Na przestrzeni ostatnich lat mogliśmy zaobserwować drastyczne zaostrzenie wymogów odnośnie do efektywności energetycznej nowych budynków. 0 ile według Warunków Technicznych 2014 wymagana wartość jednostkowej energii pierwotnej dla jednorodzinnych budynków mieszkalnych wynosiła 120 kWh//(m2 rok), to w najbardziej aktualnej wersji, z roku 2021 wartość wymaganego współczynnika EP spadła zaledwie do 70 kWh/(m2 rok). Co więcej, niektóre programy, które pozwalają na uzyskanie dofinansowania do źródła ciepła wymagają jeszcze mniejszych wartości EP. Program „Moje Ciepło", które daje możliwość wsparcia w zakresie finansowania pompy ciepła w nowo budowanym domu (takim, na który pozwolenie na budowę zostało wydane po 2021 roku), od roku 2022 wymagało EP w projektowanym domu na poziomie 63 kWh/(m2 rok), od roku 2023 wymaga jeszcze bardziej restrykcyjnego współczynnika o wartości nie większej niż 55 kWh/(m2 rok). Takie wartości charakteryzują budynek o bardzo wysokiej efektywności energetycznej, ale dalej nie jest to budynek zeroemisyjny.
Wytwarzanie chłodu może wiązać się ze zwiększonymi kosztami energii elektrycznej z uwagi na niedopasowanie profilu zapotrzebowania na chłód z niższymi cenami energii w taryfie nocnej. Akumulatory chłodu o poprawnym doborze i dopasowaniu do profilu zapotrzebowania na chłód u danego odbiorcy mogą pozwolić na zmniejszenie rachunków dzięki redukcji zużycia energii elektrycznej w godzinach szczytowych. Magazyny energii oparte o ciepło jawne wiążą się zwykle z dużymi rozmiarami zbiorników i małą gęstością akumulowanej energii. Drogą do powszechnego wykorzystywania magazynów energii w systemach chłodniczych jest opracowanie taniego i efektywnego sposobu przechowywania chłodu, który zapewni wysoką gęstość akumulacji oraz wysoką efektywność wymiany ciepła. W niniejszym artykule przeanalizowano współpracę agregatu wody lodowej o wydajności chłodniczej 25 kW z trzema wariantami magazynu chłodu, bazującymi na różnych materiałach akumulujących. Określono wymagane minimalne pojemności zbiorników dla akumulacji w wodzie, lodzie oraz materiale zmiennofazowym. Przeprowadzono szacowanie oszczędności finansowych przy zastosowaniu trybu akumulacji pełnej, częściowej i z limitem wydajności dla reprezentatywnych profili popytu na chłód, które wskazuje na zwiększającą się zasadność wykorzystania systemu akumulacji w przypadku zwiększania się sumarycznego zużycia chłodu w godzinach szczytowych.
EN
Cold generation may be associated with increased electricity costs due to the mismatch between the cold demand profile and lower energy prices in the night tariff. Cold thermal energy storage (CTES) units may allow to reduce bills by reducing electricity consumption during peak hours while correctly selected and matched to the profile of cooling demand. Energy storage based on sensible heat is usually associated with large tank sizes and low energy density. The way to widespread thermal energy storage in refrigeration systems is to develop a cheap and effective method of cold storage, which will ensure high energy density and high heat exchange efficiency. The paper presents an analysis of the cooperation of a 25 kW cooling capacity chiller with three types of a cold storage units, based on various accumulating materials. The required minimum capacity of storage units for cold accumulation in water, ice and PCM (Phase Change Materials) was determined. For exemplary cooling demand profiles, the financial savings related to the use of full storage, partial storage and storage with limited cooling capacity were estimated. In the case of an increase in the total consumption of cold in peak hours, the application of thermal energy storage becomes more legitimate.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Podczas hamowania odzyskowego możliwy jest odzysk energii kinetycznej i jej magazynowanie w akumulatorach hydraulicznych, a dwukierunkowy przepływ energii pozwala na realizację całego cyklu ruchu pojazdu. Przedstawiono modele dynamiczne, wyniki symulacji i testów eksperymentalnych elektrohydraulicznego układu hydrostatycznego z regulacją wtórną, który nadaje się do zastosowania w hydraulicznych układach napędów hybrydowych. Dobór parametrów regulacji jednostki wtórnej ma kluczowe znaczenie w kwestii poprawy efektywności hydraulicznych napędów hybrydowych. Obecnie napędy hydrostatyczne mają dużo większą moc na jednostkę masy od maszyn elektrycznych, dlatego znacznie korzystniejsze jest ich zastosowanie w szeregowych napędach hybrydowych.
