Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza petrograficzna kruszyw zastosowanych do wytworzenia modernistycznych tynków Krakowa

Pabiś-Mazgaj Ewelina, Najduchowska Marzena

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

72--79

PL

Jak umiejętnie przeprowadzić renowację elewacyjnego tynku szlachetnego? Kluczowe w przywróceniu pierwotnego wyglądu wszelkiego rodzaju obiektom historycznym jest znalezienie materiału naprawczego, który będzie kompatybilny z elementem poddawanym renowacji zarówno pod względem technicznym, jak wizualnym.

2

Petrographic assessment of the occurrence of potentially alkali-reactive silica in post-glacial gravels of North-Western Poland and North-Eastern Germany

Dubiniewicz Andrzej K.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2023

|

Vol. 22, no. 3

259--273

EN

The paper presents the results of petrographic assessment of the occurrence of potentially alkali-reactive silica in gravels from post-glacial deposits located in north-western Poland and north-eastern Germany. The petrographic examination consisted in identifying alkali-reactive minerals and determining the form of their occurrence and content. The post-glacial gravels, which have a varied petrographic composition, are dominated by fragments of crystalline rocks. There are also fragments of lime- stones and sandstones, as well as lesser quantities of siliceous rocks and opal. Gravel grains contain various forms of reactive silica – opal, chalcedony, cryptocrystalline and microcrystalline quartz and strained quartz. Mineral components of the rocks displayed traces of secondary processes, mainly plagioclase kaolinitization and biotite chloritization. The post-glacial gravels were classified as potentially reactive according to the RILEM AAR-1 document. The conducted research confirmed that the petrographic examination is a method that allows one to quickly determine the presence of harmful components, however, when testing aggregates for alkali-reactivity, it should be used in conjunction with other methods.

PL

W pracy przedstawiono wyniki petrograficznej oceny obecności potencjalnie reaktywnej alkalicznie krzemionki w żwirach ze złóż polodowcowych północno-zachodniej Polski i północno-wschodnich Niemiec. Analiza petrograficzna polegała na identyfikacji minerałów alkalicznie reaktywnych oraz ustaleniu formy ich występowania i zawartości. W kruszywach polodowcowych, które mają zróżnicowany skład, dominują okruchy skał krystalicznych. Obecne są w nich także okruchy wapieni i piaskowców oraz podrzędnie skał krzemionkowych i opalu. W ziarnach żwirów znajdują się różne formy reaktywnej krzemionki – opal, chalcedon, kwarc kryptokrystaliczny i mikrokrystaliczny oraz kwarc w stanie naprężeń. W składnikach mineralnych skał zaobserwowano przejawy procesów wtórnych, głównie kaolinityzacji plagioklazów i chlorytyzacji biotytu. Żwiry polodowcowe zaliczono do kruszyw potencjalnie reaktywnych według dokumentu RILEM AAR-1. Przeprowadzone badania potwierdziły, że analiza petrograficzna jest metodą pozwalającą w krótkim czasie stwierdzić występowanie składników szkodliwych, powinna ona jednak być stosowana w ocenie reaktywności alkalicznej kruszyw w połączeniu z innymi metodami.

3

Osady denne w zastosowaniach energetycznych na podstawie analiz fizyko-chemicznych i petrograficznych

Jelonek Iwona, Kuś Sebastian

Rynek Energii

|

2022

|

Nr 3

71--76

PL

Zastosowanie mułów dennych pozyskiwanych ze zbiorników oraz cieków wodnych i rzek jest praktykowane od czasów prehistorycznych w rolnictwie. Zarówno naturalne jak i wywoływane przez człowieka wylewy rzek czy doprowadzanie do lokalnych wysychań zbiorników umożliwiało rolnikom pozyskiwanie mułów i szlamów do użyźniania gleb. Obecnie poza naturalnymi akwenami mamy do dyspozycji wiele zbiorników utworzonych w wyniku eksploatacji górniczej. Zazwyczaj są to zbiorniki o małym przepływie wód zasilających powierzchniowych i niewielkich dopływach podskórnych oraz stosunkowo krótkotrwałym czasie osadzania się mułów i szlamów. Poddane badaniom osady zostały pozyskane podczas rekultywacji zbiornika ,,Sosina” położonego w południowej części Polski i są ciekawym przedmiotem badań ze względu na znaną genezę zbiornika i ich czas osadzania. Określenie składu fizyko-chemicznego osadów oraz części stałych na podstawie badania petrograficznego pozwoliło na wykazanie przydatności badanego materiału w gospodarce rolnej jako materiał wzbogacający gleby piaszczyste. Poza tradycyjnym wykorzystaniem pozyskanych osadów dennych do użyźniania gleb rozważono również na podstawie przeprowadzonych badań przydatność pozyskanej kopaliny do celów energetycznych zarówno jako samodzielnego produktu po odwodnieniu jak i dodatku do innych paliw alternatywnych. Przy czym zaznaczyć należy, że analiza chemiczna nie wykazała ponadnormatywnego zanieczyszczenia badanego materiału metalami toksycznymi, co umożliwia wykorzystanie tych osadów dennych zarówno do celów rolniczych jak i w energetyce.

