Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Modelowanie sekcji pseudoimpedancji akustycznej z włączeniem procedury dekonwolucji minimum entropii MED, jako ilustracja możliwości detekcji wtrąceń anhydrytu

Kawalec-Latała E.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 1

9--13

PL

Rozpoznanie niejednorodności wewnętrznej budowy złóż soli kamiennej jest warunkiem powodzenia zagospodarowania złoża jako podziemnego zbiornika. Pozyskanie tej wiedzy poprzez interpretację sekcji pseudoimpedancji akustycznej jest relatywnie tanie i nieinwazyjne dla środowiska. Wiarygodność rozpoznania zależy od jakości interpretowanych sekcji. Prezentowane w artykule syntetyczne sekcje pseudoimpedancji akustycznej stanowią ilustrację wzrostu rozdzielczości w wyniku włączenia na etapie przetwarzania danych procedury dekonwolucji minimum entropii MED.

EN

Identification of inhomogeneity of the inner structure of rock-salt deposits ic crucial for the successful management of deposit as a underground storage. Obtaining knowledge of this kind, by interpretation of the pseudo-acoustic impedance section, is relatively inexpensive and non-invasive for the environment. The identification reliability depends on the quality of the interpreted sections. The pseudo-acoustic impedance sections, briefly presented in this paper, demonstrate the increase in the resolving power by adding a procedure of minimum entropy deconvolution (MED).

2

Związki siarkowe w anhydrycie bitumicznym z OG „Sieroszowice” w świetle badań petrograficznych i geochemicznych

Kijewski P., Czechowski F., Raczyński P.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2014

|

nr 2

17--42

PL

Wśród znanych odmian anhydrytów cechsztyńskich cyklotemu pierwszego (poziomu A1d) wyróżnia się warstwa laminowanych anhydrytów bitumicznych. Została ona stwierdzona wyrobiskami górniczymi w OG „Sieroszowice” i charakteryzuje się obecnością węglowodorów oraz siarkowodoru i innych gazów siarkowych. W składzie mineralnym skały występują: anhydryt, kalcyt i dolomit oraz domieszka kwarcu i substancji organicznej. Minerały te tworzą jasne laminy anhydrytowe oraz ciemniejsze węglanowe, zawierające także rozproszoną substancję organiczną. Z powierzchniami laminacji oraz spękań wiąże się intensywne uwalnianie siarkowodoru i innych gazów z matrycy skalnej. Badania geochemiczne składu molekularnego biomarkerów wskazują, że laminowany anhydryt bitumiczny utworzył się w lokalnym zbiorniku o niższej koncentracji zasolenia w stosunku do innych anhydrytów dolnych A1d. Badania te wskazują także na środowisko algowe jako źródło materii organicznej, z której wygenerowały węglowodory. W poziomie anhydrytów dolnych, w wyniku reakcji geochemicznych siarczanów z materią organiczną (kerogen II), utworzyły się związki siarki (siarkowodór, merkaptany) obecne w przestrzeni porowej. Oznacza to, że laminowany anhydryt bitumiczny jest zarówno skałą macierzystą, jak,i zbiornikową dla zawartych w nim gazów.

EN

Among known varieties of the first Zechstein anhydrite cyclothem (A1d level) bituminous layer laminated anhydrite is distinguished. It was found through mining excavations in the "Sieroszowice" mine and is characterized by the presence of hydrocarbons and hydrogen sulfide and other sulfur gases. The rock consists of anhydrite, calcite, dolomite and the admixture of quartz and organic matter. They form light (anhydrite) and darker laminas (car-bonates) containing disseminated organic matter. The intensive release of hydrogen sulfide and other gases is related with the lamination surfaces and intense fracturing. Geochemical tests on biomarkers composition indicates that laminated bituminous anhydrite was formed in a local reservoir with lower salinity concentration than in other A1d level anhydrites. Those tests indicate also the algae environments as a source of organic matter generating the hydrocarbons. In the level of lower anhydrite, as a result of geochemical reaction between sulfates and organic matter (kerogen II) sulfur compounds (hydrogen sulfide, mercaptans), present in the rock pores, were formed It means that the laminated bituminous anhydrite is both the parent and the reservoir rock for the contained there gases.

3

Anhydrites from gypsum cap-rock of Zechstein salt diapirs

Jaworska J., Nowak M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2013

|

Vol. 39, no. 3

233--250

EN

Petrographic studies of gypsum cap-rock formations of the Wapno, Dębina, Mogilno (Poland) and Gorleben (Germany) salt domes indicate that the occurrence of anhydrite in the domes, in the form of both single grains which sometimes create an anhydritic sandstone bed in the bottom section of the cap-rocks, and massive fragments or anhydrite rocks (detached blocks), most often represent the Main Anhydrite formations. Both types of anhydrites: - can be distinguished owing to their different structures and textures, - are subjected to the gypsification process, although anhydrite sand and sandstone are transformed quickly, while detached blocks of anhydrite very slowly. Residuum anhydrites are concentrated in the cap-rock bottom and/or dispersed in coarse-crystal gypsums, while detached blocks occur irregularly.

PL

Badania petrograficzne utworów czap gipsowych wysadów solnych Wapna, Dębiny, Mogilna i Gorleben (Niemcy) wskazują, że występujące w ich obrębie anhydryty to zarówno pojedyncze ziarna, które niekiedy tworzą w spągowej części czapy poziom piaskowca anhydrytowego, jak i masywne fragmenty, bloki skał anhydrytowych (porwaki) reprezentujące najczęściej utwory anhydrytu głównego. Oba typy anhydrytów: - można rozróżnić, mają odmienne struktury i tekstury, - ulegają procesowi gipsyfikacji, przy czym piasek i piaskowiec anhydrytowy szybko, natomiast porwaki anhydrytowe dużo wolniej. Anhydryty rezydualne są skupione w spągu czapy i/lub rozproszone w gipsach grubokrystalicznych, a porwaki występują nieregularnie.

