PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 25

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  XIX wiek
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Emil Habdank Dunikowski (1855-1924). Rys życia zawodowego i prac naukowych
Brzegowy Paweł
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2023
|
T. 68, nr 4
29--64
EN
Emil Lucjan Habdank Dunikowski - a graduate of the Lviv (Lwów), Munich and Vienna Universities, belongs to the circle of the Polish most significant scientists who specialized in Earth sciences and pursued their careers in the Lviv of the Austrian era. Sociable, diligent, and curious about the world, he devoted his time to discovering the mysteries of geology, actively developing Polish research in Galicia. While performing his research-related tasks in various parts of the globe (for example in North Africa, North America, Europe, and Russian Primorsky Krai), he satisfied his passion for travelling, delivering accurately made descriptions of broadly defined nature. In biographical contexts, the Lvovian scientist is seldom mentioned. Despite his undisputable scientific achievements and extensive travel experiences, there has yet to be a comprehensive biographical and bibliographical study dedicated to him. This article outlines his scientific profile and presents some unknown facts from Emil Dunikowski’s private life and career, based on the documents obtained from the State Archives of Lviv Oblast in Lviv (Ukraine).
2
Początki techniki prądu przemiennego trójfazowego na ziemiach polskich do końca XIX wieku
Rataj Piotr, Hickiewicz Jerzy
Energetyka
|
2023
|
nr 1
27--32
PL
Artykuł przedstawia trzy przykłady zastosowania pionierskiej techniki prądu przemiennego trójfazowego w XIX wieku na terenach polskich, podzielonych wówczas na zabory. Były to elektrownie trójfazowe: na II Wystawie Higienicznej w Warszawie (1896), w warsztatach Austro-Węgierskich Kolei Państwowych we Lwowie (1898) i w kopalni ropy naftowej w Borysławiu (1897-1898).
EN
The paper presents three examples of the application of the pioneering technique of three-phase alternating current in the nineteenth century in the Polish territory, then divided into partitions. These were three-phase power plants: at the II Exhibition of Hygiene in Warsaw (1896), in the workshops of the Austro-Hungarian State Railroads in Lviv (1898) and in the oil mine in Boryslav (1897-1898).
3
Filigrany i ich znaczenie dla badań dziejów czerpalni Suków
Będziński Andrzej
Przegląd Papierniczy
|
2022
|
R. 78, nr 8
455--458
PL
Celem pracy jest pokazanie niepublikowanych znaków wodnych stosowanych przez papiernię w Sukowie na przestrzeni pierwszej połowy XIX w. Posłużyło temu opracowanie [5] oraz własne badania autora (patrz tabela). Część prezentowanych filigranów, np. nr 6 (rys.12), pokazuje, że ówcześni papiernicy nie przestrzegali przepisów władz Królestwa Polskiego w sprawie stosowania znaków wodnych. Zwrócono także uwagę jak posługując się zbiorami filigranów danej papierni można wyciągnąć wnioski o jej kondycji ekonomicznej.
EN
The aim of the study is to show the unpublished watermarks used by the paper mill in Suków during the first half of the 19th century. It was supported by the study [5] and the author's own research (see table). Some of the presented watermarks, e.g. No. 6 (Fig. 12), show that the papermakers of that time did not comply with the regulations of the authorities of the Kingdom of Poland regarding the use of watermarks. Attention was also paid to how, using the watermarks collections of a given paper mill, conclusions can be drawn about its economic condition.
4
Czy w Chotowie i Motycznie funkcjonowały w XIX w. czerpalnie papieru?
Będziński Andrzej
Przegląd Papierniczy
|
2022
|
R. 78, nr 11
636--638
PL
Praca wnosi nowe wiadomości na temat nieznanej w literaturze przedmiotu czerpalni papieru w Chotowie. Zasygnalizowano w niej również prawdopodobieństwo istnienia papierni w Motycznie. Do opracowania tematu posłużyły materiały źródłowe [1-5, 14, 17] oraz mapy [6, 15]. Informacji o Motycznie dostarczyły publikacje wydane w XIX w. [10, 13, 16], a także współczesne opracowania naukowe [7, 11]. Zostały również wykorzystane dostępne w internecie dane o miejscowościach wymienionych w tytule [8, 9, 12].
EN
The article presents knowledge about the Chotów paper mill, unknown in the literature. It also mentions probability of the existence of a paper mill in Motyczno. To write the article the source materials [1-5, 14, 17] and maps were used [6, 15]. Information about Motyczno was provided in publications issued in the 19th century [10, 13, 16], as well as contemporary scientific studies [7, 11]. Data available on the Internet about the places listed in the title [8, 9, 12].
