Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Holoceńska ewolucja torfowiska w Zatoce Słupiańskiej (jezioro Wigry, NE Polska) w świetle analizy malakologicznej

Alexandrowicz W. P., Żurek S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 473

1--12

PL

W profilach wierceń wykonanych na obszarze torfowiska w Zatoce Słupiańskiej rozpoznano trzy typy zespołów mięczaków. Liczne skorupki mięczaków występowały w obrębie serii gytii wapiennych i drobnodetrytusowych o miąższości 5,35 m. Malakofauna była reprezentowana głównie przez ślimaki wodne i małże. Taksony lądowe pojawiały się rzadko, a największe liczebności osiągały w stropowej części analizowanej sekwencji. Wydzielone zespoły mięczaków charakteryzowały odmienne typy siedlisk. Występujący w spągowej części profilu zespół z Gyraulus laevis zawiera liczne taksony zimnolubne i wiekowo odpowiada wczesnemu holocenowi. Młodsza fauna (zespół z Gyraulus albus) cechuje się znacznym udziałem form ciepłolubnych, a jego obecność wskazuje na fazę atlantycką. Zespół z gatunkami lądowymi występuje w stropowej części analizowanego profilu. Zespoły mięczaków reprezentują różne typy środowisk: strefę litoralną jeziora, okresowe zbiorniki wodne oraz podmokłe siedliska lądowe. Zmienność zespołów mięczaków oraz zróżnicowany udział skorupek i wieczek Bithynia tentaculata wskazuje na obecność faz obniżenia poziomu wody w jeziorze Wigry, które przypadają na fazę borealną, środkową część fazy atlantyckiej oraz schyłek fazy subborealnej i fazę atlantycką. Z tym ostatnim okresem wiąże się początek depozycji torfu.

EN

Three types of molluscan assemblages have been identified in a profile of calcareous gyttja and peat penetrated by drilling within the raised peat-bog of the Słupiańska Bay. Numerous shells of molluscs have been identified within the 5.35 m thick intervals of fine detritus of the calcareous gyttja. The shells belonged primarily to the bivalves and water snails. Terrigenous species appeared only rarely and have been more frequent in the upper part of the penetrated interval. The three distinguished molluscan assemblages have been described and interpreted in terms of representing different environmental conditions. Assemblage with Gyraulus laevis that occurs within the lower part of the interval consists of the cold-loving forms representing early Holocene. Assemblage with Gyraulus albus that occurs in the middle part of the interval consists of warm-loving species linked to the Atlantic Phase. Assemblage with terrigenous species, mainly snails, occurs in the upper part of the interval. The distinguished types of molluscan assemblages are composed of species characteristic of littoral habitat of ephemeral lakes and some of terrestrial habitats. Lake-level fluctuations are expressed by changing of molluscan fauna. Variable proportions of Bithynia tentaculata shells and opercula indicates low-level water stages of the Wigry Lake that took place during the Boreal Phase, the middle part of the Atlantic Phase and during the termination of the Sub Boreal and Sub Atlantic phases. The completion of gyttja accumulation and the beginning of peat deposition are associated with the latter period.

2

Skład chemiczny wód nadosadowych i roztworów porowych w osadach jeziora Wigry

Zdechlik R., Aleksander-Kwaterczak U.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1145--1149

EN

This research was conducted in the area of Wigry Lake, which is one of the largest and deepest lakes in Poland. It consists of several parts which differ in size, depth, number of islands, chemical composition of water and the nature of shores. To assess variations in chemical composition of the pore water and overlying water, seven research positions were selected. They belong to one of three zones: profundal, littoral and dystrophic. Water characteristics are presented in statistical approach, using the background concentrations determined by the probability method. Chemical composition of the overlying water taken from profundal locations is similar to that from littoral parts of the lake. These are multi-ion waters of HCO3–SO4–Ca, HCO3–SO4–Ca–Mg, HCO3–Ca, HCO3–Ca–Mg type. They have low mineralization (268–552 mg/dm3) and are weakly alkaline (pH from 7.49 to 7.77). The situation is different with the composition of the water taken from the dystrophic lake (SO4–Ca–Mg). These are low mineralization (28 mg/dm3) and acid waters (pH = 5.35). Dominant in pore solutions is multi-ion HCO3–Ca, HCO3–Ca–Mg or HCO3–SO4–Ca–Mg water with mineralization 445–2032 mg/dm3 and pH between 7.39–8.23 (littoral positions), HCO3–Ca–SO4 and HCO3–Ca–Mg water with mineralization 479–762 mg/dm3 and pH from 7.59 to 7.89 (profundal positions). Definitely different chemical compositions have pore water from dystrophic lake: hydrochemical type changes with depth, from the HCO3–SO4–Ca, via HCO3–SO4–Ca–Na and HCO3–SO4–K–Ca, to the HCO3–O4–Na–Ca. Their mineralization is very low (49–69 mg/dm3) and pH changes from 7.25 to 8.01.

