Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nil timide, nil tumide. About the oldest view of Strzelin and the finials of its towers

Łuniewicz Zygmunt

Architectus

|

2022

|

Nr 1 (69)

27--35

EN

The article analyzes the newly discovered veduta of Strzelin and compares the buildings visible in it with the information contained in written sources and iconography. This panorama comes from the friendship book of Brzeg clergyman Johann Christoph Letsch (* 1634, † 1686). It presents the town from the north along with a ring of fortifications, buildings and towers of architectural dominants. Below the drawing there is the inscription Nil timide, nil tumide/Bartholomeus Pilgram/Strel. Consul Ao 1653/16 7-bris, which makes it possible to identify the author of the entry as Bartholomäus Pilgram, the mayor of Strzelin in the period of November 26, 1642 – December 11, 1671. The research procedure was aimed at verifying the reliability of the iconographic message with the methods used for the analysis of iconographic materials. They included a comparison of preserved buildings, archaeological relics as well as messages in written sources and iconography. In the course of the research, it was possible to confirm that the buildings shown in the view had shapes consistent with the data contained in written sources and the preserved relics. The relative location is correct, but with some reduction in the distance between the buildings. A unique value of the veduta are the only known representations of the towers’ copulas, i.e., on St. Michael’s Church, which was probably erected in 1596 or slightly later, and above St. Gotthard’s Church – a high, two-open-work dome from 1620, a missing element of the 17th-century remodeling. The town hall tower was presented with a two-open-work copula which was erected only five years earlier, in 1648, and was previously known from descriptions only. The depiction of de-sacralized St. Cross’ Church, which was devoid of the roof and the crowning of the tower, allows us to assume that originally the building had hitherto unknown gables. The towers and fortified towers of the town walls were drawn along with ceramic covered roofs with a short ridge and attics in the condition they obtained during the remodeling carried out in the same year as the entry was made. The date on the card, i.e. September 16, 1653, allows us to make the conclusion that the discussed source is 60 years older than the earliest known iconography of Strzelin. The panorama at Pilgram’s entry, despite a certain schematic character, allows us to expand the knowledge of the town’s architecture, in spite of almost complete destruction of a significant part of its building development.

PL

W artykule poddano analizie nowo odnalezioną wedutę Strzelina, zestawiając widoczne na niej budowle z informacjami zawartymi w źródłach pisanych i ikonografii. Panorama ta pochodzi z wystawionego na sprzedaż sztambucha brzeskiego duchownego Johanna Christopha Letscha (*1634, †1686). Przedstawia miasto w widoku od północy, wraz z pierścieniem fortyfikacji, zabudową i wieżami dominant architektonicznych. Pod rysunkiem umieszczono napis Nil timide, nil tumide / Bartholomeus Pilgram/ Strel. Consul Ao 1653/ 16 7-bris, który pozwala zidentyfikować autora wpisu jako Bartholomäusa Pilgrama, burmistrza Strzelina w okresie 26 XI 1642 – 11 XII 1671. Przeprowadzone postępowanie badawcze miało na celu zweryfikowanie rzetelności przekazu ikonograficznego metodami stosowanymi dla analiz materiałów ikonograficznych. Objęły one porównanie zachowanych budowli, reliktów archeologicznych oraz przekazów w źródłach pisanych i ikonografii. W toku badań udało się potwierdzić, że ukazane na widoku budowle mają kształty zgodne z danymi zawartymi w źródłach pisanych oraz zachowanymi reliktami. Zgadza się wzajemne położenie, przy pewnym zmniejszeniu odległości pomiędzy budowlami. Szczególnym walorem weduty są jedyne znane dotychczas przedstawienia hełmów wież: na kościele św. Michała, wzniesiona prawdopodobnie w 1596 r. lub nieco później, w 1619 r., oraz ponad kościołem św. Gotarda – wysoki, dwuprzezroczowy hełm z 1620 r., brakujący element XVII-wiecznej przebudowy. Wieża ratuszowa została ukazana ze wzniesionym zaledwie pięć lat wcześniej, w 1648 r., dwuprzezroczowym hełmem, znanym dotychczas jedynie z opisu. Przedstawienie zdesakralizowanego kościoła św. Krzyża, pozbawionego dachu i zwieńczenia wieży, pozwala przyjąć, że pierwotnie budowla miała nieznane dotychczas szczyty. Wieże i baszty murów miejskich narysowano wraz z krytymi ceramiką dachami z krótką kalenicą oraz attykami w stanie, jaki uzyskały podczas remontu w roku, w którym wykonano wpis. Zawarta na karcie data dzienna: 16 września 1653 r. pozwala stwierdzić, że omawiane źródło jest o 60 lat starsze od najwcześniejszej dotychczas znanej ikonografii Strzelina. Panorama przy wpisie Pilgrama, pomimo pewnej schematyczności, pozwala rozszerzyć wiedzę na temat architektury miasta, pomimo niemal całkowitego zniszczenia istotnej części jego zabudowy.

