Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Oznaczanie antymonu i jego związków w powietrzu na stanowiskach pracy

Wasilewski Paweł, Woźnica Agnieszka

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2024

|

Nr 1 (119)

81-93

PL

Antymon jest stosowany wraz z innymi metalami jako dodatek do stopów czcionkowych i łożyskowych. Antymon w formie metalicznej nie jest zaklasyfikowany jako substancja zagrażająca zdrowiu, natomiast jego sole zostały tak sklasyfikowane. Niektóre związki antymonu zostały sklasyfikowane jako substancje rakotwórcze. Obowiązująca wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w powietrzu na stanowiskach pracy wynosi 0,5 mg/m3 (Rozporządzenie MRPiPS 2018). Celem badań było opracowanie metody oznaczania antymonu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu antymonu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr MCE, mineralizacji filtra w wodzie królewskiej w temperaturze 150°C oraz oznaczeniu zawartości antymonu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) z atomizacją w płomieniu. Metoda oznaczania antymonu została przedstawiona w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Antimony is used as an additive in font and bearing alloys along with other metals. Antimony in metallic form is not classified as a health hazard, while its salts have been so classified. Some antimony compounds have been classified as carcinogens. The applicable value of the maximum allowable concentration (MAC) in air at workplaces is 0.5 mg/m3 (MRPiPS ordinance, 2018). The purpose of this study was to develop a method for the determination of antimony for occupational exposure assessment in the range of 1/10–2 of the proposed MAC values. The method consists of collecting antimony and its airborne compounds from an MCE filter, mineralizing the filter in aqua regia at 150°C, then determining the antimony content in the sample using atomic absorption spectrometry (AAS) with flame atomization. The method for the determination of antimony is presented in the form of an analytical procedure, which is included in the appendix. The scope of the article includes health and environmental health and safety issues that are the subject of research in health sciences and environmental engineering.

2

A Short Review on the Influence of Antimony Addition to the Microstructure and Thermal Properties of Lead-Free Solder Alloy

Zaimi Nur Syahirah Mohamad, Salleh Mohd Arif Anuar Mohd, Abdullah Mohd Mustafa Al Bakri, Ramli Mohd Izrul Izwan

Archives of Metallurgy and Materials

|

2023

|

Vol. 68, iss. 3

981--986

EN

For long time, Sn-Pb solder alloys have been used extensively as the main interconnection materials in the soldering. It is no doubt that Sn-Pb offers many advantages including good electrical conductivity, mechanical properties as well as low melting temperature. However, Pb is very toxic and Pb usage poses risk to human health and environments. Owing to this, the usage of Pb in the electronic industry was banned and restricted by the legislation. These factors accelerate the efforts in finding suitable replacement for solder alloy and thus lead-free solder was introduced. The major problems associated with lead-free solder is the formation of large and brittle intermetallic compound which have given a rise to the reliability issues. Micro alloying with Sb seems to be advantageous in improving the properties of existing lead-free solder alloy. Thus, this paper reviews the influence of Sb addition to the lead-free solder alloy in terms of microstructure formations and thermal properties.

3

Flotation of antimony ores with high arsenic content

Özer Mustafa

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2022

|

Vol. 58, iss. 5

art. no. 152865

EN

Efficient evaluation of antimony ores, which are on the critical raw materials list due to the supply risk by the European Union, is an important necessity. In this context, ore preparation and enrichment processes are very important during the process from ore to metal. Especially for sulfide antimony ores, the most common beneficiation method is flotation. Therefore, antimony ore consisting of stibnite mineral obtained from Tokat-Turkey region was used in this study. Due to the low antimony (5.06%Sb) and the high Arsenic (1.38%As) content, it is an important requirement to increase the Sb content of this ore by flotation, as well as to reduce the As content to certain levels. Stibnite as an antimony mineral and arsenopyrite as arsenic mineral, are minerals that have a sulphurous structure in mineralization and their flotation properties are quite close to each other. Therefore, in this study, it is aimed to selectively separate the bulk concentrate taken from rougher flotation by cleaning steps. A bulk sulfur concentrate with 24.54% Sb and 3.69% As content obtained as a result of the rougher flotation was obtained with a recovery of 98.9%. This product was subjected to 6 stages of cleaning flotation and a concentrate with a content of 63.8% Sb and 0.31% As was produced with an antimony recovery of 83% Sb.

