Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Radiografia w ochronie dziedzictwa kulturowego

Głuszewski Wojciech

Postępy Techniki Jądrowej

|

2022

|

z. 4

31--35

PL

Metody radiograficzne pozwalają za pomocą promieniowań X oraz gamma (γ) wykrywać wewnętrzne niezgodności w całej objętości materiału. W zasadzie nie ma ograniczeń co do rodzaju badanych obiektów. Warunkiem jest jedynie dostęp do dwóch stron napromieniowywanego przedmiotu lub konstrukcji. Alternatywą dla analogowych, błonowych technik radiograficznych jest radiografia cyfrowa. O jakości obrazu i dawce pochłoniętej decyduje technologia przetwarzania promieniowania hamowania na sygnał cyfrowy. Postęp w radiografii stymulowany jest głównie przez zastosowania medyczne i przemysłowe. Z nowych rozwiązań mogą korzystać również konserwatorzy dzieł sztuki. Dużą rolę w upowszechnianiu technik jądrowych w identyfikacji i konserwacji obiektów istotnych dla dziedzictwa kulturowego odgrywa Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA). W artykule omówiono niektóre aspekty zastosowania radiografii w muzealnictwie dyskutowane w trakcie konferencji MAEA zorganizowanej w Narodowym Muzeum Wojny na Malcie.

EN

Radiographic methods make it possible to detect internal and subsurface imperfections in the entire volume of the material using X and gamma rays (γ). In principle, there are no restrictions as to the type of tested objects. The condition is only access to two sides of the irradiated object or structure. An alternative to analog, film radiography techniques is digital radiography. The quality of the image and the absorbed dose are determined by the technology of converting the braking radiation (bremsstrahlung) into a digital signal. Advances in radiography are mainly driven by medical and industrial applications. The new solutions can also be used by art conservators. The International Atomic Energy Agency (IAEA) plays a major role in the dissemination of nuclear techniques in the identification and conservation of objects significant for cultural heritage. The article discusses some aspects of the use of radiography in museology discussed during the IAEA conference organized at the National War Museum in Malta.

2

The Behavior of Jordanian Oil Shale during Combustion Process from the El-Lajjun Deposit

Gougazeh Mousa, Alsaqoor Sameh, Borowski Gabriel, Alsafasfeh Ashraf, Hdaib Ismail I.

Journal of Ecological Engineering

|

2022

|

Vol. 23, nr 8

133--140

EN

The results of X-ray diffraction, thermogravimetric and FTIR spectroscopy analyses of mineral composition indicated that the El-Lajjun oil shale is principally composed of calcite, quartz with minor amounts of kaolinite), gypsum, and apatite. The obtained oil shale ash products at 830 °C and 1030 °C are dominated by lime, quartz, anhydrite, portlandite, gehlenite, and amorphous phases. The TGA weight loss curves clearly indicate that it occurred in the temperature range from 310 to 650 °C. The decomposition of oil shale carbonates was detected above 750°C. The functional groups in the organic material of oil shale are dominated by the aliphatic hydrocarbons, the semi-ash of which had diverse structures of polycyclic aromatic hydrocarbons. The most intensive of combustion occurred in the temperature range of 400–750 °C. In this temperature range, about 75 wt.% was accounted for the total mass loss.

3

Kalibracja wyników analiz chemicznych piaskowców czerwonego spągowca wykonanych przenośnym spektrometrem XRF

