Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The issues of preservation and revitalization of residential, public and industrial buildings from the second half of the 19ᵗʰ and early 20ᵗʰ centuries in Kyiv and Krakow

Kulikov Petro, Dyomin Mykola, Chernyshev Denys, Kuśnierz-Krupa Dominika, Krupa Michał

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 60

140--146

EN

The article concerns the characteristic features of the formation of historical buildings during the period of dominance of historicism and secession in architecture, as well as their contemporary adaptations to new functions and the condition of preservation in the aspect of conservation. As recent experience from the cities in Poland (Krakow) and Ukraine (Kiev) show, basic problems with the protection of the historical resources result from the lack of social education in the field of cultural heritage protection, non-compliance with applicable regulations and insufficient consideration of protection tasks in current planning policy. It should also be noted that in many cases, historical buildings and complexes (of administrative, cultural, residential or industrial function), shaped at the end of the 19ᵗʰ and the beginning of the 20ᵗʰ century, no longer meet modern standards. This often leads to social conflicts, threatens their existence and value, which can be lost through unprofessional modernization, reconstruction or adaptation works.

PL

Artykuł dotyczy charakterystycznych cech kształtowania budynków historycznych w okresie dominacji historyzmu i secesji w architekturze, a także ich współczesnych adaptacji do nowych funkcji oraz stanu zachowania w aspekcie konserwatorskim. Jak pokazują ostatnie doświadczenia z terenu miast Polski (Kraków) oraz Ukrainy (Kijów), podstawowe problemy z ochroną historycznego zasobu wynikają z braku edukacji społecznej w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, nieprzestrzegania obowiązujących przepisów oraz niedostatecznego uwzględnienia zadań ochronnych w bieżącej polityce planistycznej. Należy także zauważyć, że w wielu przypadkach historyczne obiekty i zespoły (o funkcji administracyjnej, kulturalnej, mieszkalnej czy przemysłowej), ukształtowane na końcu XIX i na początku XX wieku, nie spełniają już współczesnych standardów. Prowadzi to wielokrotnie do konfliktów społecznych, zagraża ich egzystencji oraz wartości, która może zostać zatracona poprzez nieprofesjonalnie przeprowadzone prace modernizacyjne, przebudowy czy adaptacje.

2

Ekologiczne osiedla w Polsce : tendencje i perspektywy

Fidor J.

Architecturae et Artibus

|

2017

|

Vol. 9, no. 3

39--47

PL

Idea osiedla ekologicznego wywodzi się z zasad zrównoważonego rozwoju. W ciągu ostatniej dekady nastąpiła wyraźna ewolucja i rozwój dominujących tendencji w podejściu do kształtowania środowiska mieszkaniowego. Związane jest to z rozwojem myśli ekologicznej oraz nowymi możliwościami w dziedzinie technologii. Osiedle ekologiczne jest pojęciem szeroko rozumianym i często nadużywanym przy określaniu różnego rodzaju inwestycji. Stałym problemem jest wyegzekwowanie od deweloperów wysokiej jakości środowiska mieszkaniowego. Związane jest to z brakiem regulacji prawnych, które obecnie odnoszą się głównie do efektywności energetycznej. Mimo to powstało w Polsce kilka zespołów zabudowy, gdzie podjęto próbę realizacji idei osiedla ekologicznego z jej głównymi założeniami. Pokazuje to, że Polacy stają się bardziej świadomi i chętniej wybierają mieszkania w komfortowych i ekologicznych zespołach mieszkaniowych. W artykule opisano najważniejsze kryteria osiedla ekologicznego. Przedstawiono możliwości egzekwowania i wdrażania założeń przy pomocy certyfikacji. Opisano widoczne tendencje oraz innowacje w podejściu do kształtowania zabudowy mieszkaniowej. Przeanalizowano przykłady polskich osiedli mieszkaniowych, w których podjęto realizację założeń zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czym jest współczesne osiedle ekologiczne, jakie elementy powinny je charakteryzować, jak wobec powyższego realizowane są osiedla ekologiczne w Polsce. W pracy wykorzystano literaturę przedmiotu z zakresu budownictwa ekologicznego.

EN

The idea of an ecological housing estate comes from the principles of sustainable development. Over the past decade, there has been a clear evolution and development of the dominant tendencies in the approach to shaping the housing environment. This is related to the development of ecological thought and new possibilities in the field of technology. An ecological housing estate is a widely understood concept and is often abused in defining various types of investments. It is a constant problem to compel the developers to construct a high-quality housing environment. This is due to the lack of regulations which currently mainly mention the issue of energy efficiency. Despite this, several urban units where an attempt was made to implement the idea of an ecological settlement with its main assumptions were created in Poland. This shows that Poles are becoming more aware and more eager to choose flats in comfortable and ecological housing complexes. The article describes the most important criteria for an ecological settlement. The ability to enforce and implement assumptions through certification was outlined. The visible tendencies and innovations in handling residential development were described. Examples of Polish housing estates in which attempts were made to implement the assumptions of sustainable development were analyzed. The aim of the article is to try to answer the question what a modern ecological estate is, what elements should characterize it, how ecological settlements in Poland are implemented in the light of the above. The literature of the subject was used in the work in the field of ecological construction.

