Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Powierzchowność, lekceważenie i ignorancja w procesie ochrony i konserwacji dziedzictwa poindustrialnego w Polsce

Grabowski Mateusz, Walczak Bartosz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 74

84--99

PL

By doszło do utraty dziedzictwa, wcale nie musi dojść do wyburzenia budynków. Presja inwestycyjna na obiekty postindustrialne często prowadzi do utraty cech decydujących o ich rzeczywistej, lecz nieoczywistej wartości kulturowej. Zawarte w opracowaniu przykłady prac adaptacyjnych pokazują nieodwracalną utratę wartości historycznych obiektów pofabrycznych wraz z otoczeniem. Ich analiza i porównanie z innymi typami zabytków wykazały zjawiska wręcz dyskryminacyjne w zakresie ochrony dziedzictwa przemysłowego. Jest ono traktowane powierzchownie, wzmacniane przez powszechną zgodę na daleko posuniętą ingerencję, co doprowadziło do uznania takich rozwiązań za dopuszczalne czy wręcz wskazane. Mimo że problematyka ochrony zabytków techniki jest od wielu lat przedmiotem badań, to rozdźwięk między teorią i praktyką w zakresie ochrony i konserwacji dziedzictwa przemysłowego w Polsce wydaje się narastać. Założeniami pracy jest dyskusja na temat możliwych kierunków naprawy obecnej sytuacji.

EN

Buildings do not have to be demolished for heritage to be lost. Development pressure on postindustrial sites often leads to the loss of features determining their real, but not obvious, cultural value. The examples of adaptive reuse projects included in this article show the irreversible loss of historical values of postindustrial buildings and their surroundings. Their analysis and comparison with other types of monuments showed even discriminatory phenomena in the field of protection of industrial heritage. Its superficial treatment is reinforced by the general consent to far-reaching interference, which has led to the recognition of such solutions as acceptable or even advisable. Although the issue of the protection of industrial monuments has been the subject of research for many years, the gap between theory and practice in the field of protection and conservation of industrial heritage in Poland seems to be growing. The purpose of this article is therefore to start a discussion on the possible ways to improve the current situation.

2

Funkcje dekoracji ceramicznej w przestrzeni industrialnej dawnej cegielni w Nowogrodźcu koło Bolesławca (1864–2012)

Łukaszewicz-Jędrzejewska E., Łukaszewicz-Jędrzejewska E.

Szkło i Ceramika

|

2017

|

R. 68, nr 5

6--9

PL

Artykuł jest próbą zdefiniowania pozaestetycznych funkcji dekoracji w zespole industrialnym. Zespół dawnej klinkierni w Nowogrodźcu powstałej w 1864 roku jest jednostkowym przykładem zachowanego na Dolnym Śląsku założenia industrialnego, w którym oprócz funkcjonalnych cech zakładu, dużą rolę odgrywa bogata i zróżnicowana pod względem chronologicznym i stylistycznym dekoracja elewacji. Występuje ona na wszystkich budynkach zespołu, tworząc unikalny rodzaj plenerowego wzornika asortymentu pochodzącego z lat 1870–1940/2010. Są to fryzy, plakiety, płytki ceramiczne, kształtki terakotowe formy oraz rozbudowane przedstawienia figuralne – zoomorficzne, floralne, fantastyczne, przykłady szkliwa i barwienia ceramiki oraz wzorcowe zestawy dekoracyjne w funkcji reklamy zewnętrznej. Oprócz wartości estetycznej mają one szereg funkcji pozaestetycznych ważnych dla badaczy kultury industrialnej – funkcje normatywne, techniczne, technologiczne, analityczne (stan zachowania ceramiki elewacyjnej), identyfikacji i reklamy zakładu oraz podstaw do wydawania decyzji i podejmowania prac konserwatorskich. Próba odczytania pozaestetycznych walorów dekoracji prezentuje rozbudowane metodologiczne podejście do procedur dokumentacji obiektów industrialnych.