EN

Bottom sediments from reservoirs, watercourses, and rivers have been used in agriculture since ancient times. Both natural and human-induced flooding of rivers or drying up of reservoirs allows farmers to use mud and sludge for soil fertilization. Today, apart from natural water bodies, we have many reservoirs resulting from mining activities. Typically, these are reservoirs with a limited supply of surface water, low groundwater inflow, and a relatively short time of mud and sludge deposition. The sediments were collected during the reclamation of the "Sosina" reservoir located in the southern part of Poland and are an interesting object of study due to the known genesis of the reservoir and their deposition time. The physicochemical composition of sediments and solids was determined based on petrographic analysis; the obtained results confirmed that they can be used in agriculture for improving sandy soils. In addition to the traditional use of bottom sediments for soil fertilization, the usefulness of the obtained mineral for energy purposes, both as a stand-alone product after dewatering and as an additive to other alternative fuels, was also considered based on the conducted research. Based on the chemical analysis it can be stated that the concentration of toxic metals is relatively low, which allows the use of these bottom sediments both for agricultural and energy purposes.

4

Uszlachetnianie kruszyw żwirowych

Naziemiec Zdzisław, Pabiś-Mazgaj Ewelina

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2021

|

nr 2-3

40--51

PL

Z powodu dużego zróżnicowania składu petrograficznego kruszyw oraz występowania ziaren zwietrzałych i porowatych, zastosowanie procesu uszlachetniania w separatorze grawitacyjnym SET, pomimo małych różnic gęstości kruszyw, w wielu przypadkach może przynieść poprawę ich właściwości.

5

Analiza petrograficzna narzutniaków w żwirowni Łubienica-Superunki oraz ich skandynawskie obszary alimentacyjne

Górska-Zabielska Maria, Smolska Ewa, Wachecka-Kotkowska Lucyna

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 1

43--54

EN

Petrographic studies covered 20-60 mm coarse gravel and 4-10 mm medium-grained fractions of two till horizons (units ŁS II and ŁS IV) and two beds of sand-gravelly-outwash deposits(units ŁS I and ŁS III) associated with the Odra Glaciation (MIS6) in Łubienica-Superunki on the North Mazovian Lowland. Regardless of the facies type and grain sise, crystalline rocks dominate over all other petrographic groups in all samples. The percentage of crystalline rocks is greater among coarse gravel (average 74.7%) than among medium-grain gravel (average 67.8%). The share of carbonate rocks is limited only to the both lower units ŁS I and ŁS II. The upper units (ŁS III and ŁS IV) are deprived of these rocks, both in the medium and coarse gravel fraction. Sandstones, presented in all samples, were in the range of 5-20%. From the other petrographic groups, individual chalk limestones clasts, dolomites, flints and quartz grains were identified in the material. The indicator erratics were identified in all four units. Their percentage content stands for 10-18% of the total sample of coarse-grained fraction. Among them, the most common were the erratics derived from the Åland Islands, and then from the area of south-eastern Sweden (Smaland) and from Dalarna in central Sweden. Amongst the erratics with limited indicator significance, Lower Paleozoic limestones and Jotnian sandstones were most frequent. Single fragments of Ordovician red and Paleoporella limestone were present. These rocks, including the Lower Paleozoic grey limestone, occurred only in thelowerunits(ŁS I and ŁS II). The results of the research suggest that the two lower sediment units should be correlated with a ice-sheet advance (Middle Polish Complex, Odranian Stadial?), and the two upper ones - with a separate, subsequent advancement (Wartanian?). The paper is another methodological contribution to the consideration of abandoning the tedious testing of glacial till and focusing on a much faster petrographic analysis of fluvioglacial sediments associated with the same ice sheet. This is demonstrated by the comparable results of the petrographic analysis of short transport outwash sediments and till from a single glacial period.

