Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tuczno – przyszłość stracona wraz z rynkiem?

Gałązka Jan, Zierke Piotr

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

33--63

PL

Tuczno – małe polskie miasto w województwie zachodniopomorskim – straciło podczas II wojny światowej swój rynek wraz ze wszystkimi blokami urbanistycznymi wokół niego. Miasto zaczęło rozwijać się na miejscu swoich przedmieść, pozostawiając nieodbudowane swoje dotychczasowe centrum. Celem niniejszego artykułu była analiza urbanistycznej przeszłości i teraźniejszości miasta. Podjęto także próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie, dlaczego historyczny rynek tuczyński nie został odbudowany, oraz zaproponowano rozwiązania i rekomendacje na przyszłość.

EN

Tuczno – a small Polish town in the West Pomeranian Voivodeship lost during the Second World War its market square together with all urban blocks around. The town began to develop on the side of its suburbs, leaving unreconstructed areas of its former centre. The purpose of the study is analysis of the urban past and present of the town. There were made attempts to find an answer to the question why historical market square of Tuczno was not rebuilt, and were proposed solutions and recommendations for the future.

2

Powojenne kształtowanie arterii komunikacyjnych w odbudowywanym Kołobrzegu

Brechelke Adrianna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 11

121--134

PL

Układ historycznych ulic śródmieścia Kołobrzegu, kształtowany od momentu likwidacji twierdzy do końca lat 30. XX w., zachował się do dzisiejszych czasów niemal w niezmienionej formie - pomimo wojennych zniszczeń miasta. W czasie odbudowy, rozpoczętej w połowie lat 60. XX w., nastąpił gwałtowny rozrost dzielnicy uzdrowiskowej - oddzielonej od centrum pasem zieleni, torowiskiem i rozproszoną, głównie przemysłową zabudową. Konieczność powiązania uzdrowiska z resztą miasta i otwarcie na turystów, wymusiło powstanie nowych połączeń komunikacyjnych między wschodnią częścią miasta a uzdrowiskiem, dotychczas skomunikowanym jedynie od zachodu. Jednocześnie w latach 60. XX w. poszerzono i wzmocniono rangę dróg okalających śródmieście, tworząc arterię komunikacyjną omijającą zniszczoną i potencjalnie nieatrakcyjną dla przyjezdnych starówkę oraz śródmieście. Połączyła ona wschodnią część miasta z przemysłową dzielnicą portową, zlokalizowaną wzdłuż lewego brzegu Parsęty. Autorka artykułu ukazuje kształtowane po II wojnie światowej i współcześnie relacje komunikacyjne uzdrowiska z centrum Kołobrzegu oraz będące ich konsekwencją zmiany urbanistyczne.

EN

The layout of the historic downtown streets of Kołobrzeg, formed from the ti me of the fortress' liquidation until the end of the 1930s, has remained almost unchanged to the present day despite the city's wartime destruction. The period of reconstruction which began in the mid 1960s saw the rapid growth of the spa district - separated from the centre by a green belt, a railway track and dispersed buildings - mainly industrial. The need to connect the resort to the rest of the city and open it up to tourists necessitated the creation of new transport links between the eastern part of the city and the resort, which had hitherto only been connected to the west. At the same time, in the 1960s, the roads surrounding the town centre were widened and strengthened, creating a thoroughfare that bypassed the damaged and unattractive old town and the town centre. It connected the eastern part of the city with the industrial port district located along the left bank of the Parsęta River. The article shows the communication relations between the spa and the centre of Kołobrzeg and the urban development that resulted from it.

3

Powojenne działania urbanistyczne w Kołobrzegu i ich wpływ na współczesne kształtowanie miasta

Brechelke Adrianna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 10

47--61

PL

Powojenna odbudowa Kołobrzegu, zniszczonego w wyniku działań wojennych w ok. 90%, odbywała się w trzech etapach - spontanicznej odbudowy, modernistyczną i w nurcie retrowersji. Różniły się założeniami, przyjętymi rozwiązaniami formalnymi i podejściem do dziedzictwa architektonicznego. Działania skupiały się początkowo na odbudowie portu dla zbudowania podstaw gospodarczych, a w kolejnej fazie prace przebiegały dwubiegunowo, koncentrując się na uzdrowisku i śródmieściu. Odbudowa starego miasta w nurcie retrowersji w połowie lat 80 XX w. wprowadziła zupełnie nową zabudowę odwołującą się do historycznych gabarytów. Decyzje urbanistyczne podejmowane w procesie wieloetapowej odbudowy wpłynęły na powstanie nowych zagrożeń w mieście, na które nakładają się wyzwania współczesności. Są to przede wszystkim postępująca ekspansja terytorialna oraz monofunkcyjność poszczególnych węzłów strukturalnej sieci Kołobrzegu.