Skupio Rafał, Zagórska Urszula, Kowalska Sylwia

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 1

12--17

PL

Przenośne spektrometry fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (EDXRF) coraz częściej wykorzystywane są do określania składu chemicznego skał na potrzeby przemysłu naftowego. Wyniki badań pozwalają na wspomaganie interpretacji litologicznej lub jej wykonywanie na podstawie modeli mineralogicznych. W przypadku interpretacji ilościowej opartej na wynikach pomiarów przenośnym aparatem XRF wymagana jest wysoka dokładność analiz. W niniejszej pracy przedstawiono problemy, na które trzeba zwrócić uwagę podczas stosowania założonej metodyki pomiarowej, związane głównie z zaniżonymi wynikami dla pierwiastków lekkich (głównych). Testy przeprowadzono na próbkach sproszkowanych, pobranych z rdzeni wiertniczych uzyskanych podczas realizacji otworu wiertniczego ukierunkowanego na skały czerwonego spągowca. Pomiary wykonano przy użyciu spektrometru XRF S1 TITAN firmy Bruker. Przeprowadzone badania dotyczące kalibracji i wprowadzania poprawek pozwoliły na wyeliminowanie dwóch czynników wpływających na niedokładność analiz. Pierwszy z nich to postępujące zużycie lampy rentgenowskiej, które należy sprawdzać poprzez prowadzenie systematycznych pomiarów wzorca. Drugi dotyczy wpływu zmiany gęstości próbki po zmieleniu, co jest istotne w przypadku pierwiastków lekkich (głównie krzemu i glinu), gdyż powoduje obniżenie bezwzględnych wartości w wynikach pomiarów ręcznym aparatem XRF. Z uwagi na rodzaj analizowanego materiału skalnego skupiono się na kalibracji wyników głównych pierwiastków budujących matryce piaskowców czerwonego spągowca. Przedstawiono możliwość kalibracji wyników bezpośrednio w aparaturze, co skutkuje otrzymywaniem skalibrowanych wyników po każdym pomiarze, jak również kalibrację wyników w pliku zewnętrznym. Stosując kalibrację zewnętrzną, można uniknąć błędów spowodowanych zmianą matrycy skalnej, jednocześnie zapewniając możliwość ponownego przeliczenia wyników. Otrzymane współczynniki kalibracyjne znajdują zastosowanie w przypadku skał czerwonego spągowca i wykorzystanego spektrometru XRF z aktualnym oprogramowaniem i kalibracją GeoChem dostarczoną przez producenta. Zmiana któregoś z czynników wymaga przeprowadzenia ponownych badań i rekalibracji wyników. Modele mineralogiczne przygotowane na podstawie analiz XRF mogą być wykorzystane w przyszłości pod warunkiem stosowania odpowiednich współczynników kalibracyjnych.

EN

Handheld X-ray fluorescence spectrometers with energy dispersion (EDXRF) are increasingly used to determine the chemical composition of rocks for the oil and gas industry. The results of our research allow to create or support the lithological interpretation based on mineralogical models. In the case of quantitative interpretation based on the results of measurements using a handheld XRF device, high accuracy of measurements is required. This paper presents the problems to which attention should be paid when applying the assumed methodology, mainly related to the underestimated percentages for light (main) elements. The tests were carried out on powdered samples of drill cores taken from borehole directed to Rotliegend rocks. The measurements were carried out using Bruker’s XRF S1 TITAN spectrometer. The calibration and correction tests led to the elimination of two factors affecting the inaccuracy of the analyses. The first is the progressive aging of the X-ray tube, which should be checked by conducting systematic measurements of the standard reference material. The second concerns the effect of a change in the density of the sample after grinding, which has a significant impact on light elements (mainly silicon and aluminium), causing a decrease in absolute values in the results of measurements using a handheld XRF device. Due to the type of rock material analysed, the focus was on the calibration of the results of the main elements building the Rotliegend sandstone rock matrix. The paper presents the possibility of calibrating the results directly in the device, which results in obtaining calibrated results after each measurement, as well as calibration of results in an external file. By using external calibration, errors caused by changing the rock matrix can be avoided while ensuring that possibility the results can be recalculated. The resulting calibration coefficients are applicable to the Rotliegend rocks and the XRF spectrometer with current software and GeoChem calibrations provided by Bruker. A change in any of the factors requires re-testing and recalibration of the results. Mineralogical models prepared based on XRF analyses can be used in the future, if those appropriate calibration coefficients are used.

4

Obrazowanie rentgenowskie – nie tylko pomiar osłabienia promieniowania

Skrzyński Witold

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2020

|

Vol. 9, nr 1

15--18

PL

Medyczne obrazowanie rentgenowskie jest oparte na pomiarze osłabienia wiązki promieniowania przechodzącej przez tkanki pacjenta. Osłabienie wiązki nie jest jednak jedynym efektem oddziaływania promieniowania w tkankach. Oprócz osłabienia obserwujemy rozproszenie (także wsteczne), tworzenie promieniowania charakterystycznego (wymuszona fluorescencja), a nawet zmianę fazy i załamanie fali elektromagnetycznej. Artykuł zawiera krótki przegląd literatury dotyczącej możliwych zastosowań tych zjawisk w obrazowaniu medycznym.

EN

X-ray medical imaging is based on measuring the attenuation of the radiation beam passing through the patient’s tissues. However, beam attenuation is not the only effect of radiation interaction in tissues. In addition to attenuation, we can also observe scattering (including backscattering), creation of characteristic radiation (X-ray fluoerescence), and even phasechange and refraction of the electromagnetic wave. The article contains a brief review of the literature on the possible applications of these phenomena in medical imaging.

