents was found in summer or autumn and the lowest in spring.

8

Influence of Varied Doses and Forms of Microelements and Medium on Nitrate(V) and (III) Content in Lettuce

Michałojć Z.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

571-576

EN

Study carried out in 2005–2007 involving lettuce plants, the influence of varied doses and forms of microelements as well as subsoil types on nitrates(V) and (III) contents was determined. Nitrates were analyzed in fresh material by means of spectrophotometric method using Griess’s reagent. Lower nitrate(V) concentration was found in plants cultivated in peat subsoil after applying basic (M1) rather than double (M2) microelement dose. No significant influence of the form of applied microelements was recorded; instead, considerable effect of their dose on nitrate contents at lettuce leaves was found. The tendency of decreasing the nitrate concentration in plants along with the increase of organic substance content was also recorded.

PL

W badaniach przeprowadzonych w latach 2005–2007 z sałatą okreoelono wpływ zróżnicowanych dawek i form mikroelementów oraz podłoży na zawartość azotanów(V) i (III) w liściach sałaty. Zawartość azotanów oznaczono w świeżej masie roślin metodą spektrofotometryczną z odczynnikiem Griessa. Wykazano w roślinach uprawianych tylko w podłożu torfowym mniejszą zawartooeć azotanów(V) po zastosowaniu podstawowej dawki (M1) mikroelementów niż podwójnej (M2). Stwierdzono brak istotnego wpływu formy zastosowanych mikroelementów, natomiast wykazano istotny wpływ ich dawki na zawartość azotanów(V) w sałacie. Odnotowano tendencję, iż wraz ze wzrostem zawartości substancji organicznej w podłożu obniżała się zawartość azotanów(V) w roślinach.

9

Concentrations of Nitrates(V) in Well Waters in the Rural Areas of Podlasie Province and the Assesment of Inhabitants’ Health Risk

Kiryluk A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

207-218

EN

The dug wells in some rural areas make up still the source of supply in potable water. In the period of 2008–2009, in the area of the Podlaskie province, the investigations of the nitrates(V) concentrations were conducted in waters of 11 rural wells in the catchments of Slina river. The area of investigations is characterized by quite intensive agricultural utilization (diary cattle farms). Investigations showed that the concentration of nitrates(V) follows to the level of 26.40 mg NO3 dm–3 in well waters. Investigations showed that inappropriate location of the well in the premises of the farm, the improper technical parameters of the well and the migration of the nitrogen pollution from agricultural areas were the main reasons of the contamination of well waters by nitrates. The margin of health safety of people using the well water was assessed. In 3 among 11 of studied wells, water qualify was below the safety health margin. The rest of studied wells contained water about the low safety margin.

PL

Kopane wiejskie studnie przydomowe na niektórych obszarach wiejskich stanowią nadal źródło zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną. W latach 2008–2009 przeprowadzono badania stężeń azotanów(V) w wodach 11 studni wiejskich na obszarze woj. podlaskiego w zlewni rzeki OElina. Teren objęty badaniami charakteryzuje się dooeć intensywnym wykorzystaniem rolniczym (intensywne nawożenie, fermy bydła mlecznego). Badania wykazały, że w wodach studziennych następuje koncentracja azotanów(V) do poziomu 26,40 mg NO3 dm–3. Głównymi przyczynami zanieczyszczenia wód studziennych azotanami są: niewłaściwe usytuowanie studni w obrębie zagrody, niewłaściwe parametry techniczne studni oraz migracja związków azotu z obszarów rolniczych. Określono margines bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców korzystających z wód studziennych. Wody z 3 spośród 11 badanych studni wykazują wartość wskaźnika ADI/EDI poniżej marginesu bezpieczeństwa zdrowotnego. Pozostałe badane studnie zawierają wody o małym marginesie bezpieczeństwa.