EN

The article presents the results of documentation works underway at the historical complex of buildings of the former clinker works. They were the basis for entering the site and the unique decorative elements into the register of technological and industrial monuments. The clinker works in Nowogrodziec, built between 1864–1930, are an example of industrial complex in which, apart from purely functional features – the spatial arrangement and the structure of buildings serving technological needs – we also find the ceramic facade ornaments. They are present on administrative and production buildings (pattern shop, mould room, raw materials storage facilities, drying room, furnace rooms, and chimneys). Chronological stratification of the complex made it possible to date the glazes, plaques, ceramic tiles, figures and individual ornamental motifs appearing on the building facades. The ornaments serve also as a presentation of ceramic techniques and technology – colourful glazes and masses. Another characteristic feature of these decorations is the rich variety of motifs, compositions and techniques found frequently within a single building. It constitutes a type of an “outdoor” catalogue of architectural elements, details and terracotta sculpture forms manufactured at the works from the beginning of its operation until 1980’s. The efforts to document the complex made it possible to confirm the hypothesis that the ornaments constituted a standard of reference. In addition to the aesthetic value, they have a number of non-essential functions important for industrial culture researchers – normative, technical, technological, analytical functions (state of the facade ceramics), identification and advertising of the plant and the basis for decision making and conservation. The attempt to read the non-ethical values of the decoration presents an elaborate methodological approach to documentation procedures of industrial objects. Apart from their aesthetic value, the ornaments are normative in character, of importance for conservation or preservation decisions made in connection with the planned revitalization of the site.

3

Dekoracja ceramiczna w przestrzeni industrialnej – dawny browar „Brauerei Pfeifferhof Carl Scholtz” we Wrocławiu (1895-1910)

Łukaszewicz-Jędrzejewska E.

Szkło i Ceramika

|

2017

|

R. 68, nr 1

19--22

PL

Dawny Browar Scholtza we Wrocławiu, powstały w latach 1893–95, jest przykładem dużego zespołu industrialnego zlokalizowanego na obrzeżu miasta. Jego cechą charakterystyczną jest nawiązanie w układzie przestrzennym, architekturze i dekoracji ceramicznej do wizerunku wielkomiejskich budowli użyteczności publicznej – szkół i szpitali, a także do typowej dla Wrocławia estetyki ceglanej ściany ze szkliwionym detalem architektonicznym, promowanej przez architekta miejskiego Richarda Plüddemanna (1885–1910). Browar jest przykładem obiektu przemysłowego trzeciego ćwierćwiecza XIX w., w którym harmonia funkcji i formy ma także wymiar estetyczny. W artykule omówiono dekorację elewacji budynków zespołu browaru w kontekście nowych technologii produkcji kształtek i pustaków ceramicznych oraz zaprezentowano wybór wzorników dla detalu ceglanego z lat 1864–1900. Poruszono także kontekst dokumentacji i funkcjonowania technofaktu w środowisku kulturowym.

EN

The former Scholtz brewery building in Wroclaw, constructed around 1893–1895, is an example of a large industrial complex located on the outskirts of the city. The characteristic feature of this building is the spatial layout, architecture and ceramics decorations, which tend to imitate public utility buildings - schools and hospitals, as well as the aesthetics of a brick wall with colorful glazes detail, promoted by the city architect Richard Plüddemann (1885–1910). The Brewery is a typical example of an industrial facility build during the third quater of 19th century, in which the harmony of form and function also has an aesthetic dimension. The article discusses the decorations of facades of the brewery in the context of new technologies in the production of fittings and ceramic blocks, as well as presents a selection of templates for brick details between 1864–1900. The aspect of documentation and functioning of the “aesthetics of industry boulding” in the cultural environment, has also been discused.

4

Odnowa osady fabrycznej w Żyrardowie

Siwirska M., Grzonkowski J.

Builder

|

2017

|

R.21, nr 12

52--55

5

Dawne Królewskie Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Opolu jako przykład architektury industrialnej początku XX wieku

Adamska M. E.

Inżynieria i Budownictwo

|

2012

|

R. 68, nr 8

425-427

PL

Przedstawiono rozwiązania architektoniczne, materiałowe i konstrukcyjne zastosowane w reprezentatywnych obiektach technologicznych omawianych zakładów, stanowiących przykład architektury industrialnej z początku XX wieku.

EN

Architectural, material and structural solutions used in the representative technological buildings of the former Royal Wagon Repair Works in Opole were specified in the paper as an example of the industrial architecture at the beginning of the 20th century and a trial to complete the knowledge about this problem.