5

Characteristic of mercury on the surface of ash originating from electrostatic precipitators of lignite and bituminous coal-fired power plants

Veselý Václav, Szeliga Zbyszek, Vávrová Zuzana, Čech Bohumír, Regucki Paweł, Krzyżyńska Renata

Environment Protection Engineering

|

2019

|

Vol. 45, nr 4

45--59

EN

Mercury concentrations in ash taken from electrostatic precipitations (ESPs) installed in bituminous coal and lignite power plants have been analyzed by the X-ray fluorescence (XRF) method and leaching test supported by detailed coal and ash compositions’ analyses, surface scans and particles size distribution studies. The results showed that mercury was present on the surface of ash particles. Its concentration decreased upon increasing size of ash particles. Leaching tests showed that only small part of mercury was removed with water which suggests the fact that it occurred mostly in the form of insoluble compounds such as Hg, HgO, HgS and Hg2Cl2. There existed ash particles of the diameters from 50 to 60 μm, characterizing by the maximum capability to adsorb mercury and its compounds. The authors suggest that metals like copper and lead formed ash active centers that were preferably occupied by molecules containing atoms of mercury. It was highly possible to expect that content of these elements in ash would have a significant effect on sorption of mercury from combustion gases.

6

Wykorzystanie techniki fluoroscencji rentgenowskiej (XRF) do szybkiej analizy pierwiastkowej biomasy

Kubik W.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2017

|

R. 22, nr 1

30--34

7

Geochemical analysis for palaeoenvironmental interpretations : a case study of the English Wealden (Lower Cretaceous, south-east England)

Akinlotan O.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 1

227--238

EN

The elemental composition of terrigenous sediments is extremely important for interpreting the depositional conditions of sedimentary basins especially when traditional data are not available or insufficient. For the first time in the published literature, the elemental composition of the Lower Cretaceous Weald Basin (south-east England) is presented via X-ray fluorescence (XRF) and Spectral Gamma-ray (SGR) methods. The concentrations of Zr, Cr, Ni, Rb, and Sr in varying quantities suggest that the sediments may have been sourced from a stable craton while the enriched redox-sensitive elements such as Mo and Co confirm the presence of anoxic and reducing conditions at the sites of deposition. The spectral gamma-ray data show that the sandstone facies are more radioactive than the adjacent mudstone and shale and this trend is consistent with a freshwater origin. The higher quantity of thorium in relation to uranium indicates humid and hot palaeoclimatic conditions at the source areas that favoured intense weathering. The results of these analyses reinforce the importance of the geochemistry of sedimentary rocks as useful tools for understanding the depositional conditions of sedimentary basins.

8

Kamienie żarnowe do rozcierania rud ze stanowiska nr 8 w Dąbrowie Górniczej - Łośniu

Garbacz-Klempka A., Karwowski Ł., Rozmus D.

Hereditas Minariorum

|

2016

|

Vol. 3

177--191

PL

Przedstawiony komunikat jest pierwszym opracowaniem kamieni żarnowych znalezionych we wczesnośredniowiecznej (druga polowa XI w oraz druga połowa XII w.) osadzie hutniczej w Dąbrowie Górniczej – Łośniu, związanej z wydobyciem i wytopem ołowiu i srebra. Wybór kamieni żarnowych został poddany badaniom petrograficznym, a dwa zabytki kamienne zbadano metodą spektroskopii fluorescencji rentgenowskiej (XRF) pod kątem obecności na powierzchni kamieni pierwiastków metalicznych. Jak stwierdzono ślady pierwiastków metalicznych obecne są w grudkach materiału obcego w stosunku do struktury kamienia, „wprasowanych” w istniejące w kamieniach żarnowych pory. Podsumowując można stwierdzić, że pochodzące z warstw wczesnośredniowiecznych (druga połowa XI do drugiej połowy XII w.) kamienie żarnowe oznaczone jako zabytek 166/III/w. 31 oraz zabytek 139/IX w. 92 służyły do mielenia rudy. Świadczy o tym zestaw pierwiastków charakterystycznych dla rudy cynku i ołowiu z domieszką srebra odkrytych w porach kamienia żarnowego. Gdyby to była glejta (PbO) nie stwierdzono by śladów cynku i srebra. Kamienie żarnowe odkryte w warstwach średniowiecznych związanych z pochodzącym z przełomu XIII / XIV w. dworem, mogły natomiast służyć do mielenia zboża na mąkę.