3

Przemiany budownictwa willowego na przestrzeni dziejów

Łakomy K.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 1

27-37

PL

Ewolucja budowy willi sięga czasów starożytnych i trwa do dziś, jednak jej przestrzenny i artystyczny kształt ewoluował na przestrzeni wieków, wraz ze zmianami kulturowymi, ekonomicznymi i filozoficznymi. Koncepcja willi miejskiej integralnie odzwierciedla tradycje innych obiektów tego typu, takich jak wille podmiejskie i wiejskie. Jak sama nazwa wskazuje, charakter tego budynku mieszkalnego, o którym mowa nawiązuje do jego położenia i jest zazwyczaj wynikiem uwarunkowań funkcjonalnych. Jednak koncepcja willi, odpowiadającej symbolicznym, filozoficznym lub naturalistycznym planom, wskazuje, że tego rodzaju architektura była silnie związana z głębszymi znaczeniami. Aktualne badania w tej dziedzinie koncentrują się raczej na podmiejskich typach willi. Jednak rozważania nad komunalną formą tego rodzaju budynku nie są możliwe bez ciągłego odniesienia do willi podmiejskich oraz zależności między nimi. Głównym założeniem niniejszego artykułu jest określenie formy zmiany willi miejskiej, pod wpływem pojęć i relacji do innych typów budowy willi, od starożytności do genezy willi miejskiej w epoce przemysłowej.

EN

The evolution of villa construction dates back to ancient times and continues until today, however its spatial and artistic shape has evolved over the centuries, together with cultural, economic and philosophical changes. The concept of the urban villa integrally reflects the traditions of other buildings of this type such as suburban and country villas. As the name shows, the character of this residential house referred to its location and was usually a result of functional conditions. However, the concept of a villa, corresponding with symbolic, philosophical or naturalistic plots, indicates that this kind of architecture was strongly connected with deeper meanings. Current studies on this subject focused rather on the suburban type of villas. However considerations over the municipal form of this kind of building are not possible without continuous references to villa suburbana as well as dependencies between them. The main foundation of the present article is the specification of the changing forms of the urban villa, influenced by concepts and relations to other types of villa construction, from antiquity to the genesis of the urban villa in the industrial époque.

4

REAKCJA FORMY 1. Krótki wykład na temat architektury

Monestiroli A.

Pretekst

|

2010

|

Nr 3

39--52

5

Nowatorstwo i tradycjonalizm w architekturze mieszkalnej Krakowa późnego średniowiecza i wczesnej nowożytności. Zarys problematyki

Komorowski W.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2009

|

Nr 25

19--27

PL

Artykuł prezentuje wybrane zjawiska w architekturze i budownictwie mieszkalnym od chwili założenia miasta lokacyjnego do połowy XVII w., czyli w okresie dla Krakowa czasów staropolskich (XIII-XVIII w.) najświetniejszym. Ówczesne dokonania w zakresie kultury materialnej i duchowej sytuowały miasto wśród czołowych metropolii przynajmniej Europy północno-wschodniej. O ile do okresu wczesnej nowożytności Kraków stał w dziedzinie kształtowania architektury w awangardzie ośrodków urbanistycznych, to w czasie późniejszym jego średniowieczny potencjał stał się zasadniczym czynnikiem opóźniającym ewolucję substancji materialnej, zwłaszcza w zakresie architektury przeciętnej, która poprzez swą masę przesądza o charakterze miasta. W artykule zostały omówione charakterystyczne dla Krakowa tematy architektoniczne – pierwsze domy mieszczan (z których część miała formę wieżową), kamienice (ich układ, ustalony w drugiej połowie XIV w., upowszechnił się w następnych stuleciach), domy kanonicze, zbliżone do nich dwory rycerskie i szlacheckie oraz pałace bogatej szlachty, magnatów i patrycjuszy, wywodzące się okazalszych kamienic.

EN

The article presents selected phenomena in the architecture and housing industry since the time of the city foundation till the mid-17th century, i.e. during the golden era of Old Polish Krakow (the 13th – 18th century). At the time, achievements in the field of material and spiritual culture placed it among the foremost metropolises, at least in the north – eastern Europe. Although until the era of early modernity Krakow was in the avant-garde of urban centres in the field of architecture development, in later times its medieval potential became an essential factor hindering the evolution of material substance, particularly with reference to mediocre architecture defining the city character because of its mass.The article discusses the architectonic issues characteristic for Krakow: the first houses of burgesses (some of which were tower houses), tenement houses (their layout established in the second half of the 14th c. became common in the next centuries), canons’ houses, knights’ and noblemen’s manors resembling the former type, and palaces of affluent nobility, magnates and patricians originating from the more magnificent tenementhouses.

