Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kościół w strukturach miejskich. Tradycja-ciągłość-uniwersalizm

Malinowska-Petelenz Beata, Petelenz Anna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

67--83

PL

Zmiany w duszpasterskim nastawieniu Kościoła po II Soborze Watykańskim, w szczególności zaś odnowa liturgii, zaowocowały mnogością form i rozwiązań przestrzennych w architekturze sakralnej. Odmiennie niż historycznie, nowe świątynie nie pełnią we współczesnych układach urbanistycznych roli dominującej. Autorki poddają analizie wybrane przestrzenie sakralne pod kątem ich kompozycji w strukturach miejskich, koncentrując się na ich formie, usytuowaniu, uniwersalizmie, czytelności w wymiarze symbolicznym, a także wyrazie przestrzennym łączącym pierwiastki tradycji i nowoczesności. W ramach studium przypadków autorki omawiają wybrane przykłady kościołów europejskich wybudowanych po 2000 roku.

EN

Revolutionary changes after Second Vatican Council – in particular the renewal of the liturgy – resulted in a variety of forms and spatial solutions in sacred architecture. In contemporary urban layouts, they do not play a dominant role. Authors analyze selected sacred spaces regarding their composition in urban structures, focusing on their universalism, legibility in a symbolic dimension, as well as spatial expression combining elements of tradition and modernity. As a case study, authors present selected examples of European churches built after 2000.

2

The symbol and archetype of "tree" in designing memorial places on selected study examples

Wojtkiewicz Sławomir

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 50

211--222

EN

The article presents the issues of interpretative possibilities and ways of presenting a tree symbol in the design of memorial sites. These studies are an introduction to in-depth research on the methodology of designing memorial sites. The work aims to study the "tree" symbol in shaping the morphological structure of the architecture of memorial sites. The work attempts to show the "tree" as a kind of "idiom," shaping the structural character of memorial sites. This goal was supported by the practice of designing memorial sites, in which selected cases are described in detail here.

PL

Artykuł ukazuje problematykę możliwości interpretacyjnych i sposobów przedstawiania symbolu drzewa w projektowaniu miejsc pamięci. Studia te stanowią wstęp do pogłębionych badań dotyczących metodyki projektowania miejsc pamięci w dydaktyce architektury krajobrazu. Celem pracy jest studium symbolu „drzewa” w kształtowaniu struktury morfologicznej architektury miejsc pamięci. W pracy starano się ukazać „drzewo” jako rodzaj „idiomu” mający wpływ na charakter strukturalny miejsc pamięci. Cel ten został wsparty praktyką nauczania projektowania krajobrazowego miejsc pamięci, które to wybrane przypadki zostały tu szczegółowo opisane.

3

Mazurski model współczesnego regionalizmu

Jagiełło-Kowalczyk Magdalena

Środowisko Mieszkaniowe

|

2021

|

nr 34

112--119

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących spojrzenia mieszkańców Mazur na współczesny kształt budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego i przeznaczonego na turystykę w ich regionie. Wnioski z badań posłużyły jako punkt wyjścia do przygotowania propozycji projektowych współczesnych założeń krajobrazowo mieszkalnych z wykorzystaniem domów na wynajem, czy gospodarstw agroturystycznych. Dyplomowe prace inżynierskie studentów architektury są odpowiedzią na preferencje formalne mieszkańców. Zakres czasowy części opartej na badaniu ankietowym dotyczy XXI wieku, a części dotyczącej analiz archetypu sięga wieku XVII.

EN

This paper presents the results of a survey that explored how the residents of Masuria perceived the contemporary form of single-family and tourist housing in their region. The conclusions of this study were used as a starting point for preparing design proposals of contemporary landscape and housing layouts based on homes for rent or agricultural tourism facilities. Bachelor of Engineering in Architecture thesis projects became an answer to the formal preferences of the residents. The temporal scope of the section presenting the survey study concerns the twenty-first century, while the archetype analysis section reaches back to the seventeenth century.

4

Archetypes in contemporary architecture

Pieczara Marta

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 4

71--84

EN

Architectural archetypes, which can be defined as a timeless reference of the relevant typology of buildings, are labelled as such through purely intellectual appraisals. Their conceptual qualities do nonetheless translate into the design principles which have the potential to be used as guidelines of spatial definition. The contemporary American architect Louis I. Kahn, whose works are renowned for creating links with the built heritage, has adopted the notion of the archetype into his personal design philosophy. By means of studying a selection of his designs, this paper will try to explain what an archetype is and how it influences the architectural design. Moreover, it aims to show that deriving inspiration from the archetype is important in terms of creating unique places.

