Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Struktury glacitektoniczne w strefie maksymalnego zasięgu zlodowacenia Warty w rejonie huty radoryskiej (Wysoczyzna Żelechowska)

Żarski M., Krysiak Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 194

119--128

PL

Maksymalny zasięg lądolodu warty na Wysoczyźnie Żelechowskiej sięgał po dolinę dolnego Wieprza. Strefie maksymalnego zasięgu towarzyszą moreny czołowe i zaburzenia glacitektoniczne. Morena czołowa w Hucie Radoryskiej powstała w wyniku spiętrzenia i odkłucia piasków i żwirów wodnolodowcowych przez lądolód zlodowacenia warty. Sytuacja geomorfologiczna otoczenia odsłonięcia oraz wykonane pomiary mezostruktur glacitektonicznych pozwoliły wyróżnić trzy etapy ewolucji czoła lądolodu: fazę postoju, fazę nasunięcia i fazę recesji. Główny kierunek kompresji (z NE na SW) 20–50°, wyznaczony na podstawie mezostruktur, odpowiada kierunkowi nasuwania się lądolodu. Geometryczny układ i rozkład przestrzenny wszystkich mezostruktur dowodzi, że są to struktury drugiego rzędu względem wielkiego odkłucia cylindrycznego w którego obrębie się znajdują. Uzyskane wyniki świadczą o dużej dynamice lądolodu zlodowacenia warty na badanym obszarze.

EN

End moraines and glaciotectonic disturbances occur in the zone of Wartanian Glaciation maximum extent, reaching the Wieprz valley in the Ż̄elechów Upland. The end moraine at Huta Radoryska was formed by décollement and upthrusting of glaciofluvial sands and gravels due to the Wartanian ice-sheet advance. Geomorphological setting of the outcrop vicinity and mesostructural analysis have allowed us to distinguish three stages of glacier-front evolution: stopping stage, advance stage and recession stage. The main compression direction (from NE to SW) of 20–50°, determined from mesostructural data – was the direction of ice movement. Geometrical arrangement and distribution in space of all the mesostructures are related to the giant cylindrical shear inside which they occur. Research results show strong dynamics of the Wartanian ice-sheet in the study area.

2

Struktury glacitektoniczne w osadach plejstoceńskich kopalni węgla brunatnego Bełchatów

Bruj M., Krysiak Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 194

7--26

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań drobnych struktur glacitektonicznych w osadach środkowego plejstocenu zachodniej części kopalni Bełchatów. Podstawową metodą badań była analiza mezostrukturalna. Większe nagromadzenia struktur glacitektonicznych są związane z obecnością stref dyslokacji w podłożu. W profilu pionowym najwięcej struktur glacitektonicznych pojawia się pod gliną górną (zlodowacenie warty) i w stropie gliny dolnej (zlodowacenie odry/warty?). Zmiana stylu deformacji na niewielkich odległościach wynika z różnic w litologii osadów i zawartości wody porowej. Konsekwencją tego jest różna podatność na odkształcenia. Wyniki analizy mezostrukturalnej wykazały, że kierunek kompresji horyzontalnej (SH) zmieniał się diachronicznie: od N–S, NE–SW (na dole profilu) przez NW–SE do W–E (w stropie). Skręcenie pola kompresji o 90° zinterpretowano jako wynik nakładania się nacisków lądolodu zlodowacenia warty (lobu Widawki) i reakcja ram tektonicznych rowu Bełchatowa na ten nacisk.

EN

The article presents results of study of small glaciotectonic structures in Middle Pleistocene deposits of the Bełchatówmine (western part). Mesostructural analysis was a basic method of study. The main cause of zonal occurrence of glaciotectonic structures was structural setting of the basement. In a vertical section, most of glaciotectonic structures appear under the upper till and at the top of the lower till. A change in deformational style at a small distance is due to lithological differences resulting from different resistance. A change in pore water pressure was also important. Results of mesostructural analysis proved that horizontal compression (SH) in a vertical section was diachronically changed: from N–S and NE–SW (at the bottom) through NW–SE (in the middle) to W–E (at the top). This gradual torsion of the compression stress field is interpreted as being a result of overlapping of glacier pressure (Saalian –Widawka lobe – W–E direction) onto the Bełchatów graben structure and its reaction.

