Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Hedonizm w łódzkiej architekturze od XIX do XXI wieku

Olenderek Joanna, Olenderek Maciej

Środowisko Mieszkaniowe

|

2020

|

nr 32

34--49

PL

Autorzy artykułu pragną zaprezentować współczesne realizacje architektoniczne z regionu aglomeracji łódzkiej, które zostały wykreowane zgodnie z doktryną etyczną wg której przyjemność, rozkosz, unikanie przykrości stanowi najważniejsze dobro, cel życia i motyw postępowania. Analizowane obiekty były zaprojektowane w dwóch pierwszych dekadach aktualnego stulecia. Ocenie poddano obiekty kubaturowe, jak i ukształtowane hedonistycznie miejskie przestrzenie publiczne. Analizowano dokumentację budowalną oraz krytyczne wypowiedzi użytkowników. Celem podjętej analizy jest ocena zjawiska polegającego na poszukiwaniu powrotu do dziewiętnastowiecznego charakteru zabudowy Łodzi i okolic odbieranego jako hedonistyczny wobec krytycznego stosunku do architektury neomeodernistycznej. Jest to aktualnie temat powszechnej debaty społeczeństwa łódzkiego w odniesieniu do programu rewitalizacji przestrzeni miejskiej.

EN

The authors of the article would like to present contemporary architectural implementations from the Łódź agglomeration region, which were created in accordance with the ethical doctrine - pleasure and avoidance of unpleasantness are the most important values, purpose of life and motive of conduct. The analyzed objects were designed in the first two decades of the current century. Cubature objects as well as hedonistically shaped urban public spaces were evaluated. Construction documentation and critical user input were analyzed. The aim of the analysis is to assess the phenomenon of searching for a return to the nineteenth-century character of Łódź›s buildings and the surrounding area perceived as hedonistic as opposed to critical attitude towards neomodernist architecture. This is currently the topic of widespread debate of the Łódź society in relation to the Urban Space Restoration program.

2

Avant-garde and contemporary architecture

Kozłowski Tomasz

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 43

55--70

EN

The text attempts to present contemporary architecture with its commercial connotations against the background of the aspirations of the early 20th century avant-garde artists. After years of modernist order, the shapes of architecture have exploded anew and those forgotten for years or known only from drawings have become important again. However, the perception of architecture and its social overtone have changed. The commercial and advertising value of art is nowadays the most important. The artists’ thought of the past can be perceived today as continuity of architecture, although similar, it is already different.

PL

W tekście starano się przedstawić współczesną architekturą z jej komercyjnymi konotacjami na tle dążeń twórców awangardy początków XX wieku. Kształty architektury po latach modernistycznego uporządkowania wybuchły na nowo i te przez lata zapomniane lub znane tylko z rysunków, znowu stały się ważne. Zmieniło się jednak postrzeganie architektury i jej społeczny wydźwięk. Komercyjna i reklamowa wartość sztuki jest współcześnie najważniejsza. Myśl twórców sprzed lat, może być odbierana współcześnie jednak jako ciągłość architektury, choć podobna jest już inna.

3

Avant-garde architecture and art of the 1920s-1930s in Ukraine and European modernism: interpenetration methods

Smolenska Svitlana

Architectus

|

2019

|

Nr 3 (59)

11--18

EN

The 1920s and 1930s were the period of unprecedented flowering of Ukrainian art and architecture. The Soviet avant-garde in Ukraine gained world recognition then. It developed in line with European modernism. In what ways did the intermingling of Western and Ukrainian culture take place in those years? The most important methods of interaction between the European and Ukrainian avant-garde are presented in the article: wide coverage of European achievements in the All-Union (USSR) and Ukrainian press; free access of Ukrainian architects and artists to foreign professional periodicals; participation of Ukrainian and European artists and architects in international exhibitions and competitions; direct involvement of renowned foreign architects in the work on projects on the territory of Ukraine. The main statements of the article are based on the analysis of publications in the avant-garde press of the 1920s-1930s, as well as on authentic materials from several Ukrainian archives.

PL

Lata 20. i 30. XX w. były okresem niezwykłego rozkwitu sztuki i architektury ukraińskiej. Sowiecka awangarda na Ukrainie zyskała światowe uznanie. Rozwijała się razem z europejskim modernizmem. W jaki sposób przeplatały się kultura zachodnia i ukraińska w owych latach? W artykule przedstawiono najważniejsze metody interakcji między awangardą europejską i ukraińską: szerokie ujęcie osiągnięć w ZSSR i prasie ukraińskiej, wolny dostęp architektów i artystów ukraińskich do profesjonalnych czasopism zagranicznych, udział ukraińskich i europejskich artystów i architektów w międzynarodowych wystawach i konkursach, bezpośrednie zaangażowanie znanych zagranicznych architektów w prace nad projektami na terytorium Ukrainy. Główne twierdzenia w artykule są oparte zarówno na analizie publikacji w prasie z lat 1920-1930, jak i na autentycznych materiałach z kilku ukraińskich archiwów.