EN

The following notice constitutes the first treatment of quern-stones found in the early medieval (second half of the 11th c. and the second half of the 12th c.) metallurgical settlement in Dąbrowa Górnicza-Łosień, associated with the extraction and smelting of lead and silver. A selection of the quern-stones was subjected to petrographical research, and two stone monuments were examined by means of X-ray fluorescence spectrometry (XRF) in order to seek the presence of metallic elements on the surface of the stone. It was established that traces of metallic elements occur in the lumps of material which is alien in reference to the structure of the stone. These traces are “ingrained” in the pores of the quern-stones. In conclusion, one may state that the quern-stones derived from early medieval strata (second half of the 11th c. until the second half of the 12th c.) marked as monument 166/III/w. 31 and monument 139/IX w. 92 were used to grind ores. Testimony to this is furnished by the set of elements peculiar to zinc and lead ore with admixtures of silver that were found in the pores of a quern-stone. If this were massicot (PbO), no traces of zinc or silver would have been found. The quern-stones discovered in the early-medieval strata associated with the court dating back to the turn of the 14th century may have been used to grind wheat into flour.

9

Analiza zawartości fosfonianów w materiale roślinnym

Kłosińska T., Archanowicz E., Antczak A., Radomski A., Zielenkiewicz T., Oszako T., Nowakowska J. A., Kubiak K. A., Tkaczyk M.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 6

894-899

PL

Opracowano metodę ilościowego oznaczania fosfonianów w tkankach roślinnych. Zaproponowana procedura oparta jest na reakcji tych jonów z jonami srebra w środowisku kwaśnym, w wyniku której strąca się osad metalicznego srebra. Ilość wolnego srebra, powstałego w wyniku działania fosfonianów, została oznaczona metodami spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej XRF i spektrofotometrii UV-VIS. Metoda XRF jest mniej pracochłonna, lecz jej czułość to ok. 0,1 mg srebra, co nie stanowi wyniku zadowalającego w przypadku śladowych ilości fosfonianów w tkankach roślinnych. W przypadku spektrofotometrii UV-VIS, po roztworzeniu srebra w stężonym HNO₃, skompleksowaniu jonów Ag⁺ ditizonem, ekstrakcji chloroformem i bezpośrednim oznaczeniu spektrofotometrycznym bez usuwania wolnego ditizonu, uzyskano znacznie większą czułość, wynoszącą 0,03 μM srebra. Na podstawie ilościowej reakcji fosfonianów, srebra i ditizonu można oszacować zawartość fosfonianów w tkankach roślinnych.

EN

Concn. of PHO₃²⁻ ions in plant tissues was detd. by using reaction with Ag⁺ in acidic soln. to metallic Ag ppt. The amt. of Ag was detd. by X-ray fluorescence spectrometry (XRF) and UV-VIS spectrophotometry. The XRF method was less laborious, but its accuracy was lower. Its sensitivity was insufficient to det. very low concns. of phosphonates. The UV-VIS spectrophotometry, after Ag dissoln. in concd. HNO₃, complexation of Ag⁺ with dithizone, extn. with CHCl₃ and detn. without removal of free dithizone, showed a significantly higher sensitivity.

10

Quality assessment of healing mineral water using a variety measurement techniques

Zdeb M., Papciak D., Zamorska J., Miąsik M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

z. 62, nr 3/I

531--539

EN

Medicinal water can be, like all groundwater, appearing in the environment are constantly changing, which are both natural and caused broadly defined anthropopressure. In the case of medicinal waters, any changes to lower their health effects on the human organism are unfavorable. Consequently it is need for periodic testing of their terms of physico-chemical parameters, including mineral composition. The aim of this study was to determine the physicochemical parameters and assess the quality of 16 selected medicinal mineral waters found health resorts Rymanów Zdrój and Iwonicz Zdrój, and the possibility apply new techniques for the determination of the elemental composition of the water. The results of the elemental composition was undertaken using ion chromatography and X-ray fluorescence. For the latter indications additionally introduced variant hydrochloric acid treatment of the sample due to the high concentrations of chlorides in the test waters. Research has shown the presence of inter alia bar or niobium, elements that were not declared composed of the pump-and bottlers, in higher concentrations could cause such. intestinal cramps, muscle relaxation, and in extreme cases, paralysis of the respiratory center. Their adverse effect may be compounded by the use of inhaled therapeutic. Over this demonstrated significant differences in the quantitative composition of key elements, depending upon the method of determination. The results obtained allowed the calculation of indicators of water hydrochemical and their classification according to the Sulina Scale. The correctness of the analyzes concentrations of elements was confirmed balance of cations and anions. Based on pooled data was evaluated therapeutic properties of mineral waters and the possibility of their use in therapy.

