Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Jeszcze raz o architekturze pałacu w Zarzeczu

Proksa Michał, Zub Monika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 75

104--117

PL

Pałac w Zarzeczu budowany był z inicjatywy właścicielki miejscowości Magdaleny Morskiej z Dzieduszyckich w dwóch etapach: 1807–1810 i 1817–1819, według projektu Ch.P. Aignera, z dekoracją wykonaną przez F. Baumana. Obydwaj twórcy mieli wielki wpływ na tę inwestycję, ale równie istotny jest wkład intelektualny i artystyczny Magdaleny Morskiej. Obiekt jest syntezą sztuki romantycznej i należy do zwartej grupy wiejskich pałaców z wieżą rotundową w narożu. Twórcą idei takich pałaców był Aigner, a ich zdecydowanym pierwowzorem projektowana przez niego Świątynia Sybilli w Puławach, fundowana przez Izabelę Czartoryską. Szukając analogii, musimy wymienić realizacje w Ponikwie, Rudnikach, Hrehorowie i Morysinie, a także neogotycki Zameczek w Łańcucie. Włączenie budowli założonych na planie koła w program przestrzenny XIX-wiecznych kreacji wynikało z fascynacji romantyków antykiem, jako pierwowzory wskażemy tu dwie koliste świątynie z I wieku p.n.e. poświęcone Weście: w Tivoli i Rzymie.

EN

The palace in Zarzecze was built on the initiative of the village’s owner, Magdalena Morska née Dzieduszycka, in two stages: 1807–1810 and 1817–1819, to a design by Ch.P. Aigner, with decoration by F. Bauman. Both designers had a great influence on this project, but Magdalena Morska’s intellectual and artistic contribution is equally important. The building is a synthesis of Romanticist art and belongs to a compact group of country palaces with a rotunda tower in the corner. The creator of the idea of such palaces was Aigner, and their definite prototype was the Temple of the Sybil in Puławy, which he designed and which was funded by Izabela Czartoryska. Looking for analogies, we must mention the projects in Ponikwa, Rudniki, Hrehoróww and Morysin, as well as the Gothic Revival castle in Łańcut. The inclusion of buildings on a circular plan in the spatial program of nineteenth-century designs resulted from the Romanticists’ fascination with antiquity, and two circular temples from the first century BC dedicated to Vesta: in Tivoli and Rome, can be identified as prototypes.

2

On the European Cultural Heritage Route of Residence of the Radziwiłłs – Castle in Ołyka, Volhynia

Zin Barbara

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 6

107--118

EN

The European cultural heritage route of residences once belonging to the Radziwiłł family, located in the territories today belonging to Latvia, Lithuania, Belarus, Ukraine, and Poland, is demarcated by ca. fifty sites exhibiting high artistic and historical values. The ongoing research contributes to determining the value of the preserved historical sites, as well as assessing the risk they face. Development of a protection method at the level of the structure of the building, but also increasing the social and ethnic integration, will contribute to the creation of collective memory and identity of Europeans. The castle in Ołyka [Ukrainian: Olyka], one of the three centres of the Radziwiłł family fee tail, is one of the most distinguished examples of residential architecture in Volhynia. It has not been scientifically documented to date, which could constitute a foundation for the development of the building restoration project. Preserved to our time in a very bad technical condition, it awaits protection of its architectural heritage.

PL

Europejski szlak dziedzictwa kulturowego rezydencji należących do rodu Radziwiłłów na obszarach obecnej Łotwy, Litwy, Białorusi, Ukrainy i Polski wyznacza około pięćdziesięciu obiektów architektonicznych o wysokich walorach artystycznych i historycznych. Prowadzone badania przyczyniają się do określenia wartości zachowanych, jak również stanu zagrożenia cennych zabytków. Wypracowanie metod ochrony na poziomie struktury dzieła, ale też zwiększających integralność społeczną i narodowościową, posłuży tworzeniu zbiorowej pamięci i tożsamości Europejczyków. Zamek w Ołyce, jeden z trzech ośrodków ordynacji radziwiłłowskiej, zaliczany jest do najwybitniejszych dzieł architektury rezydencjonalnej na Wołyniu. Do dziś nie doczekał się dokumentacji naukowej, będącej podstawą do opracowania projektu restauracji obiektu. Zachowany do naszych czasów w bardzo złym stanie technicznym, oczekuje na ochronę architektonicznego dziedzictwa.

