Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Precision of the Nebra disc in astronomical and geometric aspect

Banasik Piotr, Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2021

|

T. 20

97--107

EN

The astronomical knowledge on the disc has been coded on two planes: horizontal and meridian. The range of sunrise and sunset directions during the year has been described on the horizontal plane. In turn, on the meridian (vertical) plane, the range of changes in the horizontal height and declination of the Sun in the upper culmination during the year and the Moon in its 18.61-year cycle were described. The relationships between the latitude of the place of observation, the horizontal height of the celestial body and its declination were described by means of geometric constructions. The presented article is a continuation of two publications [1] and [2], which describe the decryption of the Nebra disc. These publications were based on the interpretation of the results of angular measurements, made using a protractor with a scale of 0.5 degrees, without the use of a computer. The presented publication is based on a digital disc image obtained by means of its digitization. The obtained data was used for further calculations based on analytical geometry and graphic programs. This allowed to obtain results in a linear measure with a precision of less than 1 mm.

PL

Wiedza astronomiczna na dysku została zakodowana na dwóch płaszczyznach: horyzontalnej i południkowej. Na płaszczyźnie horyzontalnej (poziomej) opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku. Z kolei na płaszczyźnie południkowej (pionowej) opisano zakres zmiany wysokości horyzontalnej i deklinacji Słońca w kulminacji górnej w ciągu roku oraz Księżyca w jego 18,61-rocznym cyklu. Za pomocą konstrukcji geometrycznych opisano związki między szerokością geograficzną miejsca obserwacji, wysokością horyzontalną ciała niebieskiego i jego deklinacją. Prezentowany artykuł jest kontynuacją dwóch publikacji: [1], [2], w których opisano deszyfrację dysku z Nebry. Publikacje te były oparte na interpretacji wyników pomiarów kątowych, wykonanych za pomocą kątomierza o podziałce 0,5 stopnia, bez użycia komputera. Prezentowana publikacja bazuje na cyfrowym obrazie dysku, uzyskanym za pomocą jego digitalizacji. Uzyskane dane wykorzystano do dalszych obliczeń opartych na geometrii analitycznej oraz programach graficznych.

2

The Sky Disk of Nebra reveals its secrets

Góral Władysław

Geoinformatica Polonica

|

2020

|

T. 19

73--80

EN

The paper presents the method and results of decoding the content on the Sky Disk of Nebra. It has been shown that the symbols found on it, suggesting the Sun, the Moon and the solar barge are only geometric figures facilitating the recording of astronomical knowledge. The paper first defines a polar system on the horizon plane. This system describes the range of the directions of sunrise and sunset in the annual period and the Moon in the 18.61-year cycle. It turned out that astronomical knowledge was recorded on the surface of the disk on two planes: horizontal and perpendicular one (the meridian plane). With the help of geometric constructions located on the meridian plane, it was possible to decode the range of changes in the altitude (zenith distance) of the Sun in the annual period, at the time of its upper culmination. Also, using two different geometric structures, the range of changes in altitude (zenith distance) of the Moon at the time of its upper culmination in the 18.61-year cycle was decoded

PL

W pracy zaprezentowano metodę i wyniki rozkodowania treści zawartej na powierzchni dysku z Nebry. Wykazano, że znajdujące się na nim symbole sugerujące Słońce, Księżyc i barkę słoneczną są tylko figurami geometrycznymi ułatwiającymi zapis wiedzy o charakterze astronomicznym. W pracy wpierw zdefiniowano układ biegunowy na płaszczyźnie horyzontu. W układzie tym opisano zakres kierunków wschodu i zachodu Słońca w okresie rocznym i Księżyca w cyklu 18,61-letnim. Okazało się, że na powierzchni dysku zapisano wiedzę astronomiczną na dwu płaszczyznach: horyzontalnej i na płaszczyźnie do niej prostopadłej (płaszczyźnie południka). Za pomocą konstrukcji geometrycznych znajdujących się na płaszczyźnie południka udało się rozkodować zakres zmian wysokości horyzontalnej (odległości zenitalnej) Słońca w okresie rocznym, w momencie jego kulminacji górnej. Również za pomocą dwu różnych konstrukcji geometrycznych rozkodowano zakres zmian wysokości horyzontalnych (odległości zenitalnych) Księżyca w momencie jego kulminacji górnej w cyklu 18.61-letnim.