10

Changes in Contents of Nitrates(V) and Nitrates(III) in Small Radish Packaged and Stored in Modified Atmosphere

Walkowiak-Tomczak D., Biegańska-Marecik R., Radziejewska-Kubzdela E.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 1

129-137

EN

The aim of the study was to analyze changes in contents of nitrates(V) and nitrates(ni) in small radish packaged in modified atmosphere using film with different oxygen permeability (3000 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1 and 200 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1). In the packaging process air atmosphere was applied as well as modified atmosphere with the two following composition: 10 % O2, 10 % CO:, 80 % N: and 20 % O:, 25 % CO2> 55 % N2. Samples were stored for 12 days at 4 C. In fresh small radish nitrate(V) content was 1608 mg o kg-1. During storage of analyzed samples a statistically significant (p < 0.05) increase was observed in the contents of the above-mentioned compounds, irrespective of the applied atmosphere composition and the type of packaging film. The presence of nitrates(III) was detected only after 12 days of storage in small radish packaged in modified atmosphere using film with oxygen permeability of 200 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1. It results from conducted analyses that the application of film with high oxygen permeability in the packaging of small radish, both in case of air atmosphere and atmosphere with the percentage composition of O2/CO2/N2: 10/10/80 and 20/25/55, makes it possible to maintain aerobic conditions inside the packaging and thus prevent the accumulation of nitrates(III).

PL

Celem pracy było zbadanie zmian zawartości azotanów(V) i (III) w rzodkiewce zapakowanej w atmosferze modyfikowanej, z zastosowaniem folii o różnej przepuszczalności tlenu (3000 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1 oraz 200 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1). Do pakowania zastosowano atmosferę powietrza oraz atmosferę modyfikowaną o następującym dwóch wariantach składu: 10 % 02, 10 % CO2, 80 % N2 oraz 20 % O2, 25 % CO2, 55 % N2. Próbki przechowywano przez 12 dni w temperaturze 4 st.C. W świeżej rzodkiewce zawartość azotanów(V) wynosiła 1608 mg o kg-1. W czasie przechowywania badanych próbek, odnotowano istotny statystycznie (p < 0.05) wzrost zawartości azotanów(V), niezależnie od zastosowanego składu atmosfery oraz rodzaju folii opakowaniowej. Obecność azotanów(III) stwierdzono jedynie po 12 dniach przechowywania, w rzodkiewce zapakowanej w atmosferze modyfikowanej przy zastosowaniu folii o przepuszczalności tlenu 200 cm3 o m-2 o 24 h-1 o bar-1. Z przeprowadzonych badań wynika, że zastosowanie do pakowania rzodkiewki folii o dużej przepuszczalności tlenu zarówno przy zapakowaniu jej w atmosferze powietrza, jak i w atmosferze o procentowym udziale O2/CO2/N2: 10/10/80 i 20/25/55 pozwala zachować warunki tlenowe wewnątrz opakowania, a tym samym uniknąć kumulacji azotanów(III).

11

Spatial Variability of Mineral Nitrogen Forms in Some Soils of Pomerania and Cuiavia Region

Piotrowska A., Długosz J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 7

817-825

EN

Results concerning spatial variability of mineral nitrogen forms content in the field scale are both of theoretical and practical significance and could be used to optimization of nitrogen fertilization. The objective of this study was to evaluate and compare the spatial Variability of mineral nitrogen forms (N-NO3- andN-NH4+) in the surface horizon (0-20 cm) of two different arable soils: Alfisols and Phaeozems of the Pomerania and Cuiavia region. For this purpose 50 soil samples were taken from each soil type from sampling sites located in a square sampling grid (10 m x 10 m). The results were evaluated with the use of classic statistical and geostatistical methods. Spatial variability of investigated nitrogen forms was evaluated with use of raster maps drawn after the approximation of source data by kriging method applied with the use of the SURFER 8.0 software. The amount of N-NH4+ was differentiated both within soil types and between them. Concentration of this nitrogen form in Pharoses ranged 10.0-28.4 mg o kg-1 and was lower than in Alfisols, ranging from 15.9 to 37.1 mg N-NH4+ o kg-1. The amount of nitrate nitrogen fluctuated significantly. A higher concentration of this form was noted in Phaeozems (10.6-44.3 mg N-NO3- o kg-1) than in Alfisols (6.2 to 51.8 mg N-NO3- o kg-1). As confirmed by range values the differentiation of the investigated nitrogen forms within the soil type was very high. It corroborated with coefficients of variations (CV%) for N-NH4+ and N-NO3- amounting 28.6 and 31.2 in Phaeozems and 22.0 and 48.9 in Alfisols.