4

Sztuka zakłóceń: awangarda transformatywna i idekompozycja publicznej przestrzeni symboli

Wołek M.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 123

585--595

PL

Artykuł przedstawia koncepcję sztuki transformatywnej, której przedmiotem i artystycznym tworzywem staje się komunikacyjna struktura przestrzeni publicznej. Dla artystów transformatywnych problem stanowi istnienie uprzywilejowanego przekazu – przekazu, który tłumi inne przekazy oraz sprawia, że to, co Inne oficjalnej, uśrednionej opinii musi wydawać się dziwaczne, niewygodne, czy wstydliwe. Transformatywiści, operując w ramach podziału ról komunikacyjnych pojmują swoją sztukę jako nagłaśnianie mniejszości. Przekazywanie tuby zagłuszonym. Artystyczne projekty, mieszczące się w kategorii transformatywnych, posiadają trzy cechy istotne: po pierwsze – diagnozują stan pewnej grupy upośledzonej pod względem reprezentacji w przekazie społecznym, po drugie – sprawiają, że dana grupa staje się widoczna w przestrzeni publicznej, po trzecie – projektują sytuacje komunikacyjne oraz dekomponują i zakłócają artykulacje hegemoniczne, a dzięki temu, choćby chwilowo reorganizują semiotyczne praktyki władzy.

EN

This article presents the concept of transformative art, a genre whose subject matter and very artistic fabric challenges the communication structure within public spaces. The existence of privilege officially bestowed upon certain communication structures creates a dilemma for transformative artists. This officially sanctioned privilege muzzles competing ideas and creates the impression amongst the general public that other, alternative ideas are strange, awkward and embarrassing. Transformative artists, dealing within the division of communicative roles, see their art as the voice of minorities, whose suppressed message they convey. Artistic projects within the category of transformative art possess three vital features: firstly, they diagnose the state of minority groups whose social communications are underprivileged. Secondly, they make this group noticeable in the public sphere and thirdly, they create situations in which, at least for a time, they deconstruct, interfere with and reorganize the semiotic practices of the hegemonic power.

5

Czy beton architektoniczny potrzebuje definicji?

Kozłowski T.

Pretekst

|

2018

|

Nr 8

78--86

PL

Beton jawi się współcześnie jako tworzywo dające swobodę kształtowania elementów i obiektów. Słowa te mogą brzmieć jak oczywistość, jednak pojawia się w architekturze od modernizmu jeszcze coś nowego – Beton Architektoniczny. Ta coraz popularniejsza nazwa może stać się pretekstem do kolejnych rozważań o tym zwykłym materiale. Co najważniejsze Beton Architektoniczny jawi się współcześnie jako obiekt zainteresowani nie tylko profesjonalistów. Uznanie tego pospolitego materiału za wyjątkowy nie jest nowym odkryciem. Nowością staje się odkrywanie jego piękna i emancypacja z materiału konstrukcyjnego na rzecz do ozdoby. Współcześni twórcy przyzwyczajają nas do nowego spojrzenia na ten materiał. Różnorodność form i niemożliwość jednoznacznego usystematyzowania predestynuje do wysnucia tezy o pojawieniu się trudnego do niepodważalny nazwania nowego trendu – Architektury Betonowej. Trzeba podkreślić, że jest ona oderwanej od wszelkich stylów budowania i tworzy swój własny język artystyczny.

EN

Nowadays concrete appears as a material that gives the freedom to shape elements and objects. These words may sound like the obviousness, but there has appeared something new in architecture since modernism – Architectural Concrete. This more and more popular name can become a pretext for further reflections on this common material. Most importantly, Architectural Concrete presents itself as an object of interest not only to professionals. Recognizing this common material as unique is not a new discovery. The novelty consists in discovering its beauty and emancipation from the structural material to the ornament. Contemporary creators accustom us to the new perception of this material. The variety of forms and the impossibility of unambiguous systematization predispose to formulate the thesis of the emergence of a new, difficult to name, trend – Concrete Architecture. It must be stressed that it is detached from all styles of building and creates its own artistic language.

6

Czy domy muszą być już zawsze krzywe?

Kozłowski T.