4

Siarkowodór - nowe zagrożenie w górnictwie rud miedzi

Kijewski P., Kubiak J., Gola S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

nr 83

83-95

PL

W obszarze górniczym Sieroszowice podczas wierceń w warstwach stropowych stwierdzono obecność siarkowodoru. Jest to nowe zagadnienie istotne dla warunków pracy w kopalni oraz dla środowiska. Gaz ten występuje w pierwszym cyklotemie cechsztynu (Werra) w anhydrytach dolnych (A1d), ujawniając się zwłaszcza w strefach likwidowanych wyrobisk górniczych. Drogami migracji siarkowodoru są niekiedy naturalne spękania górotworu i otwory stropowe, a zwłaszcza nieciągłości wywołane rozwojem spękań stropu wskutek eksploatacji. Ponieważ zasięg spękań eksploatacyjnych wynosi kilka wysokości wyrobisk, obejmują one skały węglanowe Ca1 i spągową część anhydrytów dolnych A1d, uwalniając siarkowodór. Gaz charakteryzuje się okresowymi i zanikającym wypływami, które ze względu na niskie stężenie nie zawsze rejestrowane są przez kopalniane przyrządy pomiarowe. Dotychczas nie odnotowano emanacji gazowych w wyrobiskach eksploatacyjnych. Obecność siarkowodoru, jak i niemożność przewidzenia jego pojawienia się, stanowią poważne wyzwanie dla kierownictwa i służb kopalnianych. Od czasu pierwszych objawów H2S prowadzone są poszukiwania metod oraz środków rozpoznawania i likwidacji tego zagrożenia oraz zapewnienia bezpieczeństwa załogom górniczym. W pierwszej kolejności stosuje się zwiększoną intensywność przewietrzania i bieżące izolowanie stref zrobów. Wydzielone zostały odrębne, izolowane wyrobiska, tzw. "tunele wentylacyjne", do odprowadzania gazów bezpośrednio do szybu wydechowego. Stosuje się także doszczelnianie obudowy kotwowej i szczelin w górotworze specjalnymi pianami.

EN

The presence of hydrogen sulfide was discovered during drilling into roof rocks in the Sieroszowice mining area. This is a new problem which is significant both for working conditions in the mine and for the environment. This gas occurs in the first Zechstein cyclothem (Werra) in lower anhydrites (Aid) and appears especially in the working zones being excluded from the operation. The routes of hydrogen sulfide migration are sometimes through natural fractures in the rock mass as well as roof boreholes, and especially discontinuities caused by the development of roof fractures induced by mining operation. Since the range of mining fractures is several times higher than the height of mining excavation, they reach the bottom part of lower anhydrites Aid, releasing the hydrogen sulfide. The gas outflows are periodic and declining. Due to their low concentrations, they are not always recorded by mine gauges. The gas emanations have not been noticed in mine workings until now. The presence of hydrogen sulfide, as well as the inability to forecast its occurrence, is a serious challenge for the mine's administration and responsible staff. Since the first signs of H2S, efforts have been undertaken to identify and eliminate this hazard and to ensure the safety of the miners. Improved ventilation along with the insulation of mining voids is currently being employed. Separate, insulated headings (so called "ventilation tunnels") were arranged in order to carry the gases directly to the exhaust shaft. Additionally, the bolting system and cracks in rock masses are sealed up by special foames.

5

Detection of salts deposits geometry variation

Kawalec-Latała E.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

161-169

EN

The construction of underground reservoirs is important for energy security and ecology. Salt deposits reveal favourable conditions for the construction of reservoirs. The inhomogeneities within salt deposit as well as changes of lithology, thickness and geometry variation should be especially predicted before the underground reservoir location. The work concerns the possibility of the recognition of the space distribution of anhydrites in the rock salt. Acoustic impedance is one of the basic factors characterising physical features of rocks. Seismic survey is the most economical source of subsurface information. A method of inversion of seismic section to pseudo-acoustic impedance section gives the possibility of the recognition of discontinuities within salt deposits. The paper includes a number of pseudo-acoustic impedance sections constructed for geometrical variations of anhydrites in rock salt. For the modelling of pseudo impedance sections a computer system INVERSE was used.

PL

Cechsztyńskie złoża soli kamiennej rozpatrywane są jako jedno z ważnych, potencjalnych miejsc składowania odpadów radioaktywnych oraz dwutlenku węgla CO2. Korzystne warunki do budowy takich kawern stwarzają złoża pokładowe soli kamiennej o znacznej miąższości (pow. 100 m grubości). Modelowania syntetycznych sekcji pseudoimpedancji akustycznej generowanych z uwzględnieniem różnej konfiguracji przestrzennej anhydrytów zaburzających jednorodność budowy pokładów soli kamiennych, perspektywicznych dla budowy podziemnych zbiorników. Testy wykonano na danych syntetycznych sekcji pseudoimpedancji akustycznej generowanych dla teoretycznego sejsmogeologicznego modelu ośrodka przybliżającego budowę pokładu soli kamiennej. Do konstrukcji modeli sejsmogeologicznych zawierających pokładowe złoża soli wykorzystano parametry sprężyste typowe dla cechsztynu oraz uzyskane na podstawie prędkości propagacji fal sejsmicznych, ustalonych w oparciu o wyniki profilowań geofizycznych w otworach kontrolno-pomiarowych w rejonie projektowanego szybu SW-4. Do modelowania syntetycznych sekcji pseudo-impedancji akustycznej wykorzystano autorski program INWERS.