Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czynniki decydujące o wpływie metali ciężkich na wiązanie cementu portlandzkiego

Pichniarczyk Paweł

Cement Wapno Beton

|

2019

|

R. 24/86, nr 6

455--461

PL

Wykazano doświadczalnie jakie są główne czynniki decydujące o wpływie dwóch tlenków metali ciężkich: ołowiu oraz wanadu na wiązanie cementu portlandzkiego. Głównymi czynnikami decydującymi o wpływie tych metali są: a) stężenie jonów siarczanowych w fazie ciekłej zaczynu cementowego, b) szybkość rozpuszczania się metali ciężkich w fazie ciekłej zaczynu, c) postać w jakiej dodawane są metale ciężkie w przypadku występowania różnicy w szybkości rozpuszczania metalu i jego tlenku. Gdy stężenie jonów siarczanowych jest małe w pierwszych 20 minutach od dodania wody, szybko rozpuszczający się ołów hamuje tworzenie się warstewki ettringitu na ziarnach C3A, co powoduje szybkie wiązanie „ettringitowe”. W przypadku małej szybkości rozpuszczania metali i ich niewielkiego stężenia w roztworze, warstewka ettringitu tworzy się na kryształach C3A i metale te nie mają praktycznie żadnego wpływu na początek wiązania. Tak jest w przypadku wanadu, natomiast ma on opóźniający wpływ na koniec wiązania.

EN

It was proved experimentally in the work what are the main factors governing the influence of two heavy metals: lead and vanadium on the setting of Portland cement. The main factors governing the behaviour of these metals are as follows: a) concentration of sulphate ions in the cement paste liquid phase, b) the rate of dissolution of heavy metals in this liquid phase, c) the form of heavy metals addition, in the case when there is a high difference in the rate of dissolution between metal and its oxide. When the concentration of sulphate is low in the first 20 minutes after addition of mixing water the quick dissolution lead is preventing the formation of ettringite layer on C3A and the quick “ettringite” setting takes place. When the metals have low dissolution rate and low concentration in solution the ettringite layer is formed on C3A crystals and these metals have practically no influence on the initial setting time. There is the case of vanadium, but it has retarding effect on the final setting time of cement.

2

The effects of mineralogical changes that occur in artificial aggregates

Adamczyk Z., Grygierek M., Łupieżowiec M., Nowak J., Strzałkowska E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2018

