PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Powiadomienia systemowe
  • Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 26

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Wszechświat
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Wielkie oko – nowe okno na Wszechświat
Janiec Jakub
Postępy Fizyki
|
2022
|
T. 73, z. 1
7--10
PL
W momencie pisania tego tekstu świat z niecierpliwością spoglądał w niebo zastanawiając się, czy aby na pewno się uda? Lata opóźnień, problemy techniczne, nawet rozłożenie i ponowne złożenie całego urządzenia, aby upewnić się, że wszystko jest na miejscu i działa tak jak powinno. Kosmiczny teleskop im. Jamesa Webba przysporzył nam wiele problemów, nerwów oraz odpowiedzialny jest za niejeden siwy włos. W końcu nadszedł ten wielki dzień 25.12.2021
EN
At the moment of writing this article, the world was looking up nervously asking itself Will it’ll be all right?. Years of delay, technical issues. Even disassembly and assembly again and all this to make sure that everything will work as it should. James Webb Space Telescope is responsible for many sleepless nights and gray hairs. Yet, here we are, the big Day 25 December 2021.
2
Content available remote Usłyszeć zaćmienie Słońca
Chylewska Justyna
Optyka
|
2022
|
Nr 4
40--42
PL
(Nie)widzialny Wszechświat. Astronomia nierozerwalnie kojarzy się ze spektakularnymi zdjęciami i wizualizacjami kosmosu. W poniedziałek 11 lipca 2022 roku prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden, o godzinie 21:00 UTC, podczas publicznego wydarzenia w Białym Domu w Waszyngtonie ujawnił pierwsze kolorowe zdjęcie z kosmicznego teleskopu Jamesa Webba NASA (fot. 1) we współpracy z ESA – Europejską Agencją Kosmiczną i CSA – Kanadyjską Agencją Kosmiczną), który wystartował 25 grudnia 2021 roku. Jest to nie tylko pierwsza pełnokolorowa fotografia z kosmicznego teleskopu Jamesa Webba, ale również jak dotąd najgłębsze i najostrzejsze zdjęcie w podczerwieni odległego Wszechświata. „Obraz obejmuje skrawek nieba w przybliżeniu wielkości ziarenka piasku trzymanego na wyciągnięcie ręki. To tylko maleńki skrawek ogromnego Wszechświata” – powiedział administrator NASA Bill Nelson [1]. Na drugi dzień świat obiegły kolejne niesamowite ujęcia i dane z teleskopu Webba, które obrazowały m.in. mgławice (fot. 2).
3
Content available remote Bezpośrednia detekcja cząstek ciemnej materi - wyniki wybranych eksperymentów
Wójcik M. M.
Postępy Fizyki
|
2015
|
T. 66, z. 1-4
1--12
PL
Wyniki obserwacji astronomicznych z ostatnich stu lat oraz obliczeń modelowych wskazują, iż ponad 80% masy Wszechświata ma postać ciemnej materii. Przyjmuje się, że tworzą ją głównie neutralne cząstki spoza Modelu Standardowego, oddziałujące grawitacyjnie ze zwykłą materią i prawdopodobnie niezwykle słabo w innych procesach.
4
Content available remote Jeszcze jeden koniec filozofii. Złowróżbne wieszczenie Hawkinga
Sztumski W.
Postępy Fizyki
|
2011
|
T. 62, z. 2
73-76
PL
W książce The grand design S. Hawking i L. Mlodinov zwiastują śmierć filozofii. Ma ją zastąpić fizyka, która daje bardziej wiarogodne, bo naukowe, odpowiedzi na pytania metafizyki. Na fizyce bazują inne nauki, które wyjaśniają problemy epistemologii, moralności i wiary. Niestety, żadna nauka ani sumaryczna wiedza naukowa nie zastąpi filozofii w próbach odpowiedzi na odwieczne pytania ludzkości. Dlatego nie należy przejmować się enuncjacją Hawkinga. Przed nim też głoszono koniec filozofii, a ona, jakby na przekór, ma się dobrze i nadal będzie się rozwijać, chociaż będzie musiała bardziej zwrócić się ku człowiekowi.
EN
Hawking and L. Mlodinov announce the death of philosophy in their book The grand design. It has to be replaced by physics which gives more reliable, because scientific answers to the questions of metaphysics. Other science based on physics, explain the problems of epistemology, morals and faith. Unfortunately, no science or the summary of scientific knowledge does not replace philosophy in attempting to answer the eternal questions of mankind. Therefore, do not worry about Hawking's pronouncements. Before him also proclaimed the end of philosophy, but in spite of this it is well and will continue to develop. But it must focus more on the people.