6

Znaczenie analizy petrograficznej w ocenie reaktywności alkalicznej kruszyw do betonu

Pabiś-Mazgaj Ewelina

Materiały Budowlane

|

2020

|

nr 7

2--4

PL

Poprawna identyfikacja składników potencjalnie reaktywnych alkalicznie to ważny, a zarazem trudny etap w badaniach reaktywności alkalicznej kruszyw do betonu. W artykule przedstawiono aktualne metody badania reaktywności kruszyw krajowych i omówiono znaczenie analizy petrograficznej. W Instytucie Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Krakowie prowadzone są badania reaktywności kruszyw w pełnym zakresie, od analizy petrograficznej po badania ekspansji zapraw i betonów.

EN

Correct identification of the potentially alkali-reactive constituents is significant and also difficult step in alkali-reactivity assessment of concrete aggregates. In this paper the current test method for reactivity of the domestic aggregates and significance of the petrographic analysis were discussed. Ongoing reactivity tests in Institute of Ceramics and Building Materials in Krakow are carried out in the comprehensive scope from petrographic analysis to expansion tests of mortar and concrete.

7

Charakterystyka litologiczna wapieni dewońskich jako kopaliny użytecznej do produkcji kruszyw do betonów

Rembiś M.

Mosty

|

2018

|

nr 2

72--74

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy petrograficznej wapieni dewońskich. Kruszywa produkowane z wapieni z rejonu świętokrzyskiego charakteryzują się dużą odpornością na rozdrabnianie i są całkowicie mrozoodporne. Autor przedstawia również inne wybrane właściwości tych kruszyw, wskazując, że mogą być one z powodzeniem wykorzystywane do produkcji betonów.

EN

The article presents the results of the petrographic analysis of limestones from the devonian deposits. The aggregates produced from these limestones are characterised by high resistance to fragmentation and are fully frost resistant. The author demonstrates also other selected features of these aggregates, pointing out that they can be successfully used for the manufacture of concrete.

8

Petrographic identification of reactive minerals in domestic aggregates and their classification according to RILEM and ASTM recommendations

Jóźwiak-Niedźwiedzka D., Gibas K., Glinicki M. A.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2017

|

Vol. 16, no. 3

223--239

EN

Considering the long-time durability of concrete in road infrastructure it is important to control the threat of expansive reaction between sodium and potassium hydroxides in the pore solution and the reactive minerals present in the aggregate. Petrographic analysis is the basis for the qualification of aggregates to appropriate classes of reactivity according to ASTM C1778 and RILEM recommendations. The paper presents the results of petrographic analyses of thin sections made from twenty different domestic aggregates. The tested crushed aggregates were obtained from bedrock and glacial deposits. The evaluation of the mineral composition of aggregates included identification of deleterious components and determination of the content of reactive forms of silica. This enabled preliminary classification of aggregate in one of the three classes of reactivity according to RILEM. Obtained results provide an initial assessment of potential reactivity of aggregates and can assist in making decisions to undertake further accelerated or long-term laboratory testing or to modify the concrete mix design.

PL

Z uwagi na projektowaną wieloletnią trwałość betonu w obiektach inżynierskich należy odpowiednio minimalizować zagrożenie wystąpieniem ekspansywnej reakcji między wodorotlenkami sodu i potasu w cieczy porowej betonu, a reaktywnymi minerałami w kruszywie. Analiza petrograficzna kruszywa stanowi podstawę kwalifikacji kruszyw do odpowiedniej kategorii reaktywności, zgodnie z zaleceniami normowymi ASTM C1778 oraz RILEM. W artykule przedstawiono wyniki analizy petrograficznej 20 krajowych kruszyw, przeprowadzonej na cienkich szlifach. Badania objęły kruszywa łamane, zarówno ze skał litych, jak też ze złóż polodowcowych. Ocena składu mineralnego kruszyw dotyczyła rozpoznania składników szkodliwych i określenia zawartości reaktywnych minerałów krzemionkowych. Pozwoliło to na wstępną kwalifikację kruszywa do jednej z trzech kategorii reaktywności według RILEM. Uzyskane wyniki badań stanowią pierwszy etap oszacowania potencjalnej reaktywności kruszyw, wspomagają podejmowanie decyzji o przeprowadzeniu dalszych przyspieszonych lub długotrwałych badań laboratoryjnych lub o koniecznej modyfikacji składu betonu.