PL

Archetyp architektoniczny, który można zdefiniować jako ponadczasowe odniesienie dla odpowiadającej mu typologii budowli, pozostaje w sferze intelektu. Jego wartości koncepcyjne mogą jednakże zostać przeniesione na określone zasady definiowania przestrzeni. Współczesny amerykański architekt Louis I. Kahn, którego prace słyną z nawiązań do dziedzictwa architektury, zaadoptował pojęcie archetypu do własnej filozofii projektowej. Poprzez analizę jego wybranych dzieł poniższy tekst ma na celu odpowiedzieć na pytania, czym jest archetyp i jak wpływa on na proces projektowania architektury. Ponadto poniższa praca dążyć będzie do pokazania, że czerpanie inspiracji z archetypu jest ważnym elementem w tworzeniu przestrzeni odbieranych jako unikalne.

5

Archetypy w architekturze współczesnej

Pieczara Marta

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2019

|

Vol. 1

59--73

PL

Archetyp architektoniczny, który można zdefiniować jako ponadczasowe odniesienie dla odpowiadającej mu typologii budowli, pozostaje w sferze intelektu. Jego wartości koncepcyjne mogą jednakże zostać przeniesione na określone zasady definiowania przestrzeni. Współczesny amerykański architekt Louis I. Kahn, którego prace słyną z nawiązań do dziedzictwa architektury, zaadoptował pojęcie archetypu do własnej filozofii projektowej. Poprzez analizę jego wybranych dzieł poniższy tekst ma na celu odpowiedzieć na pytanie czym jest archetyp i jak wpływa on na proces projektowania architektury. Ponadto, poniższa praca dążyć będzie do pokazania, że czerpanie inspiracji z archetypu jest ważnym elementem w tworzeniu przestrzeni odbieranych jako unikalne.

EN

Architectural archetypes, which can be defined as a timeless reference of the relevant typology of buildings, are labelled as such through purely intellectual appraisals. Their conceptual qualities do nonetheless translate into the design principles which have the potential to be used as guidelines of spatial definition. The contemporary American architect Louis I. Kahn, whose works are renowned for creating links with the built heritage, has adopted the notion of the archetype into his personal design philosophy. By means of studying a selection of his designs, this paper will try to explain what an archetype is and how it influences the architectural design. Moreover, it aims to show that deriving inspiration from the archetype is important in terms of creating unique places.

6

A statistical approach to simulate instances of archeological findings fragments

Renno Fabrizio, Lanzotti Antonio, Papa Stefano

Journal of Automation Mobile Robotics and Intelligent Systems

|

2019

|

Vol. 13, No. 1

46--64

EN

First aim of this paper is to describe a methodology developed to create virtual fragments of archeological archetypes in CAD (Computer Aided Design) environment. A simple Reverse Engineering (RE) technique was adopted to reconstruct the shape of vases allowing the archeologists, and so the CAD inexpert personnel, to use it. Moreover, another relevant aspect is the definition of a procedure to simulate shape errors on the virtual prototypes to make more realistic the results. The characteristics of the fragments to be reproduced were selected by means of Design of Experiment (DOE) techniques. So, an algorithm was implemented to simulate the shape error, related to the working operations, that represents the typical noise for the feature recognition of archeological findings. Furthermore, this algorithm can make more complex the hypotheses related to the Gaussian model of simulation of the error and can adapt the value of the shape error (i.e. increasing it) according to the data gathered in archaeological excavation. The case study was based on the definition of a catalogue of archetypes of the black Campanian vases studied and classified by the archeologist J.P. Morel. The procedure conceived was applied to five (among one hundred) vases of the virtual catalogue obtaining forty instances of fragments affected by errors and so creating virtual mock-ups of typical pieces which may be found in the archeological site considered for the case study.