|

T. 34, z. 2

37--54

EN

This article presents the results of the study of changes in mineral and chemical composition of artificial aggregates consisting of coal shale (a hard coal mining waste) and fluidized ashes. Such an aggregate was used for road construction. After completion of the construction works but before making the road available for public use, significant deformation of the surface in the form of irregular buckling of the asphalt layer occurred. It was excluded that this resulted from mining damage, design errors or performance mistakes, among others. A study of the materials that had been incorporated in the construction layers was undertaken in order to find the component and the mechanism responsible for the buckling of the road surface. A comparison of the mineral and chemical composition of aggregate samples collected from the embankment where the road buckled with the reference sample and samples from places without deformations showed that the bumps in the road embankment consisted of minerals that were not initially present in the aggregate. Wastes produced as a result of high temperatures (slag and power plants ashes, metallurgical wastes) are not as stable in terms of chemical and phase composition in the hypergenic environment. As a result of the processes occurring in the road embankment, anhydrite, which is the primary component of fluidized ashes, was transformed into gypsum and ettringite. As a result of contact with water CaO (present in fluidized ashes) easily changed into calcium hydroxide. As the crystallization of these minerals is expansive, it resulted in the filling of pores and, in extreme cases, in a substantial increase in the volume of the aggregate and, consequently, in the deformation of the road surface.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad przeobrażeniami składu mineralnego i chemicznego, które zaszły w kruszywie sztucznym skomponowanym na bazie łupku węglowego (odpad pochodzący z górnictwa węgla kamiennego) i popiołów fluidalnych. Kruszywo to użyte zostało do budowy drogi. Po zakończeniu budowy, a jeszcze przed oddaniem jej do użytku stwierdzono znaczne deformacje nawierzchni w formie nieregularnych wybrzuszeń i wypiętrzeń warstwy asfaltowej. Jako przyczyny wykluczono między innymi szkody górnicze, błędy projektowe czy błędy wykonawcze. Podjęto więc badania wbudowanych w warstwy konstrukcyjne materiałów w celu wskazania składnika i mechanizmu odpowiedzialnego za wypiętrzanie nawierzchni drogi. Porównanie składu mineralnego i chemicznego próbek kruszywa pobranych z nasypu drogowego w miejscach deformacji z próbką referencyjną i próbkami z miejsc, gdzie deformacji nie stwierdzono wykazało, że w nasypie drogowym w miejscu „wybrzuszeń” występują minerały, których pierwotnie nie było w kruszywie. Odpady powstałe w wyniku oddziaływania wysokich temperatur (żużle i popioły elektrowniane, odpady hutnicze itp.) w środowisku hipergenicznym nie są stabilne tak pod względem składu chemicznego, jak i fazowego. Na skutek procesów zachodzących w nasypie drogowym anhydryt będący pierwotnym składnikiem popiołów fluidalnych uległ przeobrażeniu w gips oraz ettringit. W wyniku kontaktu z wodą CaO (obecny w popiołach fluidalnych) łatwo uległ przemianie w wodorotlenek wapnia. Krystalizacja tych minerałów jest ekspansywna, co doprowadziło do zapełnienia przestrzeni porowych, a w skrajnych przypadkach znacznego wzrostu objętości kruszywa i w konsekwencji do deformacji nawierzchni drogi.

3

Stopień rozdrabniania skał w zależności od czasu mielenia udarowego

Kudasik M., Skoczylas M.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 3

11--18

PL

Oznaczenie ilości gazu znajdującego się w przestrzeni porów skał może zostać zrealizowane poprzez rozdrobnienie badanego materiału do jak najmniejszej klasy ziarnowej. W Pracowni Mikromerytyki IMG PAN zbudowano urządzenie do rozdrabniania skał. Rozdrabnianie skał za pomocą zbudowanego urządzenia realizowane jest poprzez mielenie udarowe. Do badań wpływu czasu mielenia skał na efektywność ich rozdrabniania użyto fragmentów rdzeni dolomitu i anhydrytu pochodzące z O/ZG „Rudna”. Próbki skał o wielkości 10-30 mm i masie około 50 gram ulegały rozdrobnieniu w różnych okresach czasów wynoszących odpowiednio 10, 20, 60 i 180 sekund. Ocena stopnia rozdrabniania skał wykonana została metodą sitową. Uzyskane rezultaty wykazały, że wydłużając czas mielenia stopień rozdrobnienia rośnie asymptotycznie. Określono optymalne czasy rozdrabniania skał dolomitu i anhydrytu za pomocą zbudowanego urządzenia. Po przekroczeniu tych czasów dalsze mielenie nie zwiększa stopnia rozdrobnienia.

EN

The amount of gas in the rock pores can be determined by grinding the investigated material to the finest grain fraction. In the Laboratory of Micrometrics of the Strata Mechanics Research Institute of the Polish Academy of Sciences, an instrument for rock grinding, which employs the process of impact milling, was constructed. Fragments of dolomite and anhydrite core from ‘Rudna’ copper mine were used to determine the effect of grinding time on the degree of the comminution of the rocks. Samples of the size range from 10 mm to 30 mm and the mass of about 50 grams were ground in the time periods of 10, 20, 60 and 180 seconds. The evaluation of the degree of the comminution of the rocks was made using the sieve method. The achieved results indicated that as the time of milling grows, the comminution degree increases asymptotically. By the use of the constructed instrument, the optimal times of grinding dolomite and anhydrite rocks were specified. Exceeding the optimal grinding times does not increase the degree of the comminution.

