Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pionierska eksploracja gór wyrażona poprzez architekturę

Kronowski Dariusz

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 1

14--28

PL

Opracowanie ma za zadanie uporządkowanie wiedzy n.t. rozwoju architektury górskiej. Obejmuje okres czasowy, od powstawania pierwszych schronień, powiązany z pionierskimi odkryciami w dziedzinie architektury i krajobrazu gór. W aspekcie tematycznym podjęto zagadnienia turystyki oraz cech naukowych kształtowania obiektów górskich na wybranych przykładach. Również analizie poddano zagadnienia z dziedziny konstrukcji oraz wykorzystania materiałów rodzimych w zależności od lokalizacji, a także takich czynników jak klimat i tradycja miejsca. Podkreślono również znaczenie przyrody oraz próbę odpowiedzi, jak kształtować architekturę górską, nie ingerując w środowisko naturalne oraz wiązać ze sobą przyrodę i budowlę. Wskazano również różnice występujące w formach architektonicznych, a także zakres wpływu odmienności kulturowej i czerpania z wzorców. Podczas analizy tematu autor studiował i zebrał materiały związane bezpośrednio i pośrednio z tematem. Zostały przeanalizowane wymienione w tekście dzieła architektury górskiej, a także ich historia i rozwój dziejowy. Przedstawiono analizę materiału na podstawie problematyki obejmującej przekrój opracowania, a także ważnych zakresów tematycznych, terytorialnych i czasowych charakteryzujących poszczególne etapy rozwoju architektury górskiej od początków istnienia zbadanych budowli górskich ukształtowanych przez kulturę zbieractwa i pasterstwa do analizy szczegółowej opracowanej na podstawie architektury górskiej XIX i XX wieku. Najpierw było drewno, kamienie, ziemia – podstawowe budulce. Architektura górska to obiekty często wymagające, monumentalne o kształcie charakterystycznym dla formy terenu, mniej dla natury regionalnej, chociaż z niej się wywodzące, ale również obiekty tworzące naturę i charakter miejsca tzw. „genius loci”. Poszukiwanie fantazji, a także niepowtarzalnego piękna – wszystko to świadczy, że górska architektura nie jest tylko rzemiosłem o wąsko zakreślonych granicach, ale sztuką lekką, twórczą i nieskrępowaną. W dzisiejszym kształtowaniu architektury krajobrazu górskiego ważne jest oparcie na wiedzy historycznej. W kontraście świadomym bryła poddana jest porządkowi, czyli przeciwieństwu chaosu, zapanowaniu nad ładem na krawędzi w procesie projektowym. W budynkach, które charakteryzuje kontrast w stosunku do otoczenia – geometria i forma, a także struktura jest drogą do nieprzypadkowej architektury w trudnych warunkach. Architektury ukrytej w terenie, introwersyjnej, zamkniętej w świecie uwalniającym odbiorcę od panującego, na co dzień nieporządku. Jest to czysta pionierska twórczość architektów bez architektury tworzących obiekty od naśladownictwa jak np. szałasy oraz typowe schrony górskie oparte o czysty regionalizm. W architekturze górskiej można wymienić trzy zasadnicze odmiany, różniące się pod względem twórczego podejścia: Architektura od naśladownictwa – mimesis – zasada twórczego naśladownictwa Architektura – harmoniczna, nawiązująca, ale niepowtarzająca wzorców Architektura w kontraście świadomym

EN

The study is designed to organize the knowledge on development of mountain architecture. It covers a time period, drawn from pioneering discoveries in the architecture and landscape of the mountains. In the thematic aspect, analized problem in the subject of tourism and shaping mountain facilities on selected examples. Included issues related to construction and the use of native materials depending on the location, as well as factors such as climate and the tradition of the place. The importance of nature and the attempt to answer how to shape architecture without interfering with the natural environment and linking nature and buildings with each other were also emphasized. Changes in architectural forms were also indicated, as well as the scope of the influence of cultural diversity and drawing on patterns. During the analysis of the topic, the author studied and collected materials directly and indirectly related to the topic. The works of mountain architecture mentioned in the text were analyzed, as well as their history and historical development. The point was presented on the basis of issues including development, as well as sections of thematic, territorial and time ranges, characterizing individual stages of the development of mountain architecture from the beginning of the existence of the studied mountain structures shaped by the culture of gathering and pastoralism to a detailed analysis prepared on the basis of mountain architecture of the 19th and 20th centuries. First, there was wood, stones, earth – the basic building blocks. Mountain architecture is often demanding, monumental with a shape characteristic of the landform, less for a regional nature, although derived from it, but also objects that create the nature and character of the place, the so-called "Genius loci". The search for fantasy as well as unique beauty – all this is an extension of the fact that mountain architecture is not only a craft with narrowly delineated borders, but a light, creative and uninhibited art. In orderly contrast, the shape is subject is to the opposite of chaos, to the control of order at the edge of the design process. In buildings which characterized by a contrast to the surroundings – geometry and form, as well as structure are the way to non-accidental architecture in difficult conditions. Architecture hidden in the field, introverted, closed in the world that frees the recipient from the daily disorder. It is pure pioneering work of architects without architecture creating objects from imitation, such as huts and typical mountain shelters based on pure regionalism. In mountain architecture, you can agree to three basic varieties: Architecture from imitation – mimesis – the principle of creative imitation Architecture - harmonic, unique patterns Architecture in conscious contrast

