Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Factors controlling a depositional architecture in synorogenic Outer Carpathian basins – an example of Oligocene-age successions from the Fore-Magura Unit, Poland

Siwek Piotr, Waśkowska Anna, Wendorff Marek

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 1-2 (72-73)

62--63

EN

A Fore-Magura Unit is strongly tectonically-engaged tectonic unit of the Polish Outer Carpathians, sandwiched between Magura and Silesian nappes. Due to poor and sparse exposure of the Fore-Magura Unit, which is covered by the Magura Nappe, there has been no comprehensive interpretation of depositional systems of the Fore-Magura Basin (Eocene–Oligocene), a part of the Paratethys realm. Therefore, in order to broaden our knowledge about depositional conditions in this part of the Outer Carpathian basins, two turbidite sequences (Szczawa and Klęczany) were subjected to detailed lithofacies and sedimentological analysis. The 100 m thick Szczawa section is predominantly composed of thin and medium thick turbidite sandstones associated with co-genetic turbidite mudstones, which thickness greatly exceeds that of underlying sandstone. The latter ones show another peculiar features, like opposite palaeocurrent directions between base and top of a bed, mud-rich banded and heterolithic structures, and combined-flow bedforms, including small-scale hummocky-type structures. All those sedimentary features reflect deposition from mud-rich low-density turbidity currents enclosed within small confined basin, which prevent each flow from further down-current propagation, and eventually resulted in trapping (ponding) of the whole flow within confinement, a process associated with flow reflections and internal Kelvin-Helmholtz waves propagation (Siwek et al., 2023). This mini-basin can be situated on the southern flank of the Fore-Magura Basin, i.e., on the slope of the Fore-Magura Ridge (Siwek et al., 2023). The 170 m thick succession at Klęczany is composed of thick-bedded amalgamated sandstones, grading into sandstone-mudstone turbidite sequences. The former reflect deposition from high-density turbidity currents and hybrid flows, and are stacked into a few to over ten metres thick tabular lobes, and can be interpreted as lobe axis or distributary channel deposits. These lobes are often topped by socalled ‘bypass’ facies indicating the moment a lobe attained a critical thickness which prevented the accommodation of new deposit, thus heralding a feeder channel avulsion. The recurring process of lobe building and feeder channel avulsion resulted in compensational stacking of subsequent lobes (Piazza & Tinterri, 2020). The upper part of the Klęczany section reflects deposition from low-density turbidity currents and aggradation of turbidite beds into upward-thickening sequences resulting from lateral compensation and/ or forward progradation of subsequent lobes. Considered as a whole, the Klęczany succession is fining upward, and shows decrease of sand net-to-gross, accompanied by increase of more distal facies. Therefore, that depositional system can be situated within single submarine base-of-slope fan featured by retrogradational stacking pattern. Ponded turbidite beds, together with their whole inventory of sedimentary structures, are an evidence of the crucial influence of structural confinement on unrestricted flow propagation on the seafloor. The presence of structural confinement on the basin slope may have been associated with regional compression and tectonic activity of the Outer Carpathian basins. In the case of the Klęczany section, shortterm autocyclicity is manifested in compensational lobe stacking pattern and cyclic feeder channel avulsions. A longterm variability, probably covering the whole Fore-Magura realm, can be identified with one sequence stratigraphy cycle – from forced regression resulting from sea-level falling stage to sea-level lowstand, reflected in the transition from amalgamated massive sandstones to sandstone-mudstone turbidite sequences (Catuneanu, 2006). Alternatively, the uplift-denudation cycle due to tectonic activation of source area (Mutti et al., 2003) can be considered as an explanation of retrogradational stacking pattern of the Klęczany Fan, with eustatic sea-level fall involved (Pszonka et al., 2023). To conclude, the regional and local changes of depositional conditions in deep-water basins can be related to tectonics, as well as to eustatic short- or long-term sea-level changes, or combination of both, and can give the readable rock record in sedimentary successions accumulated especially in synorogenic marginal basins (Pszonka et al., 2023). These include foreland-type Outer Carpathians basins during Oligocene times, which were located in the Central Paratethys isolated from the Tethys Ocean during Eocene-Oligocene geotectonic reconstruction of the Circum-Carpathian realm.