9

Petrograficzna identyfikacja kruszyw podatnych na wystąpienie reakcji alkalicznej w betonie

Gibas K., Jóźwiak-Niedźwiedzka D., Glinicki M. A.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2017

|

R. 10, nr 30

68--78

PL

Przedstawiono wyniki analizy petrograficznej 20 kruszyw łamanych z różnych regionów Polski, przeprowadzonej na cienkich szlifach analizowanych pod mikroskopem w świetle przechodzącym. Próbki kruszyw grubych frakcji do 16 mm pochodziły ze skał litych oraz ze złóż polodowcowych z zakładów produkcji kruszyw, łamanych stosowanych do betonu. Ocenę składu mineralnego kruszyw, mającą na celu rozpoznanie składników szkodliwych, przeprowadzono z uwagi na zawartość reaktywnych minerałów krzemionkowych, m.in. opalu, krystobalitu, trydymitu, chalcedonu, wielkość kryształów (skryto- i mikrokrystaliczny kwarc) oraz kwarcu w stanie naprężeń. Zastosowanie metody petrograficznej na cienkich szlifach pozwoliło na wstępną kwalifikację do kategorii potencjalnie reaktywnej lub reaktywnej. Uzyskane wyniki badań stanowią wstępną informację o przydatności kruszyw jako składników betonu bądź o skierowaniu ich do dalszych szczegółowych badań lub ich odrzucenia.

EN

The paper presents the results of the petrographic analysis of 20 aggregates from different regions of Poland, carried out on thin section analyzed under a microscope in transmitted light. Samples of coarse aggregate fractions up to 16 mm came from the production of crushed aggregates from solid rocks and glacial deposits. Evaluation of the mineral composition of the aggregate regarding to recognition of the harmful component was made due to content of reactive silica minerals: including opal, cristobalite, tridymite, chalcedony, or size of quartz crystals: crypto- or microcrystalline quartz and quartz in stress state. Application of petrographic identification of thin sections allowed for preliminary qualification of aggregate to potentially reactive or reactive category. The results support the decision about suitability of aggregate as components of the concrete or refer them for further detailed research or reject them.

10

Wstępne wyniki analizy petrograficznej osadów w żwirowni Łubienica-Superunki

Górska-Zabielska M.

Landform Analysis

|

2017

|

Vol. 33

41--47

PL

Osady piaszczysto-żwirowe pochodzące z transgresji stadiału młodszego zlodowacenia warty w ŁubienicySuperunkach zostały zbadane pod kątem składu petrograficznego frakcji średniożwirowej i grubożwirowej. Stwierdzono wyraźną przewagę skał krystalicznych, brak skał węglanowych oraz dziesięcioprocentowy udział piaskowców. Kwarc zmniejsza swój udział z około 9% we frakcji średniożwirowej do 0,6% we frakcji grubożwirowej. We frakcji 20–60 mm zidentyfikowano narzutniaki fennoskandzkie. Wśród nich były narzutniaki przewodnie z Wysp Alandzkich i sąsiadujących regionów Uppland i dna północnego Bałtyku oraz z obszaru południowo-wschodniej Szwecji (Småland). Wśród narzutniaków wskaźnikowych nie znaleziono ani jednego egzemplarza skały węglanowej.

EN

Sandy and gravel deposits, originating from the ice sheet transgression during the younger stadial of the Warthanian glaciation in Łubienica-Superunki, have been examined in terms of petrographic composition of the middle-coarse gravel fraction and pebble fraction. The distinct predomination of crystalline rocks, no carbonate rocks and a 10% share of sandstones have been ascertained. Quartz has reduced its share from about 9% in the middle-coarse gravel fraction to 0.6% in pebble fraction. The Scandinavian erratics have been identified within the 20–60 mm fraction. Among them the indicator erratics from the Åland Islands, neighboring Uppland, North Baltic bottom and Småland have been found. There was no single carbonate rock found among the so called statistical erratics.

11

Cechy flotokoncentratów oraz mułów węglowych stosowanych w piecach centralnego ogrzewania oraz charakterystyka produktów ubocznych powstałych w wyniku ich spalania

Jelonek I., Mirkowski Z., Jelonek Z.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