6

Warszawska podmiejska rezydencja Kazimierza Poniatowskiego na Solcu

Putkowska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 1

3-21

PL

Zakładanie ogrodów krajobrazowych tzw. „angielskich” najwcześniej podjęli w Polsce arystokraci z kręgów dworskich. Jednym z pierwszych, który uległ tej modzie, był starszy brat króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Kazimierz Poniatowski. W 1771 r. na Solcu pod Warszawą przekształcił odziedziczony dwór w podmiejską willę według projektu S.B. Zuga. Rezydencja ta miała kompozycję osiową i symetryczną z czytelnie wprowadzoną hierarchizacją przestrzeni od najważniejszego dziedzińca, do użytkowego ogrodu i o tyle interesującą, że dominantą był tu belweder zaczynający cały układ. Wkrótce po ukończeniu modernizacji willa w przyjętym programie i rozplanowaniu okazała się być dla właściciela nie wystarczającą i zbyt zachowawczą. Około 1774 r. powiększył rezydencję przeszło dwukrotnie i korzystając z usług tego samego architekta założył na dodanym terenie park krajobrazowy z oryginalnym, starannie dobranym wyposażeniem, wzorowanym na obowiązujących w najnowszych modnych założeniach i niezbędnymi dodatkowymi zabudowaniami. Zabudowania w części dostawione do istniejących uzupełniały i poprawiały funkcjonowanie części mieszkalnej willi, a rozmieszczone w ogrodzie pawilony wzbogacały i uatrakcyjniały jej program rezydencjonalny. Ukończona rezydencja księcia Kazimierza Poniatowskiego na Solcu była bez wątpienia oryginalna. Powstała z zestawienia dwóch różnych części, o różnej kompozycji i to w przypadku dodanej o rozplanowaniu i opracowaniu całkowicie odmiennym od pierwszej, z odrzuceniem osiowości i symetrii. To, poza prawidłowo rozwiązaną funkcją, nie pozwoliło na uzyskanie spójnego układu i wprowadzenie jakichkolwiek powiązań przestrzennych pomiędzy nimi. Odmienność obu części powiększało dodatkowo różne opracowanie architektoniczne – pierwszej o dekoracji późnobarokowo-klasycystycznej o surowych formach niezbyt pasujących do funkcji willi i drugiej części o dekoracji zadziwiającej różnorodnością, oryginalnością, pomysłowością, kontrastowaniem funkcji z formą i nowatorstwem. Rezydencję na Solcu K. Poniatowski użytkował przez 11 lat i uznał, że niszczona wylewami Wisły nie odpowiada jego potrzebom funkcjonalnym i wymogom estetycznym, jak również zapewne nie jest dostatecznie modną i osobliwą. Sprzedał ją w 1782 roku, a już wcześniej od 1776 roku rozpoczął realizację nowej willi w pobliżu, na górnym tarasie skarpy, po obu stronach drogi z Nowego Światu do Solca.

EN

Aristocrats from court circles were the first to create so called “English” landscape gardens. One of the first who succumbed to this fashion was the older brother of king Stanisław August Poniatowski - Kazimierz Poniatowski. In 1771, in Solec near to Warsaw, he transformed a inherited manor house into a suburban villa according to the design of S.B. Zug. The residence had an axis and symmetrical composition with legibly introduced hierarchy of space from the most important courtyard to useable garden. Interestingly, the belvedere initiating the entire system was a dominant there. Soon after completing the modernisation, the villa in the adopted program and plan turned out to be insufficient and too conservative for the owner. In circa 1774, he doubled the size of his residence, and, using the services of the same architect, established on the new terrain a landscape park with original, carefully selected equipment, patterned on the latest valid fashion assumptions and additional necessary buildings. The buildings, partly added to the existing ones, supplemented and improved the functioning of the residential part of the villa, and pavilions located in the garden enriched and made its residential program more attractive. The completed residence of Prince Kazimierz Poniatowski in Solec was undoubtedly original. It was established as a combination of two varied parts, of various composition, and in the case of the added part with a plan and development completely different from the original, rejecting the axis and symmetry. Apart from the correctly solved function, this did not allow the achievement of a cohesive system or to introduce spatial relations between them. The variety of the two parts was additionally augmented by different architectural developments – the first with late baroque and classicistic decoration with rigid forms hardly corresponding with functions of the villa, and the second with decorations surprising with diversity, originality, creativity and contrasting function with form and innovation. K. Poniatowski used the residence in Solec for 11 years, but decided that when damaged by the Vistula floods it did not meet his functional needs and aesthetical requirements, and was evidently not sufficiently fashionable and peculiar. He sold it in 1782, but already earlier, from 1776, he started construction of a new villa in the neighbourhood, at the upper terrace of the slope, on both sides of the road from Nowy Świat to Solec.