2

Rozkład parametrów petrofizycznych w zróżnicowanych typach przestrzeni porowej dolomitu głównego brzeżnej strefy platformy wielkopolskiej

Semyrka R., Semyrka G., Wandycz P.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2014

|

R. 17, Nr 9 (197)

9--13

EN

Distribution of petrophysical parameters in diverse types of pore space in the Main Dolomite marginal zone of the Wielkopolska platform Abstract Microfacial analysis along with detailed sedimentological analysis enabled authors to describe different sub-facies in the studied area and to distinguish depositional environments of the Main Dolomite. Both quantitative and qualitative petrophysical parameters differ within sub-facies of the Main Dolomite. Moreover reservoir rocks of main dolomite have low and very low porosity. The fracture porosity is dominant, intergranular/fracture porosity (dual porosity) has lower meaning, intergranular type is rare. Complexity of the reservoir space of the Main Dolomite creates optimal conditions for its pore space volume and possible migration and accumulation processes of hydrocarbons, thereby they exhibit very promising perspectives for petroleum prospection.

PL

Analiza mikrofacjalna wraz ze szczegółową analizą sedymentologiczną umożliwiły wydzielenie na omawianym obszarze środowisk depozycyjnych dolomitu głównego, oraz określenie odrębnych subfacji. W ich obrębie utwory dolomitu głównego charakteryzują się zróżnicowanymi ilościowymi i jakościowymi parametrami petrofizycznymi. Dominują tu skały zbiornikowe o niskiej i bardzo niskiej pojemności, typu głównie szczelinowego, podrzędnie szczelinowo – porowego i sporadycznie porowego. Złożoność przestrzeni zbiornikowej dolomitu głównego stwarza warunki optymalne dla jego pojemności oraz możliwej migracji i akumulacji płynów złożowych, a tym samym stwarza obiecujące perspektywy w prospekcji naftowej.

3

Charakterystyka środowisk depozycyjnych Jeziora Czechowskiego i jego otoczenia

Kordowski J., Błaszkiewicz M., Kramkowski M., Słowiński M., Tyszkowski S., Brauer A., Brykała D., Gierszewski P., Lamparski P., Lutyńska M., Mirosław-Grabowska J., Noryśkiewicz A.M., Obremska M., Ott F., Wulff S., Zawiska I.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 25

55--75

PL

W artykule przedstawiono przegląd badań nad morfogenezą misy jeziornej Jeziora Czechowskiego na Pojezierzu Starogardzkim. W dostępnych odsłonięciach, wkopach i wierceniach o nienaruszonej strukturze przeprowadzono analizę sedymentologiczną osadów glacjofluwialnych, glacjolimnicznych, limnicznych i stokowych. Wyniki tej analizy uzupełniono rezultatami kartowania geologicznego i geomorfologicznego. W efekcie przeprowadzonych prac stwierdzono, że misa jeziora założona jest w głębokiej rynnie subglacjalnej, która do początku allerødu zakonserwowana była bryłami martwego lodu. Ich wytopienie doprowadziło do powstania zróżnicowanej morfologii dna rynny. W najgłębszych miejscach, dzięki ograniczonej miksji, były warunki do zachowania rocznej laminacji osadów dennych. Sedymentacja osadów glacjofluwialnych w otoczeniu rynny była bardzo zróżnicowana i w wielu miejscach wskazuje na warunki przepływu nadkrytycznego. W przypowierzchniowej warstwie osadów sandrowych stwierdzono ślady zapisu procesów mrozowych (gleby mrozowe) oraz wytrącenia węglanowe wskazujące na występowanie warunków peryglacjalnych po zaprzestaniu przepływu proglacjalnego. Osady limniczne są również zróżnicowane w zależności od cech morfometrycznych basenu sedymentacyjnego, a przede wszystkim od głębokości ich depozycji. Osady stokowe pochodzą w większości z ostatnich dwustu lat, a ich depozycja nastąpiła wskutek działalności gospodarczej człowieka.