PL

Wyniki badań dotyczących zmienności przestrzennej zawartości mineralnych form azotu w skali pola uprawnego mogą mieć znaczenie zarówno poznawcze, jak i praktyczne i mogą być wykorzytane do optymalizacji nawożenia roślin azotem. Celem badań było rozpoznanie i porównanie zmienności przestrzennej zawartości mineralnych form azotu (N-NO3- oraz N-NH4+) w poziomie powierzchniowym dwóch odmiennych typów gleb uprawnych obszaru Pomorza i Kujaw, a mianowicie gleba płowa oraz czarna ziemia. W rym celu z każdego typu gleby pobrano 50 próbek z punktów zlokalizowanych w sztywnej siatce kwadratów o boku 10 m. Otrzymane wyniki opracowano metodami statystycznymi i geostatystycznymi. Zmienność przestrzenną badanych form azotu określono na podstawie map rastrowych wykreślonych po aproksymacji danych źródłowych metodą krigingu. Zawartość N-NH4+ byta zróżnicowana zarówno w badanych typach gleb, jak i pomiędzy nimi. Zawartość tej formy azotu w czarnej ziemi mieściła się w zakresie 10.0-28.4 mg o kg-1 i była mniejsza niż w glebie płowej, która zawierała od 15.9 do 37.1 mg N-NH4+ o kg-1. Odmiennie kształtowała się natomiast zawartość formy azotanowej, której większe ilości stwierdzono w czarnej ziemi (10.6-44.3 mg N-NO3- o kg-1) niż w glebie płowej, która zawierała od 6.8 do 51.8 mg N-NO3- o kg-1. Jak wynika z przedstawionych zakresów, zróżnicowanie zawartości badanych form azotu w obrębie typu gleby było również bardzo duże. Potwierdzają to obliczone współczynniki zmienności (CV%) dla N-NH4+ i N-NO3- wynoszące odpowiednio: 28.6 i 31.2 w czarnej ziemi oraz 22.0 i 48.9 w glebie płowej.

12

Influence of Municipal Sewage Sludge on Concentration of Nitrates(V) in Soil

Omilian M., Sienkiewicz S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 6

652-656

EN

In a four-year, microplot experiment ( 1m2) carried out on anthropogenic soil, the influence of sewage application on concentration of nitrates in soil was investigated. Municipal sewage sludge at the doses of O, 70, 140, 210 and 280 Mg o ha-1 of fresh weight was introduced to soil in autumn 2004, after which grass mix was sown. The waste used in the research originated from the wastewater treatment plant in Olsztyn. In 2005-2008, soil for chemical analysis was sampled four times during each growing season (April, July, September and November). The content of nitrates in fresh soil matter was determined by colorimetric method with phenoldisulphonic acid. Each year, nitrates in soil increased proportionally to a sewage sludge dose. Thus, the application of the highest dose, ie 280 Mg o ha-1, raised the average N-NOs content in soil nearly two-fold higher than determined in the control soil. The highest accumulation of the mineral form of nitrogen was found in soil sampled in July, which could have been connected with a more intensive transformation of N compounds introduced to soil with sewage sludge. The determined values of N-NO3 in soil fluctuated throughout the experiment, with the highest content of nitrates found in 2005, while in 2006 and 2007 the mean N-NO3 concentrations were similar. In 2008, an insignificant increase of this nutrient in soil was determined.