4

Migration of Cadmium and Antimony from Zinc Oxide Emitted from a Sintering Machine in Zn and Pb Pyrometallurgical Process into Environment

Adamczyk Zdzisław, Nowińska Katarzyna

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1307--1317

EN

The pyrometallurgical process of production of zinc and lead realized in The Zinc Smelting Plant "Miasteczko Śląskie" S.A. poses a potential threat to the natural environment. Technologies applied in the process produce toxic pollutants, among which one of the most important is dust which contains Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl, etc. The detailed determination of chemical and mineral compositions of the dust allows to understand its behaviour in the environment and observe migration pathways. The paper presents results of investigations of the migration possibility to the soil and water environment of trace elements cadmium and antimony present in one of the main phases, zinc oxide, emitted with dusts from various operations of pyrometallurgical extraction of Zn and Pb at the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant, Poland. The quantity of elements was estimated on the basis of: (i) dust fall, (ii) zinc oxide content in dust, (iii) element content in zinc oxide, and (iv) mobility of zinc oxide under the hypergenic conditions of the soil and water environment of the Smelting Plant area. Among the elements considered, cadmium and antimony emitted with zinc oxide contained in dusts from the Sintering Machine will pose a potential hazard for the soil and water environment of the Miasteczko Slaskie Zinc Smelting Plant area.

PL

Proces pirometalurgicznego otrzymywania cynku i ołowiu metodą Imperial Smelting Process (ISP) stwarza potencjalne zagrożenie dla środowiska naturalnego. Proces technologiczny ISP jest źródłem toksycznych zanieczyszczeń, spośród których jednymi z najważniejszych są pyły zawierające w swym składzie między innymi takie pierwiastki jak Pb, Zn, Cd, As, Sb, Tl. Dokładne poznanie składu chemicznego i mineralnego zanieczyszczeń pyłowych pozwala na określenie ich zachowania się w środowisku, prześledzienie drogi migracji. W pracy przedstawiono wyniki badań możliwości migracji do środowiska gruntowo-wodnego pierwiastków śladowych występujących w jednej z głównych faz – siarczku cynku – emitowanej z pyłami pochodzącymi z różnych odcinków technologicznych pyrometalurgicznego otrzymywania Zn i Pb w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie S.A., Polska. Ilość pierwiastków została oszacowana na podstawie: (i) opadu pyłu, (ii) udziału siarczku cynku w pyle, (iii) zawartości pierwiastka w siarczku cynku oraz (iii) mobilności siarczku cynku w warunkach hipergenicznych środowiska gruntowo-wodnego rejonu huty. Potencjalne zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego rejonu Huty Cynku „Miasteczko Śląskie” S.A., spośród rozpatrywanych pierwiastków, będą stanowić kadm oraz antymon emitowane wraz z siarczkiem cynku zawartym w pyłach Maszyny Spiekalniczej

5

The effect of CaO and MgO addition and cooling rate on stability of slag obtained after jarosite and neutral leaching residue treatment in the Waelz process

Radovanovic D., Kamberovic Z., Andjic Z., Ranitovic M., Markovic B.

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2018

|

Vol. 54, iss. 2

484--495

EN

Jarosite and neutral leaching residue (NLR) are the greatest environmental problems of hydrometallurgical zinc production due to their high quantity and hazardous content. Pyrometallur-gical processes, such as the Waelz process, could be applied to recover valuable metals present in this waste. The paper investigates the possibility of forming environmentally stable Waelz slag after the Waelz process of jarosite and NLR. Waelz slag, obtained using CaO as a conventional alkaline additive in the Waelz process, showed high As and Sb release after the EN 12457-4 standard leaching test. Multiphase equilibrium composition calculations indicated that As and Sb were present as volatile and migratory species in the slag. In order to obtain Waelz slag with more stable matrices that would encapsulate and immobilize pollutants, MgO additions to CaO and different cooling conditions of the slag were further investigated. The efficiency of modification in additives composition and cooling conditions was assessed by EN 12457-4 leaching test and chemical and microstructural characterization (XRF and SEM-EDS analyses) of the Waelz slags. The results show that addition of MgO does not reduce the efficiency of the process, even more it increases leaching resistance of the slags. Concentrations of all investigated metals (As, Ba, Cu, Mo, Pb, Sb, Zn) after the leaching test were below defined limits for non-hazardous waste. Microstructural analyses revealed that MgO remained inert during Waelz process, and thus favoring the formation of amorphous stable structure, which was enhanced by increased cooling rate. All investigated Waelz slags with MgO additions are suitable for further use or safe disposal.

6

Comparative Studies on the Codeposition of Antimony and Tin from Acidic Chloride and Sulfate-Chloride Solutions

Rudnik E., Kostępski M.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2018

|

Vol. 63, iss. 2

709--717

EN

Codeposition of antimony and tin from acidic chloride and chloride-sulfate baths was investigated. The calculations of distribution of species showed domination of neutral SnCl2 and anionic SbCl4 - complexes in chloride solution, while in the presence of sulfate ions neutral SnSO4 and cationic SbCl2+ complexes were found. Cyclic voltammetry, anodic stripping analysis and potentiostatic measurements showed that antimony deposited favorably and the reaction run under limiting control. Analysis of chronoamperometric curves suggested instantaneous nucleation of the solid phase in the chloride bath, but progressive model was more probable in the presence of sulfate ions.