EN

The paper aims to review the investigations on the genesis of the Czechowskie Lake basin (Starogard Lakeland, north-central Poland). The sedimentological analysis of the glaciofluvial, glaciolimnic, limnic and colluvial deposits have been conducted in the outcrops, pits and boreholes with undisturbed cores. They were supplemented by the results of the geological and geomorphological mapping. Summing up the investigations it can be stated that the lake basin developed within a deep subglacial channel which was preserved by the dead ice blocks till the onset of the Allerød. Their melting led to the emergence of a morphologically diversified lake basin. The conditions in its deepest parts, due to hampered mixing and wave action, favoured the preservation of the annually laminated sediments. The glaciofluvial deposition in the vicinity of the lake was diverse and in many places it indicates the supercritical condition of the water flow. Within the near-surface layer of outwash deposits were recognized the traces of the periglacial processes and calcareous precipitates which indicate short glaciolimnic periods or breaks in sedimentation. The limnic sediments are also diversified and dependent on the morphometric features of the sedimentary basin, mostly the depth of the deposition. Colluvial deposits have originated mostly in the last 200 years as a consequence of the transient deforestation of the surrounding area.

4

Jakie cechy litologiczne osadów warto kodować, a jakie nie?

Zieliński T., Pisarska-Jamroży M.

Przegląd Geologiczny

|

2012

|

Vol. 60, nr 7

387-397

EN

Since the classical publications on lithofacies and architectural element codes (Miall, 1977, 1985), sedimentologists have made several attempts to optimize those codes. The authors present and discuss the codes of lithology and the origin of clastic rocks which have been proposed in the last thirty five years. It appears that the codes hitherto proposed are unsatisfactory because they fail to reflect several important features of deposits. It is postulated that most of Miall’s original rules should be used as a starting point but some additional rules should also be followed: (1) lithofacies symbols should not be used to describe interpretations but lithologic features only; (2) code of texture should contain two capital letters at the most; (3) structure should be described by three lower-case letters at the most; (4) genetic code should indicate depositional process or parent depositional form by capital letters; (5) coding is best applicable in practice if both the lithofacies and genetic codes are used jointly. The present authors propose a modified combination of lithofacies and lithogenetic symbols, shown to make sedimentological analyses more effective and unambigous.

5

Preglacjalne osady rzeczne ze stanowiska Baruchowo (Kotlina Płocka)

Roman M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 438

107--121

PL

Zestawiono wyniki badań geologicznych prowadzonych w odsłonięciu Baruchowo, usytuowanym w zboczu wysoczyzny morenowej obramowującej od południa Kotlinę Płocką. Szczegółowej analizie poddano bezwapienne, kwarcowe piaski i piaski ze żwirem, niezawierające materiału skandynawskiego, wypełniające kopalną dolinę wyciętą w neogeńskich iłach i odsłaniające się w dolnej części stanowiska w Baruchowie. Skład mineralny frakcji ciężkiej i charakter mineralno-petrograficzny piasków i żwirów wyraźne odróżniają je od osadów plejstocenu glacjalnego, co w powiązaniu z ich sytuacją geologiczną pozwala uznać, że są to utwory preglacjalne sensu lato. Na podstawie badań sedymentologicznych, strukturalnych i teksturalnych określono, że analizowane utwory reprezentują dwudzielną serię osadów korytowych piaskodennej rzeki roztokowej, odprowadzającej wody ku północnemu zachodowi. Górna część serii rzecznej to osady fluwioperyglacjalne, charakteryzujące się dominacją ziaren kwarcu o obróbce eolicznej. Ich akumulacja zachodziła w warunkach zimnego, suchego klimatu, bez śladów bezpośredniego wpływu lądolodu, w okresie długotrwałego rozwoju procesów eolicznych w którymś z zimnych pięter dolnego plejstocenu. Czas funkcjonowania rzeki roztokowej i depozycji serii aluwialnych mógł przypadać na schyłek kompleksu preglacjalnego (dolna część serii) po okres panowania warunków peryglacjalnych, poprzedzających transgresję lądolodu zlodowacenia narwi (strop serii), lub tylko na okres zlodowacenia narwi. Nie można też wykluczyć, że akumulacja serii rzecznej nastąpiła dopiero na początku zlodowacenia sanu, poprzedzając wkroczenie pierwszego lądolodu w obszar Kotliny Płockiej. Datowania TL piasków rzecznych z Baruchowa wykazały, że są to osady starsze od 1000 ka.

