Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zagrożenie powodziowe w województwie śląskim na przykładzie wybranych zbiorników wodnych

Nowara Wioletta

Przegląd Górniczy

|

2019

|

T. 75, nr 9

43--49

PL

W artykule omówiono temat powodzi, jednego z najbardziej niebezpiecznych zjawisk naturalnych. Powódź powoduje ogromne straty materialne, zagraża życiu i zdrowiu ludzi, dlatego tak ważne jest monitorowanie sytuacji hydrologicznej. Dotyczy to szczególnie rejonów o podwyższonym ryzyku powodzi. Ich wyznaczeniem zajmuje się aktualnie Informatyczny System Osłony Kraju (w skrócie ISOK) i tworzy mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego. Utworzone mapy stanowią podstawę wyznaczania stref osłony społeczeństwa, gospodarki i środowiska naturalnego przed skutkami powodzi. Część badawcza pracy dotyczy analizy stanu napełnienia Zbiornika Goczałkowice oraz Zbiornika Dzierżno Duże. Zbiory danych poddano wnikliwej analizie statystycznej służącej zbadaniu podstawowych cech danych, w wyniku których określono obserwacje odstające i oszacowano prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi. W wyniku przeprowadzonej analizy statystycznej wyznaczono prognozy ostrzegawcze.

EN

The article discusses the topic of flooding, one of the most dangerous natural phenomena. Flooding causes huge material losses, it threatens the life and health of people, which is why monitoring the hydrological situation is so important. This is particularly true for regions with an increased risk of flooding. This regions are currently analyzed by ISOK, which creates flood hazard maps and flood risk maps. The maps created serve to shield society, the economy and the environment from the effects of floods. The research part of the work concerns the analysis of the filling level of the Goczałkowice Reservoir and the Dzierżno Duże Reservoir. The data sets were subjected to a thorough statistical analysis to examine the basic properties, as a result of which outlier findings were determined and the probability of floods was estimated. As a result of the statistical analysis, warning forecasts have been done.

2

Ocena ryzyka wystąpienia podwyższonych stężeń wybranych wskaźników jakości wody Zbiornika Goczałkowice

Iwanejko R., Czaplicka A.

Logistyka

|

2015

|

nr 3

1865--1874, CD 1

PL

Zbiornik Goczałkowice ma strategiczny charakter, gdyż jego wody są wykorzystywane jako źródło wody pitnej oraz prowadzona jest na nim gospodarka rybacka. Ze względu na swoje walory ekologiczne został także zakwalifikowany jako Obszar Natura 2000. Zagospodarowanie zlewni i lokalizacja zakładów przemysłowych stwarzają zagrożenie zanieczyszczania wód zbiornika. W artykule na podstawie wyników oznaczeń wybranych wskaźników jakości przeprowadzono analizy zmienności stężeń tych wskaźników oraz analizy zależności stężeń dla wybranych par wskaźników. Wyznaczono funkcje ryzyka przekroczeń danych stężeń i oceniono ryzyko niespełnienia wymagań dla trzech klas jakości wód powierzchniowych decydujących o sposobie uzdatniania wody surowej do celów zaopatrzenia w wodę pitną. Analiza logistyki zapasów wody i zaopatrzenia w wodę stanowi podstawę zapewnienia bezpieczeństwa strategicznych systemów zaopatrzenia w wodę.

EN

The Goczalkowice Reseroir is used as a source of drinking water and a place for fishery and therefore its character is strategic. Due to its ecological value the Reservoir has been also classified as the Natura 2000 site. Urban development within the catchment area and industrial plants located in its neighborhood pose a threat to the reservoir’s water quality. The paper presents water quality parameters and based on their values tries to perform an analysis of their variance as well as analysis of a concentration relationship for some selected pairs of parameters. The risk function of concentrations overrun was determined. The authors assessed also a risk of non-compliance with three surface water quality classes, which define the recommended treatment of raw water for drinking purposes. Analysis of logistic of water storage and supply provides safe grounds for strategic water supply systems.