7

Analiza porównawcza wyników finansowych osiąganych przez przedsiębiorstwa działające według różnych archetypów modelu biznesowego

Wojtachnik R.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie

|

2018

|

Nr 77

261--280

PL

Celem opracowania było sklasyfikowanie archetypów modeli biznesowych oraz zbadanie wpływu wybranego archetypu na wyniki finansowe osiągane przez przedsiębiorstwa w pierwszych trzech latach działalności. W pracy po przeglądzie literaturowym sklasyfikowano archetypy. Dla przyjętej klasyfikacji przypisano archetyp dla każdego przedsiębiorstwa i dokonano analizy wyników finansowych na podstawie Rachunku Zysków i Strat. Analizowano przychody ze sprzedaży, koszty działalności operacyjnej, wynik finansowy netto jak również marżę brutto ze sprzedaży. Wskazano zastosowania oraz ograniczenia poszczególnych archetypów oraz wytypowano te, które osiągają najlepsze wyniki finansowe w pierwszych trzech latach prowadzenia działalności.

EN

The goal of the study was to classify archetypes of business models and to examine the impact of the selected archetype on the financial results achieved by enterprises in the first three years of operation. The archetypes were classified in the work after a literature review. In the adopted classification, an archetype was assigned to each company and the financial results were analyzed based on the Profit and Loss Account. Sales revenues, operating costs, the net financial result as well as the gross sales margin were analyzed. The applications and limitations of individual archetypes were pointed out and the ones that achieve the best financial results in the first three years of operation were selected.

8

The symbol criteria in design approach of landscape and architecture memorial site

Wojtkiewicz S.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 29

155--166

EN

The article is an attempt to interpret the methodological design processes Commemorative space. The work points to symbol issues as a primary artifact of the design process of the iconic dimension of religious, multi-threaded and artistic resonance in space. Dimension architectural and landscape becomes a hermeneutic interpretation of space and tragic recall the events. Slightly text corresponds to the existing examples, rather than focus on the theoretical aspects of the composition and design of the memorial site.

PL

Artykuł przedstawia badania, które dążą do metodologicznej wykładni procesów projektowania przestrzeni kommemoratywnej. W artykule opisano zagadnienia symbolu jako składnika procesu projektowania przestrzeni krajobrazowej, upamiętniającej. Wymiar architektoniczno-krajobrazowy projektowania miejsc pamięci analizowany w kategorii hermeneutyki filologicznej symbolu jest próbą konwersji treści duchowych na formę. Badania mają być pomocne w lepszym rozumieniu struktury znaczeń miejsc pamięci, ukrytych kodów i znaków decydujących o strukturalności tego typu architektury i krajobrazu. Artykuł wskazać ma obszary poszukiwań współczesnego wyrazu przestrzennego projektowania miejsca pamięci.

9

Archetyp w architekturze

Kozłowski T.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

101--111

PL

Starano się przedstawić „ciągłość” jaka, mino zaprzeczeń twórców jest nieodzowna do tworzenia nowości. Kolejne nurty i style (dziś mody) w architekturze starają się zaprzeczać ideom i formom poprzednikom. Sztuka awangardowa odżegnuje się od jakiejkolwiek kontynuacji. Oryginał już w świecie współczesnym, a w ponowoczesności szczególnie, nie istnieje. Świat jest napełnieni kształtami, kolorami i obrazami przeszłości i nie jest w stanie się z tego wyzwolić. Artystom towarzyszy złudne wrażenie o ich genialności i oryginalności. Patrząc na budowane dziś budynki, możemy dostrzec niezbudowaną architekturę z początku XX wieku. Nie jest to bynajmniej zarzut co do braku oryginalności, ale stwierdzenie smutnego faktu o nie moż- ności tworzenia nowości całkowitej. Może poprzednikom bez dostępu do internetu i Światowej Biblioteki Wyobraźni było łatwiej.

EN

An attempt has been made to present “continuity” which, despite artists’ denials, is a prerequisite for the creation of novelty. Subsequent movements and styles (trends today) in architecture have tried to deny the ideas and forms of their predecessors. Avant-garde art distances itself from any continuation. The original does not exist even in the modern world, let alone in post-modernity. The world is filled with shapes, colours and images of the past, unable to liberate itself from it. The artists are left with a false impression of their genius and originality. Looking at the buildings built today, one can discern the unbuilt architecture of the early twentieth century. This is by no means the accusation of lack of originality, but rather the realisation of a harsh fact that it is impossible to create complete novelty. It might have been easier for our predecessors without access to the Internet and the World Library of Imagination.

10

The archetype of the labyrinth in the architecture of holocaust memorials

Witasiak K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2016

|

Y. 113, iss. 2-A

253--260

EN

This paper emphasises the restoration of labyrinths in the memorial architecture of the 20th century. Projects mentioned in the article evoke different interpretations of ‘labyrinth’. There are examples of memorials in Berlin and in Israel designed by different architects. This paper concentrates on holocaust memorials and reveals the universal language of architecture which is based on archetypes. Thereby, young generations can comprehend values such as freedom and security.