Pretekst

|

2017

|

Nr 7

79--84

PL

W rozdziale starano się przedstawić przyczynę zainteresowania współczesnego widza sztuką – architekturą awangardową. Dla twórców taka sytuacja musi być szalenie stresująca. Tworzenie „nowego” wiązało się zawsze z brakiem zrozumienia ze strony masowego odbiorcy. Dziś architektura linii krzywych zrywająca z geometrią euklidesową i kątem prostym staje się powszechnością. Cała twórczość odrywa się radykalnie od zapamiętanych przyzwyczajeń. Kanony w sztuce i modularność w architekturze stają się przeżytkami. Pogoń za nowością doprowadziła do upadku ruchów awangardowych i stworzenia kategorii „ikony” architektonicznej niezwiązanej z jakimś stylem czy funkcją. „Kanonami współczesności” mogą być te budynki, które uzyskały stosowny status. Czynią to nie przez zastosowany materiał, jak bywało wcześniej z projektami Le Corbusiera (i beton), lecz niespotykany wcześniej (może niemożliwy do wyobrażenia) kształt. Coophimmelblau tworzy Pavilion 21 MINI Opera Space, bo chyba nie buduje, nadając mu ostry, kłujący kształt. Takie też stają się współczesne domy, trudne do narysowania i do opisania, lecz łatwe do zapamiętania. Niestety także coraz łatwiejsze do zaakceptowania przez użytkownika i postronnego obserwatora, którzy znudzili się już prostotą i zwyczajnością.

EN

An attempt has been made to present the reason for the contemporary audience’s interest in art – avant-garde architecture. Such a situation must be extremely stressful for the creators. Creating the “new” had always been associated with a lack of understanding on the part of a mass audience. Today, the architecture of curved lines, breaking with Euclidean geometry and right angle, is becoming commonplace. The whole creative work is getting radically detached from memorised habits. Canons in art and modularity in architecture are becoming obsolete. The pursuit of novelty has led to the demise of avant-garde movements and the creation of the category of “icon” of architecture unrelated to some style or function. The buildings that have earned the appropriate status can be the “canons of contemporary times”. They do not do it by the applied material as it used to be in the case of Le Corbusier’s designs (and concrete), but by the unprecedented (perhaps unimaginable) shape. Coop Himmelblau creates rather than builds Pavilion 21 MINI Opera Space, giving it a sharp, tapering shape. And so are the contemporary houses, difficult to draw and describe, but easy to remember. Unfortunately, they are also becoming more and more acceptable for the user and an outside observer who have already got bored with the simplicity and ordinariness.

7

Archetyp w architekturze

Kozłowski T.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

101--111

PL

Starano się przedstawić „ciągłość” jaka, mino zaprzeczeń twórców jest nieodzowna do tworzenia nowości. Kolejne nurty i style (dziś mody) w architekturze starają się zaprzeczać ideom i formom poprzednikom. Sztuka awangardowa odżegnuje się od jakiejkolwiek kontynuacji. Oryginał już w świecie współczesnym, a w ponowoczesności szczególnie, nie istnieje. Świat jest napełnieni kształtami, kolorami i obrazami przeszłości i nie jest w stanie się z tego wyzwolić. Artystom towarzyszy złudne wrażenie o ich genialności i oryginalności. Patrząc na budowane dziś budynki, możemy dostrzec niezbudowaną architekturę z początku XX wieku. Nie jest to bynajmniej zarzut co do braku oryginalności, ale stwierdzenie smutnego faktu o nie moż- ności tworzenia nowości całkowitej. Może poprzednikom bez dostępu do internetu i Światowej Biblioteki Wyobraźni było łatwiej.

EN

An attempt has been made to present “continuity” which, despite artists’ denials, is a prerequisite for the creation of novelty. Subsequent movements and styles (trends today) in architecture have tried to deny the ideas and forms of their predecessors. Avant-garde art distances itself from any continuation. The original does not exist even in the modern world, let alone in post-modernity. The world is filled with shapes, colours and images of the past, unable to liberate itself from it. The artists are left with a false impression of their genius and originality. Looking at the buildings built today, one can discern the unbuilt architecture of the early twentieth century. This is by no means the accusation of lack of originality, but rather the realisation of a harsh fact that it is impossible to create complete novelty. It might have been easier for our predecessors without access to the Internet and the World Library of Imagination.

8

Awangarda – od dynamiki ruchu do nowej narracji przestrzeni miejskiej

Kwiatkowski J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 3

5--22

PL

Czasy awangardy lat 20. XX wieku przyniosły radykalne przewartościowania w dziedzinie sztuk wizualnych. Odrzucono dotychczasowe doświadczenia akademików, zerwano z perspektywą liniową. Wkrótce również odrzucono apoteozę dynamiki wielkiego miasta, stawiając w jej miejsce kult nowego człowieka, a konkretnie człowieka jako zbiorowości, czyli społeczeństwa zmiany. Miejsce dawnej grawitacji wypływającej z hierarchii przestrzeni miejskiej dającej spójność sceny, czyli kontekst zajął samodzielny przedmiot. Na jego bazie rozpoczęły się nowe poszukiwania postkubistycznej syntezy. Nie przekroczono jednak – jak się okazało aż do dnia dzisiejszego – granicy bezprzedmiotowości.