EN
Recovery of kinetic energy for its subsequent storage in hydraulic accumulators may be performed due to employment of regenerative braking. It is due to two-directional energy flow that the whole cycle of vehicle movement is made possible. Dynamic models, simulation results, and experimental tests of a electro-hydraulic hydrostatic systems with secondary control are presented, which can be used in hydraulic hybrid powertrains. Selection of control parameters of the secondary unit has the decidedly key meaning for improvement of efficiency of the hydraulic hybrid drives. Today’s hydrostatic drives can handle much more power per unit mass than electric machines, which implies a considerable advantage of series hydraulic hybrids.
The paper presents the stand-alone wind energy conversion system with permanent magnet synchronous generator (PMSG). The considered system is composed of wind turbine, PMSG, Switch Mode Rectifier (SMR), bidirectional DC/DC converter and Load Side Converter (LSC). The battery energy storage device is connected to the wind energy conversion system through the DC/DC bidirectional converter. In the control of SMR the maximum power point tracking (MPPT) algorithm including Hill Climbing Search method (HCS) has been applied. The application of HCS algorithm allows obtaining of the maximum power from the wind turbine independently from wind turbine power characteristics. The control of the LSC allows regulating the value of the amplitude and frequency of the load voltage. In order to obtain high power quality of energy the three-phase LC filter has been used in the output circuits of the LSC. The simulation studies have been carried out in order to evaluate the efficiency of the considered control strategy. The simulation results confirmed the high efficiency and high accuracy of the considered stand-alone wind energy conversion system.
PL
W artykule przedstawiono autonomiczny system elektrowni wiatrowej z generatorem synchronicznym o magnesach trwałych (PMSG). Rozpatrywany system składa się z: generatora PMSG, prostownika diodowego, przekształtnika DC/DC typu Boost, dwukierunkowego przekształtnika DC/DC oraz przekształtnika obciążenia. Do sterowania przekształtnika DC/DC typu Boost zastosowano algorytm śledzenia mocy maksymalnej MPPT z wykorzystaniem algorytmu HCS. Algorytm HCS pozwala na uzyskanie maksymalnej mocy z turbiny wiatrowej bez dokładnej znajomości charakterystyk turbiny wiatrowej. Do układu przetwarzania energii wiatru zastosowano również system baterii magazynujących energię z dwukierunkowym przekształtnikiem DC/DC. Przekształtnik obciążenia LSC pozwala na sterowanie wartością napięcia i częstotliwości na obciążeniu. Dla uzyskania wysokiej jakości energii, na wyjściu przekształtnika obciążenia zastosowano trójfazowy filtr LC. W celu potwierdzenia skuteczności rozpatrywanych metod sterowania przeprowadzono badania symulacyjne. Wykonane badania symulacyjne potwierdziły wysoką dokładność i skuteczność rozpatrywanych układów i algorytmów sterowania autonomicznego systemu przetwarzania energii wiatru.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych kuli wypełnionej parafiną i metalowymi wiórami. Jako materiał modyfikujący zastosowano stal i aluminium. Przygotowano i przebadano po 3 próbki dla każdego z metali oraz jedną zawierającą czystą parafinę. Badania wykazały skrócenie czasu chłodzenia o kilkanaście procent w wyniku zastosowania kilkuprocentowego dodatku stali. Większe, bo wynoszące ponad 50%, skrócenie czasu procesu było możliwe poprzez zastosowanie kilku procent aluminium jako modyfikatora.
EN
Steel and Al chips were added to solid paraffin (metal contents up to 10.2% and 8.2% by mass, resp.). The composite matrix was melted at 70°C and cooled down to 40°C on icewater bath to det. the cooling course and time. The addn. of metals resulted in increasing the cooling rate and decreasing the cooling time by 15.8% for steel and by 62.3% for Al chips.
Aktualne trendy ekologiczne zmieniają podejście do kosztów eksploatacji maszyn roboczych i rolniczych. Konstruktorzy rozwijają różne układy napędowe z akumulacją i rekuperacją energii przeznaczone głównie do zastosowań w obszarach miejskich i rolniczych. Od kilku lat usiłuje się rozwiązać dylemat, jaki napęd jest lepszy dla tego typu zastosowań: hydrauliczny czy elektryczny Autorzy stawiają i udowadniają tezę o postępującej elektryfikacji napędów w maszynach roboczych.