PL

Artykuł podkreśla powrót archetypu labiryntu w architekturze miejsc pamięci w XX wieku. Przedstawione projekty ukazują interpretacje architektoniczne mitycznego symbolu z Berlina i Izraela. Przykłady memoriałów związanych z holokaustem podkreślają, jak ważna jest uniwersalność języka architektonicznego opierająca się na archetypach. Dzięki temu młodsze pokolenia mogą lepiej rozumieć wartości, bez których życie nie jest możliwe, jak wolność i bezpieczeństwo.

11

The Issue of Environmental Resources Management in the Light of the Model of Tragedy of the Commons – Systemic Approach

Dacko M.

Problemy Ekorozwoju

|

2015

|

Vol. 10, nr 1

21--30

EN

In 1968, a paper appeared in the Science journal outlining a macroeconomic concept referring to the problem of common use of environmental resources. Its author, Garret Hardin, stated that the natural human desire to maximise individual economic benefits led to overexploitation of environmental resources to the detriment of the whole society. The problem brought up by Hardin is very important from the perspective of the idea of sustainable development. After all, the relationships in which the pillars, or subsystems (ecological, social and economic ones), of sustainable development remain should be harmonious enough to enable simultaneous maximisation of their objectives. In particular, the social, economic and ecological subsystems should not exclude one another. However, the tragedy of the commons is a classic example of a situation where the economic subsystem is in conflict with the ecological and social subsystems. As Hardin pointed out, this phenomenon occurs in various spheres of human activity and cannot be overcome by only technical means. Observing the grazing of cattle on a commons, Hardin noticed that the commons became completely depleted, although this was not in the interest of the local community. It is not only in farming that ecological and social problems appeared as consequences of an individually rational economic activity. Hardin’ s concept found confirmation in overexploited water supplies, depleted fisheries, cleared forests, illegal rubbish dumps, and rivers degraded by sewage. It is in the vital interest of the society to better get to know and bring under control the mechanism that leads to exceeding of the environment regeneration capacities and results in its users starting to incur losses instead of benefiting from it. This issue is examined by a systemic approach to management which identifies the universal pattern of system behaviour referred to as the archetype of the tragedy of the commons. Thus, the phenomenon is systemic in origin, and we can learn more about its development in time (or even neutralise it) by means of the method of system dynamics. A system affected by the tragedy of the commons functions in a way that diverges from the idea of sustainable development. It contradicts not only the postulate of intergenerational justice (there is overexploitation of environmental resources which can even lead to their irretrievable loss), but also intragenerational one (actions of some users of the environment cause inconveniences that will afflict the whole society). Therefore, we cannot ignore the symptoms of the tragedy of the commons while trying to implement local ideas of sustainable development. The article explains the mechanism of the tragedy of the commons based on the system theory using the model of system dynamics. A systemic archetype has been discussed on the basis of which a dynamic model has been developed, and a simulation of the common resource exploitation has been carried out. Further on, possibilities of preventing the scenario of resource depletion have been discussed.