EN

The avant-garde ideas of the 1920s brought about a radical re-evaluation in visual arts. The scholarly approach to art was rejected, together with linear perspective. The idea of grand cities, no longer glorified, was soon replaced by an apotheosis of new man, yet understood as a community – a society of change. The gravity of spatial hierarchy which had hitherto given context and coherence to a scene was transferred to a single object. On its basis people started to look for a post-cubist synthesis. But the limit of abstraction, as it turns out, was to this day never crossed.

9

Filozoficzne tło architektury modernistycznej

Szmitkowska A.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

168--172

PL

Modernizm przejawiał się w wielu dziedzinach twórczości. Rozmaite idee przyświecające artystom modernizmu były często swoistą odpowiedzią na aktualne polemiki w dziedzinie nauk humanistycznych, a przede wszystkim filozofii. Szczególnie wyraźne związki pomiędzy ówczesną teorią architektury a filozofią wykazywały charakterystyczne dla modernizmu postawy twórcze nakierowane na przyszłość i postęp oraz wynikające z nich uznanie pionierskiej roli architektury w rozwoju społecznym. Celem autorki niniejszego artykułu było zarysowanie najważniejszych analogii pomiędzy modernistyczną filozofią i architekturą. Ma on stanowić wstęp i przyczynek do dalszych szczegółowych badań na polu interdyscyplinarnym. Powstanie artykułu poprzedziły studia literatury z dziedziny filozofii i architektury modernizmu.

EN

Modernism manifested itself in many artistic fields. Various ideas which inspired Modernist artists were frequently a unique response to current debates in the branch of the humanities, primarily philosophy. Particularly close connections between the then theory of architecture and philosophy were evident in creative attitudes characteristic of Modernism which were focused on future and progress and resulting acknowledgement of the pioneering role played by architecture in social development. The author of this article aimed to outline the most important analogies between Modernist philosophy and Modernist architecture. It is to be an introduction and also a contribution to further more detailed research in the interdisciplinary field. This article came to existence after literature review in the field of philosophy and architecture of Modernism.

10

Przestrzeń awangardy – nowa grawitacja

Kwiatkowski J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 3

5--30

PL

Przestrzeń awangardy to synonim idei Nowej Sztuki, sztuki przełomu jaki dokonał się w sztukach wizualnych w pierwszych dekadach XX wieku w Rosji, a później w ZSRR. Jej przedstawiciele zdeterminowani zmianami, jakie przyniosły nowe wynalazki techniczne zwłaszcza w sferze urbanizacji bardzo wierzyli, podobnie jak włoscy futuryści, że to właśnie oni staną się liderami zmian społecznych, nowego postrzegania i kształtowania kultury. Wierzyli w nowe społeczeństwo, które rozerwie wielowiekową strukturę klasową, kiedy jej miejsce zajmie dynamizm i kreatywność w służbie rozwiązań utylitarnych i egalitarnych. Wierzyli w swoją misję, prometeizm nowego, lepszego świata, gdy nastąpi wyzwolenie człowieczeństwa od wszelkich zależności. Takie nastroje społeczne dojrzewały w całej Europie, ale szczególnie silnie obecne były w społeczeństwie rosyjskim już w ostatnich dwudziestu latach przed wybuchem I wojny światowej i można powiedzieć, że wręcz ją poprzedzały. Dlatego też następstwo wydarzeń dawało przedstawicielom Nowej Sztuki wręcz przeświadczenie o swoim profetycznym przesłaniu wolności. Późniejsza rzeczywistość, nadejście epoki totalitarnej, dopisały niestety jakże gorzki epilog dla całej formacji niemal wszystkich wielkich artystów awangardy, ale pomimo ich odrzucenia i niejednokrotnie przedwczesnej śmierci pozostała ich twórczość, przesycona entuzjazmem dla nowej grawitacji – wiary w wielkość człowieczeństwa – w nową, uniwersalną ideę.

EN

The avant-garde is synonymous with the concept of New Art, the breakthrough in art which took place in the visual arts during the first decades of the 20th century in Russia and then in the USSR. Its representatives, determined by the changes brought about by new technical inventions, especially in the sphere of urbanization, were convinced, like the Italian futurists, that they would be at the foreground of social change, new perceptions and shaping of culture. They believed in the new society which would rend apart the class structure of previous ages when its place would be taken by dynamism and creativity in the service of utilitarian and egalitarian solutions. They believed in their mission, the Promethean idea of a new better world, when mankind would be liberated from all subjection. This social mood was developing in the whole of Europe, but was particularly strong in Russian society in the last twenty years before World War I. In fact, one could say it was a prelude to the war. From this sequence of events came the conviction held by representatives of New Art about their prophetic message of freedom. The actual reality, the advance of totalitarianism, was a bitter epilogue for the whole formation, for almost all the great artists of the avant-garde. Nevertheless, though rejected and often dying before their time, their works remained, suffused with enthusiasm for the new gravitation – belief in the greatness of mankind – in the new, universal idea.