7

Geochemical characteristics of the bismuth and antimony occurrence in some coal seams in the Lublin Coal Basin (LCB)

Parzentny H. R., Róg L.

Archives of Mining Sciences

|

2017

|

Vol. 62, no. 2

313--324

EN

The study included 24 samples of coal with 7 cores, boreholes (7 coal seams), made by the Polish Geological Institute in Warsaw at the site of a Chelm field and 6 coal samples taken from 2 decks in the Lublin Coal mine „Bogdanka“ S.A. in LCB. Based on performed tests found generally low levels of Sb and Bi in coal. In the vertical profile of the LCB contents of Bi and Sb in coal generally increases from coal seams younger to older age. Content of Bi in coal from roof part coal seams is usually higher, and ash content in the coal content of Sb are generally lower than in the carbon of the middle part decks. The content of Bi in the lateral coal deposits is unlikely to vary, and the gap in the coal content of Bi between the sampling regions coal do not exceed 1.7 g / Mg. In contrast gap Sb content in coal on the extent LCB is from 1.7 g / Mg of 5.8 g / Mg. The biggest influence on the content of Bi and Sb in coal from the LCB is probably organic matter in which these elements are scattered and do not form their own minerals.

PL

Celem artykułu było określenie zróżnicowania zawartości Bi i Sb w węglu LZW oraz określenie roli substancji organicznej w ich koncentrowaniu w węglu. Pierwiastki te należą do bardzo rzadko (Sb) lub w ogóle nie oznaczanych (Bi) w węglu kamiennym ze złóż Polski. Badaniami objęto 24 próbki węgla kamiennego z rdzeni 7 otworów wiertniczych (7 pokładów węgla), wykonanych przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie na obszarze złoża Chełm oraz 6 próbek węgla pobranych z 2 pokładów w kopalni Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. w LZW (Rys. 1). Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że skład petrograficzny węgla (Tab. 1) jest zbliżony do składu petrograficznego paleozoicznych węgli Europy w makroregionie North Atlantic (Vt = 68%, L = 12%, I = 20%), określonego przez Lopo de Sousa e Vasconcelous (1999). Zawartość witrynitu w badanym węglu jest porównywalna z zawartością tej grupy macerałów w węglu z serii paralicznej (63,8%) GZW. Ze względu na refleksyjnośc witrynitu, badany węgiel zaliczono do średnio uwęglonego węgla (typ C) ortobitumicznego. Przeciętna zawartość Bi i Sb w badanym węglu LZW jest w przypadku Bi mała, a w przypadku Sb zbliżona do wartości klarków dla węgla bitumicznego i subbitumicznego (Tab. 2). Zawartość Bi i Sb w węglu ogólnie zwiększa się idąc od pokładów wiekowo młodszych do starszych (Rys. 2). Zawartość Bi w węglu z przystropowej części pokładów węgla jest zwykle większa, a zawartość popiołu w węglu i zawartość Sb w węglu są na ogół mniejsze, niż w węglu z części środkowej pokładów (Rys. 3). Ze względu na małą zawartość Bi i Sb w węglu, potencjalnie najkorzystniejszym do ewentualnego spalania jest węgiel z części przyspągowej pokładu 378. Zawartość Bi w węglu po rozciągłości pokładów jest mało zróżnicowana, a rozstęp zawartości Bi w węglu pomiędzy rejonami opróbowania pokładów węgla nie przekracza 1,7 g/Mg (Rys. 4). Natomiast rozstęp zawartości Sb w węglu po rozciągłości LZW wynosi od 1,7 g/Mg do 5,8 g/Mg. Na podstawie korelacyjnej zależności, między zawartością Bi i Sb w popiele węgla i w węglu, a zawartością popiołu (Tab. 3) przypuszcza się, że największy wpływ na zawartość w węglu LZW omawianych pierwiastków ma substancja organiczna. To przypuszczenie potwierdziły wyniki rozwiązania funkcji RS, wyrażającej (opisaną wzorem nr 1) zależność zawartości pierwiastka w popiele węgla od zawartości popiołu. Stwierdzono, że 100% zawartości Bi i 97% zawartości Sb w węglu pochodzi z substancji organicznej węgla. Obserwacje powierzchni próbek węgla, za pomocą mikroskopu optycznego do światła odbitego i za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM-EDS), nie ujawniły obecności wtrąceń minerałów Bi i Sb w macerałach, ani domieszek tych pierwiastków w minerałach siarczkowych, siarczanowych, węglanowych i ilastych (Rys. 5). Nie stwierdzono także obecności minerałów własnych Bi i Sb. Przypuszcza się, że Bi i Sb mogą być rozproszone w niektórych maceratach i w minerałach, lecz z powodu przeważającej objętości i masy macerałów w węglu nad substancją mineralną, substancja organiczna ma największy lub wyłączny wpływ na zawartość tych pierwiastków w węglu. Związek pierwiastków z substancja organiczną oceniono jako ogólnie niekorzystny dla środowiska w przypadku wykorzystywania tego węgla do spalania. Omawiane pierwiastki Bi i Sb w zakresie temperatur 327°C-1127°C łatwo bowiem ulegają w paleniskach odparowaniu oraz szybko kondensują się i wzbogacają na cząstkach faz pierwiastków litofilnych (K, Ca, Na, Mg, Ti). Dlatego mogą one być łatwo uwalniane do atmosfery w formie lotnych związków, a skondensowane na najdrobniejszych cząstkach popiołu lotnego mogą w atmosferze wchodzić w skład pyłu zawieszonego.