PL

W 1968 roku na łamach czasopisma Science przedstawiony został zarys koncepcji mikroekonomicznej odnoszącej się do problemu współużytkowania dóbr środowiska. Jej autor, amerykański ekolog Garret Hardin stwierdził, że naturalne ludzkie dążenie do maksymalizacji indywidualnych korzyści ekonomicznych prowadzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska przynosząc straty całemu społeczeństwu. Z punktu widzenia idei rozwoju zrównoważonego problem poruszany przez Hardina należy uznać za bardzo ważny. Wszak filary, a zarazem podsystemy owego rozwoju (ekologiczny, społeczny i ekonomiczny) powinny pozostawać względem siebie w relacjach na tyle harmonijnych, aby możliwe było jednoczesne maksymalizowanie ich celów. W szczególności podsystemy: społeczny, ekonomiczny i ekologiczny nie powinny się nawzajem wykluczać. Tymczasem tragedia dóbr wspólnych to klasyczny przykład sytuacji, podczas której podsystem ekonomiczny wchodzi w konflikt z podsystemami ekologicznym i społecznym. Jak wykazywał Hardin, zjawisko to występuje w różnych sferach ludzkiej działalności i nie da się go przezwyciężyć przy użyciu samych tylko środków technicznych. Obserwując wypas bydła na wspólnych pastwiskach Hardin zauważył, że dochodziło do ich zupełnego wyeksploatowania, choć nie było to w interesie lokalnej społeczności. Ale nie tylko w gospodarce rolnej problemy ekologiczne i społeczne pojawiały się jako skutki indywidualnie racjonalnej działalności ekonomicznej. Koncepcja Hardina znalazła swe potwierdzenie w wyeksploatowanych ujęciach wód, przetrzebionych łowiskach ryb, wykarczowanych lasach, dzikich wysypiskach śmieci i zdegradowanych ściekami rzekach. W żywotnym interesie społeczeństwa jest lepsze poznanie i opanowanie mechanizmu, który prowadzi do przekraczania zdolności odtworzeniowych środowiska i sprawia, że jego współużytkownicy zamiast odnosić z gospodarowania nim korzyści, zaczynają ponosić straty. Zagadnienie to rozpatruje systemowy nurt zarządzania wyróżniając uniwersalny wzorzec zachowania systemu zwany archetypem tragedii współużytkowania. Podłoże zjawiska ma więc charakter systemowy, a jego przebieg w czasie może zostać lepiej poznany (a nawet zneutralizowany) przy użyciu metody dynamiki systemów. System dotknięty tragedią współużytkowania funkcjonuje w sposób daleki od idei zrównoważonego rozwoju. Zaprzeczeniu ulega nie tylko postulat sprawiedliwości międzypokoleniowej (dochodzi do nadmiernej eksploatacji dóbr środowiska prowadzącej nawet do ich bezpowrotnej utraty) ale także i wewnątrzpokoleniowej (część użytkowników środowiska swym działaniem przyczyni się do uciążliwości, które dotkną całą społeczność). Nie można więc bagatelizować symptomów tragedii dóbr wspólnych chcąc zarazem wdrażać w życie lokalne idee rozwoju zrównoważonego. W artykule wyjaśniono mechanizm tragedii współużytkowania na gruncie teorii systemów przy wykorzystaniu modelu dynamiki systemu. Przedyskutowano systemowy archetyp, na podstawie którego opracowano model dynamiczny i przeprowadzono symulację eksploatacji wspólnego dobra. Następnie omówione zostały możliwości przeciwdziałania scenariuszowi jego wyczerpania.

12

The archetypes of contemporary theaters on examples of athens' ancient buildings

Kozień-Woźniak M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 2-A

103--118

EN

Theatre architecture remains one of the oldest and most durable types of building. It has accompanied the European civilization from the times of ancient Greece. At that time, there were three principal types of performances. The first was dramatic plays, the second – music recitals and the third – sports events. The performances took place, respectively, in theaters, odeons and stadiums (or hippodromes). The ancient Greek theatre is indisputably a model for contemporary theatre architecture. One of the biggest Greek theatres was the Dionysus Theatre, located on the south slope of Acropolis in Athens, with an auditorium from 5th century B.C. Its neighbour is a substantially younger Herodus Atticus Odeon, an example of Roman theatre based on Greek model. The ancient odeon is also a "prototype" – its examples are the no longer existing buildings of the Pericles Odeon, or the Agrippa Odeon. The models of the contemporary en-ronde theatre can be seen in the form of Greek stadium, the prototype of Roman amphitheatre. Relations of theatre and its ancient archetypes are still very strong, and the deliberations about Greek theatre still relevant today, as they continue to serve as a basis for research of contemporary theatre architecture.

PL

Niezaprzeczalnym wzorcem nowożytnej architektury teatralnej jest antyczny teatr grecki. Pierwowzorami dzisiejszych obiektów teatralnych pozostają również starożytny odeon czy stadion. Jednym z największych teatrów greckich był Teatr Dionizosa położony na południowym zboczu Akropolu Ateńskiego. Sąsiaduje z nim znacznie późniejszy teatr Herodusa Attyka, przykład wzorowanego na greckim teatru rzymskiego, który odnieść można do barokowego teatru włoskiego. Pierwowzorem widowni wachlarzowej pozostaje starożytny odeon, którego przykładami są nieistniejące już budynki Odeonu Peryklesa czy Odeonu Agryppy. Wzorców współczesnego teatru en-ronde można poszukiwać w formie stadionu Kalimarmaro, pierwowzoru rzymskiego amfiteatru. Związki teatru z antycznymi archetypami wciąż są bardzo silne, a rozważania dotyczące teatru greckiego aktualne, nadal stanowiąc podstawę poszukiwań współczesnej architektury teatralnej.