EN

The post-war reconstruction of Kolobrzeg, which had been destroyed by around 90% as a result of the war effort, took place in three stages - spontaneous reconstruction, modernist reconstruction and in the retroversion style. The assumptions, formal solutions adopted and the approach to the architectural heritage were different. Activities focused initially on the reconstruction of the harbour to build an economic foundation, and in the next phase work proceeded in a bipolar manner, concentrating on the health resort and the downtown area. The reconstruction of the old town in the mid-1980s introduced completely new buildings referring to the historical dimensions. The urban planning decisions taken in the process of multi-phase reconstruction created new threats to the city, which are combined with the challenges of the present day. These are above all the progressive territorial expansion and the mono-functionality of the individual nodes of Kolobrzeg's structural network.

4

Restoration of the Market Square in Opole as the creation of a new vision of the city's history

Szczepańska Barbara

Architectus

|

2021

|

Nr 3 (67)

35--44

EN

The article aims to present the post-war restoration of the Market Square in Opole as a process of creating the city's new history. The research subject included the tenement houses in the frontages of Opole's Market Square, which were destroyed in 1945 and rebuilt in the 1950s. The article analyses the process of restoring Opole's Market Square, which is presented in the context of Opole's changed national affiliation and the ideological and identity issues, therefore, ultimately impacting the form of restored tenement houses. The archival materials analysed during the research process were: written materials, kept in the State Archive in Opole, and design projects, kept in the State Archive in Katowice. The research is complemented by subject literature, in which the topic of Old Town restoration was present, historical publications concerning Opole and local press. Our research established that Opole's Market Square's post-restoration image differs significantly from how it looked before World War II. The analysis of iconographical materials (pre-war postcards and photographs, as well as contemporary photographs) showed that, in the restoration process, the 19th-century tenement houses that differed from each other stylistically, became replaced with unified baroque-like buildings. The analysis of archival materials pertaining to the restoration of Opole's Market Square proves that this process was not only meant to restore the Old Town's spatial cohesion, reconstruct inner-city infrastructure and create new apartments, but also to present local authorities' resourcefulness and to show that Opole has always been a Polish city, brought back to its Motherland in 1945. Stark differences between the pre- and post-war image of Opole's Market Square provoke questions concerning identity in the context of restoration, values related to particular architectural styles and attempts to create a brand new vision of Opole's history, in which "Polish" elements were displayed to legitimise incorporating the city into Poland and to constitute the city’s brand new identity.