8

A case of cutaneous leishmaniasis treated with hyperbaric oxygen therapy

Olszański R., Siermontowski P., Juszczak D., Dąbrowiecki Z., Pedrycz A.

Polish Hyperbaric Research

|

2016

|

nr 4(57)

39--44

EN

Cutaneous leishmaniasis in Poland is an imported disease mainly occurring in tourists who travelled to tropical countries. Cutaneous symptoms occur as late as between ten and twenty days following the return from the tropics. Lesions connected with cutaneous leishmaniasis were most commonly diagnosed by Polish doctors as furuncle, ecthyma or ulceration and ineffectively treated for several weeks with antibiotics. The paper presents the case of leishmaniasis in a 30-year-old male with an ulceration of the left shank, ineffectively treated with antibiotics over a period of four months. The ulceration was healed completely only after leishmaniasis was diagnosed and following the application of a treatment based on antimony derivatives, followed by hyperbaric oxygenation performed in a hyperbaric chamber.

PL

Leiszmanioza skórna w Polsce jest to chorobą z importu i występuje głównie u turystów, którzy przebywali w krajach tropikalnych. Objawy skórne występują dopiero kilkanaście dni od powrotu z tropiku. Zmiany leiszmaniozy skórnej przez lekarzy w Polsce były najczęściej rozpoznawane jako czyrak, niesztowica lub owrzodzenie i nieskutecznie były leczone przez kilka tygodni antybiotykami. Przedstawiono przypadek leiszmaniozy u 30. letniego mężczyzny z owrzodzeniem podudzia lewego, którego nieskutecznie leczono antybiotykami przez cztery miesiące. Dopiero po rozpoznaniu leiszmaniozy i zastosowaniu leczenia pochodnymi antymonu, a następnie hiperbarią tlenową w komorze hiperbarycznej, nastąpiło całkowite wyleczenie owrzodzenia.

9

Effect of Sb-Modification on the Microstructure and Mechanical Properties of Secondary Alloy 319

Medlen D., Bolibruchova D.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2016

|

Vol. 61, iss. 2A

553--558

EN

319 alloy has been selected for the study in the present work due to its wide use in many applications. 319 alloy is used in automotive and aerospace industry for the complicated castings which must comply high strength requirements. In practice, the most common elements with the modifying effect are strontium, sodium and antimony. The addition of these elements leads to a change in the shape of eutectic silicon, resulting in an increase of the mechanical characteristics and the microstructure. An experimental program has been undertaken to explore the effect of antimony on chosen mechanical properties and the microstructure of investigated alloy. An analysis of the results of these experimental works is made in order to determine an optimum Sb (Al-10% Sb) addition to produce material exhibiting desirable properties. Experimental works have showed that the addition of the Al-10% Sb results in similar or even higher mechanical properties than the conventional 319 alloy. Based on the carried out experiments the best combination of mechanical properties has been achieved by the addition of 2 000 ppm Al-10% Sb.

10

LC-ICP-MS w analizie specjacyjnej antymonu w próbkach pochodzenia biologicznego

Jabłońska-Czapla M

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2014

|

R. 19, nr 1

30--32, 80

PL

Analityka specjacyjna jest jedną z najprężniej rozwijających się gałęzi chemii analitycznej. Powodem, dla którego jest ona tak ważna jest fakt, iż nie całkowita zawartość danego pierwiastka ma wpływ na organizmy żywe, lecz forma jonowa, w jakiej on występuje. Z tego też powodu konieczny jest rozwój technik analitycznych, w tym technik łączonych takich jak LC-ICP-MS czy HPLC-ICP-MS. Antymon to pierwiastek, którego wpływ na organizmy biotyczne nie jest w pełni poznany, stąd budzi duże zainteresowanie chemików, biologów i genotoksykologów. W pracy zawarto szereg interesujących informacji dotyczących antymonu, jego organicznych i nieorganicznych form specjacyjnych. Przedstawiono szereg aplikacji techniki łączonej HPLC-ICP-MS w analityce specjacyjnej antymonu w próbkach pochodzenia biologicznego.