13

Miejsce i rola cmentarzy w budowaniu krajobrazu sakralnego wsi, na przykładzie Bieszczadów i Warmii

Długozima Anna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2014

|

T. 10, nr 1

5--19

PL

Artykuł ma na celu zaprezentować wyniki uzyskane w czasie badań 58 wsi bieszczadzkich i warmińskich z cmentarzami. Badano miejsce i rolę miejsc pochówku w budowaniu krajobrazu sakralnego. Analizowano archetypy sacrum oraz elementy je budujące, relacje przestrzenne i symboliczne świątynia – cmentarz. Dzięki zestawieniu danych dla dwóch okresów – międzywojennego i współczesności – wskazano przemiany w zakresie konstruowania sacrum. Wygenerowano także najpowszechniej występujące w przebadanych wsiach typy kompozycji sakralnych.

EN

The aim of the article is to present results conducted during researches of 58 villages with cemeteries in the Bieszczady and Warmia – regions of various demographic, cultural, historical and natural conditions. Place and role of the burial grounds in sacred landscape creation were conducted. Archetypes of sacred, elements building its, spatial and symbolic relations temple – cemetery were analyzed.Study was conducted in two periods: in the interwar period and today. Comparison of 58 villages in two periods has shown changes in the construction of sacred. Moreover, results underlined types of sacred composition in analyzed settlement units.

14

Archetype and community character of the nest residential building development

Cisek E

Architectus

|

2011

|

Nr 1(29)

35--46

EN

Nest arrangements of the residential building development constitute one of the possible concepts of a habitat, which in its deepest layer takes into account psychology, sociology as well as history. One of the reasons why people in the past focused on central arrangements was their archetype and community character. This form with the emphasized centre - sacrum, a community forum, ensured the feeling of safety and stimulated social bonds. A round and archetypal shape of the structure expressed one of the most significant symbols - the image of the world -Imago mundi, which exposed the place by separating the internal ordered micro-cosmos from the external, chaotic and amorphous surroundings.

PL

Układy gniazdowe zabudowy mieszkaniowej uwzględniają w swojej warstwie ideowej zarówno psychologię, socjologię, jak i historię. Jednym z powodów, dla których, chętniej zwracano się ku założeniom centralnym w przeszłości, był ich wspólnotowy i archetypowy charakter. Forma ta z zaakcentowanym centrum - sacrum i forum wspólnoty, zapewniała poczucie bezpieczeństwa i stymulowała więzi społeczne, stanowiąc równocześnie Kosmogram i Psychokosmogram. Obraz świata - Imago mundi -znajdował odniesienia w archetypowym kształcie zespołu, podkreślającym miejsce przez wydzielenie wewnętrznego, uporządkowanego mikrokosmosu od zewnętrznego, chaotycznego i amorficznego otoczenia. Funkcjonujące po dziś dzień modele wspólnotowe i asocjacyjne zabudowy gniazdowej posiadają odmienną koncepcję bezpieczeństwa jednostki i inaczej definiują granice jej wolności. Kompozycja architektoniczna w obu przypadkach ma jednak za zadanie: ułatwiać kontakty, stwarzać warunki dla kontroli ludzkich zachowań lub spod tej kontroli wyzwalać, bronić prywatnej własności przestrzeni i wzmacniać interesy grupy społecznej. Łączy się z tym pojęcie przestrzeni kulturowej, rozumianej jako tradycja i społeczna pamięć archetypów przestrzeni, które są elementem budowania i identyfikacji przestrzeni bezpiecznej.

15

Skandynawska fenomenologia architektury a witruwiańska triada

Cisek E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 1-A

206-211

PL

Skandynawowie tworzą w duchu ciągłości j dopełnienia. Zasadniczym czynnikiem wpływającym na sposób kształtowania architektury jest odwrócenie relacji architektura - natura. Staje się to szczególnie widoczne w dominującej skali krajobrazu zestawionej z małą skalą ludzkich dzieł, odczytywanych jako ostro odcinające się od tła elementy, zaledwie dodane do większej i skończonej całości. Trwałość, celowość i piękno dzieła wynikają z działań zmierzających do zachowania naturalnego środowiska i łączą się z nawiązywaniem do form archetypowych oraz ze stosowaniem odpowiedniej technologii, dającej możliwość adaptacji budynków do zmieniających się warunków użytkowych i środowiskowych. Dobrym zobrazowaniem tej idei jest zespół kwartałów mieszkaniowych Hestra reprezentuj cy cztery kraje skandynawskie, zlokalizowany w Boras w Szwecji.