3

Analiza drobnych struktur glacitektonicznych i jej przydatność w rekonstrukcji kierunków ruchu lądolodu

Krysiak Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

35-45

PL

Badanie drobnych struktur glacitektonicznych, a zwłaszcza analiza mezostrukturalna jest ważnym ogniwem wyznaczania kierunków ruchu lądolodu. O ile badania geomorfologiczne dają syntetyczny obraz morfostruktur, a badania sedymentologiczne informują o kierunku transportu materiału, to badania drobnych struktur glacitektonicznych pozwalają odtworzyć pole naprężeń w jakim znajdowały się osady w danym miejscu w czasie deformacji. Interpretacja genetyczna drobnych struktur nie zawsze jest jednoznaczna. Optymalne warunki stwarzają odsłonięcia wystarczająco głębokie, aby widoczne były jednocześnie struktury drobne i średnie. Na podstawie obserwacji obu grup struktur można próbować odtworzyć struktury nadrzędne widoczne w skali mapy. Zestawienie szczegółowych map z wyznaczonymi na podstawie analizy mezostrukturalnej kierunkami kompresji subhoryzontalnej jest wówczas możliwe. Dla obszarów poddanych silnym deformacjom glacitektonicznym a przewidzianym do zabudowy lub przebiegu nowych autostrad, niezbędne jest sporządzenie szczegółowych map struktur glacitektonicznych w skali odpowiadającej mapom geologiczno-inżynierskim (co najmniej 1:10 000). Ścisła współpraca geologów inżynierskich z badaczami struktur glacitektonicznych jest wskazana zwłaszcza przy pobieraniu prób do testów wytrzymałościowych (stress in situ).

EN

Study of small glaciotectonic structures, especially mesostructural analysis is an important link of the ice sheet advance direction. Geomorphology gives the synthetic view of morphostructures and sedimentology informs about sediment transport directions, whereas small glaciotectonic structure analysis lets to reconstruct a stress field of deformed sediment in a given place. Genetic interpretation of small structures not always could be certain. The outcrops deep enough for watching small and middle structures altogether is the best place. Reconstruction of a bigger structure based on this data is possible. The next step would be preparing of detailed glaciotectonic mas. Strongly glaciotectonic involved areas which are designed to buildings or new highways need the detailed glaciotectonic maps in the same scale as geo-engineering maps (i.e. 1:10 000 or more detailed). Engineer geologists and glaciotectonic specialists cooperation would be especially recommended for samples collecting to a resistance test (stress in situ).

4

Magmatyzm i metamorfizm strefy tektonicznej Kraków-Lubliniec jako przesłanki występowania złóż polimetalicznych

Truszel M., Karwowski Ł., Lasoń K., Markiewicz J., Żaba J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

nr 418

55-103

PL

Wzdłuż strefy tektonicznej Kraków-Lubliniec tworzącej kontakt pomiędzy blokami małopolskim i górnośląskim stwierdzono występowanie licznych przejawów magmatyzmu, w rejonie Myszkowa, Zawiercia, Pilicy, Doliny Będkowskiej i Koziegłów (Mysłowa) oraz Żarek. Powstanie intruzji granitoidów łączy się z wielofazową ewolucją strukturalną tej strefy, której szczególnie duża aktywność zaznaczyła się pod koniec syluru i w karbonie górnym. Mineralizacja kruszcowa występuje zarówno w skałach magmowych jak i w zmetamorfizowanych skałach osłony (wendyjskich i paleozoicznych). Skały magmowe to genetycznie różnorodna asocjacja skał intruzywnych: granitoidów (głównie granodiorytów, rzadziej granitów), porfirów (dacytów), dolerytów (diabazów) i gabr. Przeobrażenia o charakterze metamorfizmu regionalnego (facja zieleńcowa) zaznaczyły się tylko w utworach kompleksu wendyjskiego, natomiast metamorfizm termiczny i termiczno-metasomatyczny, będący efektem oddziaływania granitoidowych intruzji na skały otaczające, obejmuje utwory: wendu, ordowiku, syluru i dewonu. Okruszcowanie skał wykazuje ścisły związek z oddziaływaniem wysoko stężonych solanek zasobnych w metale, powiązanych genetycznie z kwaśnym magmatyzmem. Pierwiastkami wskaźnikowymi, które mogą mieć znaczenie prognostyczne przy poszukiwaniu zakrytych złóż porfirowych w innych obszarach tego rejonu, są: W, Mo, Cu, Ag, K, F, Sb, Hg, Au, Pb, Ba, As, Zn, Bi i Te.

EN

Numerous occurrences of magmatism are observed in the vicinity of Myszków, Zawiercie, Pilica, Będkowska Valley, Koziegłowy (Mysłów) and Żarki along the Kraków-Lubliniec tectonic zone which is a contact zone of the Małopolska and Upper Silesia blocks. The formation of granitoid intrusion is related to a multiphase structural evolution of the zone whose especially intensive activity took place at the end of the Silurian and Upper Carboniferous. Ore mineralization occurs both in igneous and metamorphic wall rocks (Vendian, Palaeozoic). Igneous rocks consist of a genetically different association of intrusive rocks: granitoids (mainly granodiorites, rare granites), dacites, dolerites (diabases) and gabbros. Alterations, which show regional metamorphic nature (greenschist facies), were recorded only in the Vendian complex formations, while thermal and thermal -metasomatic metamorphism, being the effect of influence of granitoid intrusion into wall rocks, affected Vendian, Ordovician, Silurian and Devonian formations. Ore contents of the rocks show direct relationship with highly concentrated metal-rich salinewaters, closely related to acid magmatism. W, Mo, Cu, Ag, K, F, Sb, Hg, Au, Pb, Ba, As, Zn, Bi and Te are elements-pathfinders which can be applied to searching for covered porphyry deposits in other parts of the region.