5
Content available remote Nowy wgląd na pierwotny Wszechświat dzięki LHC [Kronika]
Nowina-Konopka M.
Postępy Fizyki
|
2010
|
T. 61, z. 6
251-252
PL
Zaplanowane na ten rok rozpędzanie i zderzanie protonów dobiegły pomyślnego końca. (...) Z początkiem listopada LHC (Large Hadron Collider - ang. Wielki Zderzacz Hadronów) wszedł w kolejną fazę operacji, w której do ogromnej energii będą przyspieszane i zderzane jony ołowiu - napisano w komunikacie Europejskiego Laboratorium Fizyki Cząstek Elementarnych (CERN). Jednym z głównych celów przyspieszania jonów ołowiu jest wytworzenie materii, jaka była w chwili narodzin Wszechświata.
6
Content available remote Inwazja mózgów Boltzmannowskich
Wibig T.
Postępy Fizyki
|
2010
|
T. 61, z. 1
27-36
PL
Ostatnie odkrycia astrofizyczne wykazujące niezbicie, że żyjemy we Wszechświecie zdominowanym przez stałą kosmologiczną, doprowadziły także do odkrycia w kosmologii kwantowej nowego paradoksu, znanego jako "inwazja mózgów boltzmannowskich". Jest on dyskutowany szeroko, szczególnie po wyprowadzeniu zeń wniosku o nieuchronnym i rychłym (za c.a. 10 miliardów lat) końcu świata. Pora więc może zastanowić się chwilę nad naszą przyszłością.
EN
Recent astrophysical discoveries which undoubtedly show that we live in the universe dominated by the cosmological constant lead also to the paradox known as "Invasion of Boltzmannian Brains". It is widely discussed specially since it has been suggested that one of its inevitable conclusions could be not very far (˜ 10 billion years) but absolutely definite end of the world: a good reason to stop for a while and think about our future.
7
Content available remote Entropia Wszechświata
Gusin P.
Postępy Fizyki
|
2010
|
T. 61, z. 6
222-228
PL
Porównamy wartości entropii Wszechświata w różnych jego stadiach rozwoju. Takie porównania prowadzą do oszacowania objętości przestrzeni fazowej dostępnych stanów w stosunku do stanu obecnego i stanu Wielkiego Kresu. Chodzi tu o te niezwykle rzadkie dostępne stany, które mogą realizować Wielki Wybuch. Okazuje się, że Wielki Wybuch był nadzwyczaj wyjątkowy. Przyszły los Wszechświata nie jest do końca znany i czy to będzie Wielki Kres lub Wielkie Rozdarcie, czy coś innego pośredniego między tymi stanami, w sposób krytyczny za leży od natury ciemnej energii, która obecnie jest dominująca w obserwowalnym Wszechświecie.
EN
We compare entropy of the Universe in different evolution states. Such comparison leads to the estimation of volume of the phase space of the allowed states in relation to the present state and to the Big Crunch state. It is about the very rare allowed states which can realize the Big Bang. As it turns out the Big Bang was very special. Future fate of the Universe is not known with the absolute certainty. What kind of the final state of the Universe will be: Big Crunch or Big Rip, or something in between these states, essentially depends on the nature of dark energy which nowadays dominates the observed Universe.
8
Content available remote Wielki Program Wszechświata
Heller M.
Postępy Fizyki
|
2009
|
T. 60, z. 3
119-120
PL
Czy Wszechświat musi się podporządkowywać naszym "wyobrażeniom makroskopowym"? Do sprawdzonych teorii fizycznych winniśmy mieć większe zaufanie niż do naszych wyobrażeń. A wszystkie teorie fizyczne mają strukturę matematyczną i zwykle jest to struktura dynamiczna. Struktury matematyczne nie tylko opisują świat fizyczny, lecz raczej należy myśleć o nich jako o Wielkim Programie, który nasz Wszechświat wykonuje.
EN
Has the Universe to obey our "macroscopic imaginations"? We should rely more on well founded physical theories that on our intuitive imaginations. All physical theories have mathematical structures, and these structures are usually dynamic structures. They do not only describe the physical world; but also should be thought of as our approximations to a Great Program being executed by the Universe.
9
Content available remote O modelach kosmologicznych i niektórych związanych z nimi nieporozumieniach
Krasiński A.