PL

Wody uznane za lecznicze, podobnie jak wszystkie wody podziemne, występując w środowisku podlegają ciągłym zmianom, które mają charakter zarówno naturalny jak i wywołany szeroko pojętą antropopresją. W przypadku wód leczniczych, wszelkie zmiany obniżające ich zdrowotny wpływ na organizm człowieka są niekorzystne. Stąd też wynika potrzeba ich okresowego badania względem parametrów fizykochemicznych, w tym składu mineralnego. Celem niniejszej pracy było oznaczenie parametrów fizykochemicznych i ocena jakości szesnastu wybranych wód mineralnych leczniczych, występujących w uzdrowiskach Rymanów Zdrój oraz Iwonicz Zdrój, a także możliwość zastosowania nowych technik do oznaczania składu pierwiastkowego wody. W artykule przedstawiono wyniki analizy składu pierwiastkowego, która wykonana została z zastosowaniem chromatografii jonowej oraz fluorescencji rentgenowskiej. Dla tych ostatnich oznaczeń wprowadzono dodatkowo wariant z kwasem solnym do obróbki próbek, ze względu na wysokie stężenia chlorków w badanych wodach. Badania wykazały obecność m.in. baru czy niobu, pierwiastków, które nie znajdowały się w składzie deklarowanym przez pijalnie czy rozlewnie, a w większych stężeniach mogących powodować np. skurcze jelit, zwiotczenie mięśniowe, a w skrajnych przypadkach porażenie ośrodka oddechowego. Ich niekorzystne działanie może być potęgowane przez stosowanie inhalacji leczniczych. Ponad to wykazano znaczące różnice w składzie ilościowym kluczowych pierwiastków, w zależności od stosowanej metody oznaczania. Uzyskane wyniki pozwoliły na obliczenie wskaźników hydrochemicznych wód i ich klasyfikację według skali Sulina. Poprawność przeprowadzonych analiz ilości pierwiastków została potwierdzona bilansem kationów i anionów.

11

The “Metallurgist's Hoard”. Silver and Lead Smelting in the Early Medieval Poland

Garbacz-Klempka A., Rozmus D.

Archives of Foundry Engineering

|

2015

|

Vol. 15, iss. 1 spec.

17--20

EN

During archaeological research of early medieval settlement in Dąbrowa Górnicza - Łosień, a hoard of silver coins and silver smelts was discovered, over 1000 items in total. There was also found a mining shaft and numerous furnaces in the settlement area, confirming its mining and metallurgical character. The settlement development was based on excavating and smelting rich lead ores, containing significant amount of silver. Silver was separated from lead in successive stages with the help of cupellation. The paper presents the analyses of silver smelts and coins coming from the hoard. Optical and scanning microscopy were applied as well as the methods of chemical content analysis by X-Ray Fluorescence (XRF), Scanning Electron Microscopy and Energy Dispersive Spectroscopy in microareas (SEM-EDS), and also phase analysis with the help of X-Ray Diffraction method (XRD). The impurities of the silver clumps testify to the fact that they are semi-products. After refining and modifying the material by adding copper, denars were minted from it. The silver coins belonging the hoard are made from relatively pure material, including a small lead. An insignificant amount of other metallic elements testifies to the good quality of the raw material and efficiency of silver production in the early Middle Ages.

12

The Metallographic Characterization of Metal Artifacts Based on Late Medieval Examples

Garbacz-Klempka A., Kwak Z., Perek-Nowak M., Starski M.

Archives of Foundry Engineering

|

2015

|

Vol. 15, iss. 4 spec.

29--34

EN

This work presents the metallographical observations of the chosen copper objects from the Late Middle Ages. Part of these studies is the analysis of metal relics from the Puck area conducted at the Faculty of Foundry, AGH-UST, in collaboration with the University of Warsaw. Medieval European cities were centers of trade and production of metal artifacts. Also in the Puck area, the manufacturing activities can be confirmed based on the metal findings. The aim of this study was to identify and systematize copper alloys used in the Late Medieval Period, on the basis of historic artifacts from Puck. The chemical composition analysis and microstructure observation were carried out. The research is at the first stage of an experiment of reconstructing the medieval alloys in order to study deeper their properties.

13

Trace elements in scalp hair of leukaemia patients

Khuder A., Bakir M. A., Hasan R., Mohammad A., Habil K.

