Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kościół parafialny w Prandocinie. Zalety purystycznej rekonstrukcji fazy romańskiej

Węcławowicz T.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 55

51--56

PL

Niewielki kościół parafialny w Prandocinie jest dziełem architektury romańskiej o wysokiej klasie artystycznej. W bryle i we wnętrzu zapisane są przemiany, jakim ulegał w kolejnych okresach stylowych. Zamurowany w okresie baroku portal i fragmenty pierwotnych romańskich okien odsłonięto w roku 1954, ale cenne relikty przez dekady nie były zabezpieczone profesjonalnie. W ostatnich latach zdecydowano się na pełną, w istocie purystyczną rekonstrukcję wszystkich romańskich elementów architektonicznych elewacji południowej, czyli portalu wraz z domkiem portalowym i dwoma oknami nawy. Unikatowa dwunastowieczna elewacja kościoła stała się ponownie czytelna.

EN

The small parish church of Prandocin is an example of Romanesque architecture of high artistic merit. The form and mass of the building and its interiors reflect the changes it has undergone during centuries of use. The portal and fragments of original Romanesque windows bricked up during the Baroque period were revealed in 1954 but these precious remnants suffered for decades from misguided and unsympathetic repairs. In recent years a comprehensive, purist reconstruction of all Romanesque architectural elements was carried out on the portal, its enclosed porch and two windows of the south elevation. It is once again possible to read and understand the unique, 12th-century elevation of the church.

2

Skały Lubelszczyzny w budownictwie i architekturze regionu – glaukonit

Gazda L.

Budownictwo i Architektura

|

2017

|

Vol. 16, nr 3

143--154

PL

W artykule, który w zamyśle autora jest pierwszym z cyklu omawiającego materiały kamienne i surowce mineralne Lubelszczyzny wykorzystywane na przestrzeni dziejów w budownictwie i architekturze oraz innych działaniach inżynierskich i technologicznych, przedstawiono glaukonityt. Ta charakterystyczna, zielona skała jest stosunkowo mało znana, oszczędnie wymieniana w podręcznikach petrografii i surowców skalnych. Skała ta pojawiła się w architekturze najprawdopodobniej tylko w ziemi chełmskiej w XIII wieku i była wykorzystana wyłącznie do budowy I fazy stołecznego Chełma. Później nie była już wykorzystywana i mało znane stały się miejsca jej występowania i pozyskiwania. Skała ta pozwalała na wykonywanie, w porównaniu do innych skał Lubelszczyzny, dużych formatowych bloków oraz obróbki kamieniarskiej o stosunkowo wyrazistych reliefach oraz skomplikowanych kompozycjach. Gwarantowało to możliwość realizacji założeń ideowych pierwszych kamiennych budowli romańskich na obszarze między Wisłą i Bugiem i to od razu w dojrzałym wydaniu stylistyki XII-wiecznej szkoły pizańskiej. Analiza petrograficzna i materiałowa tego unikatowego surowca kamiennego i śladów jego wystąpień złożowych pozwala w przybliżeniu lokalizować historyczną eksploatację glaukonitu oraz inne rejony występowania tej skały. Na podstawie dostępnych obiektów budowlanych i architektonicznych oraz narzędzi możliwa jest wstępna rekonstrukcja warsztatu kamieniarskiego oraz architektury XIII- wiecznych założeń sakralnorezydencjonalnych Wysokiej Górki w Chełmie.

EN

The paper, intended as the first one in the cycle discussing Lubelszczyzna’s rock materials and mineral raw materials used in construction, architecture and other engineering and technological enterprises in the course of history, looks into glauconite. This characteristic green rock is relatively unknown to the public, rarely mentioned in petrography and rock raw materials handbooks. The rock first appeared in architecture probably only in Chełm Land in 13th century and was used in the 1st phase of the construction of the capital of Chełm. Later, it was no longer in use, and its locations and places of sourcing became quite forgotten. From glauconite large-scale blocks could be produced as well as quite pronounced reliefs and complex compositions. It enabled the implementation of the ideological assumptions of the first Romanesque stone buildings between the Vistula and the Bug Rivers and, moreover, directly in the mature style of the Pisan School of 13th century. A petrographic and material analysis of this unique stone as well as the remains of its deposits make it possible to approximately locate the historical mining sites of glauconite and other areas where it occurred. On the basis of the accessible architectural and other structures as well as tools, a preliminary reconstruction of the stone workshop and architecture of the 13th century sacral-residential complexes of Wysoka Górka in Chełm can be performed.

