Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola obiektów pogórniczych z obszaru Geoparku Przedgórze Sudeckie w edukacji geologicznej i geoturystyce

Szadkowska Katarzyna, Szadkowski Mateusz

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

77--79

PL

Różnorodność geologiczna terenu Geoparku Przedgórze Sudeckie i wielowiekowe tradycje górnicze tego obszaru mają przełożenie na widoczne do dzisiaj pozostałości dawnej działalności górniczej w postaci nieczynnych kamieniołomów, starych sztolni czy hałd. Obiekty te mają ogromny potencjał geoedukacyjny i geoturystyczny oraz mogą przyczynić się zarówno do popularyzacji wiedzy geologicznej, jak i rozwoju gospodarczego regionu.

EN

The geological diversity of the Sudetic Foreland Geopark area and its centuries-old mining traditions have a reflection in the remnants of former mining activities, in the form of abandoned quarries, old adits and post-mining heaps, which are still visible today. These objects have great geoeducational and geotouristic potential and can contribute to both the popularization of geological knowledge and the economic development of the region.

2

Historyczny kompleks górniczy na górze Wielisławka (Sudety Zachodnie) jako obiekt geoturystyczny

Kowalski Aleksander, Maciejak Krzysztof, Kasza Damian, Wajs Jarosław

Hereditas Minariorum

|

2020

|

Vol. 6

15--23

PL

Autorzy przedstawiają wyniki badań historycznego kompleksu górniczego położonego na górze Wielisławka, w dolinie rzeki Kaczawy pomiędzy Nowym Kościołem a Sędziszową (Sudety Zachodnie). Zespół obiektów pogórniczych, na który obecnie składają się sztolnie i inne antropogeniczne formy rzeźby terenu, stanowi efekt wydobycia złota i srebra prowadzonego na stokach przekształconych przez ruchy masowe (osuwiska). Badania tych form, obejmujące geologiczne i geomorfologiczne prace terenowe, a także skaning laserowy podziemnych wyrobisk, pozwoliły na określenie zasięgu historycznych prac górniczych, a także rekonstrukcję przebiegu procesów osuwiskowych. Pozostałości po działalności wydobywczej na stokach Wielisławki są obiektami o wysokim potencjale naukowym i geoedukacyjnym.

EN

The paper presents the results of studies of a historical gold mining complex situated on the northern slopes of Wielisławka Mt. (376,3 m a.s.l.) in the Western Sudetes, SW Poland. Mining activities were conducted on the slopes affected by mass movements (landslide processes). A multidisciplinary approach including geological fieldworks, geomorphometric analysis as well as terrestrial laser scanning (TLS), performed within old adits, have allowed to determine the recent spatial distribution of the mining forms as well as origin of landslide phenomena. The investigated adits, shafts and other anthropogenic, post-mining forms are unique objects with high scientific and geoeducational potential.

3

Dawne podziemne wyrobiska Dolnego Śląska jako obiekty badań naukowych i atrakcje turystyczne

Zagożdżon P.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2016

|

nr 6

45--52

PL

Na obszarze Dolnego Śląska znajdują się tysiące reliktów dawnego górnictwa. Szczególne znaczenie mają niegdysiejsze wyrobiska podziemne, których liczbę mierzyć można w setkach. Ze względu na skomplikowaną, tzw. mozaikową budowę geologiczną tego regionu, poszczególne sztolnie i kopalnie udostępniają górotwór o różnorodnej budowie. W artykule krótko zarysowano zagadnienie wykorzystania tych obiektów w badaniach naukowych. Na przykładzie tzw. Sztolni Daisy koło Wałbrzycha, wyrobisk w Ciechanowicach koło Miedzianki i Marcinkowie na ziemi kłodzkiej, a także sztolni Hermannloch w Janowcu koło Barda oraz nowo odkrytej kopalni Amalie w Srebrnej Górze przedstawiono zakres prowadzonych tam prac, ze szczególnym uwzględnieniem podstawowych badań geologicznych. Wskazano na znaczenie tego rodzaju obiektów, jako wyjątkowych atrakcji geoturystycznych, posługując się przykładami „Tajemniczego podziemnego miasta Osówka”, „Kopalni Św. Jan” w Krobicy i „Kopalni Złota w Złotym Stoku”. Zwrócono też uwagę na potrzebę zabezpieczenia i objęcia prawną ochroną niektórych dawnych wyrobisk podziemnych, ze względu na ich duże znaczenie historyczne oraz dla zachowania geo- i bioróżnorodności regionu.