5
Content available Rola Józefa Łepkowskiego w pozyskaniu dla krakowskich instytucji zbiorów Karola Rogawskiego i Bolesława Podczaszyńskiego
Woźny Marzena
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2022
|
T. 67, nr 4
79--93
EN
During many years of scientific activity, Józef Łepkowski (1826-1894), archaeologist, the first Polish professor of this discipline and protector of monuments, looked after the collections belonging to the Krakow Scientific Society (the predecessor of the Academy of Arts and Sciences), the Jagiellonian University, and the Czartoryski dukes for whom he acquired the collection items. The archaeological artifacts, works of art, works of artistic craftsmanship, collections of weapons, and other artifacts obtained by him constitute a valuable part of the resources of Krakow institutions to this day. The article shows the methods by which, in the 19th century, objects were acquired for state institutions, scientific societies and large, aristocratic collections. The author takes as an example the fate of the collections of Karol Rogawski (1820-1888) and Bolesław Podczaszyński (1822-1876). Encouraged by Łepkowski, Rogawski donated the book collection, archaeological artifacts, and works of art and crafts to the Jagiellonian University and the Czartoryski dukes. However, a specialized part of Podczaszyński’s collection - archaeological artifacts with notes on prehistoric finds from the territory of the former Polish-Lithuanian Commonwealth - was purchased by the Academy of Arts and Sciences as a result of Łepkowski’s efforts. Therefore, thanks to the long and complicated measures taken by this tireless researcher, museum expert, and protector of monuments, the collections survived in their entirety to the present day, avoiding the dispersion to which many other private 19th-century collections were subjected.
6
Content available Forms of insurance of goods transported via water in the inter-uprising period in the Kingdom of Poland
Rutkowski Marek
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2020
|
z. 107
153--163
EN
In May of 1844, more than twenty years after taking the first steps in the field of regulating watercourse transportation issues, the new law introducing strict water transportation measures in the Kingdom of Poland was accepted by the Russian Tsar. These new proposals, though seen as practically harsh and difficult, for instance, possibly limiting the opportunity of obtaining compensation payments might have given some new strong impulses for the development of Polish water transportations issues as a whole.
7
Ponad stuletnia tradycja warszawskiej spalarni
Skowron Marek
Przegląd Komunalny
|
2020
|
nr 6
35--37
PL
W Warszawie pod koniec XIX w. powszechne były narzekania na stan higieny sanitarnej. Wprawdzie trwały zaawansowane prace przy rozbudowie wodociągu i kanalizacji według projektu Lindleya, jednak władze miejskie nie mogły poradzić sobie z problemem śmieci.
8
Content available remote Działalność stowarzyszeniowa polskich elektrotechników do wybuchu I wojny światowej
Hickiewicz Jerzy, Rataj Piotr, Sadłowski Przemysław
Przegląd Elektrotechniczny
|
2020
|
R. 96, nr 3
178--183
PL
Przedstawiono historię ruchu stowarzyszeniowego polskich elektrotechników w czasie zaborów. Opisano rozwój elektrotechnicznych zrzeszeń w sześciu miastach, w których zdołały się ukonstytuować do odzyskania niepodległości, w ramach stowarzyszeń ogólnotechnicznych. Podkreślono udział poszczególnych elektrotechników w działalności tych zrzeszeń, omówiono także tematykę elektrotechniczną na Zjazdach Techników Polskich.
EN
The history of the association movement of Polish electrotechnics during the partitions was presented. The development of electrotechnical associations in six cities was described, in which they managed to establish the independent electrotechnics associations within the framework of general engineering associations. The participation of individual electrotechnics in the activities of these associations was emphasized, and the electrotechnics at the Congresses of Polish Technicians were also discussed.
9
Antoine Alexis Auzilly - papiernik z przypadku
Skowron Marek
Przegląd Papierniczy
|
2019
|
R. 75, nr 11
702--706
PL
Na ziemiach polskich na początku XIX w. jedynym surowcem stosowanym do produkcji papieru były szmaty. Jednak ograniczona ich dostępność spowodowała zainteresowanie się producentów papieru innymi surowcami. W opracowaniu przedstawiono próbę wykorzystania jednego z takich surowców - słomy. Przedstawiono także różne zastosowanie papieru ze słomy - jako materiału do druku, opakowania, czy na pokrycie dachowe. Omówiono również krótką historię pierwszej polskiej manufaktury wytwarzającej papier ze słomy, której założycielem byt francuski chemik Alexis Auzilly.