PL

W czteroletnim doświadczeniu mikropoletkowym ( 1m2) prowadzonym na glebie antropogennej badano wpływ dawki osadu ściekowego na zmiany koncentracji azotu azotanowego(V) w glebie. Komunalny osad ściekowy zastosowano jednorazowo jesienią 2004 r. w dawkach: 0, 70, 140, 210 i 280 Mg o ha-1 świeżej masy. Następnie wysiano mieszankę traw gazonowych. Osad ściekowy wykorzystany w badaniach pochodził z miejskiej oczyszczalni ścieków w Olsztynie. W latach 2005-2008 glebę do analiz chemicznych pobierano czterokrotnie w każdym okresie wegetacyjnym (IV, VII, IX i Xl). Zawartość azotanów(V) w świeżej masie gleby oznaczono metodą kolorymetryczną z wykorzystaniem kwasu fenolodisulfonowego. Zawartość azotanów(V) w glebie zwiększała się w każdym roku proporcjonalnie wraz z dawką osadu. W wyniku zastosowania 280 Mg o ha-1 odpadu średnia zawartość N-NO3 była ponad dwukrotnie większa niż w glebie obiektu kontrolnego. Największa koncentracja tej formy azotu mineralnego występowała w glebie pobieranej w lipcu, co mogło być spowodowane intensywnymi przemianami związków N dostarczonych w osadzie (mineralizacja i nitryfikacja). Nagromadzenie N-NO3 w glebie zmieniało się w kolejnych latach - najwięcej było w 2005 r., natomiast w latach 2006 i 2007 średnie zawartości N-NO3 kształtowały się na zbliżonym poziomie. W 2008 r. stwierdzono nieznaczny wzrost koncentracji tego składnika w doświadczalnej glebie.

13

Effect of Foliar Nitrogen and Magnesium Fertilization on the Total, Protein Nitrogen and Nitrates(V) Content in Potato Tubers

Ciećko Z., Żołnowski A., Mierzejewska A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

Vol. 17, nr 6

593-600

EN

The paper's aim has been to clarify the effect of foliar fertilization with nitrogen and magnesium on the content of total and protein nitrogen in tubers of medium-early potato cv. Zebra. The experiment was conducted in three series; in the first series, in which potatoes were fertilized only with nitrogen in the total dose of 80 kg N o ha-1, the contribution of foliar treatment steadily increased (O, 10, 20, 30, 40 and 50 %) at the expense of soil fertilization (80, 72, 64, 48 and 40 kg N o ha-1); in the other two series included additional magnesium fertilization. In the second series, magnesium at a rate of 7.5 kg Mg o ha-1 was sprayed over potato leaves; in the third series, 15 kg Mg o ha-1 was introduced to soil. The highest average content of total and protein nitrogen was determined in potato tubers which had received exclusive nitrogen fertilization, both as foliar sprays and to soil, whereas in the variants including addition of magnesium, a slight decrease in amounts of both nitrogen forms occurred. The highest increase in the total and protein nitrogen content in potato tubers was obtained at the 10 % contribution of foliar nitrogen application. Magnesium nutrition, either as foliar or soil treatments, did not have any significant influence on the content of total and protein nitrogen in tubers. Increasing share of foliar nitrogen fertilization led to a decreased content of nitrates(V) in potato tubers tested after harvest. A similar effect appeared under the influence of additional foliar application of magnesium, whereas the same nutrient added to soil produced a reverse effect. Magnesium sprayed over leaves tended to lower the concentration of nitrates in potato tubers. When introduced to soil, it raised the content of nitrates(V) in potato tubers.