Postępy Fizyki
|
2009
|
T. 60, z. 3
98-108
PL
W artykule uzasadniono potrzebę używania niejednorodnych modeli do opisu Wszechświata i podano przykłady skutecznych zastosowań takich modeli. Omówiono następujące tematy: 1. Przypomniano, że zasada kosmologiczna, która stanowi podstawę klasycznych modeli Robertsona-Walkera jest tylko postulatem filozoficznym, który należy poddać obserwacyjnej weryfikacji (czego dotychczas nie zrobiono). 2. Pokazano, że zlinearyzowane równania Einsteina używane w kosmologii do opisu powstawania i ewolucji struktur nie mają solidnych podstaw matematycznych. 3. Przedstawiono podstawowe własności geometryczne modeli Robertsona-Walkera, Lemaltre'a-Tolmana (L-T) i Szekeresa i porównano je ze sobą. 4. Przedyskutowano następujące astrofizyczne wnioski z modelu L-T: (a) Wyjaśnienie pociemnienia supernowych typu la bez wprowadzania ekspansji z przyspieszeniem i bez "ciemnej energii"; (b) Opis powstawania gromad galaktyk i pustek za pomocą ścisłych modeli; (c) Rozwiązanie "problemu horyzontu" bez użycia modeli inflacyjnych i ich pól skalarnych; (d) Związek między rosnącymi i malejącymi modami zaburzenia a geometrycznymi charakterystykami modelu. W zakończeniu podano listę najważniejszych wydarzeń w historii modeli niejednorodnych.
EN
The article explains the need to use exact inhomogeneous models of the Universe and discusses examples of successful application of such models. The following topics are discussed: 1. It is reminded that the cosmological principle that is the basis of the classical Robertson-Walker models is merely a philosophical postulate which should be subject to observational verification (never carried out). 2. It is shown that the linearised Einstein equations used in cosmology to describe structure formation and evolution have shaky mathematical foundation. 3. The basic geometrical properties of the Robertson-Walker, Lemaitre-Tolman (L-T) and Szekeres models are presented and compared with each other. 4. The following astrophysical applications of the L-T model are discussed: (a) Explanation of the dimming of type la supernovae without accelerated expansion of the Universe and without ,"dark energy"; (b) Description of formation of galaxy clusters and voids by exact models; (c) A solution of the "horizon problem" without inflationary models and their scalar fields; (d) The connection between increasing and decreasing modes of perturbation and geometrical characteristics of the models. A brief listing of the most important events in the history of inhomogeneous models is given.
10
Content available remote Nasze miejsce we Wszechświecie
Barrow J. D.
Postępy Fizyki
|
2008
|
T. 59, z. 4
154-159
11
Content available The climate change system : introduction. Part 2
Ecimovic T.
Geomatics and Environmental Engineering
|
2008
|
Vol. 2, no. 3
35-45
EN
Contemporary sciences approach with use of system theory, complex problem solving, case studies and system thinking are offering new horizon for understanding the natural sciences and the climate change system issues. Novelty is understanding of holistic nature of the Universe. System approach has been applied and history of happenings and evolvements are presented at this part of the presentation and where we continue with description of the Earth, Biosphere and the Nature actual working systems. As main action are Interdependences, Interactions and Co-operations of the Life, Climate Change System, and Biosphere. More emphases have been put at the system thinking and its values for understanding the Nature.
PL
Współczesne podejście naukowe z zastosowaniem teorii systemowej, rozwiązań kompleksowych problemów, studiów przypadku i myślenia systemowego otwiera nowe horyzonty przed naukami przyrodniczymi. Nowością jest dostrzeżenie holistycznej natury wszechświata. W tej części pracy zastosowano podejście systemowe do ewoluowania Ziemi, biosfery oraz systemów przyrodniczych. Za najważniejsze cechy uznano współzależnooeć i interakcje pomiędzy zmianami klimatu a biosferą. Szczególną uwagę zwrócono na znaczenie myślenia systemowego dla rozumienia przyrody.
12
Content available The climate change system. Introduction. Part 1
Ecimovic T.
Geomatics and Environmental Engineering
|
2008
|
Vol. 2, no. 2
33-45
EN
Contemporary sciences approach with use of system theory, complex problem solving, case studies and system thinking are offering new horizon for understanding the natural sciences and the climate change system issues. Novelty is understanding of holistic nature of the world and larger. System approach has been applied and history of happenings and evolvements are presented at this part. The Climate Change System Introduction, Brief history of the Planet Earth as a one of Subsystems of the Universe, and Interdependences, Interactions and Co-operations of the Life, Climate Change System, and Biosphere are major parts presented.