EN

In the area of Lower Silesia there are thousands of various relics of the historical mining industry. Among them the ones of particular importance are the old underground workings, the number of which is counted in the hundreds. Due to the complicated, so-called “mosaic” geological structure of the region, in particular adits and mines the various geology of a rock mass can be observed. This paper briefly outlines the issue of the use of such objects in the multidirectional scientific research. On the examples of: so-called Daisy adits near Wałbrzych, excavations in Ciechanowice near Miedzianka and Marcinków in Kłodzko Region, Hermannloch adit in Janowiec near Bardo and the newly discovered mine Amalie in Srebrna Góra there has been presented a range of investigations carried out. Particular attention was paid to basic geological research. On the examples of “Underground City Osówka”, “St. John Mine” in Krobica and “Gold Mine in Złoty Stok”, the importance of such objects as unique geotourist attractions has been pointed. Due to the high significance of underground mining relics for the history of the mining industry and for the preservation of bio- and geodiversity, the need of technical and legal protection of some of the old underground workings was also pointed.

4

Szlachtowski obszar eksploatacji kruszców jako element projektowanego geoparku "Pieniny"

Bartuś T., Kuś T.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 2

35-58

PL

Jednym z najciekawszych obiektów projektowanego geoparku "Pieniny " będą sztolnie w Jarmucie i Potoku Pałkowskim. Ślady dziedzictwa górniczego szlachtowskiego rejonu eksploatacji kruszców cechują się wysokimi walorami naukowymi, historycznymi, edukacyjnymi i poznawczymi. Minerały kruszcowe eksploatowane w nich prawdopodobnie od XIV do XVIII w. związane są z występowaniem żył polimetalicznych i procesami hydrotermalnymi wokół intruzji andezytowych wschodniej części pienińskiej linii andezytowej (PAL). W historycznych kopalniach eksploatowano epitermalne, ubogie złoża złotonośne i srebronośne. Zagospodarowanie obiektów w ramach geoparku "Pieniny" może przyczynić się do rozładowania ruchu turystycznego w najpopularniejszych, zatłoczonych rejonach Pienin.

EN

One of the most interesting objects of the future Pieniny geopark would be the Jarmuta and Patkowski stream adits. Traces of the mining heritage of an exploitation area of Szlachtowa ore are characterized by high scientific, historical, educational and cognitive values. The extraction of ore minerals which took place probably from XIV to XVIII century was connected with presence of polymetallic veins and hydrothermal processes around the andesite intrusions of the Eastern Polish part of the Pieniny Andesite Line (PAL). Historical mines exploited epithermal, poor gold-silver deposites. The land use within the Pieniny Geopark might contribute to reduction in tourist flows in the most popular and crowded parts of the Pieniny Mts.

5

Badania mikrograwimetryczne nad płytko leżącymi starymi sztolniami wydrążonymi w piaskowcu

Porzucek S.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2009

|

R. 33, z. 1

497-506

PL

Podziemna, płytka eksploatacja minerałów i surowców skalnych pozostawiła po sobie liczne, płytko leżące wyrobiska, które coraz częściej udostępniane są turystycznie. Z tego powodu określenie ich stateczności jest więc sprawą priorytetową i wykorzystuje się w tym celu badania i modelowania geomechaniczne. W niniejszym artykule przedstawiono wykorzystanie metody mikrograwimetrycznej do rozpoznania gęstościowego górotworu ponad starymi wyrobiskami. Przedstawiono wyniki badań wykonane nad trzema sztolniami wydrążonymi w piaskowcach istebniańskich. Badania wykryły istnienie stref rozluźnień nad dwoma sztolniami. Przeprowadzone modelowanie grawimetryczne pozwoliło na określenie rozmiarów tych stref oraz wielkości obniżenia gęstości objętościowej w tych strefach. Otrzymane wyniki powinny pomóc w znalezieniu poprawnego modelu geomechanicznego, a także jakościowo określić stan wyrobiska.

EN

Shallow underground exploitation of mineral and rock resources has left behind shallow-seated workings that often are made accessible to tourists. Therefore the crucial matter is to determine the stability of the underground workings. Geomechanics research and modeling are applied to solving the problem. This paper presents the use of the microgravity method to recognize density distribution in the rockmass overlying old mining workings. Results of investigations made over three adits drifted in the Istebna sandstones. Rock slackness zones were discovered over two galleries. As a result of the gravity modeling, the size of the zones and bulk density decrease were obtained. The results should help in construction of right geomechanics model as well as qualitative evaluation of the condition of workings.

6

Podziemne trasy turystyczne w Tarnowskich Górach (Górny Śląsk)

Dzięgiel M.

Geoturystyka

|

2008

|

nr 4

51-62

PL

W artykule zaprezentowano opis trasy podziemnej zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni "Czarnego Pstrąga" w Tarnowskich Górach, jako istotnego przykładu rozwoju geoturystyki na Górnym Śląsku. Zarysowano zarówno historię górnictwa kruszcowego w Ziemi Tarnogórskiej, jak również wyposażenie w sprzęt wyrobisk górniczych udostępnionych obecnie dla turystów. Szczególnie interesująca jest sztolnia "Czarnego Pstrąga", której zwiedzanie odbywa się łodziami.

EN

The following paper presents the description of underground trails in the historical silver mine museum and the "Black Trout" adit in Tarnowskie Góry. It is an essential example of geotourism in the Upper Silesia. The history of ore mining in Tarnowskie Góry area is briefly characterized and the mining eguipment is presented in the galleries of historical mine and underground museum. The "Black Trout Adit" is especially interesting as the visitors travel along the historical water adit by boats.