PL

Pracę poświęcono wyjaśnieniu oddziaływania dolistnego nawożenia azotem i magnezem na zawartość azotu ogólnego i białkowego w bulwach ziemniaka średnio-wczesnego odmiany Zebra. Doświadczenie przeprowadzono z uwzględnieniem 3 serii: w pierwszej stosowano tylko nawożenie azotem - 80 kg N o ha-1, gdzie systematycznie zwiększał się udział nawożenia dolistnego (0. 10 %, 20 %, 30 %, 40 %, 50 %) kosztem doglebowego (80, 72, 64, 56, 48 i 40 kg N o ha-1), a w dwóch następnych seriach uwzględniono dodatkowo nawożenie magnezem. W drugiej serii magnez stosowano dolistnie w ilości 7,5 kg Mg o ha-1, a w trzeciej doglebowo w dawce 15 kg Mg o ha-1. Największą średnią, zawartość azotu ogólnego i białkowego stwierdzono w bulwach nawożonych samym azotem - dolistnie i doglebowo, a w wariantach z dodatkiem magnezu nastąpił nieznaczny spadek koncentracji obu tych form azotu. Większy wzrost zawartości N-ogólnego i N-bialkowego w bulwach ziemniaka uzyskano przy 10 % udziale nawożenia dolistnego azotem. Nawożenie magnezem zastosowane dolistnie jak i doglebowo, nie miało znaczącego wpływu na zawartość N-ogólnego i N-białkowego w bulwach ziemniaka. Zwiększający się udział dolistnego nawożenia azotem spowodował zmniejszenie zawartości azotanów(V) w bulwach ziemniaka po zbiorze bulw. Podobny efekt uzyskano podczas dodatkowej dolistnej aplikacji magnezu, natomiast składnik ten zastosowany doglebowo działał odwrotnie. Zawartość azotanów(V) w bulwach uległa znacznemu wzrostowi w okresie przechowywania. Magnez stosowany dolistnie przeważnie zmniejszał, a wprowadzany doglebowo zwiększał zawartość azotanów(V) w bulwach.

14

Effect of Sulphur Fertilization on Yielding and Total Content of Nitrogen, Nitrates (V) and Sulphur in White Mustard

Filipek-Mazur B., Gryzełko M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 5/6

549-554

EN

In 2-year pot experiments the direct and consequent effect of sulphur contained in the new fertilizer: ammonium nitrate sulphate designed for manufacturing, on yielding and the contents of nitrogen and sulphur in white mustard were analyzed. Effectiveness of the new fertilizer was compared with ammonium sulphate and NPK fertilization without sulphur. Two doses of sulphur fertilizers were applied in the lst year of the experiment, while in the 2nd its consequent effect was researched at the identical NPK treatment. Mustard was harvested at flowering stage. In the lst year of the experiment increase in mustard yields depended on NPK fertilization without any significant sulphur effect. In the second year the conseąuent effect of sulphur led to an increase in yields by between 10 and 27 % and the greatest was registered in treatments where the new fertilizer was used. Sulphur fertilization nad no significant effect on nitrogen content or the degree of this element utilization from fertilizers. In comparison with NPK treatment application of fertilizers containing sulphur caused a con-siderable increase in sulphur content in mustard. Fertilization with sulphur caused an increase in nitrate(V) content in mustard shoots in the lst year of the experiment, particularly in treatments where a double dose of this element was used. In the 2nd year of the experiment at absolutely higher N-NO3 content a decline in the level of this nitrogen form was detected in plants under which sulphur was applied. The share of N-NO3 in total nitrogen content in mustard ranged between 1.73 and 7.46 % in the lst year of the experiment, whereas it was higher in the second year and ranged from 6.14 to 11.45 %.

PL

W 2-letnim doświadczeniu wazonowym badano bezpośredni i następczy wpływ siarki zawartej w projektowanym do produkcji nowym nawozie saletrosiarczanie amonu na plonowanie oraz zawartość azotu i siarki w gorczycy białej. Efektywność nowego nawozu porównywano z siarczanem amonu i nawożeniem NPK bez siarki. Nawożenie siarką w dwóch dawkach stosowano w I roku doświadczenia, a w II roku badano następcze jej działanie przy jednakowym nawożeniu NPK. Gorczycę zbierano w fazie kwitnienia. W I roku doświadczenia zwiększenie plonów gorczycy zależało od nawożenia NPK, bez znaczącego wpływu siarki. W drugim roku następcze działanie siarki spowodowało wzrost plonów o 10 do 27 %, największy w obiektach z nowym nawozem. Nawożenie siarką nie miało znacznego wpływu na zawartość azotu w gorczycy i stopień wykorzystania tego składnika z nawozów. W porównaniu z obiektem NPK stosowanie nawozów zawierających siarkę spowodowało znaczne zwiększenie zawartości siarki w gorczycy. Nawożenie siarką powodowało w I roku doświadczenia wzrost zawartości azotanów(V) w częściach nadziemnych gorczycy, zwłaszcza w obiektach z podwójną dawką tego pierwiastka. W II roku badań, przy bezwzględnie większej zawartości N-NO3, stwierdzono obniżenie poziomu tej formy azotu w roślinach, pod które stosowano siarkę. Udział N-NO3 w całkowitej zawartości azotu w gorczycy mieścił się w zakresie od 1,73 do 7,46 % w l roku doświadczenia, a w II roku był większy i wynosił 6,14-11,45 %.

