Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ antropopresji na kształtowanie się układów termicznych w Rybnickim Zbiorniku zaporowym

Kostecki M.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 4

41--52

PL

Stosując do pomiaru temperatury wody metodę teledetekcji termowizyjnej wykazano, że warunki hydrodynamiczne będące skutkiem antropoprcsji, wyrażające się dodatkowymi ruchami mas wodnych, powodują przestrzenne zróżnicowanie ekosystemu limnicznego pod względem stosunków termicznych. Przykład Zbiornika Rybnickiego wskazuje, że wpływ antropopresji wyrażającej się wewnątrz zbiornikowym ruchem wody oraz skażeniem termicznym, będącymi skutkiem zrzutu wód podgrzanych z elektrowni, jest silniejszy niż czynniki naturalne wynikające z. lokalizacji i typu zbiornika. W odniesieniu do zjawiska mieszania i przemieszczania mas wodnych zbiornika pod wpływem czynnika antropogenicznego, w sytuacji, kiedy czynnik ten jest silniejszy niż czynniki naturalne, autor proponuje stosowanie terminu "antropomiksja".

EN

Using the infra-red teledetection methods for measurement of water temperature it has been shown that hydrodynamic conditions which are a result of anthropopression, as the supplementary water mass movement, impose square differential temperature conditions of limnic ecosystem. The Rybnik dam reservoir shows, that effect of anthropopression expressed as the thermal pollutant and itrareservoir water movement is stronger than the natural limnological factors for the type and location of the reservoir. For such situation, when the mixion of the water mass caused by anthropopression is stronger than natural water movement, the author proposes the term "anthropomixion".

2

Związki azotu i fosforu w wodzie i osadach dennych Kanału Gliwickiego

Kostecki M., Kozłowski J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2002

|

Vol. 28, no. 2

71-86

PL

Przedstawiane wyniki badań są pierwszymi od chwili oddania Kanału Gliwickiego do użytku w roku 1939. Do chwili obecnej nie było żadnych danych na temat zmian stanu sanitarnego, czy też badań stopnia zanieczyszczenia osadów dennych. Celem pracy było zatem uzyskanie informacji o aktualnym stanie zanieczyszczenia środowiska wodnego Kanału Gliwickiego na poszczególnych jego odcinkach, w zakresie związków azotu i fosforu. Próby wody pobrano 6-krotnie, w 7 punktach pomiarowych, w okresie od stycznia do czerwca 2000 roku. Próby osadów dennych pobrano w 21 stanowiskach pomiarowych. W wodzie oznaczano stężenia: azotu amonowego, azotynowego, azotanowego, organicznego, rozpuszczonego, organicznego w zawiesinie oraz stężenia: ortofosforanów, polifosforanów i fosforu organicznego. W osadach oznaczono całkowitą zawartość azotu i fosforu. Klasyfikacji wody na podstawie poszczególnych wskaźników chemicznych dokonano w oparciu o obowiązujące przepisy. Stwierdzono, że Kanał posiada wodę pozaklasową. Pomimo dopływu do Kanału Gliwickiego wód mniej zanieczyszczonych jakość wody na całej długości kanału nie ulegała wyraźnej poprawie

EN

Results of the study presented in this article and earlier have been the first ones since the Gliwice Canal was put into service in 1939. Until now there have been no investigations concernig (the Canal state in the area of hydro-chemical study), sanitary state or level of sediment contamination. The aim of this study was therefore to obtain information about the current pollution. The level of aquatic environment in some reaches of Gliwice Channel. This article presents the results of investigations carried out in order to assess of water quality in the Canal relating to nitrogen and phosphorus compounds. The following nutrients were determined in water samples ammonia, nitrite and nitrate nitrogen as well as organic dissolved and organic suspended nitrogen. In addition concentrations of orthophosphates, polyphosphates and organic phosphorus were analyzed. The analyses were carried out in water samples taken in six samplings from January till June 2000. Water samples were drawn at 7 sampling points. Samples of bottom sediments were taken at 21 sample points. Basing on the results of analyses the water quality of Gliwice Canal has been determined. A classification of chemical parameters was carried out under the provision in force. Basing on this classification we can state that water in the Canal is does not quality for any class system. We can also affirm that the water quality on the whole length of Gliwice Canal has improved only slightly even though waters of lower pollution levels supply the Canal.