5

Ewolucja tektoniczna rejonu Liplas-Tarnawa : analiza subsydencji, badania mezostrukturalne oraz analiza danych sejsmicznych i grawimetrycznych

Poprawa P., Jarosiński M., Pepel A., Kiersnowski H., Jawor E.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

T. 174

143--160

PL

Obiektem prezentowanych badań były utwory górnopaleozoicznych i mezozoicznych basenów sedymentacyjnych, nawiercone na pograniczu Karpat zewnętrznych i ich zapadliska przedgórskiego w rejonie Liplas–Tarnawa. Celem badań było odtworzenie ewolucji tektonicznej analizowanego obszaru i jej wpływu na ewolucję basenów sedymentacyjnych. Przeprowadzono jednowymiarową analizę subsydencji, badania strukturalne rdzeni i karotaży wiertniczych oraz interpretację danych sejsmicznych i grawimetrycznych. Stwierdzono, że rozwój subsydencji w rejonie Liplas–Tarnawa charakteryzuje się występowaniem szeregu krótkich epizodów gwałtownej subsydencji, przedzielonych okresami spowolnionej subsydencji, wynoszenia i erozji. W obrębie utworów paleozoicznych określono następującą sekwencję zdarzeń tektonicznych: (1) ekstensja wzdłuż osi NNW–SSE, (2) ekstensja wzdłuż kierunku NE–SW, zarejestrowana tylko w kompleksie węglanowym famenu–turneju oraz (3) wieloetapowa faza kruchych odkształceń kompresyjnych, głównie w reżimie przesuwczym, o średnim kierunku skracania ośrodka NNE–SSW. Stwierdzono, że późnodewońsko-wczesnokarboński rozwój tektoniczny omawianego obszaru odbywał się w reżimie ekstensyjnym. W późnym permie–wczesnym triasie powstał tektoniczny rów Liplas–Tarnawa, który został zinterpretowany jako basen typu pull-apart. Wykazano, że basen ten prawdopodobnie jest zamknięty od zachodu i południowego zachodu synsedymentacyjnym, późnopermsko-wczesnotriasowym ekstensyjnym uskokiem o zrzucie ponad 1000 m. Stwierdzono również możliwość występowania w omawianym rejonie szeregu niewielkich, izolowanych depocentrów, najprawdopodobniej permsko-triasowych. Późnojurajską reaktywację subsydencji w omawianym obszarze zinterpretowano jako wynik oksfordzkiego ryftowania. W trakcie orogenezy alpejskiej analizowany obszar stanowił element fleksuralnie uginanej płyty, na której początkowo rozwijał się basen przedgórski, a następnie nasunięte zostały utwory Karpat zewnętrznych. W etapie poorogenicznym analizowany rejon uległ izostatycznemu wynoszeniu i erozji.

EN

Subject of the study was the upper Palaeozoic and Mesozoic basin-fill of the Liplas-Tarnawa area, located in the border zone between the Outer Carpathians and their foredeep. The main purpose of the presented analysis was to reconstruct tectonic evolution and its influence on sedimentary basin development in the analysed area. Performed analysis included 1-D backstripping, structural analysis of core samples and well logs, as well as seismic and gravity data interpretation. Backstripping results reveal presence of several rapid pulses of subsidence, separated by periods of slow subsidence or uplift and erosion. For the Palaeozoic sediments from Tarnawa 1 borehole a following sequence of tectonic deformations was reconstructed: (1) extension along NNW-SSE axis and (2) extension along NE-SW direction, both present only in carbonate Famennian-Tournaisian complex; (3) multistage phase of brittle, compressional deformations, developed predominately in strike-slip regime, having average shortening direction NNE-SSW. Based on seismic and gravity data interpretation synsedimentary extensional fault zone was identified, which limits Permian-Triassic Liplas-Tarnawa basin from W and SW. Analysis of gravimetric map reveals presence of small, isolated, presumably Permian-Triassic depocentres. Subsidence and mesostructural analysis performed for Tarnawa 1 borehole allowed interpreting the late Devonian-early Carboniferous development of the area as controlled by extensional tectonic regime. During the latest Permian-earliest Triassic Liplas-Tarnawa Graben developed which due to results of backstripping, mesostructural analysis, as well as seismic and gravimetric data interpretation was interpreted as pull-apart basin. Late Jurassic reactivation of subsidence of the analysed area is regarded here as related to development of Oxfordian rift of the southern Poland. During Alpine orogenesis analysed area constituted an element of flexurally bended foreland plate, on which initially foredeep basin developed and subsequently orogen was thrusted over. At post-orogenic stage of the area evolution processes of isostatic uplift and erosion dominated. Reconstructed here strike-slip activity of the analysed area does not favour preservation of potential hydrocarbon accumulations.