3

Stan wiedzy na temat chronologii wczesnej architektury monumentalnej w Polsce po pięcioletnich badaniach przy zastosowaniu metody 14C

Świechowski Z.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 3

104-112

PL

Przedmiotem opracowania jest próba datowania w latach 2005-2011 najważniejszych budowli przedromańskich i romańskich w Polsce w oparciu o drobiny węgla 14C występujące w zaprawach murarskich. Metoda ta w większości wypadków nie pozwala na datowanie dokładniejsze niż 20 do 30 lat. Ustalenie nawet tak obszernych ram czasowych ma duże znaczenie wobec ubóstwa źródeł pisanych, a także szczątkowego zachowania niektórych obiektów, co ogranicza możliwości porównawcze. Uzyskane rezultaty wnoszą istotny postęp wiedzy odnośnie interpretacji, różniących się od kilkudziesięciu lat i będących przedmiotem sporów. Jednym z najgłośniejszych przypadków jest temat zespołu pustych grobów na środku nawy głównej przedromańskiej katedry w Poznaniu, określany w wielu publikacjach za nekropolię pierwszych władców państwa polskiego. Daty 14C pozyskane dla rzekomego grobu Mieszka I wykluczają taka możliwość, potwierdzając wątpliwości tych badaczy, którzy zwracali uwagę na lokalizację grobów typową dla pochówków biskupich. Podobnie istotne są ustalenia dotyczące najważniejszych budowli przedromańskich Krakowa, datowanych ostrożnie na czas około 1000, kiedy miasto to pozostające we władaniu czeskim weszło drogą podboju w skład tworzącego się państwa polskiego. Datowanie 14C wskazuje, że zarówno budowla poprzedzająca katedrę romańską z przełomu XI\XII wieku, jak i najlepiej zachowana rotunda św. Feliksa i Adaukta powstały w 3 tercji X wieku, w okresie czeskich rządów. Datowanie takie, na co zwracano uwagę, podpierają dane dotyczące trzech kolejnych biskupów krakowskich urzędujących przed rokiem 1000. Poza powyższymi najbardziej kontrowersyjnymi obiektami uzyskano wiele danych dla kościołów kolegiackich i parafialnych z XII i XIII wieku, uzupełniających wiedzę na temat etapów budowy i późniejszych przekształceń.

EN

The study covers the attempt during 2005-2011 to date the most important pre-Romanesque and Romanesque structures in Poland based on carbon-14 deposits in the mortar. In the majority of cases this method does not allow dating more precisely than 20 to 30 years. The specification of even such a broad timeframe is significant in the light of the meagre written sources and the poor state of preservation of some structures, which restricts the possibility of comparison. The obtained results considerably enhance the knowledge regarding interpretations, which have differed for decades and are the subject of disputes. One of the most famous cases is the complex of empty graves in the middle of the nave of the pre-Romanesque cathedral in Poznań - in many publications defined as the necropolis of the first rulers of the Polish state. The 14C dates obtained for the alleged grave of Mieszko I exclude such a possibility, at the same time confirming the doubts of those researchers who mentioned the location of these graves as typical for the burial of bishops. Equally important are the findings regarding the most important pre-Romanesque structures in Cracow, prudently dated for circa 1000 when the city under Czech domination, as a result of conquest became part of the emerging Polish state. Carbon-14 dating indicated that both the structure preceding the Romanesque cathedral from the turn of the XI and XII centuries, as well as the St. Felix and Adauctus rotunda (which is the best preserved) were erected in the third part of the X century, under the Czech domination. Such dating, to which many paid attention, is supported by the data concerning three consecutive Cracow bishops holding the office before 1000. Apart from these most controversial structures, the study also obtained numerous data regarding collegiate and parish churches from the XII and XIII centuries, supplementing the knowledge concerning the stages of construction and further modifications.

