Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Palaeoenvironmental and palaeoclimatic records in the Niedzica Succession sediments (Pieniny Klippen Belt) in the light of geochemical and chemostratigraphical analysis

Kasperek Kamila

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 1-2 (72-73)

34--34

EN

The Middle–Upper Jurassic sediments of the Niedzica-Podmajerz section was the subject of integrated study, including sedimentological, geochemical and stratigraphic analysis. The studied section is located in the Pieniny Klippen Belt area and belongs to the Niedzica unit. The section is characterized by continuous exposure of Jurassic carbonate-silica deposits extending from the Bajocian to Kimmeridgian, showing a transition from crinoidal limestones representing typical neritic facies to pelagic facies, i.e. radiolarites and red nodular limestones. The following lithofacies were distinguished in the studied section: grey crinoidal limestones (Smolegowa Limestone Formation), red crinoidal limestones (Krupianka Limestone Formation), red nodular limestones (Niedzica Limestone Formation), radiolarites (Czajakowa Radiolarites Formation) and red nodular limestones (Czorsztyn Limestone Formation). Based on a multidisciplinary dataset, the palaeoenvironmental interpretation was proposed. The results of magnetic susceptibility (MS), gamma-ray spectrometric measurements, CaCO3 content, δ13C analysis and concentrations of major and trace elements data indicate a rapid change in sedimentary conditions at the Callovian–Oxfordian boundary. Variations of δ13C from the Niedzica-Podmajerz indicate global changes in biological productivity, ocean circulation and burial of organic matter in the Tethys area, analogies of which can be found, for example, in Fatricum Domain in the Tatra Mountains. Records of MS, elements K, Th, Al, as well as Ti/Al and Zr/Al proxies indicate probably a period of increased (Lower Bathonian–Upper Callovian) and decreased (Oxfordian) detrital supply to the sedimentary basin. This process was most likely climatically controlled. The CaCO3 results indicate the variability of carbonate production. The lowest values of calcium carbonate (<20%) in Niedzica-Podmajerz section was recorded in the middle part of the radiolarites of the Czajakowa Radiolarite Formation, corresponding to the phase of the carbonate crisis. From this interval, the amount of carbonates in the rocks gradually increases, indicating a return to carbonate sedimentation. These fluctuations probably reflect changes in the position of the ACD and CCD.

2

Geotechniczna analiza przydatności mieszaniny popiołowo-żużlowej w budownictwie drogowym

Zawisza Eugeniusz, Gruchot Andrzej

Przegląd Budowlany

|

2019

|

R. 90, nr 6

30--33

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości geotechnicznych mieszaniny popiołowo-żużlowej ze składowiska Elektrociepłowni Kraków EDF w aspekcie oceny jej przydatności do budowy nasypów ziemnych, w szczególności drogowych. Stwierdzono, że badana mieszanina może stanowić antropogeniczny grunt budowlany, przydatny jako materiał konstrukcyjny w budownictwie drogowym, co stanowi formę utylizacji odpadów przemysłowych zalegających na składowiskach.

EN

The following article presents the results of investigations of geotechnical properties of ash-slag mixture from the EDF Power Plant in Krakow in the aspect of its suitability for the construction of earth embarkments, especially road embankments. It was found that the chosen mixture may constitute anthropogenic building ground, that serves as a building material in road engineering, which is a form of waste disposal in case of industrial waste destined for landfills.

3

Economical and legal aspects in maintaining the assimilation capability of the environment in iron-ore mining and metallurgical areas on the example of enterprises in Kryvyi Rih and Kosice regions