Nukleonika

|

2014

|

Vol. 59, No. 3

111--120

EN

The aim of this study was to determine the concentration of Fe, Ni, Cu, Zn and Pb in scalp hair of leukaemia patients and healthy volunteers, using the optimised XRF method. Leukaemia hair samples were classifi ed corresponding to type, growth and age of the participants. The results showed that the studied trace elements (TEs) in both of leukaemia and control groups were positively skewed. In comparison with the control group, lower Fe, Cu, Zn and Pb and higher of Ni medians were found in all studied leukaemia patients. The median rank obtained by Mann–Whitney U-test revealed insignifi cant differences between the leukaemia patients subgroups and the controls. An exact probability (α < 0.05) associated with the U-test showed signifi cant differences between medians in leukaemia patients and controls groups for Pb (lymphatic/control, acute/control), Cu (lymphatic/control, chronic/control), Ni (lymphatic/control, chronic/control) and Fe (chronic/control). Very strong positive and negative correlations (r > 0.70) in the scalp hair of control group were observed between Ni/Fe-Ni, Cu/Fe-Cu, Zn/Fe-Zn, Pb/Fe-Pb, Cu/Ni-Zn/Ni, Cu/Ni-Pb/Ni, Zn/Ni-Pb/Ni, Zn/Fe-Zn/Cu, Pb/Ni-Ni and Ni/Fe-Pb/Ni, whereas only very strong positive ratios in the scalp hair of leukaemia patients group were observed between Ni/Fe-Ni, Cu/Fe-Cu, Zn/Fe-Zn and Pb/Fe-Pb, all correlations were signifi cant at p < 0.05. Other strong and signifi cant correlations were also observed in scalp hair of both groups. Signifi cant differences between grouping of studied TEs in all classifi ed leukaemia groups and controls were found using principal component analysis (PCA). The results of PCA confi rmed that the type and the growth of leukaemia factors were more important in element loading than the age factor.

14

Analiza wielopierwiastkowa środków smarowych z wykorzystaniem techniki spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali

Jędrychowska S., Wieczorek A.

Nafta-Gaz

|

2013

|

R. 69, nr 6

476--485

PL

Analiza wielopierwiastkowa, wykonywana techniką fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali, jest – obok analiz wykonywanych technikami plazmy indukcyjnie sprzężonej (ICP) – podstawowym źródłem informacji o poziomie dozowania dodatków do olejów smarowych świeżych. Są to niezwykle trudne (głównie ze względu na wpływy międzypierwiastkowe – efekty matrycowe), ale jednocześnie szybkie metody badań, charakteryzujące się wysoką precyzją. Zastosowanie techniki WD XRF umożliwiło szybkie badanie składu pierwiastkowego olejów silnikowych świeżych, a w przyszłości może pozwolić na ocenę ich zużycia w trakcie eksploatacji oraz na badanie tworzących się osadów pogarszających pracę silnika. W artykule przedstawiono wyniki otrzymane podczas wdrożenia i walidacji metody badania środków smarowych świeżych, według ASTM D 6443. Norma ta dotyczy oznaczenia zawartości wapnia, chloru, miedzi, magnezu, fosforu, siarki i cynku w świeżych środkach smarowych oraz dodatkach z zastosowaniem rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali.

EN

Multielemental analysis, performed using wavelength-dispersive X-ray fluorescence technique, apart from Inductively Coupled Plasma (ICP) analyzes, is the primary source of information about the dosage of additives into unused lubricating oils. These test methods are extremely difficult, mainly due to the between-elements influences (matrix effects), but they are quick and very precise. The use of the WD XRF technique already allowed for fast determination of the elemental composition of unused engine oils. In the future, it will allow for the evaluation of their use during operation and also for the testing of formed sediments, that deteriorate engine performance. This paper presents the results obtained during the implementation and validation of a test method for unused lubricants, according to ASTM D 6443. This test method covers the determination of calcium, chlorine, copper, magnesium, phosphorus, sulphur, zinc and barium in unused lubricating oils by wavelength dispersive X-ray fluorescence spectrometry.

15

Monitoring of the states of malfunction of the EGR system in TDCi engines fueled with Ekodiesel Ultra and B10 fuel

Cieślikowski B., Jakóbiec J.

