Zaprezentowano wyniki badań obejmujących wertykalne i lateralne zmiany parametrów jakości węgla na monoklinie Zofiówki, zlokalizowanej w SW części GZW, ze złożami kopalń Zofiówka i Pniówek o podstawowym znaczeniu dla bazy zasobowej polskich węgli koksowych. Rezultaty uzyskano w ramach, realizowanego od 2008 r., projektu badawczego „Inteligentna koksownia spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki”, finansowanego ze środków POIG. W początkowym etapie projektu pt. „Zintegrowany system rozpoznania i oceny przydatności technologicznej węgla oparty na prognostycznym modelowaniu jakości otrzymywanego koksu” przyjęto założenie, że „prawidłowe zarządzanie złożem węgla” wymaga połączenia procedury rozpoznawania warunków geologiczno-górniczych występowania węgli koksowych z rozpoznaniem możliwości technicznych kopalń i logistyką wydobycia węgli o pożądanej przydatności technologicznej. Wykonanie tego zadania wymaga dobrej znajomości wielkości i jakości bazy zasobowej węgli koksowych GZW. Wobec przewidywanego kilkudziesięcioletniego okresu produkcji koksu, koniecznością stało się sporządzanie wiarygodnych i weryfikowalnych prognoz zmian jakości węgla w złożu (wertykalnych i lateralnych) oraz węgla koksowego dostarczanego odbiorcom. Spełnienie wymagań stawianych wobec geologii górniczej i złożowej umożliwiło skonstruowanie cyfrowej bazy danych o jakości węgla koksowego. Baza ta bieżąco aktualizowana, umożliwia m.in. konstrukcję cyfrowych map parametrów jakości. Realizacja projektu wpływa na efektywniejsze gospodarowanie zasobami węgla zaś producentom koksu przybliża możliwości kopalń w zakresie dostarczania węgla o pożądanej przez nich jakości. Producenci węgla uzyskają natomiast lepszą orientację, co do wymagań jakościowych stawianych przez producentów koksu. Złoża monokliny Zofiówki charakteryzują się bowiem znaczną zmiennością jakości i stopnia uwęglenia, a także specyficzną budową petrograficzną, m.in. podwyższonym udziałem macerałów grupy inertynitu. W pracy przedstawiono zakresy i kierunki zmienności parametrów jakości węgla w złożu.
EN
The paper presents the results concerning vertical and lateral variability of coking coal quality in the Zofiówka Monocline (SW part of USCB). In this area, the Zofiówka and Pniówek coal mines are located. They are of primary importance for the resources of coking coals in Poland. The results were obtained within a framework of the project entitled “Smart coke plant fulfilling requirements of best available techniques”, financed by EU means. The procedure for the recognition of geological-mining conditions of coking coals occurrence, technical possibilities of coal mines and logistics of coal extraction were combined. Fulfillment of requirements for mining and ore geology makes possible to do a digital database on coking coal quality. Implementation of the project allows for a more efficient management of resources, and coke producers have possibilities of coal mines to deliver coal of desirable quality. The deposit of the Zofiówka Monocline is characterized by a wide variability of coal quality and rank and specific petrographic composition (increase of inertinite macerals content and presence of fluorescence bituminous substance). The paper shows the range and directions of changes of coal quality parameters in the deposit.
Zaprezentowano część wyników uzyskanych w ramach projektu IK w odniesieniu do monokliny Zofiówki, w obrębie której zlokalizowane są złoża kopalń "Zofiówka" i "Pniówek" o podstawowym znaczeniu dla bazy zasobowej polskich węgli koksowych, charakteryzujące się zmiennością jakości i stopnia uwęglenia, a także specyficzną budową petrograficzną. Przedstawiono zależność pomiędzy geologicznym rozpoznaniem złóż węgla koksowego a możliwościami wydobywczymi kopalń w zakresie dostarczania węgli o określonej przydatności technologicznej do produkcji koksu. Omówiono kryteria wyboru obszarów badań, harmonogram prac i schemat utworzonej cyfrowej bazy danych o złożu (m.in. budowa geologiczna, zasoby i jakość kopaliny). Przedstawiono wstępne wyniki ekstrapolacji i predykcji jakości węgla w złożu (gradient uwęglenia Vdaf, zmiany wertykalne i horyzontalne zawartości części lotnych, parametrów koksotwórczych, refleksyjności witrynitu, składu petrograficznego oraz wskaźników CSR i CRI).
EN
The part of results from "Smart coke plant" project was presented. These results were presented according to Zofiówka monocline where deposits of Zofiówka and Pniówek coal mines are located. These deposits has fundamental meaning for coking coals resources of Poland. These deposits are characterized by variability of coal quality and rank and specific petrographic composition of coals. Relationship between geological recognition of coking coals deposits and possibilities of coal mines in delivery of coal with determined technical usability for coke production was showed. Schedule of researches, criteria of choice of study area, draft of digital data base of deposit were discussed. Preliminary results of extrapolation and prediction of coal quality in deposit (rank gradient by Vdaf, vertical and horizontal variability of volatile matter content, coking parameters, reflectance, petrographic composition and CSR and CRI index) were showed.
The scope of the study is the description of coking properties (Roga Index RI, Swelling Index SI, contraction a, and dilatation b) changing with depth in Zofiówka monocline deposit. The results were derived from an area which is of crucial importance to the Polish coking coal resources base, characterised by considerable variability of coal quality and coal rank. About 2,7 thousand samples of coking properties were considered for channel samples collected at the seams of currently operating coal mines. The objective of the research was to designate possible trends in the changes of the coking parameters of coal in deeper, so far unexcavated seams and the forecasts of these parameters. The mean values of coking parameters change with the depth of deposition, initially rising up to the depth of about -300 m, and next, rendering fairly constant values, whereas, decreasing from the depth of -700 m.
PL
Przedstawiono charakterystykę zmian własności koksowniczych (zdolności spiekania RI, wskaźnika wolnego wydymania SI, kontrakcji a, dylatacji b) wraz z głębokością, w złożu węgla koksowego monokliny Zofiówki. Wyniki badań uzyskano w obszarze o podstawowym znaczeniu dla polskiej bazy zasobowej węgli koksowych, które charakteryzują się znaczną zmiennością jakości i uwęglenia. Uwzględniono około 2,7 tys. oznaczeń własności koksowniczych wykonanych dla próbek bruzdowych węgla, które pobrano w pokładach czynnych kopalń. Celem badań było określenie ewentualnych trendów zmian wartości parametrów koksowniczych w głębszych, nieeksploatowanych dotychczas partiach złoża i prognozowanie tych parametrów. Wykazano, że wartości średnie parametrów koksowniczych z głębokością początkowo wzrastają do głębokości około -300 m, następnie wykazują dość stałe wartości, zaś od głębokości -700 m maleją.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.