4

The sulphur and oxygen isotopic composition of anhydrite from the Upper Pechora Basin (Russia) : new data in the context of the evolution of the sulphur isotopic record of Permian evaporites

Galamay A. R., Meng F., Bukowski K., Ni P., Shanina S. N., Ignatovich O. O.

Geological Quarterly

|

2016

|

Vol. 60, No. 4

990--999

EN

This study describes a new determination of the S and O isotope composition of Lower Permian (Kungurian) anhydrites from the Upper Pechora Basin, Cis-Ural region, Russia. δ34S values in sulphate facies vary from +13.7 to +15.1‰; and δ18O values range from +9.3 to +10.4‰. The values of d34S and d18O of anhydrite from halite facies varies from +12.6 to +15.0‰ and +7.5 to +10.9‰ respectively. The quantitative ratio of pyrite content from the water-insoluble residue (silty-sand fraction) is characterized by extremely low (<<1%) to high (4–5%) steep gradation values. The increased presence of pyrite indicates the influence of bacterial sulphate reduction. The sulphate reduction process was more intense, especially when evaporites were formed in mud. The narrow fluctuation range of sulphur and oxygen isotopes values of the measured anhydrite indicates low levels of fractionation. It was established that during the Permian, evolutionary changes in the content of sulphate ions in sea water correlate with the sulphur isotopic composition of marine evaporites

5

Inclusions in anhydrite crystals from blue halite veins in the Kłodawa Salt Dome (Zechstein, Poland)

Toboła T. T.

Geological Quarterly

|

2016

|

Vol. 60, No. 3

572--585

EN

The occurrence of both the blue and violet halites is one of the most interesting phenomena in nature. Despite numerous laboratory and field works, their origin in natural evaporitic environments has not been satisfactorily explained. In the Kłodawa Salt Dome (Zechstein, Central Po land), blue or vio let halites occur relatively frequently. Their accumulations differ in size and intensity of colours. In this paper, petrological features of anhydrite crystals derived from one of the largest outcrops of the blue halite at the Kłodawa Salt Mine are presented. Anhydrite is one of solid inclusions encountered in blue-coloured halite crystals. Special attention was paid to fluid inclusions present in this anhydrite. The microthermometric measurements showed two directions of homogenisation, i.e., towards the liquid phase (LG→L, LL→L) ortowards the gas phase (LG→G). In the former case, the temperatures ranged from 174 to 513°C, whereas in the latter one, the values from 224 to 385°C were measured. The composition of inclusions is relatively variable. We can observe transparent and opaque daughter minerals as well as CO2 in the liquid phase accompanied by a variable amount of methane or hydrogen sulphide. These features of inclusions indicate that anhydrite crystals and, thus, blue halite were formed under the influence of hydrothermal conditions. Observations in the mine workings combined with petrological studies enable to conclude that blue colouration of halite crystals is controlled by three factors: a high temperature, reducing conditions and defects in halite lattice related to tectonic stress.

6

Sulphur isotopes in anhydrites from Badenian (Middle Miocene) salts of Hrynivka area (Ukrainian Carpathian Foredeep)

Galamay A. R., Meng F., Bukowski K.

Geological Quarterly

|

2014

|

Vol. 58, No. 3

439--448

EN

Ten new determinations of the stable sulphur isotope content of anhydrite from Badenian rock salt in the Hrynivka 525 borehole (Ukrainian Carpathian Foredeep) show that δ34S values in anhydrite range from +20.2 to +22.7‰ and the average value of δ34S is +21.4 ± 0.3‰. Those values are similar to those of the Neogene marine sulphates. Comparison to other geochemical data (chemical composition of the brine contained in fluid inclusions and the bromine content in halite) suggests that the Badenian Carpathian Foredeep evaporite basin was supplied predominately by seawater solutes where, at different stages of salt accumulation, the influence of continental waters with lighter isotopic compositions of dissolved sulphate was important. The isotopic composition of sulphur (δ 34S) of Badenian seawater, calculated on the basis of sixty analyses of anhydrite related to halite of the Carpathian Region, is approximately +20.3‰, this value being similar to the sulphur isotopic composition of present-day seawater. The δ 34S value for Badenian seawater may have been slightly higher if we consider potential changes of the brine composition of salt-bearing basins caused by inflow of continental waters enriched in light 32S isotopes.

