Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zamość – miasto idealne. Europejskość rozwiązań urbanistycznych citta di fortezza Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Kadłuczka Andrzej

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 63

7--16

PL

Artykuł został oparty na wieloletnich badaniach autora i akcentuje mało dotąd omawianą kwestię Zamościa jako ważnej twierdzy wbudowanej w europejski system obronny przeciw ekspansji Imperium Osmańskiego, realizowany w drugiej połowie XVI wieku. Przypomina też, że polska wersja miasta idealnego wyprzedziła o 15 lat wzorzec, za jaki powszechnie uważana jest włoska Palmanova. Zamość jest także unikalnym przykładem umiejętnego połączenia nowoczesnych zasad inżynierii wojskowej z zapleczem społeczno-gospodarczym, gdzie wielokulturowość i tolerancja religijna stanowiły podstawę identyfikacji społeczeństwa rubieży Rzeczypospolitej z celami państwa i gwarancję skutecznej obrony przed wrogiem zewnętrznym.

EN

This paper was based on many years of the author’s research and accentuates previously little-discussed matters concerning Zamość as an important fortress, incorporated into the European system of defense against the expansion of the Ottoman Empire and built throughout the second half of the sixteenth century. It also reminds us that the Polish version of the ideal city preceded Palmanova, which is widely regarded as the concept’s predominant model, by fifteen years. Zamość is also a unique example of the skilful combination of modern-period military engineering principles with socio-economic infrastructure, wherein multi-culturality and religious tolerance formed the basis of the identification of the Commonwealth borderland’s population with the state’s goals and a guarantee of effective defense against an external enemy.

2

Polskie schrony bojowe na linii Warty i Widawki. Zapomniane dziedzictwo

Musiaka Łukasz, Stasiak Ewelina

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 57

84--95

PL

Artykuł prezentuje historię powstania oraz wyniki inwentaryzacji terenowej czterdziestu siedmiu schronów bojowych, tworzących umocnioną linię Warty i Widawki z 1939 roku. Badane obiekty to w przeważającej mierze tradytory jednostronne a także schrony dwustronne i jeden obserwacyjny. Podczas II wojny światowej tworzyły główną linię obrony armii „Łódź”, a obecnie stanowią znakomity przykład historyczny polskiej myśli inżynieryjnej i fortyfikacyjnej. Głównym celem artykułu było opisanie ich budowy i przeznaczenia oraz analiza stanu zachowania i określenie stopnia wykorzystania do pełnienia współczesnych funkcji. Większość tradytorów zachowana jest w całości w stanie dość dobrym, dwa schrony są całkowicie zniszczone, a siedem jest uszkodzonych. Schrony w większości są zaśmiecone i zaniedbane, a ich pogarszający się stan techniczny wynika naturalnych czynników degradujących oraz niewłaściwego użytkowania (lub jego braku) oraz zniszczeń wywołanych przez lokalną społeczność. W oparciu o umocnienia linii Warty i Widawki utworzono dwa szlaki turystyczne, które jednak nie spełniają swej roli ze względu na słabą infrastrukturę i brak promocji. Jedynie dwa schrony, w Strońsku i Beleniu, są wykorzystywane podczas inscenizacji historycznych. Oprócz wpisu kilku obiektów do gminnej ewidencji zabytków, tradytory linii Warty i Widawki nie są chronione prawem. Być może objęcie ich ochroną w postaci parku kulturowego dałoby asumpt do zagospodarowania, wykorzystania i lepszej promocji tego wciąż nieodkrytego dziedzictwa architecturae militaris środkowej Polski.