Combustion Engines

|

2013

|

R. 52, nr 2

83--93

EN

The paper discusses the identification of malfunctions in the EGR system based on a list of OBD II error codes. The authors monitored EGR systems of vehicles fitted with DURATORQ TDCi engines. The Analysis of the processes of heat transfer and mass exchange in the engine intake system drew attention to a number of simplifications in the formal description introducing a wide range of tolerance for the instantaneous recirculation rate. The aim of this study was to determine the influence of diesel oil, Ekodiesel Ultra with biocomponents and B10 fuel used for the fueling of diesel engines on the formation of deposits in the EGR system. The analysis was performed in a laboratory utilizing the methods of energy dispersive X-ray fluorescence and infrared spectroscopy.

PL

W artykule dokonano analizy procesu uszkodzeń oraz lokalizacji usterek w układzie EGR silników DURATORQ TDCi z udokumentowanym procesem eksploatacji, przeglądów technicznych i stosowanych rodzajów paliw. Analiza procesu wymiany ciepła i masy na odcinku układu dolotowego silnika zawiera szereg uproszczeń w opisie formalnym wprowadzając szeroki zakres tolerancji chwilowej wartości stopnia recyrkulacji. Wnioskowanie zwrócone zostało na potencjalny wpływ rodzaju paliw, stosowanych w procesie równoległej eksploatacji analizowanych silników na przyczyny powstawania osadów w układzie EGR prowadzących do występowania zapisanych błędów. Badania porównawcze przeprowadzono z wykorzystaniem oleju napędowego Ekodiesel Ultra oraz paliwa B10 z udziałem biokomponentów. Analizy przeprowadzono w laboratorium akredytowanym z wykorzystaniem metod fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii oraz spektroskopii w podczerwieni.

16

Śladami króla Midasa (relacja z kursu poświęconego zastosowaniom technik nuklearnych)

Głuszewski W.

Spektrum

|

2012

|

nr 11-12

XXIX-XXXII

PL

Opisano przebieg kursu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej z siedzibą w Wiedniu (MAEA), poświęconego zastosowaniom technik nuklearnych, a zwłaszcza fluorescencji rentgenowskiej, do identyfikacji obiektów o znaczeniu historycznym. Kurs zorganizowano na terenie Turcji. Obserwowano pracę ekipy archeologów oraz zapoznano się z najnowszymi wynikami ich poszukiwań. Na bieżąco analizowano znalezione obiekty za pomocą przenośnego spektrometru XRF (X-ray fluorescence).

EN

Described is the run of the course organized by the International Atomic Energy Agency (IAEA), Vienna, dedicated to application of nuclear technologies and particularly to X-ray fluorescency (XRF) for identification of objects of historical significance. The course was organized in Turkey. Observed was the work of an archaeology team and the course participants became acquinted with the latest results of their search. The newfound objects were analysed on site with the help of a portable XRF spectrometer.

17

Major, minor, and trace elements in whole blood of patients with different leukemia patterns

Khuder A., Bakir M. A., Solaiman A., Issa H., Habil K., Mohammad A.

Nukleonika

|

2012

|

Vol. 57, No. 3

389-399

EN

The elemental sensitivity method for X-ray fluorescence analysis was applied to determine S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, and Rb in the whole blood of leukemia patients and healthy volunteers. Leukemia samples were classified according to type, growth, and age of participants. Student’s t-test results showed that, the mean concentration of the studied elements was significantly lower in leukemia patients than that in controls. Strong mutual correlations (r greather than 0.50) in the whole blood of leukemia patients were observed between S-Ca, K-Fe, K-Ca, Fe-Zn, K-Zn, K-Rb, Fe-Rb, Zn-Rb, S-Cl, S-K, Ca-Fe, Cl-Ca, and Ca-Rb; whereas, S-K, S-Ca, S-Cl, Cl-K, Cl-Ca, Fe-Zn, Zn-Rb, Fe-Rb, K-Fe, and Zn-Br exhibited strong relationships (r greather than 0.50) in the whole blood of controls, all were significant at p less than 0.05. Significant differences between grouping of studied elements in the control group and all classified leukemia groups, except younger age-group, were obtained using principal component analysis. The study indicated appreciably different patterns of element distribution and mutual relationships in the whole blood of leukemia patients in comparison with controls.

