Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Cambrian phytoplankton of the Brunovistulicum : taxonomy and biostratigraphy

Jachowicz-Zdanowska M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2013

|

Vol. 28

1--150

EN

The paper presents the results of detailed palynological studies carried out on the Cambrian deposits of the Brunovistulicum, a characteristic regional unit distinguished in sub-Devonian geology in southern Poland and NE Czech Republic. The material studied consists of drillcore samples collected from 22 boreholes that have penetrated Cambrian in southern and north-eastern parts of the Upper Silesian Block (USB) and 3 boreholes located in the Moravia region (Czech Republic). Within those boreholes, complexes of lithologically differentiated clastic rocks have been encountered below Jurassic, and Lower or Middle Devonian deposits. The age of these sediments, apart from the Goczałkowice IG 1 profile, was determined only on the basis of palynological studies. Majority of the investigated rock samples yielded very rich usually well preserved microfloristic material that allowed to make taxonomic revisions of analysed acritarch associations. Five new genera, nineteen new species and eleven species new combinations are proposed. The new and revised taxa include mainly those that appear in the Cambrian Series 2 and forms characteristic for the Cambrian Series 3. These are the following important new genera as: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium and Turrisphaeridium. The taxonomic revision and systematic analysis of acritarch associations described from the Cambrian of Brunovistulicum allowed to establish the succession of microfloral assemblages. As a result of the present studies nine distinct regional assemblage acritarch zones have been recognised – BAMA I to BAMA IX, correlated with the Cambrian series: Terreneuvian, Series 2, and Series 3. The BAMA I – Pulvinosphaeridium antiquum–Pseudotasmanites and the BAMA II Asteridium tornatum–Comasphaeridium velvetum zones are distinguished in the oldest Cambrian deposits of the Brunovistulicum and are correlated with the Platysolenites Zone. Acritarch assemblages characteristic for the older one were documented in the Borzeta Formation in the eastern margin of the Upper Silesian Block. The acritarch association of the BAMA II constrains the biostratigraphic position of the Mogilany Member of Goczałkowice Formation in the USB area. The BAMA III–VI acritarch assemblage zones: Ichnosphaera flexuosa–Comasphaeridium molliculum, Skiagia–Eklundia campanula, Skiagia–Eklundia varia and Volkovia dentifera–Liepaina plana are recognised in the Goczałkowice Formation of both the Upper Silesian and Brno blocks and comprise deposits of Schmidtiellus, Holmia and Protolenus trilobite zones in the studied area. The BAMA VII to BAMA IX zones are correlated with Series 3 of the Cambrian System and were established in the Sosnowiec Formation known only from the Sosnowiec IG 1 borehole in the Upper Silesian Block area. The BAMA VII Ammonidium bellulum–Ammonidium notatum Zone is here correlated with trilobite Acadoparadoxides oelandicus Zone, while BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum and BAMA IX Adara alea–Multiplicisphaeridium llynense zones are regarded as equivalents of the Paradoxides paradoxissimus Zone. The present study indicates that the oldest Cambrian (Terreneuvian) sediments containing BAMAI Zone assemblages were deposited only in the eastern part of the Upper Silesian Block. Younger sediments, from the Terreneuvian and Series 2 with BAMA II–VI Zones assemblages were developing over much larger areas of the Upper Silesian and Brno blocks. Sediments of the Series 3 with BAMA VII–IX assemblages are known only from the northern part of the USB. The Furongian sediments, not yet found in the study area, potentially may occur in the northern part of the Block, where the Ordovician strata were found. Nevertheless, a reliable reconstruction of the Early Palaeozoic deposition within the Brunovistulicum still remains an open question, which can be solved only by new borehole data.