PL
Nowoczesne podejście naukowe umożliwia zrozumienie prawidłowości przyrodniczych oraz systemowych mechanizmów zmian klimatu. Opiera się ono na przesłankach teorii systemów, kompleksowym rozwiązywaniu problemów, interdyscyplinarnym badaniu problemów i ich systemowej interpretacji. Pierwsza z trzech części tej pracy dotyczy genezy zastosowań w tej dziedzinie analizy systemowej oraz wyników i ewoluowania modelu. Meritum tej części jest krótka historia Ziemi jako części podsystemu wszechświata z uwzględnieniem współzależności i interakcji, rozpatrywana w kontekście zmian klimatu w skali całej biosfery.
13
Content available remote Wszechświat w Tarnowie. Jubileusz 70. urodzin Michała Hellera
Tutaj E., Przęczak C.
Postępy Fizyki
|
2007
|
T. 58, z. 1
4-4
14
Content available remote Sherlock Holmes i kod Wszechświata [rec.]
Woszczyk A.
Postępy Fizyki
|
2007
|
T. 58, z. 4
181-183
PL
Recenzja książki: Jarosław Włodarczyk - Sherlock Holmes i kod wszechświata, Wyd. Świat Książki, Warszawa 2006, s. 311, cena 29 zł.
15
Content available remote Rozszerzający się Wszechświat
Garbaczewski P.
Postępy Fizyki
|
2007
|
T. 58, z. 1
40-41
PL
Recenzja książki: Arthur S. Eddington - Czy wszechświat się rozszerza?, tłum. Aleksander Wundheiler, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, s. 158.
16
Content available remote Przyszłość Wszechświata
Dąbrowski M. P.
Postępy Fizyki
|
2007
|
T. 58, z. 1
5-15
EN
According to the standard cosmological scenario, the universe began with a hot Big Bang. This was followed by numerous physical processes which have led to its current structure. The status of the current structure may, however, have interesting implications for the future evolution. We investigate possible options, bearing in mind the observational evidence for the accelerated expansion. For example, future singularities of the Big Rip and of the sudden type may be such options.
17
Materia, czasoprzestrzeń i przyszłość Wszechświata
Seroczyńska B., Wojas W.
Nowa Elektrotechnika
|
2007
|
nr 12 (40)
36--37
18
Content available remote Einstein, Wszechświat i my
Heller M.
Postępy Fizyki
|
2006
|
T. 57, z. 3
108-113
EN
Einstein's struggle with the correct formulation of the field equations of his general theory of relativity is briefly described. These equations contain a huge amount of information about the universe, its structure and evolution (of which Einstein himself was not aware). This fact poses questions on the nature of mathematics, on the nature of the universe, and on the nature of our mind which creates (discovers?) mathematics and employs it to investigate the universe.
19
Czy czas miał początek?
Kubski P.
Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja
|
2006
|
R. 37, nr 1
20-21
PL
Przedstawiono aktualny, dominujący pogląd na temat ewolucji Wszechświata. Opierając się na pracach G. Veneziano przyjęto, że tzw. osobliwość w postaci Wielkiego Wybuchu, jako konsekwencja ogólnej teorii względności Einsteina nie musi być, jak do niedawna powszechnie sądzono, nie tylko początkiem Wszechświata, ale i również początkiem czasu. Właśnie z prezentowanego modelu Wszechświata preistniejącego opracowanego przez Veneziano wynika, że cykl narodzin i śmierci Wszechświata mógł się już powtarzać wielokrotnie.
EN
The current predominant view on the issue of the Universe evolution is presented. It has been assumed, based on G. Veneziano works, that the so-called Big Bang oddity (as a consequence of Einstein's Theory of Relativity) does not have to relate to only the origin of the Universe (as has been supposed until quite recently) but to the origin of time as well. The cycle of successive births and deaths of the Universe may have recurred repeatedly as in the results from the model of the pre-existing Universe presented by Veneziano.
20
Content available remote Oddziaływania elementarne i Wszechświat
Pokorski S., Turzyński K.
Postępy Fizyki
|
2004
|
T. 55, z. 6
266-276
EN
We discuss the role of elementary interactions in understanding the history of the universe and the impact of cosmology on particle physics.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.