3

Reformation and its impact on the development of residential architecture in Western Pomerania

Arlet Joanna

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 39

221--238

EN

As a result of the reformation in Western Pomerania, not only the new organization of the state church and the Protestant liturgy were introduced, but also the secularisation of church and monastic property was carried out. As a result, the Pomeranian dukes from House of Griffin gained huge financial resources. For this reason, they were funders and patrons of art more often than their predecessors. The princely foundations became a model for the Pomeranian nobility.

PL

W wyniku reformacji na Pomorzu Zachodnim wprowadzono nie tylko nową organizację kościoła państwowego i liturgię protestancką, ale również przeprowadzono sekularyzację dóbr kościelnych i klasztornych. W jej wyniku książęta pomorscy z rodu Gryfitów zyskali ogromne środki finansowe. Z tego względu, częściej niż poprzednicy, byli fundatorami i mecenasami sztuki. Fundacje książęce stały się wzorem dla pomorskiej szlachty.

4

Niezrealizowany projekt przebudowy zamku Gryf autorstwa Valentina von Saebisch

Świdrak Marek

Architectus

|

2019

|

Nr 1 (57)

79--94

PL

W artykule omówiono nieznany dotychczas rysunek autorstwa Valentina von Saebisch odnoszący się do zamku Gryf. Choć rysunek nie jest datowany, to z pewnością powstał na krótko przed wybuchem wojny 30letniej, dzięki czemu stanowi niezwykle cenne źródło wiedzy o przedmiotowej re zydencji. Rysunek ma podwójny charakter – zawiera szczegółową inwentaryzację zastanego wyglądu zamku, a także przedstawia proponowaną wizję jego przebudowy. Korzystając z inwentaryzacji, autor artykułu koryguje dotychczasowe tezy dotyczące wyglądu zamku na początku XVII w. Ponadto tekst omawia zaproponowaną przebudowę w kontekście współczesnej jej architektury rezydencjonalnej na Śląsku, mecenatu Schaffgotschów, a także twórczości Valentina von Saebisch.

EN

The article discusses the hitherto unknown design for remodelling of the Gryf castle drawn by Valentin von Saebisch. Even though the drawing is undated, it is clear that it was made prior to the Thirty Years’ War which makes it an invaluable source for research on the Gryf castle. The drawing has a double character – it contains a condition survey of the property and a design of remodelling of the residence. Using the condition survey, the article discards some of the hitherto hypotheses about the shape of the castle and provides new, credible information on the matter. Moreover, the paper delves into a comparison between the proposed design and the wider panorama of contemporary Silesian residential architecture, Schaffgotsch’s patronage and work of Valentin von Saebisch.

5

Rezydencja i zaplecze gospodarcze w dobrach biskupów przemyskich ob. łac. w Radymnie w świetle XVIII-wiecznych opisów inwentarzowych