18

Ocena możliwości wykorzystania techniki spektrometrii rentgenowskiej z dyspersją fali do badania zawartości szkodliwych i kancerogennych metali ciężkich w produktach naftowych

Wieczorek A.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 10

700-707

PL

Artykuł opisuje opracowanie, wdrożenie i walidację własnej metody analizy wielopierwiastkowej zawartości kadmu, arsenu, ołowiu, rtęci i niklu w produktach naftowych. Wykorzystano technikę spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali i dokonano oceny wybranych produktów naftowych pod kątem zawartości ww. pierwiastków. Podczas walidacji metody przeprowadzono analizę próbek handlowych produktów naftowych oraz próbek ropy naftowej po dodaniu oznaczanych pierwiastków na określonym poziomie. Oszacowano wartość precyzji wdrażanej metody. Wyznaczono granicę wykrywalności i oznaczalności opracowanej metody. Na podstawie analizy przebiegu widm XRF oraz wysokości pików dla oznaczanych analitów oszacowano, że najmniejsze stężenie analitu, jakie można oznaczyć ilościowo, wynosi 5 mg/kg dla każdego z wyżej wymienionych pierwiastków. Analiza próbek produktów naftowych (m.in.: ropy naftowej, olejów silnikowych, pozostałości z ropy naftowej, ciężkiego oleju opałowego) na podstawie wdrożonej metody pozwoliła na ich ocenę pod kątem zawartości metali ciężkich.

EN

This paper describes the creation, implementation and validation of in-house method of multi-elemental analysis to the content of cadmium, arsenic, lead, mercury and nickel in petroleum products with the use of XRF spectrometry. By implementing this method, the evaluation of petroleum products in the areas mentioned above, was made.

19

Ocena porównawcza stopnia zanieczyszczeń układu EGR silników TDCi

Cieślikowski B., Jakóbiec J.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2012

|

R. 13, nr 10

62-66

PL

W artykule dokonano analizy porównawczej osadów w układzie EGR silników z ZS zasilanych olejem napędowym Ekodiesel Ultra oraz paliwem B10 z udziałem biokomponentów. Analizy przeprowadzono w laboratorium z wykorzystaniem metod fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii oraz metod spektroskopii w podczerwieni. Celem prowadzonych badań było określenie wpływu stosowania obu rodzajów paliw na proces tworzenia się osadów w strefie zaworu sterującego pracą układu EGR. Wnioskowanie ukierunkowano na ocenę zawartości wytrąconych składników nieutlenionych pochodzenia organicznego. Badany osad pochodził z układu EGR silników DURATORQ TDCi z udokumentowanym procesem eksploatacji, przeglądów technicznych i stosowanych rodzajów paliw.

EN

The article presents the issue of deposit formation in a EGR on diesel engine resulting from the use of diesel oil with biocomponents. Analysis was performed in a laboratory by means of energy dispersive X-ray fluorescence and infrared spectroscopy methods. The aim of this study was to determine the influence of diesel oil with biocomponents used as a modern fuel to power diesel engines on the formation of deposits in the EGR. The inference focused on the analysis of the content of unoxidised organic ingredients. The subject of the study was the EGR of engine DURATORQ TDCi with a documented process of operating, servicing and the information about fuel types.

20

Analiza spektralna osadów pobranych z katalizatora silnika z zapłonem samoczynnym

Cieślikowski B.

Silniki Spalinowe

|

2011

|

R. 50, nr 3

EN

The article presents the issue of deposit formation in a catalytic converter on diesel engine resulting from the use of diesel oil with biocomponents as a modern fuel to power diesel engines. Analysis was performed in a certified laboratory by means of energy dispersive X-ray fluorescence and infrared spectroscopy methods. The aim of this study was to determine the influence of diesel oil with biocomponents used as a modern fuel to power diesel engines on the formation of deposits in the catalytic converter. The inference focused on the analysis of the content of unoxidised organic ingredients precipitated in the catalytic converter. The subject of the study was the catalytic converter of engine 2.0HD with a documented process of operating, servicing and the information about fuel types.

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienie powstawania osadów w konwerterze katalitycznym (katalizatorze) silnika z ZS w wyniku stosowania oleju napędowego z udziałem biokomponentów jako współczesnego paliwa do zasilania silników z ZS. Analizy przeprowadzono w certyfikowanym laboratorium z wykorzystaniem metod fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii oraz metod spektroskopii w podczerwieni. Celem prowadzonych badań było określenie wpływu stosowania oleju napędowego z udziałem biokomponentów jako współczesnego paliwa do zasilania silników z ZS na proces tworzenia się osadów w katalizatorze silnika z ZS. Wnioskowanie ukierunkowano na ocenę zawartości wytrąconych w katalizatorze składników nieutlenionych pochodzenia organicznego. Przedmiotem badań był katalizator spalin silnika 2.0HDI z udokumentowanym procesem eksploatacji, przeglądów technicznych i stosowanych rodzajów paliw.