91--104

PL

W pierwszych latach XXI wieku obserwujemy znaczne ożywienie w obrębie inwestycji poczynionych w polskim sektorze energetycznym. Sytuacja ta spowodowana jest koniecznością dostosowania się polskich wytwórców energii do standardów Unii Europejskiej oraz rosnącym zapotrzebowaniem na wytwarzane przez sektor media. Sprostanie coraz surowszym normom emisyjnym przy jednoczesnej opłacalności produkcji energii jest zadaniem coraz trudniejszym, ale nie niemożliwym. Polska energetyka oraz energetyka cieplna w dalszym ciągu wytwarza energię opierając się na paliwach kopalnych, a w szczególności węgielu. W niniejszej pracy przedstawiono charakterystykę flotokoncentratu i mułu węglowego oraz popiołów pochodzących z wybranych instalacji centralnego ogrzewania. Wybór, w którym przeprowadzono badania nie był przypadkowy, ponieważ wybrane obiekty produkują energię dzięki nowoczesnym piecom centralnego ogrzewania, których działalność była wielokrotnie nagradzana. Rozwiązania zastosowane w omawianych obiektach mogą być uznane za modelowe. Efektywność produkcji energii, a także wpływ instalacji na środowisko naturalne zależą zarówno od właściwości użytej technologii oraz od szeregu cech paliwa użytego w procesie spalania. Właściwości stałych produktów z procesu spalania determinują czy produkty te będą kłopotliwym odpadem, czy poszukiwanym surowcem do szeregu różnorodnych zastosowań. Celem podjętych badań było: . określenie cech flotokoncentratu i mułu węglowego użytych w procesie produkcji energii, . wykazanie różnic pomiędzy różnymi dostawcami flotokoncentratu oraz mułem węglowym, . opisanie cech badanych paliw mogących mieć wpływ na ich zachowanie podczas procesu spalania w zależności od zastosowanego typu instalacji, . określenie zawartości i właściwości niespalonej materii organicznej oraz materii mineralnej w badanych popiołach dennych i popiołach lotnych pod kątem ich gospodarczego wykorzystania.

EN

In the first years of the twenty-first century, a growing interest in investments in the Polish energy sector can be observed. This is due to the fact that Polish energy producers need to adapt to European Union standards and the growing demand for services provided by the power sector. Meeting the increasingly more stringent emission standards while maintaining the profitability of energy production is increasingly difficult, although not an impossible task. The Polish heat and power generation industry is still based on fossil fuels, particularly coal. This paper presents the characteristics of floto-concentrate, coal slurries and coal ash from selected modern generating units in award winning central heating stoves. The solutions adopted in the aforementioned facilities can serve as models to follow. The efficiency of energy production and the impact of the installation on the natural environment are dependent on the technology used and a number of features of the fuel used in the combustion process. The properties of solid products of the combustion process determine whether the aforementioned products are regarded as waste products or sought-after raw materials for a number of different applications. The study was aimed at: . determining the characteristics of floto-concentrate, coal slurries used in the energy production . demonstrating the differences between floto-concentrate from different suppliers and coal slurries, . demonstrating the characteristics of fuels that may have an impact on their behavior during the combustion process, depending on the type of installation, . determining the content and properties of unburned organic matter and mineral matter in the investigated bottom ash and fly ash in the context of their industrial use.

12

Mikroskopowe metody badań charakteryzujące przestrzeń porową dolomitów z cechsztyńskich miedzionośnych formacji skalnych rejonu Polkowic

Godyń K.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 3

43--53

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych badań dolomitów pochodzących z miedzionośnych formacji rejonu Polkowic. Przeprowadzono analizy petrograficzne oraz stereologiczne wybranych skał. Badania te prowadzono w świetle przechodzącym, na szlifach cienkich impregnowanych niebiesko barwioną żywicą oraz w świetle odbitym, na polerowanych zgładach. Wyniki badań pozwoliły określić parametry porowatości w tych skałach. Na ich podstawie wyliczono porowatość całkowitą oraz porowatość otwartą (efektywną) i zamkniętą. Wnioski dotyczące stosowania tych metod pozwalają, po pierwsze pokazać ich możliwości w kontekście badania przestrzeni porowej skał węglanowych po drugie zaś, mogą posłużyć w celu lepszej interpretacji i opisu przestrzeni porowej dolomitów, w aspekcie zagadnień związanych z zagrożeniem wyrzutowym obejmującym skały węglanowe obszaru Legnicko- Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

EN

Article presents the results of microscopic research of dolomites from copper-bearing formation of Polkowice. Petrographic and stereological analyses of the selected rocks were performed. These studies were carried out, in transmitted light on the thin sections impregnated with blue colored resin, and in the reflected light on the polished sections. The results of the studies allowed to determine the porosity parameters of in these rocks. On this basis, total as well as open and closed porosity were calculated. Conclusions regarding application of these methods fi rstly, allow to show their capabilities in the context of the study of the pore space of carbonate and secondly, can be used for better interpretation and description of the pore space of dolomites in terms of issues related to the outburst risk involving carbonate rocks within the Legnica-Głogów Copper District.