Proksa M., Zub M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

285--292

PL

Celem artykułu jest analiza architektoniczna i przestrzenno-użytkowa zespołu rezydencjonalno-gospodarczego w dobrach biskupów przemyskich ob. łac. w Radymnie, wstępnie przedstawiono także architekturę pozostałych zespołów mieszkalno-gospodarczych wchodzących w skład tych dóbr wg ich stanu w połowie XVIII wieku oraz uwagi związane z lokalizacją poszczególnych kompleksów zabudowy. Analiza została przeprowadzona na podstawie tekstu lustracji miasta dokonanej krótko przed 1750 rokiem na zlecenie biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego oraz dwóch wojskowych map topograficznych: z lat 80-tych XVIII wieku i połowy wieku XIX. Na rezydencję biskupów, oprócz drewnianego pałacu w typie dworu alkierzowego z czterema alkierzami narożnymi, otoczonego wałami i fosą, składały się inne zabudowania mieszkalne oraz gospodarcze. W obrębie obronnego obwodu znajdowały się oficyny, kuchnia z piekarnią i szafarnią (spiżarnią) oraz drewutnia z karmnikiem, a także studnia i piwnica, poza wałami ulokowano natomiast stajnię, wozownię, cegielnię i kuźnię, zaś za pałacem rozciągał się ogród. Oprócz zespołu pałacowego w skład omawianych posiadłości wchodziły w XVIII wieku jeszcze trzy folwarki określone w dokumencie źródłowym jako radymiński (w bezpośrednim sąsiedztwie rezydencji), Bogudzięka (dawny wójtowski) oraz najnowszy – skołoszowski. Osobnym, niewielkim kompleksem zabudowań o trudnej do ustalenia lokalizacji była arenda z browarem, a listę obiektów składających się na gospodarcze zaplecze w dobrach biskupów przemyskich ob. łac. w Radymnie zamykają wolnostojący spichlerz oraz karczma.

EN

The purpose of the article is to analyse the spatial program and architectural features of the complex of residential and utilitarian structures in the Latin-rite bishops’ property in Radymno. We also present the main features of the rest of the complexes of domestic and utilitarian buildings constituting part of this property (as they were described in the mid-18th century) and some remarks concerning the location of the above mentioned sets of buildings. The analysis has been carried out on the basis of the text of the act of surveying the town, ordered shortly before 1750 by Wacław Hieronim Sierakowski, the bishop of Przemyśl. Two topographical military maps (one of the 1780s and the other of the mid-19th century) have been used as an additional source. The bishops’ residence consisted of a wooden palace with four protruding alcoves in corners, surrounded by the rampart and moat, and other domestic and utilitarian buildings. Inside the defensive circuit there were located: a domestic building for staff, a kitchen with a bakery and a storeroom, a woodshed with a feeder, a water well and a cellar. Outside the rampart there were standing: a stable, a coach house, a brickyard and a forge. There was also a garden beside the palace. In addition to the residential complex three folwarks, named ‘Radyminski’ (in the neighbourhood of the residence), ‘Bogudzięka’, and the newest one – ‘Skoloszowski’ were also part of the property. A separate, small complex of buildings, whose location is difficult to establish, was the inn with the brewery, and at the end of the list of the utilitarian buildings in the Latin-rite bishops’ property in Radymno there is the detached granary and the inn.

6

James R. Lindow, “The Renaissance Palace in Florence. Magnificence and Splendour in Fifteenth-Century Italy”, wyd. Ashgate Publishing Ltd., Aldershot-Burlington VT 2007

Dziubecki T.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 1

129-131

EN

The book of James R. Lindow on the Renaissance palaces in Florence analyses them in the wide context of the idea of magnificence. The author starts with a presentation of understanding the idea in the literature of the Antiquity and Middle Ages, to show furthermore its functioning in the culture of the 15th century. An important role played the texts of Aritotles and Cicero, as well as the treatise on architecture of Vitruvius. In Florence a number of comentaries based on the antique ideas Lindow traced in the texts of e.g. Leonardo Bruni o Alberti. The author alanyses also the sources, both published and not published, including diaries, where can be found some indications how the magnificence is related to the architecture of the palaces. Lindow indicated the interrelations between the facades, their decorations (like coats of arms) and the disposition and decoration of the interiors, thus showing the homogenity of their architecture. The palaces functioned also as public ceremonial spaces, being an important factor of creating the image of Florence as a city of both beauty and political power.