11

Analityka specjacyjna wybranych metali i metaloidów - antymon i tal

Michalski R., Szopa S. S., Jabłońska M., Łyko A.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2012

|

R. 17, nr 3

26-33

12

The influence of remelting on the properties of AlSi6Cu4 alloy modified by antimony

Medlen D., Bolibruchova D.

Archives of Foundry Engineering

|

2012

|

Vol. 12, iss. 1

81-86

EN

The paper deals with the problem of multiple remelting influence on AlSi6Cu4 alloy modified by antimony on chosen mechanical characteristics, microstructure and gas content. This foundry alloy is used mostly in automotive industry. Foundry Aluminum-Silicon alloys are also used in number of industrial weight sensitive applications because of their low weight and very good castability and good mechanical properties. Modifiers are usually added to molten aluminum-silicon alloys to refine the eutectic phase particle shape and improve the mechanical properties of the final cast products and Al-Si alloys cast properties.

13

Influence of antimony on the mechanical properties and gas content of alloy AlSi6Cu4

Medlen D., Bolibruchova D.

Archives of Foundry Engineering

|

2011

|

Vol. 11, iss. 1

73-78

EN

Aluminium alloys based on Al-Si are used in automotive and aerospace industries. AlSi6Cu4 alloy is used the complicated castings, which must comply high strength requirements. Strength characteristics can also be affected by the modifiers: Na, Sr, Sb. In the literature is mentioned, that AlSi6Cu4 modified by sodium and strontium has negative effect - increases of the gas absorption. Modification of AlSi6Cu4 alloy by antimony, is still not mentioned in the literature. The article gives the effect of antimony on selected mechanical properties and gas content of foundry alloy AlSi6Cu4.

14

AFM, ESR and optic study of Sb+ ions implanted photoresist

Azarko I., Bumai J., Volobuev V., Zhukovski P., Lukashevich M., Odzhaev V.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2010

|

R. 86, nr 7

270-271

EN

Structure, electron spin resonance and reflection coefficient in thin films (1.8 �Ęm) of photoresist implanted by 60 keV antimony ions have been investigated in the fluence range 1x1015 . 5x1016 cm-2. Formation carbonized layer at critical fluence 5x1016 cm-2 have been observed. Thickness of implanted layer determined as 0.27- 0.39 �Ęm and refraction coefficient changes in the range 2.4 . 3.4 depending on fluence implantation.

PL

Badano strukturę, elektronowy rezonans spinowy oraz współczynnik odbicia cienkich powłok fotorezystu implantowanego jonami antymonu o energii 60 keV dawkami w zakresie 1x1015 – 5x1015 cm-2. Przy dawce krytycznej 5x1015 cm-2 zaobserwowano powstawanie warstwy osadu węgłowego. Określono grubość warstwy implantowanej: 0.27- 0.39 .m oraz zmiany współczynnika odbicia – w zakresie 2,4 - 3,4 w zależności od dawki implantacji.

15

Elemental and mineral inventory of tailing impoundments near Pezinok, Slovakia and possible courses of action for their remediation

Majzlan J., Brecht B., Lalinska B., Chovan M., Moravansky D., Uhlik P.

Mineralogia

|

2010

|

Vol. 41, iss. 1/2

55--74

EN

An effective remediation strategy for a polluted site should take the absolute amount of the pollutant(s) into account. Here, we present an elemental budget for As, Sb and Fe in two tailing impoundments of the former Sb-Au deposit near Pezinok, Slovakia. The two impoundments contain 5,740 X103 kg As, 6,360 X103 kg Sb and 50,105 X103 kg Fe. An estimated total Au content in the impoundments is 132 kg. The most abundant minerals in the tailings are quartz, illite, and chlorite. The content of carbonates in the tailings is 3.5-10.5 wt% calcite equivalent and we estimate that the carbonates are sufficiently abundant to buffer the pH at circumneutral values, up to the point when all pyrite decomposes. The possible courses of action are i) do nothing, ii) build an active barrier to capture the released As and Sb, iii) isolate the impoundments from rain and ground water and iv) use the impoundments as a source of Sb and redeposit the waste in a safer form. The simplest approach is to do nothing, which seems to be the most likely course of events, given the current economic, political and societal state of the Slovak Republic. Although this action costs nothing in the short term, it may cause significant damage to the environment, especially to the alluvial sediments and associated water resources in the long term.

16

How to find a gold on the touristic path - a gold-mining in the Tatra Mts.