7

Influence of tectonics on petrological characteristics of the anhydrite and anhydrite-halite intercalations in the Oldest Halite (Na1) (Zechstein, Upper Permian) of the Bądzów area (SW Poland)

Toboła T. T.

Geological Quarterly

|

2014

|

Vol. 58, No. 3

531--542

EN

The Oldest Halite (Na1) (Zechstein, Upper Permian) played a significant role in the development of geological structure of the Fore-Sudetic Monocline (SW Poland) because of its different rheological properties in comparison to the adjacent rocks. Intercalations of anhydrite and anhydrite-halite occurring within the Na1 show a lot of features of tectonically disturbed rocks. Macroscopic petrological observations revealed that anhydrite rocks represent four rock types with different structural and textural properties. On the microscopic scale, five types of crystals have been distinguished in all macroscopic types. They vary in size, shape and distribution of primary fluid inclusion assemblages. The anhydrite-halite rocks show two groups with slightly different petrological features that are apparently related to their tectonic deformation and recrystallisation processes. The main recorded directions of tectonic movements seem to be horizontal or sub-horizontal.

8

Anhydrite and gypsum in the Devonian and Permian evaporite lithofacies of Belarus : a review

Makhnach A., Shimanovich V., Streltsova G., Mikhajlov N.

Geological Quarterly

|

2014

|

Vol. 58, No. 3

577–590

EN

Anhydrite is widespread in the Prypiać Trough in the form of beds and nodules in the Subsaliferous Terrigenous and Carbonate formations (Eifelian and Frasnian), the Lower Saliferous Formation (Frasnian), the Intersaliferous and Upper Saliferous formations (Famennian). It is also present in the Asselian and Sakmarian (Lower Permian) deposits of the trough. The anhydrite is grey, blue, pink and orange. It has massive and, more rarely, horizontal bedding, and a fine- and micro-crystalline structure. Gypsum extends widely across the Orša Depression, Žlobin and Latvijas Saddles and partly in the Belarusian Anteclise, where it lies within the Eifelian deposits. It is also found in the Frasnian strata of the North-Prypiać Shoulder. As a component of facial analogue of the Upper Saliferous Formation gypsum forms the Bryniou deposit in the west of the Prypiać Trough. This mineral is also observed in the Oversaliferous Formation (Famennian) and in the Asselian and Sakmarian strata of the trough. There are spar, saccharoidal, alabastrine and selenitic varieties of gypsum. A medium to coarse crystalline structure is typical. The gypsum is grey, pink, yellow or orange.

9

Otrzymywanie kryształów gipsowych i anhydrytowych o pokroju iglastym

Pichniarczyk P., Malata G.

Szkło i Ceramika

|

2011

|

R. 62, nr 5

9-12

PL

Znana metoda celowego pozyskiwania włókien gipsowych, opierająca się na zasadzie krystalizacji w roztworze schładzanego kwasu solnego, może zostać zastąpiona metodami lepiej uzasadnionymi technologicznie. Kwas solny może zostać zastąpiony kwasem siarkowym, tworzącym typowe środowisko przy pozyskiwaniu gipsów chemicznych. Alternatywnie metodę krystalizacji można zastąpić wymagającymi mniejszych nakładów energetycznych metodami rekrystalizacyjnymi, z udziałem domieszek modyfikujących. Dodatkową zaletą metody rekrystalizacji w roztworze kwasu siarkowego jest możliwość pozyskiwania również iglastych kryształów anhydrytowych.

EN

Well-known method of gypsum fibres obtaining based on crystallisation in cooled hydrochloric acid solution can be replaced with better technologically reasonable methods. Hydrochloric acid can be substituted by sulphuric acid creating typical environment for chemical gypsum obtaining. Alternatively, crystallisation method can be replaced with requiring less energy consumption recrystallisation methods with addition of modifying additives. Further advantage of recrystallisation in sulphuric acid solution method is possibility of receiving also needle-shaped anhydrite crystals.