PL

W pracy przedstawiono wyniki szczegółowych badań palinologicznych wykonanych dla utworów kambryjskich rozpoznanych na obszarze Brunovistulicum, regionalnej jednostki tektonicznej położonej na południu Polski i w północno-wschodnich Czechach. Materiał do badań stanowiły próbki skał z 22 otworów wiertniczych zlokalizowanych w obszarze bloku górnośląskiego oraz z 3 wierceń wykonanych na Morawach (blok Brna). W wierceniach tych pod utworami jury, dewonu dolnego lub środkowego nawiercono zróżnicowane litologicznie kompleksy skał klastycznych, które poza jednym profilem - Goczałkowce IG 1 - pozbawione są przewodnich mikroskamieniałości, a ich kambryjski wiek został ustalony na podstawie badań palinologicznych. Uzyskany w trakcie badań bogaty i w większości dobrze zachowany materiał mikroflorystyczny umożliwił przeprowadzenie rewizji wielu taksonów akritarch, w tym wykreowania 5 nowych rodzajów oraz wyróżnienia 19 nowych gatunków i 11 nowych kombinacji gatunkowych. Nowe i rewidowane taksony to głównie gatunki występujące w utworach oddziału 2 i formy charakterystyczne dla oddziału 3 systemu kambryjskiego. Do najważniejszych należą następujące nowe przewodnie rodzaje: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium i Turrisphaeridium. Przeprowadzone analizy taksonomiczne zespołów akritarch udokumentowanych w utworach kambru Brunovistulicum pozwoliły na wyznaczenie w tym obszarze 9 regionalnych poziomów mikroflorystycznych - BAMA I do BAMA IX, które datują trzy kolejne oddziały kambru: terenew, oddział 2i3. Poziomy BAMA I Pulvinosphaeridium antiquum-Pseudotasmanites i BAMA II Asteridium tornatum-Comasphaeridium velvetum rozpoznano w najstarszych utworach kambru Brunovistulicum, gdzie zostały skorelowane z poziomem Platysolenites. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomu BAMA I stwierdzono w utworach formacji z Borzęty udokumentowanych we wschodniej brzeżnej części bloku górnośląskiego. Kolejna asocjacja BAMA II datuje wiek kompleksu skalnego wyróżnionego w obszarze bloku górnośląskiego jako ogniwo piaskowców skolitusowych z Mogilan formacji z Goczałkowic. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomów BAMA III-VI: Ichnosphaeraflexuosa-Comasphaeridium molliculum, Skiagia-Eklundia campanula, Skiagia-Eklundia varia i Volkovia dentifera-Liepaina plana, które korelowane są z poziomami Schmidtiellus, Holmia i Protolenus udokumentowano w osadach formacji z Goczałkowic, rozpoznanych w obszarach bloku górnośląskiego i bloku Brna. Utwory odddziału 3 kambru w analizowanym obszarze dokumentują trzy poziomy akritarchowe BAMA VII-IX, stwierdzone w osadach formacji z Sosnowca, udostępnionych otworem wiertniczym Sosnowiec IG 1 na bloku górnośląskim. Poziom BAMA VII Ammonidium bellulum-Ammonidium notatum należy wiązać z poziomem Acadoparadoxides oelandicus, natomiast dwa pozostałe poziomy BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum i BAMA IX Adara alea-Multiplicisphaeridium llynense z poziomem Paradoxidesparadoxissimus. Z przeprowadzonych badań wynika, że najstarsze osady kambryjskie - terenewu - zawierające zespoły BAMA I tworzyły się tylko w części wschodniej bloku górnośląskiego. Osady młodsze, terenewu i oddziału 2 z zespołami BAMA II-VI rozwijały się na znacznie większym obszarze bloku górnośląskiego i bloku Brna. Osady oddziału 3 z zespołami BAMA VII-IX tworzyły się w północnej części bloku górnośląskiego. Obecność osadów furongu w analizowanym obszarze jest wielce prawdopodobna, mogą one występować w północnej części bloku, tym bardziej, że zostały tam już udokumentowane utwory ordowiku. Wiarygodne i prawidłowe odtworzenie rozwoju sedymentacji osadów dolnopaleozoicznych na obszarze Brunovistulicum pozostaje zagadnieniem otwartym, które można rozwiązać jedynie za pomocą nowych otworów wiertniczych pozwalających na poznanie pełniejszych profili tych utworów.

2

New data on the stratigraphy of the Ordovician at Pobroszyn, Holy Cross Mts., Central Poland

Bednarczyk W., Stempień-Sałek M.

Acta Geologica Polonica

|

2011

|

Vol. 61, no. 1

47-58

EN

New biostratigraphic and lithostratigraphic data are presented for the tectonically reduced Ordovician succession at Pobroszyn in the Łysogóry region of the Holy Cross Mountains, central Poland. Only some of the chronostratigraphic units known from the Łysogóry region can be recognized in this section. However, based on lingulate brachiopods, conodonts, acritarchs and chitinozoa, the units present may be referred to the Late Tremadoc, Late Arenig, Early Lanvirn, Late Lanvirn, Early Caradoc and to the Middle Caradoc and Ashgill. New lithostratigraphic units are established in the lower part of the Ordovician of the Pobroszyn section: the Opatówka Mudstone/Sandstone Formation (?Late Tremadoc) and the Pobroszyn Sandstone Formation (Late Arenig). Three species of lingulate brachiopods are described, of which two are new: Myotreta anitae and Eoconulus lilianae. The conodonts and acritarchs are illustrated and briefly discussed.