Kosharna S., Sandorova K., Semanova Z., Dzupkova M.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2018

|

Vol. 85, nr 2

42--47

EN

The development of industry and the consequences of the development have a negative effect on the environment, so legislative authorities are enforced to move from discussion of environmental problems to their actual solving. Accordingly, it is required to render more attention to, and provide monitoring of, industrial enterprises (specifically metallurgical plants, which are the largest environmental contaminants in Ukraine). Part of the financial resources of these enterprises must be allotted not only to meet the requirements presented in Section 3 of the Tax Code of Ukraine, which regulates taxes for environmental protection, but also to pay other reasonable environment-oriented expenditures. In this paper, the proposition is presented for the new scheme of classification of environment-oriented expenditures for environmental protection, which was developed according to the existing classification criteria proposed by Savchenko O.F., Saienko K.S., and Tuiakova Z.S., and for the increase of investments in the environmental education of the Kryvyi Rih region population in order to overcome the preceding negligent attitude to the environment. This paper contains the results of the comparative analysis of amounts and patterns of environment-oriented expenditures of the largest ore mining and metallurgical enterprises in the areas of their activities. The experience in performing recultivation works for restoring soil and vegetation coverings was studied by the example of the U. S. Steel Kosice metallurgical plant in Slovakia.

PL

Rozwój przemysłu i jego konsekwencje mają negatywny wpływ na środowisko, dlatego organy ustawodawcze są zmuszone do przejścia od dyskusji na temat problemów środowiskowych do ich faktycznego rozwiązania. W związku z tym konieczne jest zwrócenie większej uwagi i zapewnienie monitorowania przedsiębiorstw przemysłowych (w szczególności zakładów metalurgicznych, które w największym stopniu zanieczyszczają środowisko na Ukrainie). Część środków finansowych tych przedsiębiorstw musi zostać skierowana na podatki związane z ochroną środowiska i ponoszenie wydatków ukierunkowanych na ochronę środowiska. W artykule przedstawiono propozycję nowego systemu klasyfikacji wydatków ekologicznych na ochronę środowiska, który został opracowany zgodnie z obowiązującymi kryteriami klasyfikacji zaproponowanymi przez Savchenko O.F., Saienko K.S. i Tuiakova Z.S., a także w celu zwiększenia inwestycji środowiskowych w regionie Krzywy Róg Ukraina. Pozwoli to na zniwelowanie zaniedbania w stosunku do środowiska podczas wydobywania rud żelaza. Podobne rozwiązania prawne obowiązują na Słowacji. Artykuł zawiera wyniki analizy porównawczej wielkości i schematów środowiskowych wydatków największych przedsiębiorstw górniczych i hutniczych w obszarach ich działalności. Doświadczenie w wykonywaniu prac rekultywacyjnych w celu odnowienia pokrycia roślinności i gleby zostało zbadane na przykładzie zakładu metalurgicznego US Steel Kosice na Słowacji.

4

Ocena stanu geochemicznego gleb miasta Przemyśla

Pękała A.

Górnictwo i Geologia

|

2012

|

T. 7, z. 2

197-205

PL

Przeprowadzone analizy geochemiczne dla gleb miasta Przemyśla wykazały, że koncentracje pierwiastków śladowych nie przekraczają ich naturalnej zawartości, a gleby nie wykazują nadmiernego zakwaszenia. Zasadniczy udział na badanym obszarze mają gleby obojętne i zasadowe. Gleby kwaśne i lekko kwaśne występują jedynie w niewielkim zakresie. Wyniki badań mineralogicznych pozwalają stwierdzić, że w analizowanych próbkach fazą dominującą jest kwarc. Spośród minerałów ilastych wyodrębniono kaolinit, minerały z grupy mik oraz minerały z grupy smektytu.

EN

The geochemical analyses carried out for Przemyśl soil showed that the concentrations of trace elements do not exceed their natural content and acidification. The main part of the area are neutral and alkaline soils. Slightly acid soil and acid are visible only to a small extent. The results of mineralogical studies allow to conclude that in the analysed samples, quartz is the predominant phase. Among the clay minerals kaolinite was separated, minerals of micas group as well as minerals from the smectite group.

5

Charakterystyka geochemiczna wód rzeki Wieprz

Bojakowska I., Gliwicz T., Kozłowska O., Szyborska-Kaszycka J.