2

Ivigna - idea wpisania architektury modernistycznej XXI wieku w krajobraz górski

Kronowski D.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

169--178

PL

W artykule przedstawiono projekt i realizację górskiej kolei napowietrznej Ivigna w Merano we Włoszech, autorstwa włoskiego architekta Rolanda Baldiego. Pudełkowa forma odważnie i pewnie została wprowadzona w otoczenie gór, jako celowe odcięcie się od standardów nawiązania do genius loci naturalnego krajobrazu. Przedstawiona twórczość prezentuje awangardowe, nowatorskie i rzetelne podejście do kompozycji architektury w kontekście krajobrazu górskiego. Pomimo surowości kształtu odczuwa się tutaj rodzaj wyrafinowanego rytmu architektonicznego i lekkości kreowania obiektu wpisanego w otwartą przestrzeń. Istotne jest poszukiwanie nowych form i technologii dla potrzeb powiązania z naturą oraz kulturą, m.in. w celu kształtowania ciekawej architektury modernizmu, wkraczającej w XXI w.

EN

The article presents the project and realization of Ivigna (in Merano, Italy) aerial cable car project designed by architect Roland Baldi. The boxed form has been boldly and confidently introduced into the surrounding mountains, despite distancing itself from standard references to genius loci of the natural landscape. This project presents an avant-garde, innovative and reliable approach to the composition of architecture in the context of a mountain landscape. Despite the severity of forms, a kind of architectural rhythm and lightness of shaping the object introduced in the context of an open space can be sense here. It is essential to seek new forms and technologies for communing with nature and culture, in order to shape interesting modernist architecture, entering the twenty-first century.

3

Wpływ architektury neoregionalnej i nowoczesnej na kształtowanie myśli Krakowskiej szkoły projektowania architektonicznego

Kronowski D.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2014

|

T. 42

85--129

PL

Artykuł przedstawia pierwsze pionierskie próby kształtowania formy architektonicznej w górach w oparciu o architekturę tradycyjną i jej dalszą ewolucję do form neoregionalnych unowocześnionych. Ważne tutaj jest czerpanie z tradycji oraz poszukiwanie nowych metod poznawczych architektury górskiej. Ewolucja ta powinna odbywać na różnych szczeblach rozwoju - od badań nad formami pierwotnymi, poprzez czerpanie z rozwiązań tradycyjnych i poszukiwanie nowych rozwiązań. W metodologii tej zasłynęła Krakowska szkoła projektowania w krajobrazie pod kierunkiem Prof. Włodzimierza Gruszczyńskiego oraz pokolenia jego uczniów, którzy w latach późniejszych, mimo trudności podkreślali powagę rozważań nad przedmiotową tematyką.

EN

The article presents the first pioneering attempt to shape the architectural form in the mountains on the basis of traditional architecture and its further evolution to neoregional modern form. Important here is capitalizing on the tradition and the search for new meeting methods of mountain architecture. This evolution should take place at different levels of development - from research on the forms of the original, by drawing on traditional solutions and prospecting for new solutions. In this methodology became famous Cracow design school in the landscape under the direction of Prof. Włodzimierz Gruszczyński and generations of his students, who in later years, despite the difficulties emphasized the seriousness of the debate on items subject.

4

Dom wiejski w górach - idea w kontekście krajobrazowym

Bielawka S.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2010

|

Z. 22

19-28

PL

Wobec współczesnych dynamicznych przekształceń gospodarczych, socjologicznych, przestrzennych i krajobrazowych warto zwrócić uwagę na zmieniającą się rolę i charakter domu wiejskiego. Zmiany szczególnie widoczne w przestrzeni górskich wsi karpackich obrazują ogólną tendencję. Współczesny dom w górach pod względem architektonicznym, funkcjonalnym czy konstrukcyjnym zrywa całkowicie z historycznym kształtem miejscowej architektury, jest jej udziwnionym zaprzeczeniem, jest nieprzystosowany do miejscowych warunków kultu-rowo-środowiskowych. Pokazanie procesów zachodzących w przestrzeni wsi górskich obszaru łemkowskiego stanowi podstawę do przedstawienia przez autora propozycji generalnych założeń ochrony i rekultywacji krajobrazu przyrodniczo-kulturowego oraz architektury górskich wsi południowej Polski.