11

Games of architectural fiction

Kozłowski T.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 8-A

103--108

EN

The contemporary world is full of coexisting different architectural forms whose creation included a game with the viewer/observer among their objectives. The Dutch art historian Johan Huizinga points out that play constitutes the basis for all human activities. The playing, the game becomes an indispensable element of contemporary art, it is an expression of the viewer’s intelligence and the creator’s perversity, together with construction, it creates a new poetics of architecture which is sometimes difficult to comprehend.

PL

Świat współczesny jest pełen współistniejących różnych form architektonicznych, których jednym z celów powstania była gra z widzem, obserwatorem. Holenderski historyk sztuki Johan Huizinga wskazuje u podstaw wszelkiego ludzkiego działania zabawę. Zabawa, gra staje się nieodzownym elementem współczesnej sztuki, jest wyrazem inteligencji widza i przewrotności twórcy, tworzy wraz z budowaniem nową poetykę architektury czasem trudną do zrozumienia.

12

Architecture dressed in rationalism

Nowak M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 2-A

151--161

EN

Rome, as the headquarter of fascist Italy, became the place where il Duce was fulfilling his dreams of restoring the Great Empire. The architecture that appeared in the times of the dictator, is as much progressive (it has roots in the early 20th century European Avant-garde art), as it is traditional – through its references to ideas of culture and nation. In the course of the article, I presented the conditions that gave rise to fascist architecture in Rome. Daring architectural designs, connected with widening the streets, construction of new districts, highlighting the ancient monuments, led to destruction of parts of the city (mass evictions, damaged Renaissance and Baroque monuments). Realization of those enterprises was possible only during authoritarian rule – Mussolini had no difficulty either in commissioning the construction of the new, or destruction of the old buildings. At the threshold of the approaching war, Italian architecture performed primarily an ideological function, and secondarily, it fulfilled the material and aesthetic needs of the nation.

PL

Rzym jako główna siedziba faszystowskich Włoch stał się miejscem, gdzie il Duce realizował marzenia o odtworzeniu Wielkiego Imperium. Architektura powstała za czasów dyktatora jest tyle samo postępowa – ze względu na zakorzenienie w europejskiej sztuce awangardowej początku XX wieku, co tradycyjna – poprzez odwołania do idei kultury i narodu. W artykule przedstawiono uwarunkowania powstania architektury faszystowskiej w Rzymie. Śmiałe projekty urbanistyczne związane z poszerzeniem arterii, budową nowych dzielnic, odsłonieniem starożytnych zabytków doprowadziły również do zniszczenia części miasta (masowe wysiedlenia, zdegradowane renesansowe i barokowe zabytki). Realizacja tych przedsięwzięć była możliwa tylko podczas rządów autorytarnych – Mussolini z taką samą łatwością decydował o wznoszeniu nowych, jak i niszczeniu starych obiektów. U progu zbliżającej się wojny architektura włoska pełniła przede wszystkim funkcję ideową, w drugim rzędzie zaspokajała potrzeby materialne i estetyczne narodu.

13

Architektura wobec sztuki abstrakcyjnej XX wieku

Serafin A.

Architectus

|

2014

|

Nr 1(37)

19--27

PL

Odejście od klasycznych kanonów estetyki spowodowało, że sztuka, a w konsekwencji także architektura kierują się innymi niż dotychczas zasadami. Niezależnie od istnienia różnych tendencji w sztuce wyraźnie wyróżniają się dwa nurty: organiczny i geometryczny. Wskutek tego zjawiska architektura oscyluje pomiędzy tymi dwoma wpływami. To one powodują, że sztuka abstrakcyjna w różnych aspektach odnajduje swoją interpretację w języku formy architektonicznej. Warta podkreślenia jest także znaczna rola ekspresjonizmu na tle stale przekształcającej się architektury.

EN

Resignation of the classical canons of aesthetics caused that art and thereby architecture follow the new rules. Independently of the different existing trends in art, two mainstreams are featured clearly: the organic and the geometrical. It is the reason why architecture oscillates between both of the inﬂ uences. Because of those inﬂ uences, abstract art found its interpretation in the architectural form. It is also worth emphasing the important role of expressionism against the background of changeable architecture.