7

Skansen górniczy "Królowa Luiza" w Zabrzu jako przykładowy obiekt geoturystyczny w środowisku przekształconym na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

Dzięgiel M.

Geoturystyka

|

2007

|

nr 4

23-30

PL

W artykule zaprezentowano opis podziemnej trasy skansenu górniczego "Królowa Luiza" w Zabrzu, jako istotnego przykładu rozwoju geoturystyki na Górnym Śląsku. Zarysowano zarówno historię dawnej kopalni węgla kamiennego "Królowa Luiza" jak również jej wyposażenie w sprzęt, obecnie udostępnione dla zwiedzających. Przedstawiono także perspektywy ewentualnego rozszerzenia zakresu możliwości oglądania opisywanego zabytku - jednego z przykładów dziedzictwa przemysłowego.

EN

The following paper describes the underground route at the historical coal mine and museum "Queen Luise" in Zabrze. It is an essential example of geotouris site in the Upper Sitesia. The history of the "Queen Luise" Mine is briefly described together with the mining equipment exposed to the visitors. Future development plans are reviewed of the other parts of the mine for the purpose of tourist flow. The "Queen Luise" Mine is one of leading examples of industrial heritage in the Upper Silesia.

8

Changes in the concentration of radon-222 and its daughter products in the air of the underground tourist route in Walim (Lower Silesia)

Przylibski T.A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 3

13--27

EN

The paper presents the measurement results of monthly average concentrations of 222Rn and mo-mentary concentration values of its decay products, as well as the potential energy of their alpha radiation in the air of the underground tourist route in Walim. It has been found out that radon con-centration in the air of the adits and halls that are open to the public is low and in the measuring period (from October 1995 to January 1997) it averaged 0,094 kBq/m(3). It has been also observed that there was no significant spatial variability of radon concentration, and no distinct seasonal fluc-tuation has been noticed, either. Nevertheless, the concentrations in particular months varied by up to 75% of the average. Except for this, it has been discovered that only occasionally conditions fa-vourable for radon accumulation can occur in some places. The factors disadvantageous for the ac-cumulation of radon inside the underground workings are rather low concentration of the parent nuclide (226Ra) in the rocks, with amounts to 43š2 Bq/kg, and intensive natural ventilation A similar behaviour is characteristic of radon decay products, whose concentrations in the air of the underground tourist route in Walim are even lower. The estimated coefficient F of the radioactive equilibrium between radon and its decay products is of the order of 0,1-0,2 and it is close to the values registered in underground coalmines in Poland. Besides, the values of the potential energy of alpha radiation from radon decay products are by an order of magnitude lower than the boundary value accepted for so-called inspection level in underground mines in Poland. The obtained examination results prove that in the case of the underground tourist route in Walim you cannot speak about any radiation hazards neither for the visitors nor the employees showing them around the object.

PL

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów średnich miesięcznych stężeń 222Rn oraz chwilowe wartości stężeń produktów jego rozpadu i energii potencjalnej ich promieniowania alfa w powietrzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu. Stwierdzono, że stężenie radonu w powietrzu udostępnionych do zwiedzania sztolni i hal jest niskie i w okresie badań (od października 1995 do stycznia 1997 roku) wyniosło średni 0,094 kBq/m(3). Stwierdzono brak istotnego przestrzennego zróżnicowania stężeń radonu, a także brak wyraźnych wahań sezonowych. Niemniej jednak stężenia w poszczególnych miesiącach różniły się do 75% od wartości średniej. Ponadto okazało się, że jedynie sporadycznie i tylko w wybranych punktach mogą zaistnieć warunki sprzyjające gromadzeniu się tego gazu. Kumulacji radonu wewnątrz wyrobisk nie sprzyja niezbyt wysokie stężenie nuklidu macierzystego (226Ra) w skałach, które wynosi 43š2 Bq/kg oraz intensywna, naturalna wentylacja. Podobnie do radonu zachowują się także produkty jego rozpadu, przy czym ich stężenia w powie-trzu podziemnej trasy turystycznej w Walimiu są jeszcze niższe. Oszacowany współczynnik rów-nowagi promieniotwórczej F między radonem a produktami jego rozpadu wynosi 0,1 - 0,2 i jest zbliżony do wartości obserwowanych w podziemnych kopalniach węgla kamiennego w Polsce. Również wartości energii potencjalnej promieniowania alfa od produktów rozpadu radonu są o rząd wielkości niższe niż wartość graniczna przyjęta dla tzw. Poziomu inspekcyjnego w kopalniach pod-ziemnych w Polsce. Uzyskane wyniki badań świadczą o tym, że w podziemnej trasie turystycznej w Walimiu nie można mówić o jakimkolwiek zagrożeniu promieniowaniem zarówno turystów zwiedzających ten obiekt, jak i pracowników oprowadzających wycieczki.