13

Analizy petrograﬁczne skał rejonu Rudnej, budujących cechsztyńskie formacje miedzionośne monokliny przedsudeckiej

Godyń K.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 4

117--132

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych analiz petrograficznych kilku odmian litologicznych skał miedzionośnych rejonu kopalni Rudna zlokalizowanego w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Badaniom poddano skały okruchowe – piaskowce, ilaste – łupki miedzionośne, węglanowe – dolomity oraz siarczanowe – anhydryty. Analizy petrograficzne osadów wykonywane były na szlifach cienkich w świetle przechodzącym i odbitym, na zgładach w świetle odbitym, a także pomocniczo przy użyciu mikroskopu stereoskopowego. Wyniki prowadzonych badań pozwoliły określić cechy petrograficzne osadów, w tym parametry strukturalno-tekstualne i charakter przestrzeni porowej. Znajomość tych cech może przyczynić się do szeroko pojętej oceny osadów miedzionośnych z punktu widzenia zagrożeń naturalnych, w szczególności pod kątem zagrożeń gazowych. Analizy takie, gdy są prowadzone na bieżąco, podczas eksplorowana coraz to głębszych formacji skalnych, mogą dać informację o niepokojących, gwałtownie zmieniających się cechach strukturalno-tekstualnych głęboko zalegających skał. Te cechy osadu mogą z kolei determinować obecność gazów występujących w przestrzeni porowej. Zawartość tych gazów, szczególnie gdy występują w porach zamkniętych pod dużym ciśnieniem, może podczas prowadzenia eksploatacji, nieść za sobą ryzyko wystąpienia zjawisk gazo-geodynamicznych.

EN

The article presents the results of microscopic petrographic analyses of several types of lithological cupriferous rocks in the area of Rudna copper mine, located in the Legnica-Głogów Copper District. The study involved different rocks: clastic – sandstones, clay – copper-shales, carbonate – dolomites and sulphate – anhydrites. Petrographic analyses of sediments were performed on thin sections in transmitted and reflected light, on polished sections in reflected light and, as a subsidiary, using a stereoscopic microscope. The results of the research allowed to determine the petrographic features of sediments, including the parameters of structural and textual nature of the pore space. Knowledge of these characteristics may contribute to the broader assessment of copper sediments from the point of view of natural hazards, particularly for gas threats. Such analyses, when they are conducted on a regular basis, when exploring a increasingly deeper rock formations, can give information about distressing and rapidly changing structural and textual features of rocks. These characteristics of sediment may, in turn, determine the presence of gases in the pore space. The content of these gases, particularly when they are inside the closed pores at high pressure, may entail the risk of gaso-geodynamic phenomena during mining operations.

14

Badania mineralogiczne gleb winnic jako narzędzie w podnoszeniu jakości produkowanego wina

Broszkiewicz A., Pawlikowski M.

Auxiliary Sciences in Archaeology, Preservation of Relics and Environmental Engineering

|

2016

|

nr 21

1--12

PL

Celem pracy jest określenie przydatności badań mineralogicznych podłoża winnic w ocenie jakości produkowanego wina. Próbki osadów pobrano z podłoża 3 winnic morawskich, a adekwatne do nich próbki wina pozyskano z zakładów winiarskich. Osady oceniono metodami petrograficznymi, a wyniki badań porównano z wynikami analizy pierwiastkowej win. Z próbek osadów wykonano utwardzane epoksydowo szlify mikroskopowe, które posłużyły do analizy petrograficznej z wykorzystaniem mikroskopu polaryzacyjnego do światła przechodzącego. Oznaczenie składu mineralnego próbek dokonano punktową metoda skokową, zliczając w każdej z prób po 300 ziarn. Do pierwiastkowych analiz próbek wina ICP-MS wykorzystano spektrometr masowy z plazmą wzbudzoną indukcyjnie. Przygotowanie próbek wina do badań polegało na odmierzeniu objętości wynoszącej 100 ml i wprowadzeniu wina do urządzenia. Otrzymane wyniki, po oznaczeniu z wykorzystaniem danych wzorcowych, zestawiono w wykresy porównawcze i odniesiono do składu mineralnego osadów. Stwierdzono przydatność podjętych badań mineralogicznych podłoża winnic w ocenie jakości produkowanego wina. Wskazano zależności pomiędzy składem mineralnym podłoża a składem pierwiastkowym wina. Ponadto oceniono jakość wina pod kątem zawartości mineralnych składników odżywczych i toksycznych dla organizmu człowieka. Właściwie dopracowane badania mineralogiczne podłoża winnic mogą okazać się ważnym narzędziem do poprawy technologii produkcji wina oraz w znalezieniu właściwego miejsca pod założenie nowej winnicy.