PL

James R. Lindow analizuje w swojej książce architekturę renesansowych pałaców florenckich w kontekście idei magnificencji. Odwołuje się do antycznych tekstów, m.in. Arystotelesa i Cycerona, również bada rozwój tego pojęcia w średniowieczu, aby ukazać rozwój tej idei w wieku XV. W oparciu także o analizy źródeł archiwalnych (np. diariuszy) bada architekturę rezydencji kupieckich, na którą składają się nie tylko dyspozycje fasad, ale także ich kompozycje i wyposażenie wnętrz pałacowych. W świetle badań Lindow'a architektura piętnastowiecznej Florencji ukazuje w pełni wielorakie związki z kulturą epoki renesansu.

7

Rezydencje rodzin arystokratycznych w Czechach i na Morawach ok. 1600-1700 oraz ich willowa geneza

Baranowski A. J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 2

53-67

PL

Typ willi położonej w ogrodach obok zamku, na terenach Czech zapoczątkował cesarz Ferdynanda I w postaci praskiego Belwederu. Około połowy XVI wieku, gdy są wznoszone habsburskie wille zwane po czesku letohradki, siedziba otwarta pozbawiona cech obronności była wówczas w Czechach rzadkością, np, willa Wilhelma Rožberka w Kratochwil. W drugiej połowie XVII w. wykształcony w Rzymie malarz i architekt francuskiego pochodzenia Jean Battiste Mathey dla hrabiego Wacłava Šternberka, wzniósł podmiejską rezydencję willową w Troi koło Pragi przypominającą willę Pamphili w Rzymie. Około 1700 roku grono wybitnych architektów, skierowali architekturę rezydencji w kierunku baroku najprzód rzymskiego kręgu Carla Fontany, a później francuskiego czasów Ludwika XIV. Powstały wówczas willowe budowle w Buchlovicach i w Slavkowie na Morawach, których autorem był Domenico Martinelli. Rezydencje o charakterze willi suburbana czy willi rustica jakie wypracowała sztuka włoska w okresie renesansu nie były identyczne na terenach Europy Środkowej. W epoce dominacji rodów arystokratycznych w Czechach i na Morawach, willa najczęściej wyłania się jako pochodna sztuki pałacowej. W krajach włoskich willa surbarana czy rustica była dopełnieniem rezydencji miejskiej, podczas gdy w krajach Europy Środkowej w takim charakterze występowała tylko wśród elit zafascynowanych kulturą i sztuką włoską.

EN

The trend of placing a villa in the gardens by the castle in the Czech lands was started by Emperor Ferdinand I when he commissioned the building of Prague’s Belvedere. Around the middle of the XVI century, when the Habsburg villas known in Czech as letohradki were being built, an open residence with no defensive features, for example the villa in Kratochvile built by Wilhelm Rožnberk, was rare at this time in the Czech lands. In the second half of the XVII century, Jean Baptiste Mathey, a Frenchman trained as a painter and architect in Rome, was commissioned by aristocrats such as Vaclav Sternberk, for whom he built the suburban Troja castle near to Prague, a building clearly influenced by the Villa Pamphilli in Rome. Around 1700, a circle of distinguished architects directed residential architecture in the direction of the baroque, inspired first by the Roman school of Carlo Fontana and later towards the French school in the times of Ludwig XIV. Domenico Martinelli built enchanting villas in Buchlovice and Slavkov in Moravia. The architectural models of the villa suburbana or villa rustica, which were created by Italian art during the Renaissance, cannot simply be transferred without qualification to the territories of Central Europe. In the époque of the dominance of aristocratic families in Bohemia and Moravia, the villa is most frequently a derivative of the palace art. In Italian principalities, the villa suburbana and rustica served as a complement to the main city residence, whereas in Central Europe the villa in such a character was limited to the elite fascinated by Italian art and culture.