3

Krakus and Wanda Mounds and the division of a year into eight parts

Góral W.

Geoinformatica Polonica

|

2018

|

T. 17

109--122

EN

The arguments that positions of Krakus and Wanda mounds are not random, but are strictly connected with particular directions of sunrise (sunset) are presented. It has been proved that direction given by Krakus and Wanda mounds determines two dates of sunrise and two dates of sunset. The above dates divide a year into four parts and they may be connected with Celtic holidays. It turns out that the above described astronomical knowledge was also encoded inside of Krakus Mound, where in 1934–1937 archaeological excavations were carried out. One of the most interesting artefacts was the trace of a wooden pole, located just next to the mound’s axis and a system of wooden stakes (or traces of them), arranged in 13 rows radially running from the axis of the mound. In this paper a detailed description is given of the method identifying decoded astronomical knowledge hidden inside the mound based on those traces radiating from the central pole.

PL

W artykule podaje się argumenty uzasadniające tezę, że położenie kopców Krakusa i Wandy nie jest przypadkowe, lecz ściśle związane z wyróżnionym kierunkiem wschodu i zachodu Słońca. Linia wyznaczona przez kopiec Krakusa i kopiec Wandy wyznacza dwie daty wschodu Słońca i dwie daty jego zachodu. Daty te dzielą rok na cztery – w przybliżeniu – równe części. Wypadają one w połowie okresu między przesileniami i momentami równonocy oraz są zgodne z datami świąt celtyckich. Okazuje się, że przedstawiona wyżej wiedza astronomiczna została zakodowana we wnętrzu kopca Kraka. W latach 1934–1937 przeprowadzono na kopcu Krakusa wykopaliska archeologiczne. Jednym z najbardziej interesujących odkryć w aspekcie astronomicznym było znalezienie i udokumentowanie śladów drewnianego słupa centralnego znajdującego się w pobliżu osi kopca oraz śladów linii kołków (płotów) biegnących promieniście od osi kopca. W pracy opisano zastosowaną metodę umożliwiającą odczytanie znacznego zakresu wiedzy astronomicznej zakodowanej we wnętrzu kopca Krakusa.

4

Aspekty geoinformatyczne i astronomiczne prehistorycznych kopców krakowskich i kopca Kraka w Krakuszowicach

Góral W.

Geodezja / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2006

|

T. 12, z. 2/1

209-220

PL

W artykule podaje się argumenty uzasadniające tezę, że położenie kopców: Krakusa, Wandy i Kraka nie jest przypadkowe, lecz jest ściśle związane z wyróżnionym kierunkiem wschodu (zachodu) Księżyca oraz Słońca. Linia określona przez kopiec Wandy i kopiec Kraka wyznacza maksymalny południowy azymut wschodu Księżyca, zaś zwrot przeciwny tej linii wyznacza maksymalny północny azymut zachodu Księżyca. Ponadto linia ta jest równoległa do linii przechodzącej przez środek Wzgórza Wawelskiego i kopiec Krakusa. Zaś linia wyznaczona przez kopiec Krakusa i kopiec Wandy wyznacza dwie daty wschodu Słońca i dwie daty jego zachodu. Podobne daty określone są przez wschody i zachody Słońca na linii wyznaczonej przez kopce Krakusa i Kraka. Daty te dzielą rok na cztery - w przybliżeniu - równe części. Wypadają one w połowie okresu między przesileniami i momentami równonocy i są zgodne z datami świąt celtyckich.

EN

The arguments that positions of the mounds: Krakus, Wanda and Krak are not random, but are strictly connected with particular directions of moonrise (moonset) and sunrise (sunset) are presented. The line determined by mound Wanda and mound Krak point out major standstill southern moonrise, and opposite direction gives major standstill northern moonset. Moreover, that line is parallel to the line Wawel Hill - mound Krakus. It also has been proved that direction given by mounds Krakus and Wanda (and also Krakus and Krak) determine two dates of sunrise and two dates of sunset. The above dates divide the year into four parts. That four days of the year are roughly midway between the solstices and equinoxes and they are strictly connected with Celtic holidays.