EN

The goal of the work is to determine the influence of mineral composition of the vineyard soil on the quality and chemical composition of wine. Petrographic examination of sediments from three Polish vineyards and chemical analysis of elemental composition of wines from respective locations were conducted. Thin sections of the sediment samples were made and hardened with epoxy in order to be used in petrographic examination with a polarizing microscope. The mineral composition analysis was made using leapfrog method, counting out 300 grains in each test. For chemical analysis of the wine samples (ICP-MS) mass spectrometry with inductively coupled plasma was used. Preparation of the wine samples for analysis included measuring out 100-ml samples of wine and introducing them to the device. The end result of the analysis was determined using sample data in a computer program. Acquired results were presented in comparative graphs and related to mineral composition of sediments. A relation between chemical composition of wine and mineral composition of sediments was confirmed. Furthermore, the quality of wine was evaluated, prompting deliberation on the influence of the ambivalent nature of metals on human health. Finally, the direction of further studies was proposed.

15

An application of microscopic analyses in shale gas rock description

Leśniak G.

Nafta-Gaz

|

2011

|

R. 67, nr 5

321-325

EN

As a standard procedure for shale (reservoir rock for shale gas) in order to determine its mineral composition, XRD analysis is made. It is supplemented with petrographic analyses providing information not only about mineral content but also about distribution of minerals in rock (texture and structure). The information obtained from microscopic analyses considerably broadens our knowledge concerning analyzed rocks and is used in sedimentology, facies analysis, sedimentation basin analysis, assessment of reservoir properties, hydrocarbon migration paths as well as projecting the fracturing treatments.

PL

Standardowo dla łupków (skał zbiornikowych dla "shale" gazu) w celu oznaczenia składu mineralnego wykonuje się analizy XRD. Uzupełnieniem analiz XRD są analizy petrograficzne, dające informacje nie tylko o składzie mineralnym, ale również o rozłożeniu minerałów w skale (teksturze i strukturze). Informacje uzyskane z analiz mikroskopowych w znaczący sposób poszerzają naszą wiedzę o analizowanych skałach i są wykorzystywane w sedymentologii, analizie facjalnej, analizie rozwoju basenów sedymentacyjnych, ocenie własności zbiornikowych i dróg migracji węglowodorów oraz przy projektowaniu zabiegów szczelinowania.

16

O badaniach i wykorzystaniu minerałów ciężkich

Jagodziński R., Szczuciński W.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2008

|

R. 13, nr 2

18-22

PL

Skorupa ziemska jest zbudowana z mas skalnych, których składnikami są różnego typu minerały. Tych ostatnich znamy ponad 3000, te zaś tworzą kolejnych kilka tysięcy odmian. Istnieje szereg metod ich podziału -z uwzględnieniem składu chemicznego, budowy wewnętrznej, jak również możliwości praktycznego ich wykorzystania. Jednym z parametrów wykorzystywanych w praktyce do podziału minerałów jest ich ciężar właściwy. Wartości tej cechy mogą się wahać w szerokim zakresie - od 2,16 g/cm3 w przypadku halitu (NaCI), po ponad 19 g/cm3 dla złota rodzimego.

17

Reakcja alkalia-krzemionka na przykładzie betonów z kruszywem naturalnym z obszaru północnej Polski

Jasiński W., Barczuk A.

Drogi i Mosty

|

2008

|

nr 1-2

59-72

PL

Przedmiotem badań były żwiry czwartorzędowe pochodzenia lodowcowego i wodno-lodowcowego, które uległy przekształceniu w środowisku morskim w wyniku erozji i transportu oraz oddziaływania fal i prądów na dno [1]. Żwiry czwartorzędowe posłużyły do sporządzenia beleczek betonowych, które poddano starannej analizie w mikroskopie skaningowym, zwracając szczególną uwagę na procesy zachodzące pomiędzy reaktywnymi minerałami (chalcedon, opal, trydymit, krypto krystaliczny kwarc) a alkaliami występującymi w cemencie. Na podstawie wyników szczegółowych badań i analiz stwierdzono obecność procesów oraz produktów typowych dla przebiegu reakcji alkalia-krzemionka.

EN

Quaternary fluvioglacial gravels, used as aggregate in concrete production, were studied. The studies aimed at verifying the thesis, that certain components of concrete are responsible for the decrease in the concrete quality. The test concrete bars were prepared using gravel as aggregate. The bars were investigated by optical microscope and electron microprobe especially at the surface contacts of the potentially reactive mineral substances (chalcedony, opal, tridymita fine-crystalline quartz), susceptible to alkalis present in the cement. The studies showed the formation of substances typical to those formed from reactions of alkalis with various types of silica; these substances lowered the quality of the concrete.