3

Zalety i uwarunkowania analizy DPSIR w identyfikacji problemów zbiornika retencyjnego

Bojarski A., Gręplowska Z.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

280--282

PL

W artykule przedstawiono wybrane, podstawowe zagadnienia dotyczące zastosowania analizy DPSIR do identyfikacji problemów istotnych dla zarządzania wielozadaniowym zbiornikiem retencyjnym Goczałkowice. Omówiono uwarunkowania interpretacji i powiązania członów tej analizy, prowadzonej dla każdej z głównych funkcji zbiornika, a także uwarunkowania samego procesu, wynikające przede wszystkim z zakresu i niejednolitego poziomu szczegółowości dostępnych danych. Wskazano również korzyści i możliwe zastosowania wyników tej analizy, pozwalające na stwierdzenie, że stanowią one dobrą bazę wspomagającą formułowanie efektywnych i racjonalnych rozwiązań zapewniających realizację funkcji zbiornika retencyjnego.

EN

The article presents chosen basic issues concerning application of the DPSIR analysis in identification of problems that are significant in the multi-task Goczałkowice retention reservoir management. It discusses conditions influencing the interpretation of results and links between the modules of the analysis, carried out for each of the main functions of the reservoir, as well as conditions influencing the process itself, resulting mainly from the scope and non-uniform level of detail of the available data. The authors also point to the benefits and possible applications of the analysis' results, stating that they constitute a good basis supporting formulation of effective and rational solutions ensuring realisation of the retention reservoir's functions.

4

Scenariusze pracy zbiornika jako podstawa zarządzania nim

Bojarski A., Gręplowska Z., Nachlik E.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

289--291

PL

Zarządzanie wielozadaniowym zbiornikiem zaporowym, jakim jest zbiornik Goczałkowice, wymaga reagowania na zmieniającą się sytuację w samym zbiorniku, a także w jego otoczeniu, zależną od czynników, których znaczna część ma charakter losowy. Po to, by reagowanie na określoną sytuację miało racjonalny charakter, rekomenduje się, by oprzeć je na procedurach określonych w zintegrowanych scenariuszach pracy zbiornika. W artykule bliżej uzasadniono takie stanowisko, zdefiniowano pojęcie scenariusza pracy zbiornika, przedstawiono jego elementy oraz wskazano drogę dojścia do scenariusza zintegrowanego. Przedstawiono także pokrótce grupy scenariuszy dla zbiornika Goczałkowice związane ze zmianami zasadniczych uwarunkowań jego pracy.

EN

The management of a multitask dammed reservoir, such as the Goczałkowice reservoir, requires reacting to changing situation of the reservoir itself, as well as to that of its environment, depending on factors the vast part of which is of random character. In order to react to a given situation in a rational manner, it is recommended to base the reaction on procedures set forth in the integrated scenarios of the reservoirs functioning. The article justifies such position, defines the notion of the reservoir functioning scenario, presents its elements and indicates the method to reach an integrated scenario. The authors also present groups of scenarios for the Goczałkowice reservoir, related to modifications of the fundamental conditions influencing its operation.

5

Monitoring środowiska narzędzie wspomagające zarządzanie zbiornikami zaporowymi

Siudy A., Ogiegło J

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

299--302

PL

Zbiornik goczałkowicki powstał w 1955 r. i od tego czasu stale były prowadzone jego badania przez wiele ośrodków naukowych przy współpracy z administracją obiektu. Prace prowadzono w sposób niezależny, często bez wymiany wniosków. W 2010 r. konsorcjum, którego liderem jest Uniwersytet Śląski, rozpoczęło realizację projektu „Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego (ZiZOZap)". W ramach projektu zebrano archiwalne dane o zbiorniku oraz te pochodzące z bieżącego monitoringu, i na ich podstawie wykonano numeryczny model obszaru zlewni, modele hydrodynamiczne zbiornika i wód podziemnych oraz numeryczny model ekosystemu zbiornika. Rozwiązania zaproponowane w projekcie wymagają adaptacji przed ich zastosowaniem na innych obiektach, ze względu na niepowtarzalny charakter każdego zbiornika. Natomiast bezpośrednio należy wprowadzać filozofię - ideę stałej współpracy świata nauki z administracją zbiorników zaporowych.

EN

The Goczałkowice Reservoir was constructed in 1955 and since then it has continuously been subject to various research carried out by defferent research centres in cooperation with the facility's administration. Works were carried out independently, often without exchange of conclusions. In 2010, a consortium led by the University of Silesia started implementation of the „Integrated dammed reservoir management and protection support system (ZiZOZap)" project. The project included collection of archive data on the reservoir as well as those originating from the current monitoring, serving then as input for preparation of a digital model of the catchment area, hydrodynamic models of the reservoir and underground waters and a digital model of the reservoir's ecosystem. The solutions proposed in the project require adaptation before they can be applied to other facilities, due to unique character of every reservoir. However, the project's philosophy - the idea of constant cooperation of the world of science with administration of dammed reservoirs - should be implemented directly.