EN
The eco-trends change the approach to exploitation costs of construction and agriculture machinery and designers are developing various driving systems with saving and recuperation of energy, especially for urban or farming use. For few years we have tried to solve the dilemma what kind of drive: hydraulic or electric is better in this systems. The author set and proves the thesis about electrification of drive in construction machinery.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
In this paper, the ways of intensification of technological processes by means of powerful short pulses of energy in activation machines in solid phase and water systems are considered. The mechanism of accumulation and relaxation of energy for the substances subjected to mechanical activation is shown.
PL
W pracy omówione zostały metody intensyfikacji procesów technologicznych w ciałach stałych i cieczach przy użyciu krótkotrwałych impulsów energetycznych. Przedstawiono mechanizmy akumulacji i relaksacji energii w substancjach poddanych mechanicznej aktywacji.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy opisano różne metody i techniki akumulacji energii stosowane obecnie i możliwe do zastosowania. Wskazano na ich wady, zalety oraz zakresy osiąganych parametrów technicznych. Dokonano porównania parametrów technicznych i ekonomicznych różnych technik akumulacji energii oraz wskazano na techniki mające duży potencjał rozwoju.
EN
The paper describes the various methods and techniques of energy storage currently used and that may be applicable. Their disadvantages, advantages and ranges achieved technical parameters were shown. A comparison of technical and economic parameters of different energy storage techniques was made and the technique with a large potential for development was pointed out.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy opisano różne metody i techniki akumulacji energii stosowane obecnie i możliwe do zastosowania w przyszłości. Wskazano na ich wady, zalety oraz zakresy osiąganych parametrów technicznych. Dokonano porównania parametrów technicznych i ekonomicznych różnych technik akumulacji energii oraz wskazano na techniki mające duży potencjał rozwoju.
EN
The paper describes the various methods and techniques of energy storage currently used and that may be applicable in the future. Their disadvantages, advantages and ranges achieved technical parameters were shown. A comparison of technical and economic parameters of different energy storage techniques was made and the technique with a large potential for development was pointed out.
Obecnie nie ma ekonomicznie uzasadnionych możliwości pozwalających na magazynowanie energii elektrycznej na dużą skalę. W związku z tym energię elektryczną magazynuje się w innej postaci. Technicznie opanowaną i powszechnie stosowaną metodą jest akumulacja energii w postaci gorącej wody, czyli stosowanie zasobników ciepła współpracujących z sieciami ciepłowniczymi. Nowym wyzwaniem, jakie obecnie pojawia się w związku z tymi urządzeniami, jest to, jak najefektywniej wykorzystać zainstalowaną pojemność zasobnika.
Uwzględniając rzeczywiste skomplikowane przebiegi zmian zapotrzebowania na ciepło, dostępności urządzeń, prognozy cen i wielu innych parametrów, nie sposób jest prawidłowo zaplanować pracę zasobnika ciepłowniczego, a później prowadzić jego pracę w sposób efektywny (ekonomiczny).
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano metody oraz wytyczne projektowe dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych projektowanych zgodnie z założeniami architektury energooszczędnej oraz zasadami zrównoważonego rozwoju. Na podstawie szczegółowej analizy ukształtowania rzutu (funkcji), przekroju, elewacji i otoczenia budynku określono cechy bryły energooszczędnego budynku jednorodzinnego. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy budynki mieszkalne jednorodzinne kształtowane zgodnie z zasadami energooszczędności charakteryzują się określoną estetyką oraz czy możliwe jest wyodrębnienie wspólnych cech estetycznych dla tego typu obiektów. Projektowanie obiektów energooszczędnych jest jedną z podstawowych wytycznych współczesnej architektury. Przyczynia się do tego wzrost cen, wyczerpywanie się konwencjonalnych źródeł energii oraz związane z tym obostrzające się regulacje prawne dotyczące przenikalności ciepła przez przegrody zewnętrzne budynków oraz oszczędności energii w budownictwie. Artykuł prezentuje metody projektowania budynków energooszczędnych uwzględniające pasywne metody pozyskiwania energii z promieniowania słonecznego wykazując, iż projektowanie budynków energooszczędnych nie polega jedynie na integracji ze strukturą budynku instalacji oraz technologii umożliwiających oszczędzanie energii. Energooszczędne instalacje, technologie oraz materiały budowlane stanowią element dodany do prawidłowo zaprojektowanej bryły budynku energooszczędnego. Rozmieszczenie funkcji, ukształtowanie elewacji, przekroju, nachylenia przegród zewnętrznych budynku, rozmieszczenie warstw akumulacyjnych wewnątrz budynku, a tym samym określenie bryły budynku energooszczędnego wymaga od architekta szerokiej wiedzy z zakresu kontekstu środowiskowego. Prawidłowo zaprojektowana przestrzeń wewnętrzna budynku energooszczędnego powinna umożliwiać ponadto równomierną dystrybucję uzyskanej energii z promieniowania słonecznego oraz doświetlenie pomieszczeń światłem naturalnym.