10

Gipsowa wełna mineralna i wpływ impregnacji polimerowej na jej właściwości

Pichniarczyk P., Malata G., Szeląg H.

Materiały Ceramiczne

|

2011

|

T. 63, nr 4

752-757

PL

Obok tradycyjnych odmian wełny mineralnej: szklanej i bazaltowej, możliwej jest otrzymywanie również innych włóknistych materiałów termoizolacyjnych. W naszych badaniach przedstawiliśmy możliwość wykonania takiego materiału z kryształów siarczanu wapnia spojonych żywicą silikonową. Jak wskazaliśmy, rekrystalizacja gipsu w roztworach kwasu siarkowego doprowadzić może do uzyskania kryształów o pokroju iglastym, zarówno gipsu dwuwodnego jak i bezwodnego siarczanu wapnia. Włókna te dają się utrwalić przy pomocy żywic silikonowych w trwałe kształtki, zdolne do przenoszenia obciążeń na poziomie zbliżonym do twardej wełny mineralnej. Udział składowej polimerowej występującej w tworzywie kompozytowym w ilości sięgającej 50 % pozwala na wyeliminowanie wad typowych dla gipsu. Uzyskany materiał nie ulega zniszczeniu po wystawieniu na działanie wilgoci czy nawet zanurzeniu w wodzie, składowa anhydrytowa nie ulega uwodnieniu, co świadczy o szczelności osnowy silikonowej. Również ekspozycja na wysokie temperatury, mimo odwodnienia gipsu, nie niszczy formy fizycznej kształtek wykonanych z kompozytu, a właściwości mechaniczne w przypadku żywic sieciujących ulegają wręcz poprawie. Odnośnie głównych właściwości – z punktu widzenia postulowanego zastosowania jako materiału termoizolacyjnego – kompozyt włókna gipsowego w osnowie silikonowej okazuje się posiadać gęstość wyższą niż twarde płyty z wełny bazaltowej (250–400 kg/m3, wobec 150–180 kg/m3) oraz nieznacznie tylko gorsze właściwości termoizolacyjne (&lambda = 0,045-0,06 W/mźK).

EN

Beside traditional mineral basalt and glass wools, there is a possibility to manufacture another fiber stuff for the use as thermo isolation. In the paper, a material prepared from needle-shaped crystals of gypsum or anhydrite and polymer siloxane matrix is presented. Needle crystals can be formed in course of gypsum recrystalization performed in sulfuric acid solutions, and then shaped in stable blocks with polymers. The composite materials with a resin content of 50 % do not show typical disadvantages of gypsum materials, and do not undergo destruction after the exposure on wet storage or even after immersion in water; an anhydrite part does not become hydrated. Exhibition on high temperatures does not destroy the physical form of the composite material; on the contrary, mechanical parameters become better in case of the using thermosetting resin. In a context of the application as thermo isolation, main properties of the fiber gypsum/ silicone composite are comparable to the traditional hard insulating materials (density of 250–400 kg/m3 and thermal conductivity, λ, of 0,045-0,06 W/mźK.

11

Isotopic composition of dolomite associated with Middle Miocene Badenian anhydrites in the Carpathian Foredeep Basin of SE Poland

Jasionowski M., Peryt T.M.

Geological Quarterly

|

2010

|

Vol. 54, No 4

533-548

EN

Dolomite is a quite common, although usually minor, constituent of the Badenian sulphate deposits of the Carpathian Foredeep Basin. In the autochthonous member of the Wola Różaniecka 7 borehole (SE Poland) which contains well preserved, large anhydritic pseudo-morphs after selenitic gypsum, dolomite constitutes up to 75% of the rock volume, the rest being anhydrite. Dolomites mostly show peloidal clotted microfabrics typical of microbialites and are interpreted as products of microbially induced precipitation and/or dolomitisation at temperatures around 40°C (as interpreted from the d18131813

12

An integrated system for macro-scale anhydrite classification

Forkner R. M.