15

Content of Nitrates(V) in Potato Tubers in Conditions of Application of New Generation Insecticides

Gugała M., Zarzecka K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 8

927-931

EN

Studies were carried out on the basis of a field experiment set upon the soil of the rye very good complex. The experiment was designed as randomized sub-blocks with three replications. Experimental factors included three cultivars of edible potato - Wiking, Mors, Żagiel, and six Colorado potato beetle control methods using the following insecticides: Actara 25 WG at the rate of 80 g/ha, Regent 200 SC at the rate of 0.1 dm3/ha, Calypso 480 SC at three rates: 0.05, 0.075 and 0.1 dm/ha, and a control object without chemical protection. Nitrates(V) content in potato tubers was determined with ion-selective nitrate electrode and silver-sliver chloride reference electrode. The content nitrates(V) depended on the cultivars and weather conditions throughout the growing season. Tubers of Mors cultivar had the highest nitrates(V) content - on average 168.2 mg/kg.

PL

Badania przeprowadzono na podstawie doświadczenia polowego założonego na glebie kompleksu żytniego bardzo dobrego. Doświadczenie założono metodą losowanych podbloków w trzech powtórzeniach. Czynnikami eksperymentu były trzy odmiany ziemniaka jadalnego (Wiking, Mors, Żagiel), sześć sposobów zwalczania stonki ziemniaczanej z udziałem insektycydów (Actara 25 WG w dawce 80 g/ha, Regent 200 SC w dawce 0,1 dm3/ha, Calypso 480 SC w dawkach 0,05; 0,075 i 0,l dm3/ha) i obiekt kontrolny bez ochrony chemicznej. Zawartość azotanów(V) w bulwach ziemniaka oznaczono za pomocą jonoselektywnej elektrody azotanowej oraz chlorosrebrowej elektrody odniesienia. Zawartość azotanów(V) zależała od uprawianych odmian i warunków pogodowych w okresie wegetacji. Bulwy odmiany Mors cechowały się największą zawartością azotanów(V) - średnio 168,2 mg/kg.

16

Właściwości sorpcyjne i katalityczne układów Pd-Ag/nośnik w redukcji azotanów(V) w wodzie

Witońska I., Frajtak M., Krawczyk N., Królak A., Karski S.

Przemysł Chemiczny

|

2008

|

T. 87, nr 9

941-946

17

Estimate of possibilities removal of selected nitrogen forms from infiltration water and optimization of reversed osmosis system

Piekutin J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

Vol. 15, nr 10

1143-1151

EN

Growing deficit of underground and surface waters in Poland draws attention to the issue of searching new sources of water collecting. In the article the research was carried out over the possibility of using reversed osmosis (RO) for adaptation of infiltration water, a mixture of underground and surface waters. In the research process, water after coastal infiltration, taken from a well situated by an infiltration basin, was used. The research cycle was divided into tour periods: May-June, September-October, November-December, February-March. It is related to observed changes of value parameters of infiltration water.