EN
The paper presents methods and design guidelines for single-family buildings designed in line with energy-efficient and sustainable architecture. Features of such an energy-efficient body of the building were evaluated on the basis of a detailed analysis of a plan shape (function), cross-section, elevation and building surroundings. The article attempts to answer the question of whether single-family residential buildings shaped in accordance with energy-efficiency principles are characterized by a specific aesthetics and whether it is possible to identify common aesthetic features for them. Designing energy-efficient buildings is one of the guiding principles of modern architecture. Among contributing factors there are: steady rise in prices, depletion of conventional energy sources with simultaneous tightening regulations on heat transmission through the building envelope and energy efficiency in construction. The article presents methods of energy-efficient building design taking into account passive methods of obtaining energy from solar radiation. It demonstrates that designing energy-efficient buildings does not consist in mere integration of installation systems and energy-efficient technology with the structure of the building. Energy-efficient systems, technologies and building materials are part added to the properly designed energy-efficient body of the building. Function distribution, elevation, cross-section and envelope slope’s shaping as well as accumulation layers distribution inside, and thus determining an energy-efficient body of the building, requires a broad knowledge of the environmental context. A well designed interior space of energy-efficient building should also allow for even distribution of solar energy and for lighting rooms with natural light.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The utilization of installed power capacity of internal combustion engines (ICE) in motive power units (especially in shunting locomotives and locomotives for industrial transport) is very low. The mean output of ICE in this operational mode is about 15 – 20 % of its installed power. The result is that most of the time the internal combustion engine works in regimes that are far from optimum mode. It means that specific fuel consumption is high. Some examples of measured operational regimes of locomotives in shunting operation and other motive power units are given in the paper. Kinetic energy of a classic diesel locomotive as well as the DMUs and trains is transformed into thermal energy during braking process. Normally it is not possible to utilize this kinetic energy in a reasonable way. In order to improve fuel economy, the kinetic energy of train should be transformed into a suitable form and stored for subsequent use. The improvement can be achieved by using of the unconventional traction drive of rail vehicles. One of possible ways is using of the hybrid traction drive. The hybrid drive includes the ICE, generator, traction motors and the energy storage device. In this case the output of ICE can be substantially lower than in the classic traction. The parameter
PL
Wykorzystanie mocy zainstalowanej silników spalinowych (ICE) w jednostkach trakcyjnych (szczególnie w lokomotywach manewrowych i lokomotywach do transportu przemysłowego) jest bardzo niskie. Średnia moc wyjściowa (ICE) w tym trybie pracy to około 15-20% swojej mocy zainstalowanej. Powoduje to, że przez większość czasu silnik spalinowy pracuje w trybie, który jest daleko od trybu optymalnego. Oznacza to, że zużycie paliwa jest wysokie. Niektóre przykłady pomiarów eksploatacyjnych lokomotyw manewrowych i innych jednostek trakcyjnych podano w artykule. Energia kinetyczna klasycznych lokomotyw Diesla, jak również DMU i pociągów jest przekształcona w energię cieplną w czasie procesu hamowania. Zwykle nie jest możliwe wykorzystanie energii kinetycznej w sposób racjonalny. W celu zmniejszenia zużycia paliwa, energia kinetyczna pociągu powinien być przekształcone do odpowiedniej formy i przechowywana do późniejszego użytku. Poprawa może zostać osiągnięta przez zastosowanie niekonwencjonalnego napędu pojazdów szynowych. Jednym z możliwych sposobów jest użycie napędu hybrydowego. Napęd hybrydowy zawiera generator, ICE, silniki trakcyjne i urządzenia do magazynowania energii. Parametry takiego napędu muszą być oparte o analizę rzeczywistych reżimów eksploatacyjnych pojazdów. Istnieją inne sposoby, jak oszczędzać paliwo w pojazdach kolejowych, np. poprzez lepsze wykorzystanie ciepła uwalnianego z paliwa lub za pomocą energii słonecznej.