Geological Quarterly

|

2010

|

Vol. 54, No 4

423-430

EN

Most anhydrite classification systems to date have focused primarily on the naming of anhydrite bodies, masses, or crystals themselves rather than focusing on both the mineral morphology and links to the sedimentary succession in which it occurs. Much of the reasoning for the lack of development of an integrated classification system for anhydrite may come from the inherent instability of the mineral, and therefore the difficulty making a link between any particular morphology and a specific formative process or environment. This sets anhydrite classification apart from other sedimentary classification schemes, as most of them (e.g., Dunham, McBride, etc.) naturally break into groups that can be related to sorting, textural maturity, mode of deposition, or other genetic process. A classification system for anhydrite has been developed that allows for information about the gross anhydrite volume and morphology, as well as host sediment type to be transmitted using a single type-name. This new integrated anhydrite classification scheme was developed using input from both previously developed schemes and field studies with a view to link anhydrite morphology and volume to precursor depositional process. These relationships have been shown to hold true in certain circumstances, with both gross anhydrite volume and morphology many times being characteristics that are particular to former depositional setting (bedded, laminated salinic anhydrite versus nodular sabkha anhydrite, as an example). By adding a host rock descriptor to the scheme, quite a bit of empirical information about the anhydrite-bearing rock is made available in a single name, which can then be more easily linked to genetic process. Such a scheme may have wide application in industry, where careful description and classification of anhydrite is a key component to understanding the distribution of reservoir rock types in the subsurface.

13

Strontium isotopes in the Zechstein (Upper Permian) anhydrites of Poland: evidence of varied meteoric contributions to marine brines

Denison R. E., Peryt T. M.

Geological Quarterly

|

2009

|

Vol. 53, No 2

159-166

EN

Strontium isotope ratios have been determined on 74 anhydrite samples from seven borehole cores in the Polish Zechstein. Five of the borehole cores are located in the basin and isotope results from these samples show a nearly pure marine signal. Results from one borehole core, located near the Zechstein coastline that migrated through time, record a stronger, in consistent influence of continental strontium to a marine base. Intermittent meteoric influence is recorded in anhydrites from other borehole cores close to the carbonate platform that was emergent during the anhydrite deposition. Consistency of isotope values indicates a marine signal and there is a narrow range in consistent values from 87Sr/86Sr near deltasw –215 (0.70702) for the oldest anhydrites and near deltasw –205 (0.70712) for the youngest an hydrites. Comparison with a sea water 87Sr/86Sr curve based on samples in West Texas and a Permian-Triassic boundary value from China shows that the Polish Zechstein in these seven boreholes is latest Permian in age and major deposition represents a short time interval (~2 million years). Strontium isotope ratios reported by other workers indicate some of the younger Zechstein elsewhere indicate even greater continental influence is in agreement with the interpreted sedimentological set ing for those anhydrites.

14

Skład izotopów tlenu i siarki w badeńskich siarczanach występujących w złożu solnym Zbudza (Słowacja)

Kasprzyk A., Bukowski K.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 3

373-391

PL

W złożu solnym Zbudza (basen wschodniosłowacki) gipsy i anhydryty występują w formie pojedynczych gruzłów i warstw gruzłowych, cienkich lamin, klastów i spoiwa typu matriks w obrębie utworów chlorkowych i silikoklastycznych. W celu poznania warunków, w jakich miała miejsce krystalizacja siarczanu, wykonano analizy izotopowe tlenu i siarki w 10 próbkach anhydrytów z otworów wiertniczych zlokalizowanych w środkowej części basenu wschodniosłowackiego. Z wyjątkiem dwóch próbek wartości rho18O i rho34S zawierają się w wąskich przedziałach zmienności (rho18O: 12.34-13.15o/oo; rho34S: 22.08-24.45o/oo). Są to wartości porównywalne do uzyskanych dla badeńskich anhydrytów w zapadlisku przedkarpackim oraz występujących w złożach solnych Wieliczki i Bochni. Podobny skład izotopowy wykazują również gipsy mioceńskie w zapadlisku przedkarpackim na obszarze Polski, Czech i Ukrainy.