EN

Scandinavians create works with the idea of continuity and complementation. The main factor influencing the way of designing architecture is reversal relation architecture - nature. It is clearly seen in a dominant scale of the landscape setting up with a little scale of the human works being seen as sharply cutting of the landscape elements only just added to the bigger and completed unity. Stability, purposefulness and beauty of a piece of work are the result of there activities which want to preserve natural environment being connected to archetypical forms and from using appropriate technology giving the possibility to adopt buildings to the changing utility and environmental conditions. The best example of this idea is the complex of quarters buildings "Hestra" being the representation of four Scandinavians countries localized in Boras (Sweden).

16

Unaccomplished plans of enlarging the Higher School of Technology in Wroclaw in the years 1913-1925

Dackiewicz K.

Architectus

|

2009

|

nr 1-2(25-26)

37--43

PL

Artykuł przedstawia trzy spośród niezrealizowanych koncepcji rozbudowy Wyższej Szkoły Technicznej we Wrocławiu. Jedna z nich, opracowana przez Maxa Berga i znana jedynie w formie planu sytuacyjnego, pochodzi z roku 1913. Dotyczyła ona adaptacji obszaru na zachód od wzniesionych wcześniej najstarszych gmachów szkoły. W roku 1925 powstał projekt powiększenia Gmachu Głównego nawiązujący do stylu pierwszych budynków uczelni. Koncepcja ta jako jedyna zakładała utworzenie reprezentacyjnego wejścia od ul. Norwida. Kolejna wizja rozbudowy uczelni, opracowana również w 1925 r., przewidywała zagospodarowanie przyległych terenów po obu stronach ul. Norwida oraz wzdłuż Wybrzeża Wyspiańskiego. Fragment tego planu doczekał się realizacji - jest nim nowsza część Gmachu Głównego.

17

Sculpture In Norwegia architecture - architectonic work

Cisek E.

Architectus

|

2009

|

nr 1-2(25-26)

79--88

PL

Norwegowie są często nazywani Narodem Artystów i mistrzami w aranżowaniu przestrzeni pod gołym niebem. Założenia tego typu doskonale podkreślają ich narodową tożsamość oraz bliskie związki z naturą i rodzimą kulturą. Budzą one różnorodne skojarzenia - od tych najprostszych, ściśle złączonych z konkretnym miejscem czy przeznaczeniem obiektu, po te bardziej uniwersalne, takie jak powszechne motywy doświadczania świata, wspólne i właściwe wszystkim ludziom niezależnie od ich rasy i pochodzenia. Analizując norweskie obiekty-rzeźby można pokusić się o pewną ich klasyfikację, pozwalającą dostrzec pewne wspólne dla nich wszystkich cechy. Począwszy od drobnych form wzornictwa artystycznego, poprzez małą architekturę, instalacje architektoniczne i budynki użyteczności publicznej, obecne są, przenikające się na podobieństwo nordyckiego splotu, dwa światy architektury i sztuki. Norweska twórczość artystyczna zawsze rozwijała się w zgodzie z naturą, jej kształtami, rytmami i holistycznym porządkiem. Jako stały pierwiastek wpleciony w działalność architektoniczną jest wciąż widoczna w budowlach służących bardziej miejscu i naturze niż ludzkiej próżności i chęci zaistnienia. Jak zauważył Martin Heidegger, dzieło architektoniczne jest połączeniem pierwiastka boskiego, pochodzącego z ponadczasowego świata idei, i ziemskiego - jako materialny element dodany do miejsca, dzięki któremu jego charakter staje się bardziej czytelny.Doskonałe przykłady obiektów-rzeźb napotkać można w Norwegii, począwszy od oryginalnych w kształcie małoskalowych form podkreślających piękno krajobrazu, takich jak punkty widokowe i obiekty służące obserwacji ptaków, poprzez małą architekturę wzbogacającą przestrzeń miejską po budynki użyteczności publicznej, stanowiące wielkowymiarowe kubatury o niepowtarzalnym wyrazie artystycznym.

