Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ornamentyka wybranych kafli piecowych z Krakowa jako przyczynek do badań nad kulturą i społeczeństwem XV i XVI-wiecznego miasta

Mazur D., Mazur D.

Szkło i Ceramika

|

2015

|

R. 66, nr 2

10--14

PL

W artykule przedstawione zostały wybrane motywy dekoracyjne występujące na wczesnonowożytnych kaflach piecowych z terenu Krakowa. Opisane zostały poszczególne przedstawienia i zestawione z analogicznymi dekoracjami na kaflach z innych stanowisk z Krakowa, Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz Królestwa Czeskiego i Węgierskiego. Analiza ikonograficzna wskazała na powszechność i popularność omawianych motywów na określonych obszarach, jak również pozwoliła na określenie pewnych trendów panujących w zdobnictwie pieców w ówczesnym czasie w Europie Środkowo-Wschodniej. Wyniki pozwoliły wskazać na Kraków, a zwłaszcza dwór królewski, jako na centrum czerpiące z południowych i zachodnich wzorców dekoracyjnych oraz samokształtujące je na innych terenach Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Elementy strojów renesansowych umożliwiły poszerzenie wiedzy o modzie i sposobie ubierania się w omawianym okresie.

EN

This article demonstrates selected decorative motifs found on early modern stove tiles from the area of Krakow. In the present paper the different presentation were described and summarized with similar decorations on the tiles with other posts from Krakow, the Polish Kingdom, the Grand Duchy of Lithuania and the Kingdom of Bohemia and Hungary. Iconographic analysis of the relief decoration of tiles indicated the prevalence and popularity of these motifs in certain areas, as well as helped to establish certain trends in the decoration furnaces at that time in Central and Eastern Europe. The results shows that Krakow and especially the royal court was a center drawing on the southern and western decorative patterns and shaped them into areas of the Polish Kingdom and the Grand Duchy of Lithuania. Renaissance costumes elements allowed increased knowledge about fashion and way of dressing in the same period.

2

Outfits of ore miners at the turn of middle ages and the renaissance – remarks from Silesian perspective

Zagożdżon P. P., Zagożdżon K. D.

Hereditas Minariorum

|

2014

|

Vol. 1

101--111

EN

Iconographic sources were reviewed to describe outfits of European ore-miners of the turn of the 15th and 16th centuries. Two fundamentally different types of these costumes were characterized. In the German cultural environment clothes worn on everyday basis were widely used in underground work. Miners from the area of today’s Czech Republic (Kutna Hora) and Poland (Olkusz) used standardized mining uniforms.

PL

Artykuł przedstawia studium źródeł ikonograficznych ukazujących postaci europejskich górników kruszcowych z końca XV w. i początków wieku XVI. Wykorzystano bogato ilustrowane dzieło Georgiusa Agricoli (De re Metallica…), szereg źródeł z terenu Kutnej Hory (ilustracje tamtejszego kancjonału oraz graduału, malowidło z kośc. Św. Barbary, godło miejskie itd.), fragmenty kilku ołtarzy górniczych (z Annabergu, Rožnavy, Blühnbach k. Salzburga i Colle Isarco w północnych Włoszech), malowidła z kościoła parafialnego w Olkuszu, a także zespół drzeworytów Heinricha Gross-Mollera, przedstawiających pracę górników w La Sainte Croix-aux-Mines w Lotaryngii oraz górniczą panoramę z księgi Hausbuch von Schloss Wolfegg. Na podstawie wymienionych źródeł udokumentowano wyraźne zróżnicowanie górniczych ubiorów roboczych na terenie Europy. Na terenie dzisiejszych Niemiec i krajów ościennych, oraz w rejonach, gdzie zaznaczył się istotny wpływ tamtejszej myśli górniczej, w pracy pod ziemią wykorzystywano stroje codzienne. Składały się na nie lniane koszule, typowe dublety (niekiedy bardzo fantazyjne i kolorowe) oraz nogawice. Istotną modyfikacją stroju codziennego były kaptury, doszyte do koszul i wykładane spod dubletu. Górnicy ci przepasani byli wąskimi pasami, powszechnie wykorzystywane były, noszone u pasa, górnicze skóry (zapinane na guziki albo prawdopodobnie zawieszane na pasie), używano niskiego obuwia o różnym kroju. Całkiem odmienny styl ubioru górniczego występuje na ilustracjach z czeskiego (słowiańskiego) kręgu kulturowego. Górnicy dołowi odziani są właściwie identycznie – głównym elementem ich ubioru była obszerna koszula z kapturem, tzw. perkytl, posiadająca niespotykany w ówczesnej garderobie element – kieszenie. Strój uzupełniały nogawice oraz niskie buty, nie używano skór górniczych. Wydaje się, że był to, prawdopodobnie pierwszy w Europie, roboczy uniform charakterystyczny dla określonej grupy zawodowej. Źródła ikonograficzne ukazują szereg różnorodnych nakryć głowy. Poza, będącymi przejawem wpływu ówczesnej mody, męskimi czepkami i siatkami na włosy widzimy przede wszystkim kaptury, ale też kapelusze, proste czapki (być może czaka) oraz turbany. Górnicy obu kręgów kulturowych stosowali nakolanniki. Uwidocznione są również różne elementy codziennego użytku – charakterystyczne torby, kordy gburskie, miecze. Analiza wymienionych źródeł, charakter ówczesnej działalności górniczej oraz sytuacja polityczna w zachodniej części Śląska (współczesny Dolny Śląsk) sugerują, że przeważał tu strój „germański”, wydaje się jednak pewne, że istniały ośrodki wydobywcze zdominowane przez gwarków czeskich, a może też polskich, w charakterystycznych białych koszulach z kapturami.

3

Z dziejów polskich dróg – cz. VI

Duda J.

Magazyn Autostrady

|

2010

|

Nr 10

142--149

PL

W poprzednich częściach artykułu starałem się uzasadnić przyjętą tezę, że wiek XIV stanowi ważną cezurę dla rozwoju dróg na ziemiach polskich. Uznałem, w oparciu o dostępną literaturę, że w tamtym okresie wykształciła się podstawowa sieć drogowa kraju w wyniku rozwoju wymiany handlowej (w skali co najmniej europejskiej), rozwoju osadnictwa, w tym głównie lokacji i rozwoju miast i wsi, a także tworzenia systemu obronnego kraju. Natomiast w połowie wieku XVI do Rzeczypospolitej dotarła nowa idea – znana wcześniej w Europie – a mianowicie idea łączności i komunikowania się przy pomocy poczty.

EN

In the previous parts of the article, the author attempted to prove the thesis that the 14th century was an important caesura for road development in Poland. Basing on the available literature, the author states that during that time the primary road network developed as a result of trade and colonization development as well as the defense system formation. In the middle of 16th century, the already in Europe known idea reached Poland – postal communication.