PL

Podjęto próbę określenia optymalnych parametrów technologicznych procesu odwróconej osmozy (RO) z uwzględnieniem efektywności usuwania wybranych zanieczyszczeń. Dokonano również, na podstawie modelu matematycznego, oceny przyczyn zmniejszania się strumienia permeatu w RO. Badania prowadzono w 3 etapach różniących się pod względem przyjętych parametrów technologicznych, jak również rodzajów zastosowanych próbek wody infiltracyjnej i modelowej. Niezależnie od zastosowanego układu technologicznego, w celu ustalenia dawki związków azotu oraz zmian jakim podlegają w procesie odwróconej osmozy oznaczano: stężenie azot amonowy, azotanów(V), azotanów(III), TKN metodą Kjeldahla oraz przewod-ność elektrolityczną (EC). W prowadzonych badaniach proces odwróconej osmozy (RO) przebiegał w układzie ciągłym z częściową recyr-kulacją koncentratu na asymetrycznej membranie kompozytowej z poliamidu aromatycznego o spiralnej kon-strukcji modułu membranowego. Efektywność procesu odwróconej osmozy określano przez wyznaczenie zależ-ności objętościowego strumienia permeatu od czasu, przy ciśnieniu 1,1 MPa dla wody redestylowanej, modelowej oraz dla wody infiltracyjnej bez wzbogacania i ze wzbogaceniem związkami azotu, a także przez wyznaczenie współczynnika retencji oznaczanych związków azotu.

18

Ocena dziennego pobrania azotanów z wyrobami mięsnymi i wodą pitną

Dżugan M., Pasternakiewicz A.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

129--132

PL

Przetwory mięsne i woda należą, oprócz owoców i warzyw, do głównych źródeł azotanów(V) i azotanów(HI) [azotynów] w codziennej diecie. Obecność tych związków w żywności jest niebezpieczna dla zdrowia, szczególnie niemowląt, dlatego ich dzienne pobranie jest limitowane. Określono poziom azotanów(V) w popularnych wędlinach obecnych na rynku lokalnym oraz wodach pitnych - wodociągowych i studziennych. W badanych wędlinach stwierdzono występowanie azotanów (V) na poziomie 18÷64 mg/100 g. Zawartość azotanów(III) wynosiła 0÷2,5 mg/100 g. Wody pitne zawierały 1,3÷44 mg/dm3 azotanów(V) i śladowe ilości azotanów(III). W przypadku przeciętnego dziennego spożycia wędlin i wody pitnej, przy maksymalnym skażeniu tych produktów azotanami, do organizmu jest dostarczane odpowiednio 27,6 i 25% dopuszczalnego dziennego pobrania. Analogicznie maksymalne pobranie azotanów(III) wynosi 26,7 i 1% odpowiednio z wędlinami i wodą. Analizowane produkty, będące źródłem azotanów(V) i azotanów(III) w diecie, nie stanowią zdrowotnego zagrożenia w przypadku przeciętnego skażenia tymi substancjami.

EN

Meat products and water together with fruits and vegetables belong to main sources of nitratcs(V) and nitrated(III) in everyday diet. The presence of these contaminations in food is dangerous for health, especially for infants, therefore their daily intake is limned. The level of nitrates(V) was determined in popular cold meats present at the local market and in drinking water - from water mains and wells. It was found that nitrates(V) level in tested cold meats was from 18 to 64 mg/100g. Nitrates(III) concentration was from 0 to 2.5 mg/l00g. Drinking waters contained from IJ to 44 mg /dm3 of nitrates(V) and traces of nitrates(III). In the case of daily average consumption of meat products and drinking water and the maximum contamination of these products by nitrates(V). it may be estimated that human organism receives 28 and 25% of acceptable daily intake, respectively. Similarly. nitrates(III) intake with those products would be 27 and 1% with cold meats and water, respectively. Analysed products, which are the source of nitrates(V) in diet, pose no health threat as far as average concentration of discussed compound is concerned.