Górnictwo i Geologia

|

2010

|

T. 5, z. 4

51-62

PL

W próbkach wody, pobranych z rzeki Wieprz, wzdłuż jej biegu, co ok. 10 km oraz z większości jego dopływów oznaczono zawartość Ag, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, K, Mo, Mg, Na, Ni, P, Pb, Sb, Sn, Sr, Ti, V i Zn, metodami ICP-MS, ICP-OES i CV-AAS oraz stężenie Cl¯, NO3, SO4²¯, metodą HPLC. Wraz z biegiem rzeki stwierdzono wzrost przewodności i stężenia Na, K, Cl¯ i SO4² oraz występowanie w wodach Wieprza podwyższonych zawartości wapnia i strontu. Badania wykazały obecność podwyższonych zawartości substancji w wodach niektórych dopływów, m.in. Bystrzycy (Co, Cu, Mo, Pb, Cd, Zn, Cl¯, N03¯), Świnki (Ba, Na, Cl¯, N03\ S04²) i Siennicy (Ba, Co, Ca, Fe, Mn, K, Na, Mg, P, Cl¯, S04²).

EN

In water samples taken from the river Wieprz, along its course, using about 10 km interval, and most of its tributaries the contents of Ag, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, K, Mo, Mg, Na, Ni, P, Pb, Sb, Sn, Sr, Ti, V and Zn were determined by means of ICP-MS, ICP-OES and CV-AAS and the concentration of Cl¯, N03¯, S04² were determined by HPLC. An increase of conductivity and concentrations of Na, K, Cl² and SO4² along the river course and the presence in the Wieprz river waters elevated calcium and strontium contents were observed. Research has shown the presence of elevated levels of components in the waters of some tributaries, e.g.: Bystrzyca (Co, Cu, Mo, Pb, Cd, Zn, Cl¯, N03¯), Świnka (Ba, Na, Cl¯, N03¯, SO4²) and Siennica (Ba, Co, Ca, Fe, Mn, K, Na, Mg, P, Cl¯, SO42).

6

Późnoordowickie zlodowacenie Gondwany : zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego

Podhalańska T.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 193

1--132

PL

Przeprowadzono badania litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne osadów ordowiku górnego i niższego landoweru, pochodzących ze wszystkich stref facjalnych polskiej części paleobasenu bałtyckiego. Strefy te, od skańskiej na zachodzie poprzez centralnobałtoskańską, do litewskiej na wschodzie, reprezentują przekrój środowisk sedymentacji od górnego skłonu i szelfu zewnętrznego do środowisk płytkonerytycznych szelfu wewnętrznego. Stwierdzono znaczące zmiany w środowisku abiotycznym i biotycznym związane z globalnymi zmianami paleośrodowiskowymi, wywołanymi ochłodzeniem klimatycznym i zlodowaceniem Gondwany w późnym ordowiku. Po globalnej destabilizacji ekosystemów nastąpiło ocieplenie klimatyczne, szybka transgresja i postępująca anoksja. Badania litofacjalne potwierdziły regresywny charakter osadowej sukcesji od katu do niższego hirnantu. Maksimum regresji określono na wyższą część starszego hirnantu. Początek transgresji miał miejsce w późnym hirnancie. Stwierdzono spójność zmian litofacjalnych oraz krzywych względnego poziomu morza badanego obszaru z innymi obszarami Bałtoskandii. Spójność ta implikuje, podobnie jak to jest w innych obszarach tego rejonu, że zmiany poziomu morza w późnym ordowiku mają w dużej mierze charakter zmian eustatycznych. Analiza paleontologiczna potwierdziła wpływ globalnych zmian klimatycznych i eustatycznych na przebudowę zespołów biotycznych w późnym ordowiku i wczesnym landowerze. Obecność fauny Hirnantia dokumentuje, podobnie jak w wielu innych rejonach świata, okres ochłodzenia klimatycznego i regresji; jednocześnie datując go na wczesny hirnant. Na podstawie zapisu kopalnego stwierdzono kryzys faunistyczny w późnym ordowiku oraz wyróżniono fazy ewolucyjne graptolitów, związane z późnoordowicko-wczesnosylurską przebudową zespołów. Udokumentowano współwystępowanie graptolitów i skamieniałości śladowych w strefie pogranicza ordowiku i syluru, wskazujące na stopniowo postępującą anoksję środowisk sedymentacji w okresie ocieplenia klimatycznego i transgresji w późnym hirnancie i najwcześniejszym rhuddanie. Badania geochemiczne pozwoliły na określenie zmienności składu mineralnego i chemicznego (w zakresie składników głównych i śladowych) utworów wszystkich stref facjalnych na tle abiotycznych i biotycznych zmian środowiskowych. Do analizy paleośrodowiskowej wykorzystano geochemiczne wskaźniki produktywności, ilości i pochodzenia materiału detrytycznego oraz warunków redoks. Badania te pozwoliły na rekonstrukcje warunków środowiskowych i ich zmian w czasie i przestrzeni. Przeanalizowano skład izotopowy węgla i tlenu w węglanach. Wyniki tych badań oraz porównania z obszarami sąsiednimi wykazały zgodne odchylenia wartości δ13C oraz przeważnie δ18O w kierunku wyższych wartości. Tym samym, potwierdzone zostały zmiany oceanograficzne i ekologiczne w hirnancie wiązane z okresem chłodnym i zlodowaceniem Gondwany. Wykazano, że analogiczny trend zmian izotopowych występuje na całym obszarze basenu bałtyckiego, w zgodności z danymi biostratygraficznymi, co potwierdza chronostratygraficzny potencjał uzyskanych profili izotopowych. Skorelowano wahania poziomu morza, krzywe składu izotopowego węgla i tlenu w węglanach oraz wydarzenia biotyczne w basenie bałtyckim z globalnymi zmianami środowiskowymi późnego ordowiku i wczesnego syluru. Przebudowa zespołów biotycznych i zjawiska abiotyczne zarejestrowane w osadach obniżenia bałtyckiego umożliwiają korelację z innymi obszarami Bałtyki i innych paleokontynentów. Zmiany litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne (w tym izotopowe), obserwowane w osadach z rozległego i zróżnicowanego facjalnie basenu bałtyckiego, stanowią ważne uzupełnienie zapisu zdarzeń późnego ordowiku i wczesnego landoweru. Przeprowadzone badania potwierdzają dużą skalę zmian środowiskowych na Bałtyce, które dobrze wiążą się z globalnymi wydarzeniami klimatycznymi, eustatycznymi i ekologicznymi.