18

Współczesne Oslo - "serce miasta" na granicy gór i morza

Cisek E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 2-A

107-113

PL

W artykule nakreślono obraz współczesnego centrum Oslo jako przykład otwierających się na siebie i wzajemnie się dopełniających różnorodnych przestrzeni miejskich, stanowiących dawne i obecne "serca miasta". Podkreślono wagę czynników: geograficznych, historycznych i kulturowych znacząco wpływających na układ urbanistyczny założenia.

EN

The article outlines the image of the contemporary centre of Oslo as an example of various urban spaces that open themselves to each other and complement each other, thus constituting old and new "hearts of the city". We emphasized the importance of geographical, historical and cultural factors which have a significant impact on the urban arrangement of the layout.

19

Opera narodowa w Oslo jako znak miejsca i droga w wędrówce ku iluminacji

Cisek E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 6-A

267-272

PL

Budynek Opery Narodowej w Oslo wskazuje na konsekwentnie realizowaną tendencję projektową jak ochrona istniejącej tkanki miejskiej połączona z wielokierunkowym rozwojem, przeobrażającym miejsce zgodnie z ideą kontynuacji, przenikania i dopełnienia. Założenie to jest znakiem miejsca, miasta i symbolem Norwegii. Stanowi sztucznie skonstruowany krajobraz, który stał się integralną częścią naturalnego cypla i zatoki Bjorvika - kolebki obecnej metropolii. Jako centrum kulturalne "dom sztuki" - o dużym zasięgu oddziaływania oraz obiekt ekologiczny uzyskał status "współczesnej katedry" i miano "Zielonej Opery". Dzięki formie o archetypowym rodowodzie budynek ten stanowi element drogi - przedłużenie i punkt kulminacyjny głównej ulicy stolicy Norwegii.

EN

The National Opera House in Oslo indicates the constantly realized design tendency as a protection of the existing city, as substance connected with multidirectional progress which transforms the place according to the idea of continuation, penetration and completing. This assumption is a sign of the place, the city and Norway. It is artificial constructed landscape which appeared to be an integrative part of the natural foreland and Bjorvika gulf, the cradle of the present metropolis. As the cultural centre "The House of Art" with a huge extent of influence and also ecological object it asquired the status of "The contemporary cathedral" and the name of "The Green Opera". Thanks to the form of archetypical lineage this building is an element of the way - prolongation and the climax of the main street of the Norwegian capital.

20

Problemy związane z utrzymaniem i remontami zabytkowych kościołów (na przykładach diecezji krakowskiej)

Mełges Małgorzata, Mełges Hubert

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2007

|

T. 3

98--106

PL

W porównaniu do innych krajów europejskich, budownictwo sakralne w Polsce charakteryzuje się wznoszeniem wielu licznych świątyń i rozwojem parafii z jednoczesnym zachowaniem i odnową już istniejących, które uległy zniszczeniu podczas burzliwej historii. Ogromne zniszczenie kościołów podczas II wojny światowej i jednoczesna powojenna zmiana orientacji politycznej w destrukcyjny sposób wpłynęła na los budowli sakralnych. Trudne warunki ekonomiczne, a zwłaszcza brak dostępu do materiałów budowlanych, były bezpośrednią przyczyną powstania licznych problemów technicznych. W związku z tą sytuacją nastąpiło przyśpieszone zużycie techniczne wielu świątyń. Obecnie prowadzone są działania na rzecz poprawy tego stanu. Do najważniejszych problemów technicznych należy zaliczyć konieczność: osuszania, poprawy wentylacji, wzmocnienia konstrukcji, izolacje termiczne, remonty i wymiana pokryć dachowych. Autorzy artykułu przedstawiają swoje doświadczenia w pracach projektowych realizowanych m.in. w Regulicach, Tenczynku, Chrzanowie, Krzeczowie, Paczółkowicach, Krzeszowicach, Szreniawie i Krakowie.

EN

In comparison with other European countries sacred buildings in Poland differ in that the abilities to build new temples or to develop, maintain and renovate the ones already existing were affected by turbulent history. The huge destruction of the churches during WWII with simultanous shift in political climate clearly showed the large scale of problems concerning sacred buildings. Economic conditions, especially restrictions on building materials, affected the problems directly. In connection with this situation, an accelerated technical decapitalisation of many temples took place naturally. Currently, attempts have been made to improve the situation. The most often technical problems include: drying of churches, improvement of ventilation, strengthening of structural elements, insulating, renovation of roof structures and replacement of roofing, etc. Authors of the article rely on their own design and realized projects in such places as: Regulice, Tenczynek, Chrzanów - Kościelec, Krzeczów.