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This paper represents ways to produce electric power and heat by means of solar radiation. There are described advantages and disadvantages of using solar energy in modern conditions. There are shown examples of using Sun energy in variety of manufacturing branches and transport. Solar energy is assumed a solar radiation which is used to produce some kind of power. Solar power uses renewable source of energy and can become one which would be, in perspective, ecologically clean so as to not produce hazardous wastes. Now solar power is being widely used when scarce of other sources of energy added by plenitude of solar radiation is economically reasonable. Theoretically the advantage of solar energy is in its total safety for environment (however manufacturing photo-cells uses harmful substances). There’s potential risk that total implementing of solar power can change albedo of the Earth surface and bring to changes in its climate. But in the modern level of using this power it’s highly unlikely. The problem of having large spaces of the ground under solar installations is solved by using solar aerostat power stations, applicable to land, sea or air bases. Solar energy flow that reaches the Earth surface strongly depends on latitude and climate. For different places the average annual amount of sunny days can vary significantly. The problem that power of solar power station depends on time of the day and weather is solved by solar aerostat power stations. The next problem is the high price set on solar photocells. This disadvantage can be probably eliminated with developing technology. Today prices for photocells lower at the average by 4% annually.
PL
Artykuł reprezentuje zasoby otrzymania energii elektrycznej i ciepła w wyniku promieniowania słonecznego. W pracy opisano zalety i wady zastosowania energetyki słonecznej, a także przytoczono przykłady wykorzystania energii Słońca w różnych rodzajach przemysłu i transportu. Energia słoneczna jest przyjmowana z promieniowania słonecznego, które jest wykorzystywane do produkcji pewnej ilości energii. Energia słoneczna używa odnawialne źródło energii i może stać się jedną z ekologicznie czystych, nieprodukującą niebezpiecznych ubytków. Obecnie energia słoneczna jest coraz częściej używana, ponieważ jest ekonomicznie opłacalna. Ogólnie, energia słoneczna jest bezpieczna dla środowiska, mimo szkodliwych substancji w produkcji ogniw, które uzupełniając energię słoneczną, mogą zmieniać powierzchnię Ziemi i doprowadzać do zmian klimatu. Jednak przy obecnym wykorzystaniu energii Słońca jest to mało prawdopodobne. Problem udostępnienia wielkich powierzchni na ziemi pod instalacje solarne jest rozwiązywany przez zastosowanie stacji słonecznych zlokalizowanych na lądzie, morzu lub nad powierzchnią ziemi. Ilość energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi zależy od szerokości i klimatu. Dla różnych miejsc przeciętna roczna suma dni słonecznych może znacząco się zmieniać. Moc energii słonecznej zależy od pory dnia i pogody. Znaczącym utrudnieniem jest wysoka cena instalacji ogniw, które prawdopodobnie zostanie wyeliminowane wraz z rozwojem technologicznym. Dzisiaj cena ogniw obniża się, osiągając rocznie 4% spadek.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wykorzystanie systemu wentylacji nocnej w połączeniu z akumulacją energii w materiałach zmieniających stan skupienia (Phase Change Materials – PCM) może przyczynić się do znacznego obniżenia zapotrzebowania chłodu w budynkach. W artykule przedstawiono wyniki badań teoretycznych oraz doświadczalnych gęstożebrowanego stropu wentylowanego z betonu zmodyfikowanego domieszką PCM w postaci mikrogranulek. Obniżenia temperatury w okresie nocnym mogą zostać wykorzystane do rozładowania zasobnika energii, który następnie w czasie użytkowania pomieszczenia posłuży do akumulacji zysków ciepła występujących w pomieszczeniach. W artykule zaprezentowano wyniki symulacji numerycznych wykonanych w oparciu o własności cieplne zmodyfikowanych materiałów budowlanych otrzymane doświadczalnie.
