Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Złoże węgla brunatnego Bełchatów a problem eksploatacji surowców skalnych i ceramicznych

Ratajczak T., Hycnar E., Jończyk W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

157-161

PL

Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego w złożu Bełchatów wymaga zdejmowania 120-150 mln m3 osadów nadkładu rocznie. W masie tej znajduje się wiele odmian skał spełniających kryteria kopalin towarzyszących. Są to: holoceńskie torfy, plejstoceńskie piaski i żwiry oraz głazy narzutowe, neogeńskie iły poznańskie, a także iły beidelitowe, illitowe oraz kaolinowe. Stanowią je również piaskowce kwarcytowe, bruki krzemienne, kreda jeziorna oraz skały podłoża mezozoicznego (wapienie górnojurajskie, a także kredowe opoki, margle, gezy i diatomity). Wiele z odmian kopalin towarzyszących znalazło zastosowanie w różnorodnych technologiach. Iły typu beidelito-wego mogą być na przykład wykorzystywane w ceramice, wiertnictwie, odlewnictwie, do uszczelniania górotworu, jako sorbenty i materiały izolacyjne przy budowie zbiorników odpadów. Z kolei wapienie oraz piaskowce kwarcytowe są stosowane jako kruszywo drogowe. Kreda jeziorna do chwili obecnej była używana głównie jako nawóz rolniczy. Czynione są próby jej wykorzystania jako kredy technicznej, malarskiej, wapna palonego, a przede wszystkim jako sorbentu i w przemyśle cementowym. Ze względu na trudności związane z bieżącym zagospodarowaniem i zbytem niektórych kopalin towarzyszących oraz ochronę zasobów przed ich bezpowrotną stratą Kopalnia dopracowała się własnych rozwiązań. Czyni to poprzez świadome formowanie monosurowcowych złóż wtórnych, zwanych również antropogenicznymi.

EN

Open pit mining of lignite in the Bełchatów deposit requires annual removing of 120-150 mln m3 of overburden. Within such a huge volume of sediments there are numerous rock varieties meeting criteria of associated mineral raw materials, thus the mine cannot overlook the problem of their utilization. In the Bełchatów lignite deposit, the list of associated mineral raw materials includes Holocene peats, Pleistocene sands, gravels and erratic boulders as well, Tertiary clays (Poznań, beidellite, illite and kaolinite varieties, according to the division used by the mine). Other Tertiary rocks, such as quartz sandstones, chert pavement layers, lacustrine chalk, as well as the rocks of Mesozoic basement (Upper Jurassic limestones and Cretaceous marls, geizes and diatomites) may also become important commodities. The range of practical applications of these rocks is very wide. For instance, the beidellite clays may be utilized in ceramic, drilling and casting technologies, as sorbents and also as impervious, sealing materials in constructing landfills. The limestones and sandstones represent materials which road aggregates can be produced from. Lacustrine chalk has been used as a natural mineral fertilizer but investigations of its properties are in progress and there are attempts to utilize this rock first of all as a sorbent and in cement industry, and also in production of technical and paint chalk and burnt lime. The mine have had to develop specific procedures to overcome problems with current utilization and marketing of some associated mineral raw materials as well as with their protecting during mass mining of lignite - the major commodity. Such solutions include storing the associated rocks, those minor but important raw materials, in separate for each variety secondary deposits, known as anthropogenic deposits.

2

Kompleksowe wykorzystanie kopalin towarzyszących a problemy rewitalizacji terenów pogórniczych na przykładzie złoża węgla brunatnego "Bełchatów"

Ratajczak T., Hycnar E., Jończyk W., Skórzak A.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2007

|

R. 31, z. 2

519-532

PL

W szeroko rozumianej problematyce funkcjonowania górnictwa węgla brunatnego, z uwagi na odkrywkowy charakter eksploatacji, szczególną rolę odgrywają skały nadkładu. W niektórych sytuacjach noszą one miano kopalin towarzyszących. Ich obecność to nie tylko związane z tym problemy eksploatacyjne, surowcowe czy ekologiczne. Ze względu na zapobieżenie ich bezpowrotnej stracie są one gromadzone w formie sztucznie tworzonych, selektywnych surowcowo złóż antropogenicznych (wtórnych). W ich obecności i funkcjonowaniu, zwłaszcza w przyszłości, należy upatrywać elementów sprzyjających rewitalizacji terenów pogórniczych z chwilą ustania eksploatacji węgla brunatnego. Proces ten dotyczyć będzie różnorakich działań zmierzających do przywrócenia pierwotnego stanu tych obszarów bądź też do doprowadzenia do sytuacji, kiedy wyeksploatowane złoże, kopalnia, jej infrastruktura mogą nabrać innych wartości gospodarczych. Naprzeciw tym zagadnieniom wychodzi właśnie rewitalizacja.

EN

In the wide-understood problem of lignite mining management, the role of overburden rocks is of special importance, considering opencast extraction of the commodity. These rocks have sometimes properties of associated mineral raw materials and in such situations their presence gives rise to various exploitation and environmental issues. To avoid any irreparable loss of the overburden rocks, they are stored after stripping in the form of artificial, anthropogenic deposits with specific properties. The presence of such secondary deposits and their proper management will decide about revitalizing post-mining areas when lignite mining comes to the end. The revitalization will include diverse activities, aimed at restoring an original status of the area or - if it is not possible - giving both the site after the mined-out deposit and the mine infrastructure new, different economic values. Revitalization of post-mining areas deals just with such challenges.

3

Charakterystyka mineralogiczno-chemiczna i surowcowa materiałów z hałd po kopalnictwie rud żelaza w rejonie częstochowskim

Ratajczak T., Korona W.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 7

607-616

PL

Doggerskie rudy syderytowe w rejonie częstochowskim wydobywano nieprzerwanie od ponad 600 lat. Eksploatację zakończono w latach 80. obecnego stulecia. Wykształcenie rud, warunki geologiczne ich zalegania, a także metody pozyskiwania i przetwórstwa spowodowały powstawanie hałd. Pierwotnie gromadziły one odpady poeksploatacyjne a potem przeróbczo-przetwórcze. Materiały w nich zgromadzone można zaliczyć do kopalin towarzyszących i mineralnych surowców odpadowych. Jedne i drugie wykazują właściwości surowcowe predysponujące je do praktycznego wykorzystania. Wykonane badania zarówno o charakterze poznawczym, jak i utylitarnym w przypadku ponad 40 obiektów wskazują na takie możliwości. Będzie to wymagało potraktowania zwałów jako złóż antropogenicznych i spełnienia przez nie kryteriów wynikających z prawodawstwa geologiczno-górniczego. Na przeszkodzie temu może stać wymieszanie kopalin i odpadów w niektórych hałdach.

EN

Siderite ores of the Dogger age had been mined without any break for more than 600 years, and their exploitation ceased in the 1980-ties. The development of the ores, their geological setting, as well as mining and extraction methods resulted information of numerous dumps. The material of the dumps was composed initially of mining waste and then processing waste, and till now these accumulations have represented waste noxious for the environment. The waste disposed can be included into the categories of associated raw materials and mineral waste raw materials, both revealing technological properties that make them practically usable. This has been proved by fundamental and technological investigations, carried out on samples from more than 40 localities. To start the utilization of the dumps it will be necessary to cateegohze them as anthropogenic secondary deposits that should meet relevant criteria of the geological and mining law. The process can be hampered by the fact that some dumps are composed of unpredictable mixtures of usable and non-usable materials.