14

Odpowiednią przestrzeni dać miarę, czyli o nowoczesnych formach architektonicznych w aspekcie tożsamości Wiednia

Olenderek J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2012

|

Z. 25

19-25

PL

W interesującym nas przedziale czasowym obejmującym ostatnie dwudziestolecie historii budowania tożsamości Wiednia widać, że wyjątkowo intrygujący charakter przestrzeni w tym mieście uzyskano dzięki spójności idei i celów, odpowiedzialności i umiejętności. Mecenat cesarski wraz z projektantem, wykonawcą i użytkownikiem wspólnie dążyli do najlepszych efektów budowania przestrzeni miejskiej. Proces ten był również wzbogacany przez twórczo myślących młodych projektantów, inżynierów i artystów, kształtujących nowe spojrzenie na formę, funkcję i wartości użytkowe projektowanej przestrzeni zamkniętej i elementów wyposażenia otwartych przestrzeni publicznych. Współczesny Wiedeń jest przykładem miasta, w którym urzeczywistnia się zasadę dyskursu mieszczan na temat realizacji przedsięwzięć mających na celu utrzymanie charakteru wielkomiejskości i zachowanie miejsca przyjaznego dla awangardy architektonicznej.

EN

In the last hunderd years, the time frame which interests us, the history of building the Vienna identity clearly shows thar the most interesting nature of the space was achived through the cohesion of ideas and goals, responsebility and ability. The Emperor's patronage, along with the deaigner and the user, aimed to achieve the best possible urban space building design. This aim was further aided by young and creative designers, shaping the new view of managing the form, function and design value of closed space and furnishing open public space. The contemporary Vienna is an example of a city which listens to its inhabitants in order to achieve the urban character and preserve a place open yo architectural vanguard.

15

XX wiek - ideowe i kompozycyjne przewartościowania w architekturze i urbanistyce środowiska mieszkaniowego - refleksja autorska

Lorek A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 2-A

285-300

PL

Środowisko mieszkaniowe w dwudziestym wieku zostało poddane transformacji ideowej w oparciu o trzy główne dokumenty: Deklarację z La Sarraz z 1928 roku, Kartę Ateńską z 1933 roku i Nową Kartę Ateńską z 1998 rok. Warto wskazać na jeszcze jeden dokument, którym była Deklaracja Konferencji ONZ w Sztokholmie w 1972 roku, kiedy to, jak pisze Grażyna Schneider-Skalska, stwierdzono, że "człowiek jest zarówno tworem jak i twórcą swego środowiska, które daje mu fizyczną egzystencję i dostarcza możliwości rozwoju intelektualnego, moralnego, społecznego i duchowego". Znaczący wpływ na przewartościowania ideowe i kompozycyjne środowiska mieszkaniowego w XX wieku miały dwie wojny światowe, rewolucja bolszewicka, a także wielka awangarda, która zrewolucjonizowała dotychczasową stylistykę estetyczną w architekturze i urbanistyce. Niniejsza refleksja wynika z przekonania autora o wyjątkowości ubiegłego stulecia nie tylko w wymiarze sztuki, ale przede wszystkim w wymiarze ludzkiego życia.

EN

In the twentieth century, the housing environment was transformed ideologically on the basis of three main documents: the La Sarraz Declaration in 1928, the Athens Charter in 1933 and the New Athens Charter in 1998. We should mention another document - the UN Conference Declaration in Stockholm in 1972 when - as Grażyna Schneider-Skalska writes - it was stated that "man is both the creation and the creator of his environment which gives him physical existence and delivers possibilities of intellectual, moral, social and spiritual development". Two world wars, the Bolshevik Revolution as well as the great vanguard which revolutionized the aesthetic stylistics in architecture and city planning had a strong impact on the ideological and compositional values of the housing environment in the 20th century. The following reflection results from the author's conviction about the uniqueness of the previous century in the dimension of art and - first and foremost - in the dimension of human life.

16

Minimalizm a awangarda. Tendencje minimalistyczne we współczesnej architekturze w świetle koncepcji architektury "oryginalnego porządku" awangardy lat 30. XX w.

Stelmach B.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2009

|

T. 5

116-123

PL

Próba odpowiedzi na pytanie, na ile współczesne tendencje minimalistyczne w architekturze są dzisiejszą wersją architektury avantgarde z lat 30. XX w.; jakie elementy w ramach tych tendencji decydują o kontynuacji poszukiwań modernistów, a szczególnie "syntezy technologii i duchowości" - koncepcji Miesa van der Rohe. Jest także, najistotniejszy z perspektywy celu tego tekstu, problem transformacji minimalizmu "strukturalnego", którego dzieła budzą tak mocne kontrowersje. Przybliżenie dzisiejszego obrazu poszukiwań "oryginalnego porządku" Mistrza - Miesa van der Rohe, formy wynikającej z "zasad natury rzeczy" jest istotnym poznawczo zagadnieniem badawczym. Istotne jest postrzeganie poszukiwań minimalistycznych tendencji, jako kontynuacji idei "oryginalnego porządku", realizowaną w poszukiwaniach przestrzeni miejskiej (wielkie struktury urbanistyczne, relacje miasto-dom, sztuczny krajobraz) i przestrzeni architektonicznej (awangarda, autonomia, inwentyka, budowanie, materiały). Dotyczy to obszarów idei, projektowania i budowania.