7

Dom przyjazny

Gyurkovich J.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2007

|

nr 5

96--99

8

OLINT – OLINTHOS – uwagi o architekturze

Kwiatkowska-Baster B.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2006

|

Nr 20

45--47

9

Dwa źródła i wnioski

Franta A., Franta A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2006

|

T. 51, z. 1-4

43-47

PL

Dom - wytwór cywilizacji - jest wyrazem trybu życia. Wykształcenie się "typu domu" o określonej tożsamości (lokalnej, regionalnej, czasem narodowej) ma swoje uwarunkowania przyczynowe: dostępność, powszechność trybu życia i wynikająca z niej jednorodność sposobu zamieszkania, powszechna dostępność optymalnego materiału, brak typu konkurencyjnego wynikający z izolacji od wpływów obcych lub zdecydowanej przewagi typu wytworzonego. Podhale, Orawa, Pieniny, miejsko-wiejskie domy w Nowym Targu, miejskie w Zakliczynie i Sławkowie, wiejskie w Tyńcu - tkwią w naszej pamięci jako zapis sprzed wielu lat, zapis dokumentujący ich cechy wspólne: skromność, rzeczowość, prostota; wyrazistość cech materiałowych; bogactwo form dachów, podcieni, ganków; doskonałość proporcji, "wyczucie" w sposobie formowania, spójność kompozycji, jej naturalna finezja, elegancja; - swoista "miękkość", tendencja do swobodnej malowniczości, zaskakującej urodą i trafnością. Kazimierz jest wciąż uosobieniem tych cech. Prześledźmy możliwe ewolucje regionalnego typu domu na przykładzie Podhala. Ewolucja witkiewiczowska to wartość bezwzględna w skutecznym podjęciu tematu: znakomity "Dom pod Jedlami". Ewolucja profesjonalna dała wyniki najwyższej klasy rangi europejskiej, jak schroniska tatrzańskie, Dom Turysty w Zakopanem, a także dobre domy-pensjonaty, domy mieszkalne. Ewolucja nieprofesjonalna przyniosła typ "punktowej choinki" kryjący w rozbudowanym dachu kilka kondygnacji, który, mimo przeskalowania, dzięki zbliżonej formie i nachyleniom dachu, w masie jednak współkomponuje się z krajobrazem (np. pasmo Bańska-Ząb). Ewolucja "wizyjna" Włodzimierza Gruszczyńskiego ma szczególne, trwające w świadomości kilku pokoleń architektów ze szkoły krakowskiej, walory inspirujące.

EN

The most characteristic Polish house is a mountain house of town or country nature from the Podhale mountain region which has undergone several (sometimes parallel) evolutions: the Witkiewicz-style evolution (example: House "Pod Jedlami"), professional evolution (mountain hostels in the Tatra mountains, Tourist House in Zakopane and many others), non-professional evolution (a house which has several storeys in the steep, expanded roof in the Zakopane style) and "vision" evolution of Professor Włodzimierz Gruszczyński from the Kraków school.

10

Osiedle patronackie Książańskiego Zespołu Kopalń przy placu Traugutta w Wałbrzychu

Ludwig B.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2005

|

T. 50, z. 1-2

66-79

EN

The article describes characteristics of the first comprehensive planning of the housing estate for miners in Wałbrzych. This typical patronage housing estate was constructed at the Traugutt's Sq. (Ritter Platz) for miners working in nearest mine of Książ Establishment (Fuerslensteiner Consolidierte) - Marie and Hans Heinrich. Surrounded with greenery is still independent urban unit. These were the intentions of locator - Hochberg. The estate was probably imitated the German estates at Krupp's fabrics and the English ones. It was shown as the exemplary estate at the Word Exposition in St. Louise 1904. By the centre of this complex runs the little street, perpendicular to Traugutt's Street (Ritter Sir.). Around it stand one storey buildings with small garden at the fronts, firstly divided by hedges. The elevations of buildings were projected to accent regular central characters of this urban unit. Also the organisation of roads had the same aim. The buildings at Traugutt's Sq. are the earliest examples of brick architecture in dwelling architecture taken from the first independent English workers housing estates from 60.-80. XIX c. (Ackroyd, Bournville, Bedford Park or Port Sunlight). In the town planning of this time (XIX/XX c.) appears the problem, which engaged the planers and architects till now, the way to resolve urban composition and possibility of developing. The Hochberg's patronage housing estates were made as selfcontained small composition witch could not be develop.