EN

In consideration of the dynamic economic transformations, as well as social, spatial and landscape ones, which take place today, it is important to pay attention to a changing role and nature of a country house. Changes, which are first of all seen in the area of the Carpathian Mountain villages, can be used as an example showing a general trend. The modern mountain house, in respect of its architecture, functional design, or construction, breaks completely with a historic shape of a local architecture, is its peculiar negation, not adapted to the local - cultural and environmental conditions. Showing the processes occurring in the area of the mountain villages in the Lemkos area is a base for the author to present the general assumptions of a landscape protection and a recultivation of both: a natural - cultural landscape and an architecture of the mountain villages in the South Poland.

5

Wybrane zagadnienia nowoczesnej architektury górskiej

Kronowski D.

Przestrzeń i Forma

|

2009

|

nr 12

185--212

PL

Lata 1960-1970 w okresie coraz większego kryzysu "pudełkowej", górskiej architektury modernistycznej w architekturze światowej i polskiej były możliwością rozwoju dla ambitnych młodych projektantów, podejmujących wyzwania w dobie ówczesnego socjalizmu. Pojawiła się i rozwinęła tzw. architektura późnego modernizmu. Zapowiadała ona przyszłą przemianę, która doprowadziła do postmodernizmu.

EN

The years 1960-1970 during the intensified box mountain architecture crisis in world architecture and Polish architecture was a period of great opportunity for young and ambitious designers, tracing new routes and undertaking challenges in times of ruling socialism. The so-called late modernism architecture appeared, thus foretelling further transformations which lead in result to postmodernism.

6

Rozwój architektury górskiej. Od szałasu do schroniska

Kronowski D.

Architectus

|

2006

|

Nr 2(20)

81--88

PL

Począwszy od wieku XIX architektura górska związana z turystyką i rekreacją rozwijała się bardzo intensywnie, przy czym początkiem jej rozkwitu było zainteresowanie góralską architekturą tradycyjną, charakterystyczną dla tego regionu. W tej mierze najbardziej wyrazista była forma szałasu pasterskiego, którego strome i płaskie dachy oraz ciekawe kształty stały się inspiracją dla wielu schronisk górskich na świecie, w tym również w Polsce. Architektura' schronisk w Polsce jest również najbliższa formą do szałasów, które od wieków stanowiły schronienie dla ludności zamieszkującej tereny górskie, głównie dla sezonowych pasterzy, pracujących przy wypasie owiec albo bydła. Równie ciekawe obiekty nawiązujące stylistycznie do szałasów pasterskich można napotkać np. w Alpach. Szałasy górskie - zarówno dawniej, jak i obecnie -służąschronieniu przed uciążliwymi warunkami atmosferycznymi oraz są miejscem pracy. Pasterze korzystali z nich do produkcji pożywienia oraz prac związanych z wyprawianiem skór. Z tego typu schronień korzystano przede wszystkim w okresie wiosenno-letnim. Opuszczone, służą niejednokrotnie turystom jako miejsca noclegu. W okresie II wojny światowej dawały schronienie uciekinierom, partyzantom czy kurierom. Obiekty górskie pozostają zatem także nieodłączną częścią historii, skrywając tajemnice i dramaty, które rozegrały się w górach. Dzięki opisanym przykładom jest widoczny ewolucyjny zarys rozwoju architektury górskiej od szałasu do schroniska (ryc. 6). Stosowanie tradycyjnej formy budownictwa pasterskiego, konserwującej swoje pierwotne rozwiązania muratorsko-ciesielskie, splata się z wprowadzaniem podwyższonych standardów mieszkaniowych i przekształcaniem obiektów w schroniska turystyczne i miejsca wypoczynku. Odchodzi się od rozwiązań zdeterminowanych podstawowymi potrzebami życiowymi, przede wszystkim zdobywaniem pożywienia, zmierzając do kreowania schronień o charakterze głównie komercyjnym, skoncentrowanych na turystyce i zadaniach rekreacyjnych. Modyfikacje te są inspirowane przede wszystkim odmiennymi potrzebami, pojawiającymi się wraz ze zmieniającym się duchem czasów oraz pomysłami wykorzystania już istniejących obiektów do nowych celów. s. 81-- 88 8

EN

Beginning from the 19th century mountain architecture bound with tourism and recreation developed very intensely. It began to flourish with rising interest in traditional mountain architecture, characteristic to the region. Here, the most distinct example is a shepherd's hut, whose steep and flat roofs and intriguing shapes became an inspiration for many mountain shelter-houses in the world, and also in Poland. Excellent carpentry know-how, at the turn of the 19lh and 20Ih centuries, influenced the durability and look of the shepherd's hut, slowly transforming it into a tourist object. The huts, situated in accessible glades, were given different architectonic and constructional forms than those localized in high mountain pastures and those above the forest border. Accessible material, such as wood and stones were used abundantly. The types of huts - stone shepherd's huts and other kinds, were slowly transformed into characteristic buildings - high mountain shelter-houses.