3

Radioizotopy w osadach dennych antropogenicznego zbiornika wodnego Dzierżno Duże (województwo śląskie)

Kostecki M., Tuszyński M.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2002

|

Vol. 28, no. 3

77-88

PL

Przedstawiono koncentracje radioizotopów w osadach dennych, wzdłuż osi antropogenicznego zbiornika wodnego Dzierżno Duże, utworzonego w 1964 r. w wyrobisku popiaskowym poprzez skierowanie do niego wód rzeki Kłodnicy. Radioizotopy szeregu uranowego, torowego, naturalny izotop potasu (40)K, a także izotop sztuczny cezu (137)Cs oznaczono w 19 próbkach osadów pobranych z 7 stanowisk wzdłuż osi zbiornika. Rdzenie pobranych osadów podzielono na 5 cm warstwy uzyskując informacje o koncentracji izotopów w przekroju pionowym osadów. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, że panujący stereotyp o skażeniu radioaktywnym zbiornika nie jest prawdziwy. Koncentracja potasu (40)K porównywalna jest z wartościami spotykanymi w glebach całego świata. Podwyższenie koncentracji naturalnych (238)U i (232)Th w stosunku do wartości charakterystycznych dla gleb wynika z antropogenicznego charakteru zbiornika, w szczególności z zasilania go wodami kopalnianymi. Oznaczone koncentracje izotopów promieniotwórczych są niższe od dopuszczalnych przez Polskie Prawo Atomowe i nie stanowią zagrożenia radiologicznego

EN

The depth distribution of radioactive substances in cores collected from seven points of Dzierżno Duże lake has been studied. the lake is an artificial reservoir on the Kłodnica river, which flows through the Silesia region, the most industrialized area in Poland. The mine waters and other industrial pollutants have been collecting in the sediments of this lake for years. The aim of the study was investigate samples from bottom sediments according to sort and amount of radionuclides and other chemical elements and biological substances. These samples were taken from seven points along the reservoir and were divided by 5-cm layers. The measurement of radioactive substances using high sensitive gamma spectrometry technique with semiconductor detector HPGe type was done. The following radioisotopes were found: uranium-radium ((238)U) progeny, thorium (232)Th progeny, the natural radionuclide of potassium (40)K and the artificial radioisotope of cesium (137)Cs. The mean activity concentrations of radioelements is: (400K - (449)Bq/kg, (137)Cs - 26 Bq/kg, (238)U - 133 Bq/kg, (232)Th - 55 Bq/kg. Besides, the change of radioisotope concentration along the reservoir and with the depth of sediments was analyzed. Generally a higher concentration of radioisotopes at the end of the lake is observed. For the cesium l37Cs the highest concentration is in the layer 5-10 cm what may be related to the Chernobyl accident. The second higher (137)Cs concentration is observed in core 20-25 cm, which may be associated with bomb-derived fallout in the 1960s

4

Planktonowa fauna skorupiakowa wybranych zbiorników zapadliskowych województwa śląskiego

Deryło A., Kostecki M., Kowalczyk D., Szilman P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2002

|

Vol. 28, no. 3

99-111

PL

Przedstawiono skład gatunkowy oraz liczebność zespołów skorupiaków planktonowych na tle wstępnej charakterystyki hydrochemicznej wody i osadów dennych sześciu zbiorników zapadliskowych w centralnej części województwa śląskiego. Cechą terenów silnie zantropogenizowanych, o zdeformowanej powierzchni ziemi, jest występowanie tuż obok siebie zbiorników wodnych znacznie różniące się od siebie hydrochemicznie. Sąsiedztwo hałd i materiałów nasypowych, wywiera widoczny wpływ na skład chemiczny wody. W badanych 6 zbiornikach zapadliskowych centralnej części GOP stwierdzono ogółem występowanie 20 gatunków wioślarek (Cladocera) i 14 gatunków widłonogów (Copepoda). Spośród nich, w strefie bentosowej odnotowano 18 gatunków Cladocera i 14 gatunków Copepoda, a w toni wodnej 19 gatunków wioślarek i 10 gatunków widłonogów. Liczebność skorupiaków planktonowych z grupy Cladocera wykazywała pewną zależność od stopnia zmineralizowania wody. Zależności tej nie stwierdzono w przypadku Copepoda. Liczba gatunków występujących w badanych zbiornikach nie jest zależna od stężenia rozpuszczonych soli mineralnych, w zakresie stwierdzonym w badanych zbiornikach

EN

The quality and quantity of crustacea groups the hydrochemistry of water and bottom sediments conditions, in the six selected anthropogenic hollow ponds in the central part of Silesian vojevodship are presented taking into consideration. On strongly deformed area of the Silesian region one can find water reservoirs adjojning each other but differing the hydrochemical components. The nearness of spoil banks and slag damps affects hydrochemistry of water. In the inspected hollow ponds 20 taksons of Cladocera and 14 taksons of Copepoda were indentified. In the benthos zone these were determined 18 taksons of Cladocera and 14 taksons of Copepoda. In the pelagial zone 19 taksons of Cladocera and 10 taksons of Copeopda. Were identified the number of taksons in the investigated hollow ponds does not depended on dissolved mineral matter concentrations

5

Bakterie wskaźnikowe stanu sanitarnego i potencjalnie chorobotwórcze w wodzie zbiornika zaporowego Dzierżno Duże (województwo śląskie)