4

Rezultaty badań przeprowadzonych w domniemanej kaplicy pocysterskiej w Kacicach

Kubica-Kabacińska E., Mianowska I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 7-A

461--469

PL

W roku 1901 M. Wawrzeniecki (1912), oglądając dwór w Kacicach, uznał, iż znajdujące się w piwnicy budynku stare mury są pozostałością kaplicy zbudowanej przez cystersów. W oparciu o te informacje Kacice znalazły się w różnego rodzaju opracowaniach dotyczących architektury romańskiej. Po przeprowadzeniu badań, polegających na zbadaniu wątków murów w rzekomej kaplicy, okazało się, że we dworze w Kacicach brak jest murów romańskich i romańskiego sklepienia, zaś portal opisywany jako romański jest najprawdopodobniej portalem gotyckim. W jednej ze ścian „kaplicy” znajdują się trzy wtórnie użyte ciosy romańskie. W innej części dworu znajdują się fragmenty kolejnych ciosów. Profilowanie ciosów znajdujących się w „kaplicy”, jak również opracowanie powierzchni wyżej wymienionych fragmentów ciosów pozwala wnioskować, iż pochodzą one z pobliskiego Prandocina, gdzie materiał uzyskany z rozbiórki romańskiej apsydy został najprawdopodobniej częściowo wykorzystany do budowy obiektu w Kacicach.

EN

In 1901 Wawrzeniecki (1912) on his visit to the estate in Kacice recognized the old walls in the cellar of a buil-ding as remains of a chapel built by the Cistercians. On the basis of these information Kacice was introduced to various sources on Romanesque architecture. After conducting research on walls in their vestigial form in the above-mentioned chapel, it turned out that the estate in Kacice has no Romanesque walls or vault, and the portal described as a Romanesque one is probably Gothic. One of the walls of the “chapel” has three reused Romanesque blocks. Other parts of the estate include more fragments of such blocks. Moulding of blocks found in the “chapel”, as well as determining the area of the fragments leads to the conclusion they come from a nearby town of Prandocin, and any materials from the demolition may be freely used within the premises of their estate.

5

Znajomość litologii surowca pomocą w rekonstrukcjach architektonicznych romańskich budowli na przykładzie refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie

Bromowicz J., Magiera J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 1-2

54-60

PL

Szczegółowe rozpoznanie petrografii i kształtów elementów kamiennych użytych do wzniesienia murów romańskiego refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie wykazało wtórne użycia kamienia pochodzącego z różnych budowli, zniszczonych wskutek nieznanego dziś kataklizmu. Zbadano zmienność petrograficzną materiałów kamiennych wykorzystanych do wzniesienia murów romańskiego refektarza klasztoru oo. Dominikanów w Krakowie. Stwierdzono duże zróżnicowanie zarówno wśród zastosowanych tam wapieni (6 odmian) jak i piaskowców (14 odmian). Bardzo rozmaita jest też wielkość kształtek kamiennych. Wśród zastosowanego materiału znaleziono obrobione fragmenty świadczące o jego wtórnym wykorzystaniu. Duże zróżnicowanie petrograficzne kształtek kamiennych, zmienność ich wymiarów oraz wyraźna przypadkowość użycia różnych odmian kamieni, stanowią o wyraźniej odmienności opisywanego muru od innych romańskich budowli Krakowa. Został on zapewne wzniesiony z materiału pochodzącego z rozbiórki różnych budowli, zniszczonych przez nieznany dziś kataklizm.

EN

The building stones used in the wall of the Romanesque refectory of the Dominican Convent in Krakow reveal considerable petrographic variability. There are 6 varieties of the limestone and 14 of the sandstone. The size of blocks varies largely, as well. Carved architectural elements coming obviously from older edifices has been found, moreover. All this makes the wall apparently different from other Romanesque structures in Krakow. It seems plausible that it has been built of "recycled" stones, taken from the buildings that have been destroyed by is a disaster; which is unknown today.

6

Surowce skalne jako budulec romańskiego kościoła w Kotłowie koło Kalisza

Kasprzak M.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 3

236-237

PL

Obecnie coraz więcej osób podziwia piekno Polskiej architektury. Ludzie doceniaja jej wartość jako narodowe dziedzictwo wnoszone do Europy. Romański kościół w z Kotłowa koło Kalisza jest bez wątpienia częścią naszego spadku po przeszłości. Jest to jedna z najstarszych świątyń w Polsce datowana już najprawdopodobniej na XII wiek. Jego wartości geologiczne równiez powinny byc docenione. Został on bowiem zbudowany z ciekawego materiału skalnego. W jego ścianach można obserwować zarówno eratyki granitowe, syenitowe, granulity jak i lokalne piaskowce.

EN

Nowadays a lot of people marvel at the beauty of Polish old architecture. They emphasise its value as the nation 's contribution to the European cultural heritage. The romanesque church in Kotłów near Kalisz is certainly apart of this European legacy. It is one of the oldest churches in Poland, dating probably from the 12th century. Moreover, its geological value should be appreciated- the church was built of the particularly interesting material. In the structure of its walls you can distinguish sandstones, erratic granites, syenites and granulites.