Gawęda A.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 2

59-64

EN

Gold mineralization is known in the Tatra Mts from the 15th century. The historical mining places could be indentified along the present-day touristic paths, which were used in the past as miner's roads. Both gold occurrence and genetically connected antimony mineralization are located in the flat-lying mylonitic zones, dipping 5-10 degree to NW, cutting the Tatra granite. Mylonites are mineralized by quartz and albite. The famous gold-mining galleries are known from Krywań Mt., where gold and antimonite could be found inside quartz veins straight on the touristic path until now. The important sources of gold were also the secondary fluvioglacial deposits. Gold from the Tatra Mts, regardless its origin - both primary and secondary - is of good quality, with Ag content in the range of 1.2-14.8 wt.%. Locally the veinlets of electrum are also observed. Gold in the Tatra Mts. is associated with antimonite. Its crystals are usually coated with secondary antimony oxides and hydroxides. The historical gold-mining places could be of special importance for geotouristic purposes, as they bring the information about both histories of human mining activity in the mountains and about the geological processes, forming the ores, which released the people's strongest emotions for a few thousand years.

PL

Mineralizacja złotem znana jest w Tatrach od XV wieku. Ślady eksploatacji i zorganizowanej działalności górniczej można zaobserwować przy współczesnych ścieżkach turystycznych. Wiele z nich ma niemal identyczny przebieg do starych dróg górniczych. Mineralizacja zlotem oraz związana z nią genetycznie mineralizacja związkami antymonu ulokowane są w obrębie stref mylonitycznych, tnących granit tatrzański. Strefy te są silnie zmineralizowane kwarcem i albitem i zapadają płasko (5-10 stopni) na NW. Najsłynniejsze sztolnie poszukiwaczy złota znajdują się na Krywaniu. Złoto i antymonit tworzą wpryśnięcia w żyłach kwarcowych. Okruchy złotonośnego kwarcu znaleźć można nawet dziś na ścieżce turystycznej. Istotnym ekonomicznie źródłem złota były w przeszłości wtórne osady fluwioglacjalne u stóp Krywania. Złoto tatrzańskie - zarówno to ze źródeł pierwotnych, jak i wtórnych - miało dobrą jakość, a zawartość w nim srebra (Ag) mieściła się w granicach 1,2-14,8 % wag. Pod mikroskopem można lokalnie stwierdzić obecność żyłek i odmieszań elektrum. Kryształy antymonitu, związanego genetycznie ze złotem, są zwykłe pokryte wtórnymi tlenkami i wodorotlenkami antymonu. Miejsca historycznej eksploatacji górniczej w Tatrach pełnią niezwykłe ważną rolę geoturystyczną: są równocześnie źródłem informacji na temat aktywności ludzkiej w terenie górskim, jak również zawierają ważne dla geologów wskazówki na temat procesów geologicznych, prowadzących do powstania złóż, które wywoływały najsilniejsze ludzkie emocje przez wiele tysięcy lat.

17

Use of anodic stripping voltammetry for determination of antimony in soils

Opydo J.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 2

369--372

EN

Conditions of determination of antimony(V) using anodic stripping voltammetry with differential pulse technique and hanging mercury drop electrode have been analyzed. Antimony was extracted from soils with HCl+HNO3 mixture (3:1). Deposition time was 15÷30 s, deposition potential –0.5 V and supporting electrolyte 3 M HCl. In the above conditions Sb(V) peak height vs its concentration dependence is linear up to 7·10–5 M antimony. The accuracy and precision of the proposed method is also satisfactory. The relative standard deviation for 1.5·10–7 M Sb(V) equals 7.5% and for 4·10–7 M Sb(V) equals 14.3%). The method has been applied to study the degree of contamination of soils in the vicinity of Huta Głogów copper smelter with antimony.

PL

W pracy opracowano metodykę oznaczania Sb(V) w ekstraktach glebowych, wykorzystując w tym celu woltamperometrię anodową. Antymon z gleb ekstrahowano mieszaniną HCl+HNO3 (3:1). Pomiarów dokonano w technice różnicowej pulsowej, stosując wiszącą rtęciową kroplową elektrodę. Elektrolitem podstawowym był 3 mol·dm -3 HCl. Czas zatężania wynosił 15÷30 s, potencjał zatężania –0,5 V wzgl. NEK. W tych warunkach krzywa kalibracji ma przebieg prostoliniowy aż do 7·10–5 mol·dm–3 Sb(V). Dokładność i precyzja opracowanej metodyki są zadowalające (względne odchylenie standardowe dla 1,5·10–7 mol·dm–3 Sb(V) wynosi 7,5%, dla 4.0·10–7 mol·dm–3 Sb(V) 14,3%). Opracowaną metodykę wykorzystano do oceny stopnia zanieczyszczenia antymonem terenów usytuowanych w zagłębiu miedziowym w pobliżu Huty Głogów.

18

Determination of inorganic antimony species by hyphenated technique high performance liquid chromatography with hydride generation atomic absorption spectrometry detection

Kozak L., Niedzielski P.