EN

The paper presents the results of geological investigations carried out at the Baruchowo exposure situated in the slope of the morainic plateau framing the Płock Basin from the south. Non-calcite quartz-dominated sand and gravelly sand were examined in detail. The deposits are devoid of Scandinavian material. They fill a palaeovalley channelled in Neogene clays and are exposed in the lower part of the Baruchowo exposure. Mineral composition of the heavy fraction and petrography of the sands and gravels clearly distinguish the series from Pleistocene glacial deposits, and together with their position in the geological section they suggest that these are preglacial deposits sensu lato. Sedimentological, structural and textural investigations indicate that this is a bipartite series of channel deposits of a sand-bed braided river flowing to the NW. The uppermost part of the river series (B1b) represents fluvioperiglacial deposits dominated by round matt quartz grains, indicative of aeolian origin. Their accumulation proceeded under cold and dry climate conditions without a direct ice sheet effect and during a long-term aeolian process at the beginning of some cold period of early Pleistocene time. The braided river system and deposition of the alluvial series may have occurred from the end of the Preglacial Complex sedimentation (lower part of the alluvial sequence) up to the stage of periglacial conditions preceding the advance of the Narevian ice sheet (upper part of the sequence), or only during the Narevian Glaciation. We cannot exclude that the accumulation of the river series took place at the beginning of the Nidanian Glaciation, preceding the first invasion of the ice sheet onto the Płock Basin. Thermoluminescence (TL) dating of river sands suggests that the sediment is older than 1000 ka.

6

Pozycja stratygraficzna osadów dolnego plejstocenu w południowej części Niziny Południowopodlaskiej - dyskusja merytoryczna

Woronko B., Żarski M., Bujak Ł.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

87-103

PL

W trzech wierceniach Budziska (ark. Okrzeja), Wola Chomejowa i Kolonia Bronisławów (ark. Adamów), wykonanych na potrzeby Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000 w południowej części Niziny Południowopodlaskiej, stwierdzono duże rozbieżności w wynikach wykonywanych analiz. Analiza obtoczenia i zmatowienia ziarn kwarcowych frakcji piaszczystej stwierdza, że charakteryzuje je bardzo wysoki udział ziarn kształtowanych w środowisku eolicznym. Natomiast wyniki analizy palinologicznej korelują badane osady z miocenem lub eocenem, t.j. okresami, w których nie notuje się obecności procesów eolicznych. Ponadto wyniki analizy minerałów ciężkich i uziarnienia badanych osadów pozwalają sądzić, że najprawdopodobniej osady poniżej gliny sanu 1 można korelować ze schyłkiem preglacjalnym lub z okresem bezpośrednio poprzedzającym nasunięcie najstarszego na tym terenie lądolodu zlodowacenia narwi. Ochłodzeniu towarzyszył intensywny rozwój procesów eolicznych na obszarach znajdujących się w strefie peryglacjału, rozciągającej się na południe od maksymalnego zasięgu tegoż lądolodu. Transportowany przez wiatr materiał był składany w dolinach rzecznych. Neogeńska flora notowana w analizowanych osadach najprawdopodobniej znajduje się na wtórnym złożu. Może być związana z intensywną erozją starszych osadów przez wody rzeki pra-Wieprza lub pra-Krzny.

EN

Sedimentological analysis were preformed on samples taken from three boreholes: Budziska (Okrzeja sheet), Wola Chomejowa and Kolonia Bronisławów (Adamów sheet) drilled for need of the Geological map of Poland in a scale 1:50,000 in the southern part of the Southern Podlasie Lowland. Some significant discrepancies in certain features of the sediments are observed: high share of rounded and frosted quartz sand grains show aeolian environment of sedimentation. However according to the results of palynological analysis, the sediments were deposited in Miocene or Eocene periods, when aeolian processes are thought to be rather absent. Moreover, results of heavy minerals analysis and sieving analysis allow to infer that sediments lying under glacial till of San 1 can be correlated with the end of Preglaciation or with a period directly preceding oldest glacial transgression in this area, the Narevian Glaciation. During climate deterioration aeolian processes intensified in the periglacial zone south of the maximum glacial extend. Wind transported material was accumulated in river valleys. Neogene flora found in these sediments was probably redeposited and originated from older sediments eroded by the pra-Wieprza or pra-Krzna rivers.