EN
Thermal energy storage based on Phase Change Materials (PCM) combined with night ventilation is considered for lowering the refrigeration load of residential and office buildings. Since the low temperature air is available in the night time but the heat loads appears during day it is necessary to use the energy storage. Simple night ventilation system offers limited capacity resulting from relatively low heat capacity and limited heat transfer area compare to required energy storage capacity. To overcome these limits building elements are modify by embedding micro-encapsulated PCM to use them as energy reservoirs with increased heat capacity. In the paper results of theoretical study based on Computer Fluid Dynamics (CFD) and measurements data of such air conditioning are presented. The impact of these system on air conditioning refrigeration load are presented for a typical office space building.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Naukowcy z Instytut Silników Spalinowych i Transportu przeprowadzili badania dotyczące dostępnych rozwiązań wykorzystywanych przy projektowaniu i budowie autobusu w pełni elektrycznego. Analiza wymagała pozyskania wiedzy na temat właściwości użytkowych i funkcjonalnych poszczególnych elementów. Istniała także konieczność wykonania analizy założonych parametrów funkcjonalnych poszczególnych układów. Na podstawie porównań dokonano wyboru komponentów, które zostaną poddane badaniom funkcjonalnym. Weryfikacja taka pozwoliła na uzyskanie wiedzy na temat rzeczywistych parametrów komponentów wykorzystanych do budowy układu napędowego pojazdu. Jednym z najważniejszych etapów jest dobór akumulatorów energii, o których mowa w artykule.
EN
Researchers at the Institute for Combustion Engines and Transport conducted a survey of available solutions used in the design and construction of a fully electric bus. The analysis required to obtain knowledge about the performance and functional parts. There was also a need to analyze the assumed functional parameters of individual systems. On the basis of comparisons made was the choice of components to be tested functionally. This review allowed us to gain knowledge about the actual parameters of components used to build the propulsion of the vehicle. One of the most important steps is the selection of energy storage as referred to in the article.
Napędy hybrydowe nie są, wbrew temu, co się sądzi, pomysłem nowym. Pierwsze zastosowania tych napędów datują się na początek ubiegłego stulecia, przy czym początkowo ograniczały się one do pojazdów drogowych. W ostatnich latach daje się zaobserwować zwiększone zainteresowanie napędami hybrydowymi przez producen-tów taboru kolejowego. Niniejszy artykuł stanowi próbę przedstawienia tendencji rozwojowych w tym zakresie w kontekście rosnących cen nośników energii i troski o środowisko naturalne.
W artykule przedstawiono nowe rozwiązania w zakresie wykorzystania akumulacji energii w systemach transportu szynowego. Na szczególną uwagę zasługują nowe konstrukcje japońskich wagonów silnikowych o napędzie hybrydowym. Pierwsze trzy takie pojazdy zostały wprowadzone do eksploatacji przez East Japan Railway Company 31 lipca 2007.
EN
Development of the systems utilizing energy storage in railway transportation. Some new solutions in the range of utilizing energy storage in rail transportation systems are presented in this article. A special attention should be paid to the new solutions of Japanese diesel motor wagons with a hybrid drive system. Such first three vehicles were introduced to operation by East Japan Railway Company on 31 My 2007.
W pracy przedstawiono zużycie i trwałość par tarciowych jako skutek dyssypacji i akumulacji energii. Pary te potraktowano jak systemy termodynamiczne otwarte i opisano zachodzące w nich procesy na podstawie pierwszej zasady termodynamiki. Uwzględniono podstawowe oddziaływania energetyczne i ich związki z dyssypacją i akumulacją energii podczas tarcia. Opisano intensywność zużywania ustabilizowanego oraz trwałość par tarciowych jako funkcję parametrów tarcia, własności fizycznych trących się ciał oraz mechanizmu zużywania. Wykorzystano również zależność J.F. Archarda, warunkującą zużycie objętościowe. Opracowane zależności, opisujące trwałość par tarciowych zostały zinterpretowane fizycznie.
EN
Wear and stability of frictional couples are presented as a function of dissipation and accumulation of energy. Such couples are treated as open thermodynamic systems and processes occurring in them are described on the basis of the first law of thermodynamics. Basic energy interactions and their relations to dissipation and accumulation of energy during friction are taken into account. The intensity of stabilised wear and the stability of frictional couples as a function of friction parameters, the physical properties of rubbing bodies, and mechanism of wear are described. J.F. Archard's dependence conditioning volumetric wear is also given. The dependencies describing the stability of frictional couples are interpreted in physical terms.