Smyłła Aleksandra, Głowacka Katarzyna, Kostecki Maciej

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2002

|

Vol. 28, no. 2

87--94

PL

W wodzie zbiornika Dzierżno Duże występują znaczne ilości bakterii potencjalnie chorobotwórczych, wnoszonych z wodą rzeki Kłodnicy, pochodzące z nie oczyszczonych ścieków sanitarnych. Ich liczebność zmniejsza się wraz z odległością od ujścia rzeki Kłodnicy do zbiornika. Pozaklasowa jakość wody (miano coli typu kałowego rzędu 0,002-0,008) przy ujściu Kłodnicy i w odległości 700 m od ujścia zarówno na powierzchni jak i przy dnie. W odległości około 1500 m woda osiągała III i II klasę czystości. Przy ujściu Kłodnicy do zbiornika obserwowano dużą liczebność paciorkowców kałowych, laseczek przetrwalnikowych z rodzaju Clostridium oraz pałeczek gram-ujemnych Pseudomonas aeruginosa (NPL 2400). Wskaźnik FC/FS wynosił ok. 4, co wskazuje na zanieczyszczenie wody odchodami ludzkimi. Nie stwierdzono zróżnicowania liczebności gronkowców chorobotwórczych w zależności od miejsca poboru prób. W badaniach przeprowadzonych metodami tradycyjnymi i najnowszymi, z użyciem przeciwciał [TECRA], nie stwierdzono w wodzie zbiornika występowania pałeczek z rodzaju Salmonella. Przeprowadzone badania, w zakresie gronkowców oraz Pseudomonas aeruginosa - wydają się potwierdzać znaczącą rolę zooplanktonu, jako elementu biocenozy odżywiającego się bakteriami, w procesach samooczyszczania. Wyniki badań potwierdzają znaczenie zanieczyszczenia mikrobiologicznego jako elementu antropopresji wykluczającego rekreacyjne wykorzystywanie wschodniej części zbiornika.

EN

The pathogenetic bacteria are in flowed to the Dzierżno Duże dam-reservoir by highly polluted Kłodnica River. Their considerable number decreases along with distance within the reservoir. From the Kłodnica River estuary and in the distance 700 m, the water quality is classless (coefficient of Coli - fecal type was 0.002 -0.008). In the 1500 m distance water quality was III and II class purification. Near the Kłodnica River estuary the number of streptococci fecal-type, rod-shaped bacteria (Clostridium) and Pseudomonas aeruginosa was big (MPN 2400). The FC/FS index (fecal coliform/fecal enterococci) was 4. It is indicative of human-fecal pollution. No diversification in the number of staphylococci depending on sample point localization was recorded. The research by traditional and the latest methods did not confirm the presence of Salmonella in the water of reservoir. The investigations of staphylococci and Pseudomonas aeruginosa seem to confirm the role of zoo-plankton as an important element (consumption of biocenosis feeding on bacteria pressure) in the self-purification processes. The patho-microbiological pollution of the reservoir is a factor, due to recreational function of its east part of.

6

Numeryczna mapa antropopresji Wolińskiego Parku Narodowego

Borkowski J.

Zeszyty Naukowe. Marine Sciences / Uniwersytet Szczeciński

|

2000

|

Nr 6

87-107

EN

A level of the human impact on the area governed by Woliński National Park was defined as a part of the project realized by Laboratory of Remote Sensing and Marine Cartography, University of Szczecin in co-operation with GEOMAR S.A. - a joint stock company from Szczecin. The project was done on a basis of an interpretation of infrared colour air photographs of this area and field investigation. The area of Woliński National Park consists of the forested uplands and some parts of wetlands at back delta of Świna in small part covered by trees and scrubs. There are two separate approaches in analysis of human impact for each of the above mentioned areas. It is presented in this article. The map described in this article is a kind of stock-taking of space from of which, or in neighbourhood of which, it is possible to see human impact on area of Woliński National Park This map is showing areas strongly transformed by man. To estimate human impact it was analysed a degree of exploitation of every kind of roads (including earth road in the forest). These analyses were supplemented by marking off objects built by man: -for forested upland were marked: recreation areas, tourist paths, attractions and any constructions and their impact on environment was classified, -for wetlands area the following were marked: every sheds, paths, footbridges, electric lines, drainage ditches and yacht harbors. All this objects are the sources of human impact. There was also created a land-use map for surrounding area. This method allows estimating the sizes of human impact. It can show main directions of expansion of human impact. Executed map is one of the graphic ways to present the human impact. This work can be helpful for authorities of park for the making decision about directions further activities having in view better protection supplies of park. It also allows estimating the size of negative human impact to area of Woliński National Park. The results were converted into digital form and pat into GIS database of Woliński National Park.