Archives of Environmental Protection

|

2008

|

Vol. 34, no. 4

71-79

EN

The article presents the hyphenated technique of high performance liquid chromatography and hydride generation atomic absorption spectrometry (HPLC-HG-AAS) in determination of antimony inorganic species: Sb(lII) and Sb(V) in ground water samples. While carrying separation of these forms on an anion-exchange column in a cliromatographic system and detection by means of hydride generation atomic absorption spectrometry method, the analytical signals of the determined forms were separated at the detection limits of 6.8 ng/cm' (peak high) or 2.7 ng/cm' (peak area) in the case of Sb(lll) and 4.8 ng/cm3 (peak high) or 3,2 ng/cm' (peak area) in the case of Sb(V) with RSD below 20% at the concentration of 25 ng/cm'. The hyphenated technique was applied for antimony determinations in polluted ground water.

PL

W artykule przedstawiono technikę łączoną wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją absorpcyjnej spektrometrii atomowej z generowaniem wodorków (HPLC-HG-AAS) w oznaczeniach specjacyjnych nieorganicznych form antymonu: Sb(III) i Sb(V) w próbkach wód. Prowadząc rozdzielanie form specjacyjnych na kolumnie jonowymiennej w układzie chromatograficznym i detekcję z użyciem absorpcyjnej spektrometrii atomowej z generowaniem wodorków uzyskano rozdzielenie sygnałów analitycznych oznaczanych form antymonu przy granicach wykrywalności 6,8 ng/cm3 (wysokość piku) lub 2,7 ng/cm1 (powierzchnia piku) Sb(III) i 4,8 ng/cm' (wysokość piku) lub 3,2 ng/cm' (powierzchnia piku) Sb(V) z RSD odpowiednio poniżej 20% dla stężenia 25 ng/cm'. Technikę łączoną zastosowano w oznaczeniach antymonu w zanieczyszczonych wodach podziemnych.

19

Antymon i jego związki nieorganiczne z wyjątkiem stibanu – w przeliczeniu na Sb

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2007

|

Nr 4 (54)

117--138

PL

Czysty antymon jest srebrnobiałym metalem twardym o heksagonalnej strukturze krystalicznej, który ulega łatwo sproszkowaniu. W naturze występuje w postaci siarczku (antymonit) oraz jako powszechne zanieczyszczenie w kwarcu. Do produkcji antymonu wykorzystuje się antymonit. Narażenie zawodowe na antymon i jego związki nieorganiczne może występować w trakcie różnorodnych procesów produkcyjnych, m.in. przy wydobywaniu rud antymonu, ich wytopie oraz w procesach recyklingu. Może wtedy występować narażenie łączne na metaliczny antymon, arsen i ołów. W trakcie rafinacji pracownicy są narażeni na dymy tritlenku antymonu, a podczas produkcji takich stopów zawierających antymon, jak stopy z ołowiem, mogą być narażeni na pyły zawierające antymon, antymonowodór i ołów. Gazowy antymonowodór może się wydzielać w trakcie ładowania akumulatorów ołowiowych, stwarzając w zamkniętych pomieszczeniach istotne zagrożenie. W Polsce w 2000 r. nie było przekroczeń wartości NDS antymonu, która wynosi 0,5 mg/m3. Wartości DL50 różnych związków antymonu po podaniu do przewodu pokarmowego szczurom i świnkom morskim wskazują, że antymon metaliczny jest bardziej toksyczny (wartość DL50 wynosi 100 mg/kg masy ciała) niż związki, w których antymon występuje w postaci trój- i pięciowartościowej (1000 ÷ 4000 mg/kg). Dane uzyskane w środowisku pracy wskazują, że układem krytycznym w przypadku narażenia inhalacyjnego na antymon i jego związki jest układ oddechowy. Wyniki badań pracowników zakładu przetwórstwa antymonu w Zjednoczonym Królestwie wykazały u 44 osób objawy pylicy płuc, spośród 262 badanych w badaniu radiologicznym. Metodą spektrometrii rentgenowskiej stwierdzono tendencję do kumulacji antymonu w płucach w miarę wydłużania okresu zatrudnienia. W przypadku badań eksperymentalnych za kluczowe można uznać badania Newtona i in. opublikowane w 1994 r. i niewzbudzające zastrzeżeń od strony metodycznej. Podczas tych badań szczury narażano drogą inhalacyjną na tritlenek antymonu o dużej czystości. W grupie zwierząt narażanych przez 13 tygodni na Sb2 O3 o stężeniu 23,46 mg/m3 (6 h dziennie, 5 dni w tygodniu) śródmiąższowe zwłóknienia płuc wystąpiły częściej niż w grupach zwierząt o mniejszym narażeniu i w grupie kontrolnej. W kolejnym badaniu trwającym rok, z rocznym okresem obserwacji po zakończeniu narażenia, u szczurów narażonych na związek o największym stężeniu Sb2 O3 wynoszącym 4,5 mg/m3 nie stwierdzono zwłóknień. W grupach badanych nie stwierdzono także zmian hematologicznych (stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów i leukocytów) i biochemicznych (aminotransferaza asparaginianowa, aminotransferaza alaninowa, fosfataza alkaliczna, azot mocznikowy we krwi, glukoza na czczo, białko całkowite, chlorki), a jedynym objawem działania było zwiększenie liczby makrofagów w pęcherzykach płuc. Przyjmując za efekt krytyczny występowanie zwłóknień w płucach, stężenie 4,5 mg/m3 Sb2O3 (3,94 mg/m3 Sb) można przyjąć za wartość NOAEL antymonu. Sugeruje się brak działania mutagennego i genotoksycznego antymonu i jego związków. Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) stwierdziła w 1989 r., że nie ma wystarczających dowodów działania rakotwórczego tritlenku i trisiarczku antymonu u ludzi, natomiast istnieją wystarczające dowody działania rakotwórczego tritlenku antymonu i ograniczone dowody takiego działania dla trisiarczku antymonu u zwierząt doświadczalnych. Proponuje się przyjęcie stężenia 0,5 mg/m3 za wartość NDS antymonu i jego związków nieorganicznych. Wartość tę ustalono na podstawie wyników badań eksperymentalnych. Nie proponuje się ustalania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) antymonu.