EN
At the beginning of the 19th century the only raw material for paper manufacture were rags in Poland. However the limited their availability caused an interest of paper manufacturers in other raw materials. In this article an attempt to the use one of these raw materials - straw. Different straw paper applications - as printing paper, packaging or roofing board - are presented. The short history of the first Polish hand production of straw paper, the founder of which was French chemist Alexis Auzilly, is discussed.
10
Content available Neogotyckie mauzoleum barona von Lachmann-Falkenau w Jałowcu (Wingendorf)
Wróblewski Sebastian
Architectus
|
2019
|
Nr 2 (58)
3--14
PL
Tematem artykułu jest neogotyckie mauzoleum w Jałowcu (Wingendorf) projektu Carla Johanna Lüdeckego (1826–1894), które pozostaje w twórczości architekta wyjątkowym przykładem połączenia form architektonicznych i rzeźbiarskich z otaczającym krajobrazem. Omówiono w nim dwie wersje projektowe jałowieckiego założenia – z 1870 i 1881 r. – różniące się detalem rzeźbiarskim, zmienionym przez rodzinę fundatorów. Zrealizowana rzeźba przedstawiająca barona Roberta von Lachmanna odeszła od pierwotnie projektowanych treści laickich, narodowych na rzecz bardziej związanych z chrześcijańską duchowością. W artykule zarysowano również możliwe inspiracje oraz historyczne rozwiązania mauzoleów baldachimowych, a także przybliżono pozostałe realizacje i projekty dolnośląskiej architektury sepulkralnej Lüdeckego wraz z ich powiązaniami z otoczeniem. Efekt ścisłego zespolenia zieleni i przestrzeni wokół mauzoleum rodziny Lachmannów z jego architekturą i rzeźbą pozostaje do dziś, mimo znacznych zniszczeń, oryginalnym świadectwem estetyki epoki „wilhelmińskiej” na Dolnym Śląsku, a całość cennego zespołu, łącznie z otoczeniem, powinna podlegać ochronie.
EN
The neo-Gothic mausoleum in Jałowiec (Wingendorf) designed by Carl Johann Lüdecke (1826–1894) is a unique example of the union of architecture, sculpture and surrounding landscape in the Silesian province of the 2nd German Empire. Two versions of the Jałowiec project, from 1870 and 1881, varied in detail and symbolism, are discussed. Symbolic meanings of sepulchral sculpture designed by the architect had been changed by the family of baron von Lachmann. The final sculpture representing Robert baron von Lachmann did not have as much national and secular meaning as the design by the architect but more Christian aspects. The effect of close relations between the greenery and landscape space surrounding the graveyard with the mausoleum’s architecture still remains, despite large destruction, being an original example of aestethics of the “Wilhelminian” era in Lower Silesia and as such should be protected.
11
Content available Road building, maintenance and repairs in the Kingdom of Poland in light of publicly announced government reports from 1843 to 1859
Rutkowski M.
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2018
|
z. 98
133--148
EN
The purpose of this paper is to examine the process of building, repairing and maintaining two types of main roads in the Kingdom of Poland, especially during the mid-19th century, when the overall process of expanding the local road transportation network started to considerably slow its pace. Publicly announced parts of official government reports have been taken into consideration in order to describe such endeavours by the Polish transportation authorities concerning first-class and secondary routes (generally paved with the usage of a standardized macadam system) during the period between 1843 and 1859.
12
Content available Introduction to selected improvements in the Transport Administration of the Russian Empire before 1840
Rutkowski M.
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2018
|
z. 101
167--183
EN
The paper deals with an introduction to and examination of selected issues relating to Tsarist transportation administration structures, since their establishment in 1809, practically their governance was ended by Count Carl von Toll at the beginning of the 1840s. The main topics analysed here concern matters of the internal division of the whole of the administrative transportation network and its changes made by the main ministry, as well as some control and budgetary (or rather accounting problems) associated with transportation laws.
13
Początki bezpyłowego wywożenia odpadów
Skowron M.
Przegląd Komunalny
|
2018
|
nr 9
34--36
PL
Z powodu doniosłych odkryć XIX wiek określany jest powszechnie wiekiem pary i elektryczności. Okres ten, a szczególnie jego drugą połowę, można by też nazwać wiekiem odpadów. Upłynął on bowiem nad rozwiązywaniem bardziej przyziemnego, ale nie mniej ważnego problemu, jaki stanowiło gromadzenie, a następnie usuwanie śmieci z miast.