18

Wykorzystanie analizy petrograficznej do oceny kruszywa bazaltowego do BWW

Babińska J., Starzyk K.

Cement Wapno Beton

|

2006

|

R. 11/73, nr 1

36-42

PL

Przeprowadzono analizę petrograficzną próbek bazaltu z Targowicy oraz zbadano ich właściwości fizyczne. Stwierdzono małą nasiąkliwość i bardzo dobrą odporność na mróz. Ogólnie wszystkie właściwości są bardzo dobre co pozwala zaliczyć, uzyskane z tej skały kruszywo, do grupy o najwyższej jakości. Równocześnie nie stwierdzono obecności mikrokrystalicznej krzemionki co wyklucza możliwość wystąpienia jej reakcji z alkaliami.

EN

The petrografic analysis of basalt samples from Targowica deposit was made as well as their physical properties were measured. The small absorbability and good freeze resistance were found. Generaly all properties are very good which permits to rate, obtained from this rock aggregate, to the group of highest quality. Simultaneously no microcrystalline silica was found which eliminates the possibility of AAR.

19

Metodyka badań petrograficznych frakcji szkieletowej glin lodowcowych w Europie Środkowej

Lisicki S.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 4

351-353

PL

Petrograficzne oznaczanie frakcji żwirowej glin lodowcowych - to analizy dość powszechnie stosowane w Europie. Eratyki przewodnie o frakcji 20-60 mm rozpoznaje się w materiale pobranym jedynie z odkrywek i odsłonięć naturalnych. Z glin zwałowych z rdzeni wiertniczych pobiera się do badań żwir o średnicy mniejszej od 20 mm, najczęściej zaś od 4 do 12,5 mm. Stosuje się bardzo różne wskaźniki (współczynniki) głazowe, tj. matematyczne zależności pomiędzy określonymi grupami petrograjicznymii skał tworzących frakcję żwirową glin lodowcowych. Powszechnie obliczane współczynniki petrograficzne: O/K-K/W-A/B nie zawsze oznaczają te same zależności petrograficzne. Wyniki badań mogą być również przedstawiane w postaci histogramu. W Niemczech, jak i na Litwie duże znaczenie dla litostratygrafiii mają skały jurajskie i kredowe. W Polsce, przy obliczaniu współczynników petrograficznych, są one na ogół nie uwzględniane.

EN

Petrographic analysis of fine clasts in tills is quite commonly applied in Europe. Key erratic, 20-60 mm in diameter, are examined in exposures only. Till samples from boreholes are examined for their gravel, less than 20 mm in diameter, usually 4 to 12.5 mm. Different petrographic coefficients (indices) are applied, being mathematical relations between definite petrographic groups of rocks that form a gravel fraction in tills. Commonly applied petrographic coefficients O/K-K/W-A/B do not indicate always the same petrographic relations. Results can be also presented in histograms. The Jurassic and Cretaceous rocks play a significant lithostratigraphic role in Germany and Lithuania. However, these rocks generally are not taken into account in Poland.

20

Kryteria stosowania litotypów stratygraficznych glin lodowcowych w badaniach czwartorzędu

Lisicki S.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 4

368-370

PL

W najnowszych opracowaniach dotyczących obszaru dorzecza Wisły wyróżnia się 16 litotypów stratygraficznych glin lodowcowych. Osadem odpowiednim do określania litotypów, a tym samym litostratygrafii glin lodowcowych jest glina lodowcowa wytopnieniowa (typu melt-out). Badany poziom gliny powinien mieć dużą miąższość, a frekwencja żwirów w pojedynczej próbce powyżej 100 sztuk ziaren. Określenie litotypów stratygraficznych było możliwe w obszarach, w których osady interglacjalne występują w profilach otworów kartograficznych. Z tymi litotypami porównuje się litotypy lokalne. Wykonywanie analizy petrograficznej umożliwia prowadzenie badań porównawczych na dużych obszarach Polski.

EN

The most recent papers, dealing with the Vistula drainage basin present 16 stratigraphic lithotypes of tills. Such lithotypes and therefore a till lithostratigraphy, are to be defined on the basis of melt-out tills, considerably thick and a population of gravels from which is over 100 grains. Stratigraphic lithotypes could be defined in the areas, in which interglacial sediments were examined in the test-cartographic boreholes. These lithotypes are the reference to the local ones. Petrographic analysis enables a comparative analysis in a large territory of Poland.