EN

In the Zbudza salt deposit (East Slovakian Basin) sulphates occur in the form of singly nodules or layers of nodular anhydrite, in the form of laminated anhydrite and gypsum, anhydritic breccia and type of matrix in the siliciclastics. Oxygen and sulphur isotope contents of the anhydrite were determined in 10 point samples taken from wells P-6 and P-7 located in the middle part of East Slovakian Basin. With the exception of two samples the oxygen and sulphur isotope compositions of analyzed anhydrite samples show a narrow spectrum scatter of rho-values (rho18O: 12.34-13.15o/oo; rho34S: 22.08-24.45o/oo). Overall, these results correspond well to the isotopic composition of Badenian anhydrites in the Carpathian Foredeep and associated with halite in Wieliczka and Bochnia salt deposits. Similar rho18O and rho34S were also documented for the Badenian primary gypsum deposits in the Carpathian Foredeep in Poland, Czech Republic and Ukraine.

15

Zmieniony anhydryt z Kopalni Soli Bochnia

Pitera H., Cyran K.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 1

5-17

PL

Złoże soli kamiennej znajduje się w północnym skrzydle antykliny bocheńskiej. W profilu litostratygraficznym wydziela się kolejno: anhydryt spągowy, zuber dolny, sole południowe, iłowce margliste, iłowce anhydrytowe, zuber górny, łupki iłowo-anhydrytowe z wkładkami soli kryształowej, sole środkowe, iłowce anhydrytowe, sole północne, iłowce i iłołupki, iłowce anhydrytowe. Próbki do badań zostały pobrane na poziomie August z przerostów anhydrytu trzewiowego występujących w obrębie zawilgoconych ciemnoszarych iłowców. Przebadano je pod mikroskopem elektronowym i do światła przechodzącego. Wykonano także analizy chemiczne punktowe i na zawartość pierwiastków śladowych. Badania wykazały, że anhydryt został częściowo przekształcony w gips. Proces taki może zachodzić pod wpływem działania wilgoci zawartej w powietrzu kopalnianym, a także wód migrujących z powierzchni lub warstw otaczających złoże. Ponadto anhydryt jest zanieczyszczony minerałami ilastymi.

EN

Salt deposit is located in the northern limb of Bochnia antycline. We can distinguish the following sediments in lithostratigraphic profile: basal anhydrite, lower zuber, southern salts, shaley marly claystone, anhydritic claystone, upper zuber, anhydritic shale with beds of crystal salt, middle salts, anhydritic claystone, northern salts, shaley marly claystone, top anhydrite. Samples were taken from baren intercalations of enterolithic anhydrites within humid grey claystones. They were studied under polarizing light and electron microscope. Semi-quantitative chemical analysis and analysis for trace elements were also made. All research revealed that anhydrite had been partly altered in gipsum. This process occurs under the influence of mine's air humidity or water which migrates from the surface or surrounding beds. Moreover anhydrite is impured by clayey minerals.

16

Kierunki zastosowania surowców gipsowych w przemyśle materiałów budowlanych. Cz. 1

Pichniarczyk P., Chłądzyński S.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2007

|

nr 1

14-16

17

Normy europejskie na wyroby gipsowe i anhydrytowe

Pichniarczyk P., Wieczorek M.

Warstwy, Dachy i Ściany

|

2006

|

nr 2

124-126

18

Diagenetic alteration of Badenian sulphate deposits in the Carpathian Foredeep Basin, Southern Poland : processes and their succession

Kasprzyk A.