14
Content available remote Education management as an exact science (Russia, first half of the nineteenth century)
Vishlenkova E.
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
|
2018
|
R. 63, nr 4
93--114
EN
The author reveals an essence of bureaucratic knowledge by means of which the nature of educational management (of schools and universities) in the Russian Empire in the 1830s was changed. The article shows the difference between bureaucratic and scientific knowledge. The author proves that the organization of regular and universal data collection (in the form of reports and references) has created a system of collective responsibility, general employment, vertical circulation of information. At the same time, the content of the created knowledge did not infl uence the decisions of the Ministry of Public Education. Disciplinary and representative aspects of this practice - humility of professors and teachers participating in it, timely implementation of the instructions coming from above, the consistency shown in tables and the text of digital indicators were much more important for bureaucrats. Collected data were used by the Ministry to showcase the efficiency of control it exercised.
15
Content available Commencement of a new road network in the Kingdom of Poland in the period 1816-1817
Rutkowski M.
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2017
|
z. 97
131--146
EN
The main aim of this article is to introduce road repair and building programmes and procedures that took place in both the Kingdom of Poland, as a whole, and the Masovian Province, in particular. Starting with legal matters, this article describes the variety of combined activities on the part of the state government and local authorities undertaken between 1816 and 1817, which shaped the future development of Polish routes for many years to come.
16
Content available remote Conservation and reconstruction of art paintings of the late nineteenth century in the lobby of the academic building of L’viv Polytechnic National University
Bevz Mykola, Hetmanchuk Serhiy
Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
|
2017
|
T. 13, nr 1
23--32
EN
The research of artistic decoration and practical works of restoration of wall paintings of the main lobby of former building of the Galician Highest Regional Court presented in the article. The building used today as academic korp for the needs of L’viv Polytechnic National University. The first part of the restoration work was carried out in this building during 2012−2014 years.
PL
Artykuł przedstawia badania nad dekoracją artystyczną i praktyczne prace związane z konserwacja malowideł ściennych głównego holu dawnego budynku Sądu Krajowego Galicji. Budynek wykorzystywany dziś jako uczelniany korpus na potrzeby Politechniki Lwowskiej. Pierwsza część prac restauracyjnych została przeprowadzona w latach 2012−2014. Metoda rekonstrukcyjnych prac polegała na oczyszczeniu sufitu od nawarstwień, konserwacji zachowanych fragmentów, odtworzeniu niezachowanych części.
17
Podstawy ekonomiczne rosyjsko-prusko-austriackiej konwencji telekomunikacyjnej z roku 1860
Rutkowski M.
Przegląd Telekomunikacyjny + Wiadomości Telekomunikacyjne
|
2017
|
nr 4
120--123
PL
Trójstronna rosyjsko-prusko-austriacka umowa dotycząca telegrafu elektromagnetycznego z roku 1860 ujawnia ogromną troskę prawodawców o przerzucenie na barki społeczeństwa możliwej do akceptacji części kosztów funkcjonowania całego systemu nadawczego. Temu celowi służyć miało nie tylko wprowadzenie wysokich stawek taryfowych, ale przede wszystkim szczegółowe rozpisanie możliwości pobierania dodatkowych funduszy od osób nadającychch depesze.
EN
The trilateral Russian-Prussian-Austrian agreement on electromagnetic telegraph dated as of 1860 reveals some enormous concern of its legislators focusing on transferring of acceptable part of costs of the entire broadcasting system on society shoulders. In order to fully achieve this purpose it was not only necessary to introduce the high tariff rates, but mainly to hold a detailed capacity to collect additional funds from any messages senders.
18
Content available remote The location and role of old walls as green belts in shaping the landscape of towns in the 19th century
Kimic K.
Czasopismo Techniczne. Architektura
|
2016
|
Y. 113, iss. 1-A
143--166
EN
The adaptation of old walls to provide green spaces is characteristic of the 19th century and is related to the process of the expansion of towns with fortified walls. In those times, green spaces were commonly established in place of demolished fortifications, thus becoming an inseparable element of the urban structure of the towns. Points which require further study include their origins and transformations, their characteristic form resulting from their location within towns, composition and major functions. The evaluation of old walls used as green spaces using a spatial and functional approach, and also with reference to their historical and cultural aspects, makes it possible to define their place and role in shaping of the landscapes of towns in the 19th century.