2

Konsekwencje błędnych decyzji remontowych w XVII-wiecznym budynku szkieletowym

Nowogońska Beata

Materiały Budowlane

|

2021

|

nr 10

67--70

PL

W przypadku zabytkowych budynków szachulcowych konsekwencje błędnych decyzji remontowych lub zaniedbań w konserwacji prowadzą do nieodwracalnych procesów niszczenia obiektu. Skuteczne podjęcie działań ratujących wymaga wówczas przeprowadzenia odpowiednich badań diagnostycznych. Wyniki tych badań pozwolą na zaproponowanie rozwiązań naprawczych, nieingerujących w historyczny układ architektoniczno-konstrukcyjny obiektu. W artykule przedstawione zostaną wyniki oceny stanu technicznego XVII-wiecznego kościoła w Sękowicach, wykonanego w technologii tradycyjnej szkieletowej. W konsekwencji wcześniejszych niewłaściwych decyzji dotyczących prac remontowych, znaczna część elementów drewnianej konstrukcji uległa korozji biologicznej, przez co utraciła pierwotną wytrzymałość. Część ścian osiadła na skorodowanych belkach podwalinowych, a nierównomierne osiadanie spowodowało skręcenie całej konstrukcji.

EN

In the case of historic frame buildings, the consequences of erroneous repair decisions or negligent maintenance lead to irreversible processes of deterioration of the building. Effective undertaking of rescue measures then requires carrying out appropriate diagnostic research. The results of these examinations will allow to propose repair solutions that do not interfere with the historical architectural and structural layout of the building. This paper will present the results of the assessment of the technical condition of the 17th century church in Sękowice, built in traditional frame technology. As a consequence of earlier inappropriate decisions concerning the renovation works, a considerable part of the wooden construction elements underwent biological corrosion, which made them lose their original strength properties. Some of the walls settled on the corroded foundation beams, and the uneven settlement caused twisting of the whole structure.

3

Studia nad kształtem jarosławskiej kamienicy przyrynkowej

Sokołowska M.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

541--556

PL

Artykuł w przybliża problematykę pochodzenia, rozwoju oraz przekształceń przyrynkowej zabudowy mieszczańskiej miasta Jarosławia, prowadzącej do powstania jarosławskiej kamienicy wiatowej – zajmującej osobne miejsce w typologii kamienic środkowoeuropejskich. Podjęto próbę scharakteryzowania głównych cech tego typu zabudowy, jak również próbę wskazania podstawowej jednostki mierniczej użytej podczas akcji lokacyjnej w 1375 roku.

EN

This article synthesizes the issues of origin, development and transformations of the bourgeois houses on the market of Yaroslaw, resulting in the appearance of another form of tenement house with the inner courtyard – holding a separate place in the typology of Central European tenement houses. An attempt was made to characterize the main features of this type of building, as well as an attempt to indicate the basic unit of measurement used at the time when the city was located.

4

Mosty w delcie Wisły w okresie XVII-wiecznych wojen ze Szwecją

Mistewicz M.

Drogownictwo

|

2011

|

nr 7-8

254-261

PL

W okresie dwóch wojen pomiędzy Polską i Szwecją w XVII wieku wybudowano dziewięć konstrukcji mostowych przekraczających odnogi Wisły i inne rzeki w rejonie delty Wisły. Tymczasowe i stałe mosty lokalizowano w okolicy miast oraz fortec w celu umożliwienia działań wojsk i handlowej blokady Gdańska. W artykule poddano analizie mało znane relacje i ryciny dotyczące omawianych mostów.

EN

In the time of two wars between Poland and Sweden in the 17th century nine bridge structures were constructed that crossed Vistula and other rivers in the Vistula delta. Temporary and permanent bridges were located close to towns and fortresses to serve military operations and the commercial blockade of Danzig. Little known written accounts and engravings concerning the mentioned bridges have been examined in the article.