Geological Quarterly

|

2005

|

Vol. 49, No. 3

305-316

EN

The facies variation of the Badenian sulphate deposits in the Polish Carpathian Foredeep Basin reflects distinct depositional and diagenetic environments. In these environments the primary sulphate (mainly gypsum) was deposited and then underwent different pathways of diagenetic evolution, recognized on the basis of sedimentological, petrographic and geochemical studies. Diagenetic sulphate facies (anhydrite and secondary gypsum) formed in successive stages: syndepositional (the depositional stage), early diagenetic (at the surface and during shallow burial) and late diagenetic (during deeper burial and exhumation). Most anhydrite deposits show sedimentological and petrographic features characteristic of a diagenetic facies formed by replacement (anhydritization) of the precursor gypsum deposits. Four basic genetic models of anhydrite have been proposed: (1) syndepositional interstitial anhydrite growth de novo, (2) syndepositional anhydritization (via nodule formation and pseudomorphous replacement), (3) early diagenetic anhydritization (displacive anhydrite growth), and (4) late diagenetic anhydritization (replacive anhydrite growth). The succession of diagenetic processes and their paragenetic relationships within the Badenian sulphate deposits display a complex diagenetic evolution. Many controlling factors, such as a palaeogeographic setting, tectonic activity, geostructural constraints and physico-chemical changes of the pore fluids, related to sedimentary and diagenetic environments, have been involved in the sulphate diagenesis. The results may be applied to other ancient evaporite basins including the marginal gypsum deposits and anhydrite in the more buried, basinward part.

19

Supply and demand of gypsum raw materials in Poland

Galos K., Szlugaj J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2001

|

T. 17, z. 4

5-17

EN

The paper presents sources and production of gypsum raw materials in Poland in recent years, as well as characterise developments in leading industries, which consume these raw materials. Relationships between domestic producers and consumers of gypsum raw materials are also presented. As a summary, future gypsum raw materials balance on domestic market is anticipated.

PL

Artykuł prezentuje źródła i produkcję surowców gipsowych w Polsce w ostatnich latach, jak również charakteryzuje tendencje rozwoju czołowych branż przemysłu będących głównymi konsumentami tych surowców. Przedstawione są także relacje między krajowymi producentami i użytkownikami tych surowców. W podsumowaniu przedstawiono przewidywany bilans surowców gipsowych na krajowym rynku w najbliższych latach.

20

Geochemia strontu w utworach siarczanowo-węglanowych i złożach siarki ukraińskiego Przedkarpacia

Kushnir S.V.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 8

698-702

PL

Analiza termodynamiczna reakcji konwersji siarczanów i węglanu wapnia w wodach wzbogaconych w stront wykazała, iż minerały wapniowe i strontowe mogą istnieć równoważnie przy niewysokich temperaturach w solankach tylko w pobliżu następujących stosunków molarnych [Ca'*] : [Sr]: gips-celestyn - 117; anhydryt-celestyn - 176; kalcyt-stroncjanit - 8,3. Przy niższych stosunkach minerały wapniowe mogą przechodzić w strontowe, a przy wysokich staje się możliwe przeciwne przejście. Prawdopodobieństwo powstania wtórnych minerałów strontowych w utworach siarczanowo-węglanowych zwiększa się ze zwiększeniem mineralizacji wód warstwowych i zmniejsza się ze wzrostem temperatury. Podwyższoną strontonośność rud siarkowych złóż przedkarpackich można wyjaśnić dopływem wgłębnych solanek w utwory gipsowo-anhydrytowe.

EN

Thermodynamic analysis of reaction of sulfates and calcium carbonates in strontium-enriched waters showed that calcium and strontium minerals can exist equivalently in low temperatures in brines only near the following molar ratios [Ca"'] : [Sr' *]: gypsum-celestine, 117; anhydrite-celestine, 176; calcite-strontianite, 8.3. In lower ratios, calcium minerals can pass into strontium ones, and in high ratios an opposite transition becomes possible. A probability of origin of secondary strontium minerals in sulfate-carbonate deposits increases with increased mineralization of formation waters and decreases with the temperature growth. The increased strontium-bearing of sulfur ores in the Carpathian Foredeep deposits can be explained by the inflow of subsurface brines into gypsum and anhydrite deposits.