EN

The paper presents the history and results of an inventory of forty-seven military bunkers, which together formed the fortified Warta and Widawka line in 1939. The structures investigated are in the majority one-sided casemates, but there are also two-sided bunkers and one observation bunker. During World War II, they formed the main defensive line for the “Lodz” Army, whereas today they are an excellent example of Polish historical engineering and fortification thought. The main goal of the paper is to document their structure and function, as well as to analyse their conservation status and determine the degree to which they can be used for contemporary functions. Most casemates have been preserved and are in quite a good condition, with two completely destroyed and seven damaged. In the main, the bunkers are littered and suffer from neglect, whereas their worsening technical condition is a consequence of degrading natural factors and inappropriate use (or no use at all) as well as damage inflicted by local populations. Two tourist trails have been marked out based on the fortifications of the Warta and Widawka line. But these do not fulfill their role due to underdeveloped tourist infrastructure and no promotion. Only two bunkers, in Stronsk and Belen are used in historical re-enactments. Despite the fact that several structures have been recognised as heritage sites by local governments, the casemates of the Warta and Widawka line are not legally protected. It may be, that protection through introduction of a cultural park, could prompt proper development, use and better promotion of what is still undiscovered militaris architectural heritage of Central Poland.

3

Twierdza Kłodzko Pomnikiem Historii? Rola ochrony zabytków w kontekście i wobec polityki

Stoklasek-Michalak Joanna

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

193--206

PL

Twierdza Kłodzko – niekwestionowany świadek burzliwych wojen śląskich między dwoma mocarstwami: cesarską Austrią i rosnącymi w silę Prusami, których przebieg zmienił mapę XVIIIwiecznej Europy, ale przede wszystkim obiekt stanowiący wyjątkowy w skali Europy przykład nowożytnej architectura militaris, gdzie krzyżują się rozwiązania architektoniczne kilku szkół fortyfikacyjnych, zachowane do dziś i czyniące z kłodzkiej twierdzy swoistą encyklopedię fortyfikacji – pozostaje poza listą zabytków uznanych za Pomniki Historii. Podjęte w 2009 r. starania o wpisanie twierdzy na tę listę prestiżowych zabytków nie przyniosły spodziewanego rezultatu, a miniona dekada dostarcza wielu cennych wniosków na temat roli i zakresu ochrony zabytków wobec zarówno lokalnej, jak i centralnej polityki. Niniejszy artykuł stanowi próbę syntetycznej prezentacji przypadku Twierdzy Kłodzko w związku z ponownie podjętą próbą uzyskania tytułu Pomnika Historii. Jest również echem głosów koncentrujących się na dziedzictwie stricte polskim, wybrzmiałych podczas konferencji Pomniki Historii – ochrona, zarządzanie, promocja.

EN

Kłodzko Fortress - an undisputed witness of the stormy Silesian wars between the two powers: Austria and Prussia, whose course changed the map of 18th- century Europe, but above all the building which is a unique example of modern military architecture in Europe, where the architectural solutions of several fortification schools intersect, preserved to this day and making the Kłodzko fortress a kind of encyclopedia of fortifications - remains outside the list of monuments recognized as Monuments of History. The efforts undertaken in 2009 to include the fortress on this list of prestigious monuments did not bring the expected result, and the past decade has provided many valuable conclusions on the role and scope of protection of monuments in relation to both local and central politics. This article is an attempt at a synthetic presentation of the case of the Kłodzko Fortress in connection with a renewed attempt to obtain the title of a Monument of History. It is also an echo of the voices focusing on the strictly Polish heritage that emerged during the conference Monuments of History - protection, management, promotion.

4

The concept of the exposition of preserved medieval military architecture elements based on the 3d modelling based on the Dzierżoniów example

Iwancewicz I., Potyrała J.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 30

297--316

EN

The aim of the study was to make a concept of exposition of medieval fortified elements in Dzierżoniów. The scope of the study includes the area of city defensive walls with the surrounding greenery area. All used methods were focused on the concept of restoration with the concept of land management around the city’s walls.

PL

Celem pracy, była koncepcja ekspozycji zachowanych elementów średniowiecznej architektury obronnej Dzierżoniowa. Obszar badań obejmuje teren miejskich murów obronnych wraz z przyległym do niego terenem zieleni. Wszystkie metody skupiały się wokół koncepcji ekspozycji miejskich murów wraz z projektem zagospodarowania terenu wokół miejskich murów obronnych.