EN

Antimony is a silvery white brittle metal, most commonly found in sulfides and sulfo salts. The predominant one is stibnite (Sb2S3). Antimony is a common constituent of metal alloys. The most important use of antimony metal is as hardener in lead storage batteries. Antimony trioxide is used in fire retardants formulations for plastics, rubbers, textiles, paper, and paints; as an additive in glass and ceramic products; and as a catalyst in the chemical industry. The intraperitoneal LD50 for rats was reported to be 100 mg/kg for the metal, 1000 mg/kg for the trisulfide, and 3250 mg/kg for the trioxide. Existing industrial toxicologic information indicates that antimony and its compounds irritate the upper respiratory tract. Several authors have remarked on pneumoconiosis-like X-ray pictures obtained from workers with long-term occupational exposure to antimony. On examination of antimony process workers significant correlation between estimated lung antimony and period of employment was found. Fisher 344 rats were exposed by inhalation to Sb203 dust of high purity at exposure levels of 0, 0.06, 0.51 and 4.5 mg/m3 for 12 months followed by a 12-month observation period. There were no Sb2O3 effects on clinical chemistry or hematology and only slight microscopic changes in the lungs. There were no neoplasms among any of the groups and they were within the historical range for controls. The concentration of 4.5 Sb2O3 mg/m3 (3.92 mg Sb/m3) was adopted as the NOAEL value. Using the total coefficient of uncertainty (equal to 8) the calculated MAC value for Sb is 0.5 mg/m3. There are no grounds for accepting STEL or BEI values for antimony.

20

Powłoki cynkowe otrzymane w kąpieli WEGAL z dodatkiem antymonu

Wesołowski J., Głuchowski W.

Ochrona przed Korozją

|

2006

|

nr 10

308-310

PL

Przedstawiono wyniki cynkowania jednostkowego dwóch wybranych gatunków stali (St3S, 55) w kąpieli ZnAl0,1Ni0,1Mn0,1Sb0,1. Kąpiel ta powstała przez zastąpienie w stopie WEGAL składnika drogiej cyny tańszym dodatkiem antymonu. Ustalono, że zastosowane dodatki antymonu nie wywołały zmiany w kinetyce przyrostu powłok z czasem na obydwu badanych stalach. Osiągnięcie kwiatowego wyglądu powłok możliwe jest już po dodaniu do kąpieli najmniejszej ilości antymonu (0,03%). Otrzymane powłoki są jednakowego typu na każdej z cynkowanych stali. W próbie zginania wszystkie powłoki wykazały bardzo dobrą plastyczność i prawidłową przyczepność dyfuzyjną do podłoża stalowego. Miały gładki, jasny i błyszczący wygląd. Taki wygląd powłok, uzupełniony kwiatowym obrazem, przyjęty jest jako standard. Opisane powłoki otrzymano również na stalach reaktywnych.

EN

Test results of batch galvanising of two selected steel grades (St3S, 55) in a ZnAl0,1Ni0,1Mn0,1Sb0,1 bath have been presented. The bath was prepared from the WEGAL alloy, in which expensive tin has been replaced by cheaper antimony. It was found that an addition of antimony did not change the kinetics of the coating growth in time on both steel grades under investigation. Obtaining a spangled appearance of galvanized coatings can be achieved with the smallest addition of antimony to the bath (0.03%). The coatings obtained on both steel grades were of the same type. Bending tests conducted on all the coatings, showed they had high plasticity and exhibited good diffusive adhesion to the steel substrate. Their appearance was smooth, bright and glossy. Such an appearance, supplemented with a spangled image has been accepted as a standard. The described coatings were also obtained on reactive steels.