6

Model ELCOM/CAEDYM dla zbiornika goczałkowickiego

Kliś Cz., Ulańczyk R., Szot M., Łozowski B.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

306--307

PL

Zaprezentowano dwa współpracujące ze sobą modele ELCOM i CAEDYM, wykorzystane do modelowania ekosystemu zbiornika goczałkowickiego. Naszkicowano jak funkcjonuje hydrodynamiczny model ELCOM oraz pokazano jak zostały uzgodnione modelowane i obserwowane temperatury w zbiorniku w wyniku kalibracji parametru powierzchniowej wymiany ciepła. Następnie przedstawiono funkcjonowanie modelu CAEDYM, który opisuje zmienność w czasie stężeń wyselekcjonowanych substancji i organizmów w zbiorniku. Pokazano schemat przepływu materii między organizmami oraz uzyskane w wyniku kalibracji modelu dopasowanie modelowanych i obserwowanych stężeń chlorofilu a.

EN

The article presents two cooperating models, ELCOM and CAEDYM, used for modelling of the Goczałkowice reservoir ecosystem. It outlines the functioning of the ELCOM hydrodynamic model and shows how the modelled and observed reservoir temperatures were reconciled as a result of calibration of the surface heat exchange parameter. Next, it presents the functioning of the CAEDYM model, describing the variability in time of selected substances and organisms concentrations in the reservoir. The authors show a diagram of the matter flow between the organisms and the reconciliation of the modelled and observed chlorophyll a concentrations, obtained as a result of the model calibration.

7

Gromadzenie, automatyczne przetwarzanie i udostępnianie danych w zarządzaniu gospodarką wodną na przykładzie zbiornika goczałkowickiego

Długosz J., Cofałka P., Bronder J., Grzegorek L, Szot M., Rzychoń M.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

303--305

PL

W projekcie ZiZOZap wypracowano narzędzia pozwalające pozyskiwać wiedzę o procesach zachodzących w zbiorniku goczałkowickim i przełożenie jej na sprawne zarządzanie. Ma to szczególne znaczenie tam, gdzie sposoby realizacji poszczególnych funkcji zbiornika wykluczają się, generując obszary konfliktowe. Podstawą pozyskiwania wiedzy są zbiory danych i informacji o zbiorniku, które zgromadzono, uporządkowano, zweryfikowano, zmagazynowano w bazie danych, przetworzono i poddano interpretacji. Zbudowano system wspomagający podejmowanie decyzji (DSS) obejmujący dedykowaną bazę danych, geoportal i system informacyjny. System może zostać zaimplementowany jako narzędzie wspomagające zarządzanie innymi akwenami i pozwala na uzyskanie celów środowiskowych, co ma istotne znaczenie w kontekście zakończenia okresu przejściowego wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej.

EN

The ZiZOZap project worked out tools enabling acquiring knowledge concerning processes taking place in the Goczałkowice reservoir and translating it into efficient management. It is ofparticular importance where the methods of realisation of different reservoir functions exclude each other, generating areas of confilict. The basis for acquiring the knowledge are the reservoir data and information sets, collected, organised, verified, stored in a database, processed and interpreted. The Decision Supporting System (DSS) was created, including a dedicated database, a geoportal and an information system. The system may be implemented as a tool supporting management of other water bodies and enables achieving environmental goals, what is of particular importance in the context of the end of the Water Framework Directive implementation transitional period.

8

Efektywność modeli hydrodynamicznych w ocenie dynamiki zbiornika zaporowego

Hachaj P., Lewicki L., Nachlik E., Siuta T.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

286--288

PL

Przedmiotem publikacji jest wieloaspektowe, ale zintegrowane podejście do modelowania dynamiki zbiornika zaporowego; celem jest aplikacja i wykorzystanie złożonego - hydrodynamicznego modelu akwenu w budowie scenariuszy zarządzania wielozadaniowym zbiornikiem retencyjnym z uwzględnieniem wymagań środowiskowych. Podejście uwzględnia złożoną strukturę czaszy zbiornika oraz zróżnicowaną dokładność odwzorowania w czasie i przestrzeni parametrów dynamicznych akwenu, dostosowanych do realnych warunków akwenu. Miarą efektywności modelu jest możliwość jego wykorzystania w ocenie i prognozie procesów transportu oraz wymiany masy na potrzeby oceny alokacji osadów i zanieczyszczeń, a także w sterowaniu falą powodziową do ochrony terenów niżej położonych. Obszarem aplikacji modelu jest zbiornik wodny Goczałkowice na Małej Wiśle.