PL
Powstanie plant, jednego ze specyficznych rodzajów publicznych terenów zieleni, związane jest z XIX-wiecznym procesem wielokierunkowej przebudowy historycznych miast posiadających w ich granicach fortyfikacje. Planty były w tym okresie powszechnie tworzone na miejscu wyburzonych obwarowań, na stałe wpisując się w strukturę urbanistyczną ówczesnych miast. Na tym tle poznania wymagają: ich geneza i przemiany, charakterystyczna forma, wynikająca z położenia w przestrzeni ówczesnych miast, kompozycja, a także wiodące funkcje, jakie pełniły w danym okresie. Ocena wartości w ujęciu przestrzenno-funkcjonalnym i wizualnym, a także w odniesieniu do aspektów historycznych i kulturowych, pozwala określić ich miejsce i rolę w kształtowaniu krajobrazu miast XIX w.
19
Content available Historia powstania i pierwszych sukcesów Stoczni Szczecińskiej Vulcan w Szczecinie w XIX wieku
Banaszek A.
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
|
2016
|
R. 17, nr 6
771--777
PL
W artykule omówiono historię Stoczni Szczecińskiej Vulcan założonej w połowie XIX wieku, jej rozwój i pierwsze poważne sukcesy w wieku XIX. Wskazano genezę założenia stoczni przez króla Fryderyka Wilhelma IV, rozwój terytorialny zakładu oraz realizację pierwszych zamówień okrętowych. Opisano również wielki wpływ samego państwa pruskiego na rozwój stoczni, zwłaszcza na drodze wojskowych zamówień. Zwrócono uwagę na wpływ na rozwój stoczni pod koniec XIX wieku dyrektora Roberta Zimmermanna oraz otrzymanego zlecenia na budowę najbardziej luksusowego i szybkiego transatlantyku s/s Kaiser Wilhelm der Groesse , który zdobył dla Niemiec Błękitną Wstęgę Atlantyku.
EN
Paper discussed the Szczecin Shipyard history, established in mid of XIX Century, development and first serious successes. process of ship fuel bunkering on open sea. The genesis of shipyard establishment by Preussen King Friderick Wilhelm IV, territorial development of shipyard and realization of first ship orders have been undertaken. Influence on the shipyard of Preussen Government, particularly by military orders was described. impact of alcohol on the psychophysical properties of human and its metabolism. Particular attention was paid to the shipyard development at end of XIX Century by Robert Zimmermann Company Director and by receiving of special order on most luxury and quickly passengers transatlantic ship s/s Kaiser Wilhelm der Groesse, which was winner in North Atlantic Blue Riband Competitions.
20
Content available Wojskowa i cywilna transportowa służba wodna w Królestwie Polskim po 1831 roku
Rutkowski M.
Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
|
2015
|
z. 87
33--47
PL
Artykuł analizuje funkcjonowanie w Królestwie Polskim po 1831 roku zarówno wojskowej, jak i cywilnej wodnej służby transportowej. Przedstawiono działalność rosyjskiego Ekipaża Gwardii (Gwardiejskowo Ekipaża) w okresie 1831/1832 i w latach 1863/64 oraz skład tzw. flotylli warszawskiej, patrolującej Wisłę w czasie powstania styczniowego. Innym opisanym aspektem działań rosyjskiej służby wodnej były kontrola i zarządzanie strategicznymi mostami, prowadzącymi do cytadel. Analiza cywilnego aspektu nadzoru wodnego Królestwa ogniskuje się natomiast na Nadbrzeżnej Służbie Wiślańskiej / Służbie Spławu Rzeki Wisły z 1837 roku oraz Służbie Wytycznej z okresu 1858/1865.
EN
The article analyzes functioning in Kingdom of Poland, both military and civilian, water transport services since 1831. Some important activities of Russian Guard Equipage (Gvardiejskij Ekipaz) during period of 1831/1832 year and in years 1863 to 1864 were deliberated, as well as so-called. ”Flotilla of Warsaw”, patrolling Vistula river during January Uprising. Another described aspect of the activities of Russian water services was the control and management of some strategic bridges leading to tsarist citadels located in Poland. Analysis of the civil aspect of water transport surveillance in the Kingdom focuses on Banks of Vistula Service / Service of the Vistula River Rafting (dated as of 1837) and the Guidelining Service, erected between 1858 and 1865.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.