EN

Attempt of answer to the question: as far as modern minimalistic tendencies in architecture are contemporary version of architecture of avantgarde of 1930s, what elements within the framework of these tendencies decide continuation of modernists' search, especially "synthesis of technology and spirituality" - Mies van der Rohe's idea. It is the most essential, from a perspective of aim of this paper, problem of transformation of "structural" minimalism, whose works elicit strong controversies. Close-up of nowadays outline of "original order" quest of Master - Mies van der Rohe, a form resulted from "principles of the essence of the matter", is cognitively significant research problem. It is crucial to perceive quest of minimalistic tendencies as continuation of "original order", accomplished in quests of urban area (large urban planning structures, city-house relations, artificial landscape) and architectural area (avant-garde, autonomy, inventics, construction, materials). It concerns areas of idea, designing and building.

17

Nowa linia. Kilka uwag o architektonicznej awangardzie na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu

Kubiak S. P.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 4

55-64

PL

Analiza awangardowej aranżacji stoiska (proj. Henryk Oderfeld) otwiera rozważania, dotyczące pozycji modernistów na Powszechnej Wystawie Krajowej. Sytuacja PWK zostaje zestawiona ze współczesną jej Wystawą Światową w Barcelonie. W nawiązaniu do wzniesionego tam pawilonu niemieckiego (proj. Ludwig Mies van der Rohe), jednego z niewielu gmachów awangardowych, autor stawia pytanie o rolę środowiska warszawskiego w promowaniu nowoczesnej estetyki wśród tradycyjnych kręgów poznańskich. Kluczową rolę przypisuje architektowi Jerzemu Müllerowi, dawnemu pracownikowi ministerialnemu, zajmującemu stanowisko Głównego Budowniczego PWK.

EN

The analysis of the avant-garde decoration of the stand (design: Henryk Oderfeld) opens considerations regarding the position of modernists at the General National Exhibition (GNE). The situation of the GNE was compared with the contemporary World Exhibition in Barcelona. In reference to the German pavilion erected there (design: Ludwig Mies van der Rohe), one of the very few avant-garde buildings, the authors asks about the role of the Warsaw circles in promoting modern aesthetics in traditional Poznań circles. The key role is attributed to the architect Jerzy Müller, former ministry employee, holding the position of the Chief GNE Constructor.

18

Modernizm a poszukiwanie nowoczesności - tendencje architektoniczne na początku XX wieku

Grzeszczuk-Brendel H.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2008

|

Z. 15

297-308

PL

W początkach XX wieku architekci i artyści coraz częściej deklarowali ambicje kształtowania swojej współczesności. W referacie zamierzam przedstawić wybrane deklaracje i realizacje architektoniczne, w których ujawnia się cała skala odmiennych postaw myślowych i formalnych, dla których wspólnym punktem odniesienia jest pojęcie nowoczesności. Właśnie w początkach XX wieku wyraźna jest płynność granic między poszczególnymi zjawiskami architektonicznymi, współistniejącymi w początkach XX wieku, co pośrednio wskazuje, że bardzo szerokie w języki polskim pojęcie modernizmu może - przy całej nieprecyzyjności - trafnie określać istniejącą sytuację.

EN

In the early twentieth century architects and artists are increasingly declaring ambition of shaping their present day. This paper will present some declarations and architectural projects revealing a range of different mental and formal attitudes, for which a common reference point is the concept of modernity. Smooth boundaries between the different architectural phenomena, coexisting in the early twentieth century, indirectly indicates that a very broad concept of modernism, with its whole inaccuracy, aptly define the existing situation.

19

Między tradycją a awangardą. Nowa architektura mieszkaniowa Holandii

Januszewski W.