PL

Celem artykułu było zaprezentowanie powojennej odbudowy Rynku w Opolu jako kreacji nowej historii miasta. Przedmiotem prac były kamienice tworzące pierzeje Rynku w Opolu, które zostały zniszczone w wyniku działań wojennych w 1945 r. i odbudowane w latach 50. XX w. W artykule przedstawiono proces odbudowy opolskiego Rynku w kontekście zmienionej przynależności państwowej Opola i związanych z tym kwestii ideologicznych i tożsamościowych, które miały wpływ na ostateczną formę odbudowanych kamienic. Podczas badań dokonano analizy przede wszystkim materiałów archiwalnych: piśmienniczych, przechowywanych w Archiwum Państwowym w Opolu, oraz projektowych, znajdujących się w Archiwum Państwowym w Katowicach. Badania uzupełniła literatura przedmiotu, w której poruszany był temat odbudowy obszarów staromiejskich, publikacje historyczne poświęcone Opolu oraz lokalna prasa. W czasie prac udało się ustalić, że wygląd opolskiego Rynku po jego odbudowie znacznie różni się od tego, jak obszar ten prezentował się przed II wojną światową. Analiza materiałów ikonograficznych (przedwojennych pocztówek i fotografii oraz fotografii współczesnych) pozwoliła ukazać, że podczas odbudowy XIX-wieczne kamienice o zróżnicowanej szacie stylistycznej zastąpione zostały w dużej mierze przez zunifikowane barokizujące budowle. Analiza materiałów archiwalnych poświęconych odbudowie opolskiego Rynku wskazuje, że proces ten miał nie tylko przywrócić spójność przestrzenną obszarowi staromiejskiemu, odtworzyć śródmiejską infrastrukturę i zapewnić nowe mieszkania, ale także ukazać zaradność lokalnych władz i udowodnić, że Opole było miastem odwiecznie polskim, które w 1945 r. powróciło do Macierzy. Wyraźne różnice pomiędzy przed- i powojennym wyglądem opolskiego Rynku każą zadawać pytania o tożsamościowe znaczenie procesu odbudowy, wartości wiązane z konkretnymi stylami architektonicznymi oraz próby kreacji zupełnie nowej wizji historii Opola, w której wątki „polskie” zostają wyeksponowane po to, by legitymizować włączenie miasta do granic Polski i ukonstytuować zupełnie nową tożsamość miasta.

5

Monument of Earl Aleksander Fredro. Concepts of location in Wrocław's spatial structure

Majczyk Joanna

Architectus

|

2021

|

Nr 3 (67)

45--54

EN

The Monument to Aleksander Fredro was brought to Wrocław in 1956 and placed in the Wrocław Market Square to become a favourite meeting place of the city inhabitants after some years. The final location decision was preceded by a discussion, reported in detail in the press. Initially, it was thought that the small and rather cosy monument form precluded its placement in the large, open space of a central city square. After all, Leonardo Marconi's work was designed for the small Lviv Academic Square, located in the vicinity of the Fredro family's residence gardens. However, the writer's sculpture took a special meaning in post-war Wrocław. Firstly it was perceived as a symbol of Polishness, a metaphorical link between the Recovered Territories and the lost Eastern Borderlands, and secondly, it was the first "Polish" monument to be unveiled in the centre of former Breslau. This is why the monument was finally placed in the city's most important square, in place of the equestrian monument to Friedrich Wilhelm III, demolished after Word War II, thus symbolically "sacralising" the Wrocław market square. This paper aims to present a discussion, now forgotten, on the location of the Fredro monument, to which not only decision-makers but also citizens of the city were invited. The paper presents previously unpublished concepts for the location of the monument in various, nowadays not obvious, spots in Wrocław.

PL

Pomnik Aleksandra Fredry przywieziony do Wrocławia w 1956 r. i ulokowany na wrocławskim rynku stał się po latach ulubionym miejscem spotkań mieszkańców miasta. Ostateczną decyzję lokalizacyjną poprzedziła dyskusja, którą szczegółowo relacjonowano w prasie. Początkowo uważano, że kameralne formy pomnika wykluczają umieszczenie go w dużej, otwartej przestrzeni centralnego placu miejskiego – dzieło Leonarda Marconiego było w końcu projektowane z myślą o niewielkim lwowskim placu Akademickim, położonym w sąsiedztwie ogrodów rezydencji Fredrów. Tymczasem w powojennym Wrocławiu rzeźbie pisarza nadano szczególne znaczenie – po pierwsze postrzegano ją jako symbol polskości, metaforyczne powiązanie Ziem Odzyskanych z utraconymi Kresami Wschodnimi, po drugie zaś była pierwszym „polskim” monumentem odsłoniętym w centrum dawnego Breslau. Dlatego właśnie zdecydowano o postawieniu go na najważniejszym placu miasta, na miejscu zburzonego po wojnie konnego pomnika Fryderyka Wilhelma III, symbolicznie „sakralizując” tym samym wrocławski rynek. Celem artykułu jest przedstawienie zapomnianej dziś dyskusji na temat lokalizacji pomnika Fredry, do której zaproszono nie tylko decydentów, ale też mieszkańców miasta. W pracy zaprezentowano niepublikowane wcześniej koncepcje usytuowania pomnika w różnych, nieoczywistych dziś punktach Wrocławia.