EN

The article is devoted to a multi-aspect but integrated approach to modelling of the dammed reservoir dynamics; the goal is to apply and use a complex, hydrodynamic model of the water body in elaboration of multitask retention reservoir management scenarios, taking into consideration environmental requirements. The approach takes into account the complex structure of the reservoir's bowl and varied precision of the water body dynamic parameters mapping in time and in space, adapted to the actual conditions of the reservoir. The measure of the model's effectiveness is the possibility to use it in assessment and prognostication of the mass transport and exchange processes for the purposes of the deposits and pollutions allocation evaluation, as well as in controlling of flood waves in order to protect areas located downstream. The area of the model application is the Goczałkowice reservoir on the Mała Wisła river.

9

Ciągły monitoring automatyczny a monitoring klasyczny - alternatywa czy dopełnienie metod oceny jakości wody

Absalon D., Łaszczyca P., Kostecki M., Matysiak M., Ruman M.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

296--299

PL

Ramowa Dyrektywa Wodna i potrzeba racjonalizacji gospodarki zasobami wodnymi w warunkach antropopresji powoduje, że - oprócz monitoringu - konieczne staje się także modelowanie i prognozowanie stanu zbiorników zaporowych. Wymagania te wymuszają zmianę podejścia do technik monitoringu stanu wód, czego wyrazem jest zastosowanie automatycznych stacji pomiarowych teletransmitujących wyniki bezpośrednio do systemów komputerowego gromadzenia danych i modelowania. Automatyczne sondy umożliwiają obserwacje okołodobowej zmienności właściwości/jakości wód i natychmiastowe wykrywanie zagrożeń. Mimo stale zwiększanego zakresu mierzonych zmiennych nie mogą jednak zastąpić tradycyjnych metod monitoringu. Projekt ZiZOZap realizowany w zbiorniku goczałkowickim w latach 2010-2013 dostarcza wyników obrazujących problemy i korzyści związane z prowadzeniem ciągłego monitoringu automatycznego i okresowego monitoringu tradycyjnego.

EN

The Water Framework Directive and the need to rationalise the water resources management in the anthropopressure conditions require -besides the monitoring - also modelling and prognostication of dammed reservoirs condition. These requirements impose a change of attitude towards the water condition monitoring techniques, what is expressed by the use of automatic measurement stations transmitting the results directly to data collection and monitoring computer systems. Automatic probes enable observation of circadian variation of the water properties/quality and immediate detection of threats. Despite the continuously expanded scope of the measured variables, they cannot replace the traditional monitoring methods. The ZiZOZap project, carried out in the Goczałkowice reservoir in the years 2010-2013, generates results presenting problems and advantages related to continuous automatic monitoring and periodical traditional monitoring.

10

Badania ichtiofauny jako podstawa racjonalnej gospodarki rybackiej i zarządzania zbiornikiem zaporowym na przykładzie zbiornika goczałkowickiego

Łozowski B., Małkowski E., Woźnica A., Łaszczyca P., Koprowski R., Wróbel Z., Pasierbiński A., Migula P., Gwiazda R., Pszczeliński Ł., Siudy A.

Gospodarka Wodna

|

2014

|

Nr 8

308--311

PL

W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie dlaczego w zbiorniku zaporowym konieczna jest racjonalna gospodarka rybacka. Wskazano, że główną rolę w zapewnieniu równowagi w ekosystemie takiego zbiornika pełnią ryby, oraz podkreślono ich rolę w utrzymaniu dobrej jakości wody w akwenie. W artykule omówiono narzędzia wspomagające gospodarkę rybacką oraz wady i zalety różnych sposobów oceny stanu ichtiofauny w zbiornikach. Przedstawiono również innowacyjny sposób szacowania ilości ryb za pomocą analizy obrazów sonarowych opracowanej w ramach Projektu ZiZOZap.

EN

The article attempts to answer the question why a dammed reservoir requires a rational fishing management. It indicates that the main role in ensuring balance of such reservoir's ecosystem is played by fish aand it underlines their role in maintaining a good quality of water in the water body. The article discusses the tools supporting the fishing management, as well as advantages and disadvantages of different methods of the ichthyofauna condition assessment in reservoirs. The authors also present an innovative method of estimating the quantity of fish, using sonar images analysis, elaborated as part of the ZiZOZap project.