Architectus

|

2006

|

Nr 2(20)

75--82

PL

Od lat 90. XX w. powstają w Holandii na dużą skalę realizacje określane jako niemodernistyczne [3]. Szybki rozwój i rosnące znaczenie tego nurtu w kształtowaniu śro-dowiska przestrzennego stanowią paradoks w kraju uznawanym za ośrodek awangardowej myśli architektonicznej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest zjawisko "nowego tradycjonalizmu" w Holandii, w kontekście zarówno specyfiki lokalnej, jak i ogólnoświatowego nurtu nowego urbanizmu oraz prezentacja przykładowych realizacji z dziedziny architektury mieszkaniowej. Pomimo niewątpliwej dominacji modernizmu w architekturze Niderlandów w XX w., a zwłaszcza w okresie powojennym, tradycjonalizm w Holandii nie jest zjawiskiem egzotycznym. Już w pierwszych dekadach XX w. rozwinęła się "ceglana" Szkoła Amsterdamska, w której przenikały się tendencje ekspresjonistyczne, modernistyczne, tradycjonalistyczne i secesyjne. Jej przedstawiciele, stojący w opozycji do awangardowego nurtu kojarzonego z rotterdamskim De Stijl, oskarżani byli w sporach ideowych o niedostateczną nowoczesność. Rozważania czy realizacje holenderskie stanowią zapowiedź europejskiej ekspansji nowego urbanizmu, zaliczają się do sfery prognoz. Można stwierdzić natomiast, że niderlandzki pluralizm i pozbawione uprzedzeń podejście do organizacji przestrzeni mogą być wzorem do naśladowania dla Europy - zgodnie z tezą Leona Kriera, że architektura powinna stanowić wybór, nie - przeznaczenie .

EN

In the new housing complexes of Holland since the nineties of the 20,h century there may be observed an intensification of neo-traditional inclination in shaping of the urban and architectonic form, determining an alternative to the generalized neo-modernistic trend. The increase in meaning of traditionalism has been composed of elements of architectonic, historic and market nature. The genesis of contemporary Dutch traditionalism is bound with historic trends of Holland's architecture in the 20lh century - the Amsterdam School and the Delft School as well as the contemporary worldwide movement of the new urbanism. The mass building action bound with the government housing programme ViNEx, based on market principles, created the need for pluralism and breaking of the monopoly of neo-modernism in housing architecture. Market investigations point to a high interest in architecture maintained in the neo-traditional spirit, due to a strong spatial identification and seeking of local values. The most important ideological approach and interpretation of traditional elements in the new architecture are discussed in the article, beginning from the fun architecture (Winy Mass), through the search for form through geometric transformations of traditional form (SLA bureau), contemporary interpretation of traditional town-planning of Sjoerd Soeters, to the conservatism of Rob Krier. The paper presents examples of new complexes in environments of a differentiated characterization - urban centres (de Resident complex in The Hague), small towns (Brandevoort) and open landscape (Haverleij).

20

Prekursorzy awangardy? Reforma miasta na przełomie XIX/XX wieku

Grzeszczuk-Brendel H.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2005

|

Z. 5

9-20

PL

Można powiedzieć, że awangardy wszelkiego rodzaju wypierają się poprzedników, głosząc konieczność nieustannego przekraczania granic. Krytykując patologie XIX-wiecznej metropolii, awangarda odrzucała tradycyjną strukturę urbanistyczną. Głosząc „trzy radości mieszkania" -słońce, przestrzeń i zieleń - awangarda przejmowała w istocie postulaty głoszone na przełomie XIX/XX wieku przez reformatorów miasta, działających przede wszystkim na terenie Niemiec. Wyrażone przez Le Corbusiera przekonanie, że zadaniem urbanistyki jest „tworzenie szczęścia", zostało wcześniej ujęte przez Slubbena w definicji urbanistyki jako „działalności służącej duchowemu i cielesnemu zadowoleniu ludności". Reformatorzy, postulując poprawę higieny, komunikacji i estetyki miasta, wprowadzali nowy typ zabudowy kwartałów i założeń zieleni. Zauważali ścisły związek między komfortem mieszkania a jakością jego otoczenia, ale nie naruszali tradycyjnej struktury miasta. W artykule zostaną omówione te postulaty reformatorów miasta, które można uznać za prekursorskie wobec haseł awangardy, szczególnie socjalnych i higienicznych.

EN

It is safe to say that the avant-gardes of every kind renounce the assumptions of their predecessors, postulating at the same time the necessity of constant crossing of conceptual borders. Criticizing the illnesses of the 19th century metropolis the avant-garde dismissed the traditional urban structure. Advocating the so called 'three pleasures of living', i.e., sun, space and greenery, the avant-garde was indeed adopting the concepts favored at the tum of the 19th century by city reformers acting mainly in Germany. The belief, as voiced by Le Corbusier, that the role of urban design is to 'foster happiness' was pronounced earlier on by Sttibben in his definition of urban design as 'an activity serving both spiritual and corporal comfort of the population'. The reformers manifesting the improvement of sanitation, communications network and architectural appeal of the city initiated a new model of urban building development and greenery distribution. They never failed to notice a direct correspondence between the quality of a residential unit and that of its surroundings, leaving, however, the traditional urban make-up intact. The present paper discusses those postulates of the city reformers that can be said to have heralded the avant-garde manifesto, particularly its social and sanitary concerns.