19

Quality of well waters of the Narew National Park

Szczykowska J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

405-412

EN

The main aim of this work was to determine the quality of waters, especially to analyse the biogenic compounds, from chosen wells situated in the area of the Narew National Park. Such wells are mostly used for domestic animal watering, crop irrigation and as a secondary source of drinking water, particularly at the time of water pipe failure. Moreover, water from those wells is very often used to consumers' aims. Increasing price of water from water pipes and trust in water quality from the own wells are the most important reasons for using water from those wells. In respect of the nitrates(V) containment, 71% of the examined water samples has overrun the permissible level of 50 mg NO3- dm-3, 61% reached warning level, and finally, only 29% of the water samples met the conditions. The results of the research show that water from the wells as a source of drinking water in a side of acceptable standard of contents of nitrite(III), nitrates(V), manganese, a high concentration of phosphates and colour is not appropriate for people. It is caused by essential lack of sewage system, unreasonable organic fertilizers management and disastrous technical and sanitary condition of wells.

PL

Wraz z rozwojem sieci wodociągów wiejskich wyraźnie zmalało znaczenie indywidualnych studni kopanych jako podstawowego źródła zaopatrzenia w wodę. W związku z tym przestały one podlegać jakiejkolwiek kontroli jakości wody. Najczęściej studnie takie są wykorzystywane jako źródło wody do pojenia zwierząt, nawadniania upraw oraz jako rezerwowe źródło wody pitnej, zwłaszcza podczas awarii wodociągu. Jednak użytkownicy tych studni często wykorzystują ujmowane wody takie do celów konsumpcyjnych. Najważniejszymi argumentami są rosnące ceny wody wodociągowej oraz zaufanie do jakości wody z własnej studni. Głównym celem podjętych badań jest ocena jakości wód pochodzących z wybranych studni kopanych w pięciu miejscowościach położonych na terenie Narwiańskiego Parku Narodowego, ze szczególnym uwzględnieniem zawartości substancji biogennych. W 71% przebadanych próbek zawartość azotanów(V) przekroczyła dopuszczalną wartość 50 mg NO3 -dm-3, w 61% próbek osiągnęła wartości alarmujące, a 29% spełniało wymagania. Przyczyn takiej sytuacji należy upatrywać w braku sieci kanalizacyjnej oraz niewłaściwym gromadzeniu i przechowywaniu nawozów naturalnych w obrębie zagrody. Uzyskane wyniki dyskwalifikują badane studnie jako źródło wody pitnej, ze względu na znaczne przekroczenia dopuszczalnych zawartości azotanów(III), azotanów(V), manganu, stężenia TKN i fosforanów oraz barwy.

20

Określanie stopnia zanieczyszczenia warzyw uprawianych na terenie ogrodów działkowych Strzelec Opolskich

Wacławek W., Jagiełło A., Bożym M., Bratek A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 8-9

941-951

PL

Zbadano zanieczyszczenia chemiczne warzyw pochodzących z ogrodów działkowych zlokalizowanych w Strzelcach Opolskich. Celem pracy było określenie jakości zdrowotnej warzyw na podstawie badania zawartości azotanów(III) i azotanów(V) oraz metali ciężkich. Wzięto pod uwagę wpływ emisji zanieczyszczeń pochodzących z pobliskich zakładów przemysłowych (głównie Cementownia Strzelce Opolskie), jak również wpływ emisji zanieczyszczeń pochodzących z tras komunikacyjnych (zwłaszcza trasy E-40). Określono także zmiany w składzie warzyw zachodzące w okresie wegetacyjnym oraz w różnych częściach roślin.Wyniki analiz porównano z wynikami analiz gleby oraz obowiązującymi w Polsce normami.

EN

Problems of chemical pollution of vegetables were researched. Vegetable came from allotment gardens located in Strzelce Opolskie (Opole province). The aim of this study was researching wholesome quality of vegetables on the grounds of nitrite, nitrate and heavy metal contents in plants, which have been grown in the allotment gardens. Contaminating emission, which was taken into consideration, originated from industrial plants (mostly from Cement Plant "Strzelce Opolskie"). Pollution comming from traffic routes was also taken into account (most of all from the fast road: E-40). Variations of contaminant concentrations during vegetation of vegetables and in different parts of plants were analysed. The results of analysis were compared with soil analysis data and with the appriopriate Polish Standards.