EN

The paper deals with lithofacies, palaeontological and geochemical investigations of Upper Ordovician and lowermost Silurian deposits of all facies zones from the Polish sector of the Baltic Palaeobasin. The zones, from Scanian in the west through Central Baltoscandian to Lithuanian in the cast, represent an array of sedimentary environments from the continental slope and outer shelf to shallow-neritic environments of the inner shelf. The integrated lithofacics, palaeontological and geochemical studies supported the occurrence of changes in abiotic and biotic environments of the Upper Ordovician and lower Llandovery with regard to palacoenvironmcntal changes related to a global climatic cooling and the Gondwanan glaciation, which was followed by a warming and fast marine transgression accompanied by progressing anoxia conditions. Lithofacies studies confirmed the regressive character of the Katian and lower Hirnantian dcpositional succession. The peak regression occurred in the late early Hirnantian. The marine transgression commenced in the late Hirnantian, followed by deposition of deeper marine sediments. The uppermost Hirnantian and Rhuddanian deposits represent a new transgressive-regressive cycle. There is a coherency in the lithofacies changes between the study area and other regions of Baltoscandia. Local relative sea-level curves, constructed for Upper Ordovician and lowermost Silurian sections of the Polish part of the Baltic Depression, well correspond to the sea-level curve proposed for Baltoscandia, thus confirming the trend of relative sea-level changes throughout the Baltic Basin. Therefore, the Late Ordovician-early Llandovery relative sea-level changes in the Polish part of the Baltic Depression can be considered, like in the other regions of Baltoscandia, to have been induced largely by glacioeustatic changes. Sedimentary continuity and gradual facies and ecological changes at the Ordovician/Silurian boundary were proved in some sections in the western part of the Baltic Depression. Palaeontological analysis confirmed the influence of global climatic and custatic changes on the restructuring of biotic assemblages in Late Ordovician to early Silurian times. A faunal crisis is recorded to have occurred in Late Ordovician times. The occurrence of the Hirnantia fauna in borehole sections of both the western and eastern parts of the Baltic Depression reflects, like elsewhere in the world, a glaciocustatic sea-level drop in the early Hirnantian. The research results confirm the presence of evolutionary phases related to the Late Ordovician-early Llandovery restructuring of graptolite assemblages. Chemical composition (TOC, main and trace components) of the deposits and values of geochemical proxies show that geochemistry of the deposits from the western part of the Baltic Basin is more variable as compared to the eastern part of the study area. The docunented variations in redox conditions of the Baltic Basin well correlate with the end-Ordovician global events: better oceanic circulation and bottom water oxygenation in the early Hirnantian, and progressing transgression/anoxia accompanied by a climatic warming in the late Hirnantian and early Rhuddanian. The results of carbon and oxygen isotopic composition analysis in carbonates show a shift in δl3C and most of δ18O values towards higher values. It was proved that a similar trend of C and O isotopic composition changes occurs in| the whole Baltic Depression and, moreover, it is in conformity with biostratigraphic data. This conformity confirms that the isotopic profiles have chronostratigraphic significance. It well corresponds to the oceanographic and ecological changes observed in the Hirnantian, linked with a cool period and the Gondwanan glaciation. The results of research on carbon and oxygen isotopic composition of deposits from the Scanian facies zone arc the first results obtained from deposits of the distal shelf of Baltica. The research results were the basis for correlations of the relative sea-level changes, carbon and oxygen isotopic composition curves in carbonates, and biotic events in the Baltic Basin with global environmental changes of Late Ordovician and early Llandovery times. Thus, the results proved the influence of Late Ordovician climatic fluctuation (climatic cooling and Gondwanan glaciation followed by a climate warming), and related eustatic and ecological changes on the facies, palaeontological and geochemical record of environmental changes in the deposits of the Polish part of the Baltic Depression.

7

Preliminary geochemical analysis of coal-extracts and low-temperature tars of the Upper-Vistula Coal Region (Poland)

Fabiańska M., Matuszewska A.

Polish Journal of Applied Chemistry

|

1998

|

Vol. 42, nr 3-4

259-274

EN

Three low coalified coal samples of Upper- Vistula Coal Basin (Poland) were object of geochemical analysis by pyrolitic, chromatographic and spectrographic methods. Coal extracts and low-temperature tars received in three temperatures: 390, 520 and 600°C in the presence of n-butanol-l vapour were separated into three fractions: aliphatic, aromatic and polar (NSO compounds + asphaltenes) using preparative TLC for gross composition assessment. Infrared spectroscopy of overall primary tars indicates that lower coalified coals give primary tars containing much higher amounts of oxygen 'compounds then higher coalified coals and that with increase of pyrolysis temperature the content of aliphatic structures in tars tends to decrease. Aliphatic compound fractions were analysed by gas chromatography to assess changes in n-alkanes, n-alkenes and isoprenoid compounds distribution and changes of main biomarker parameters with changes of pyrolysis temperature comparing to coal extracts. Results of gc analysis indicated similar thermal maturity of coals and their various depositional environment ( oxic in the case of the Czeczott and J anina coals and anoxic-suboxic for the Siersza coal). In lower temperatures of pyrolysis (390°C) high predominance of even-carbon-number n-alkanes and n-alk-l-enes was found caused by generation even-carbon-number aliphatic compounds from coal macromolecule. As a probable source of pristane in coals vitrinite macerals were supposed.