3

Litologia i zespół akritarchowy formacji z Zalesia w Górach Świętokrzyskich na tle zmian poziomu morza i paleogeografii późnego ordowiku

Trela W., Szczepanik Z.

Przegląd Geologiczny

|

2009

|

Vol. 57, nr 2

147-157

EN

The uppermost Ordovician in the Holy Cross Mountains is represented by sandy mudstones, sandstones and marls of the Zalesie Formation deposited during the Hirnantian regression. Two arcitarch assemblages were recognized in the studied Upper Ordovician succession of the southern Holy Cross Mountains. The first one is dominated by species of Baltisphaeridium, Polygonium, Exculibranchium, Orthosphaeridium, Ordovicidium, Peteinosphaeridium, Multiplicisphaeridium, which occur in the upper Caradoc deposits. Upward in the section, these taxa are replaced mainly by diversified species of Veryhachium occurring together with Domasia, Deunfia, Leiofusa, Polygonium, Cheleutochroa, Multiplicisphaeridium and Polygonium. In the Zalesie Formation (upper Ashgill) they are accompanied by the redeposited Furongian/Lower Ordovician specimens and the Middle Ordovician species of the peri-Gondwanian affinity (e.g. Frankea), which were likely transported from Avalonia during collision of this terrane with Baltica.

4

Ordowickie akritarchy bloku górnośląskiego

Jachowicz M.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 9

756-762

EN

Lower Palaeozoic sediments of the Upper Silesia Block have not been equally well investigated. Lower Cambrian sediments found in the southern and eastern marginal parts are so far best recognized. Sediments younger than Lower Cambrian (Middle Cambrian and Ordovician) are documented only in some boreholes. This paper presents new data about the distribution of Ordovician acritarch assemblages in this area. Ordovician microfossils were documented in three boreholes: 45–WB, 43–WB and 24–WB. In case of the latter, they represent the first stratigraphic record. The oldest assemblages of Llanvirn age were recorded in the borehole 43–WB. The Llanvirn and Caradoc sediments may also occur in the borehole 24–WB. Acritarchs known mainly from Middle Ordovician–Caradoc occur in the profile 45–WB. The microfossil assemblages recorded in Ordovician sediments of the Upper Silesia Block show mixed character, with genera and species typical for both Baltic and Mediterranean provinces.

5

Utwory prekambryjskie w rejonie Bochnia-Tarnów-Dębica

Moryc W, Jachowicz M.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 7

601-606

PL

Badania geologiczne i mikroflorystyczne dotyczą utworów prekambryjskich, występujących w rejonie Tarnowa (południowa Polska). W utworach iłowcowych i mulowcowych (metaargillity, metaaleurolity) występujących w otworach wiertniczych Zalasowa I i Stawiska 1, stwierdzono zespoły mikrojlory (Acritarcha), wskazujące na prekambryjski wiek tych osadów. Przeprowadzone badania strukturalne prekambryjskiej powierzchni erozyjnej wskazują na znaczne jej zdyslokowanie i zróżnicowanie pod względem głębokości jej występowania. W południowej strefie opracowanego obszaru, pomiędzy odwiertami Brzozowa 1 i Zakliczyn I a otworem Siekierczyna IG 1, zarysowuje się strefa dyslokacyjna. Interpretowana jest ona jako SE przedłużenie strefy dyslokacyjnej Lubliniec-Kraków-Rajbrot, rozdzielającej dwa główne elementy tektoniczne przedgórza Karpat, megablok górnośląski i megablok małopolski. Zrzut podłoża skonsolidowanego bloku Rajbrot-Siekierczyna, zaliczanego już do megabloku górnośląskiego, oceniany jest na około 2-3 km względem podłoża rejonu Zakłiczyn - Brzozowa, należącego już do megabloku małopolskiego

EN

The geological and microfloristic investigations concern Precambrian rocks which occur in Tarnów area (southern Poland). Microflora associations (Acritarcha) recognised in the clayey and silt deposit (metaargillites and metaaleurolites) in Zalasowa 1 and Stawiska I boreholes indicate the Precambrian age. The results of the structural studies of the Precambrian erosion surface show its significant displacement and differentiation in terms of the depth of its occurrence. In the southern part of the area studied, between Brzozowa I, Zakliczyn I and Siekierczyna 1G 1 boreholes, a displacement zone appears. It is interpreted as a SE prolongation of the Lubliniec-Kraków-Rajbrot displacement zone which separates two main tectonic elements of Upper Silesis block and Małopolska block. The thrust of the consolidated basement of the Rajbrot-Siekierczyna block (which is included to Upper Silesian block) is probably about 2-3 km in relation to the basement of Zakliczyn-Brzozowa area (which belongs to Małopolska block).