3

Metale w osadach dennych jeziora Wigry

Prosowicz D.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 1

85-108

PL

Przedstawiono koncentracje metali głównych (Fe, Mg, Mn) i śladowych (Cd, Cr, Cu, Zn) w osadach dennych jeziora Wigry. Badano osady powierzchniowe oraz rdzenie. Zawartości metali w osadzie zależą od typu osadu (gytia węglanowa, kreda jeziorna, gytia detrytusowa, piasek). Wyniki porównano z tłem geochemicznym (dla skał węglanowych, dla osadów wodnych Polski oraz lokalnym) i osadami dennymi innych jezior. Najwyższe koncentracje stwierdzono w gytii detrytusowej z Zatoki Hańczańskiej - najbardziej zanieczyszczonej części jeziora, najniższe zaś zawartości pierwiastków -w kredzie jeziornej tworzącej dno litoralu. Zaprezentowano korelacje między metalami. Porównując otrzymane wyniki badań koncentracji Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Zn w osadach dennych jeziora Wigry z innymi akwenami w Polsce i na świecie, jednocześnie traktując wszystkie typy osadów jako jeden zbiór, można stwierdzić, że jezioro Wigry jest zbiornikiem niezanieczyszczonym.

EN

Concentrations of metals (Cd, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Zn) were analyzed in main types of the bottom sediments of Wigry Lake. The concentrations of metals depend strongly on the lithological type of the sediment (carbonate gyttja, lacustrine chalk, detritous gyttja, clastic sediments). Results of the study were compared to geochemical backround and bottom sediments of different lakes. The highest concentrations of metals were found in detritous gyttja from Hańczańska Bay - the most polluted part of investigated area. Correlations between metals were presented. Most of presented metals in recent sediments of Wigry Lake occur bellow maximum allowable levels determined for unpolluted sediments. Concentrations of many elements in the recent sediments of Wigry Lake are much lower compared to those in many lakes in Poland and in the world.

4

The development history of Wigry Lake as shown by subfossil cladocera

Zawisza E., Szeroczyńska K.

Geochronometria

|

2007

|

Vol. 27

67-74

EN

Environmental changes in Wigry Lake during the Late Glacial and Holocene were studied on the basis of subfossil Cladocera analysis. Cladocera are present in a long core WZS/03 (Słupiańska Bay), and a surface sediments. The sediment contains remains of twenty-seven species belonging to 5 families. Species composition of plankton and the variability in the frequency of specimens of Cladocera made possible to distinguish five phases of their development, which well correlated with palynological phases. The correlation proves that the biological development of Wigry Lake was determined mainly by climatic changes. During the history of the lake, planktonic forms were dominant and represented by Bosminidae. It indicates that the lake was (excluding the initial part) deep and oligo- or mesotrophic. The mesotrophic state has been noted during the Atlantic chronozone and temporary. Taking into consideration the size and the depth as well as the rare human population around the lake it can be stated that the trophy rise was the result of the warm climate. It is also possible that during the last few decades the natural and anthropogenic factors could add. Probably mild winters, warm and long summers, increased tourists number were partly responsible for changes of water state.

5

Postglacial development of vegetation in the vicinity of the Wigry Lake

Kupryjanowicz M.

Geochronometria

|

2007

|

Vol. 27

53-66

EN

The Late Glacial and Holocene development of vegetation in the vicinity of the Wigry Lake is reconstructed using pollen analysis. The Late Glacial sediments include the Allerod and Younger Dryas chronozones. The Holocene section is complete. Pollen data combined with archaeological evidence and radiocarbon dating permit the recognition and characterisation of human influence on the local plant cover caused by settlers of Mesolithic and Neolithic cultures, by west Balts, by Grand Dukes of Lithuania and by Cameldolites order. On the basis of pollen analysis the development of aquatic and mire vegetation in the Wigry Lake is described.

6

Lithology of the profundal sediments in Słupiańska Bay (Wigry Lake, NE Poland) - introduction to interdisciplinary study

Rutkowski J., Król K., Szczepańska J.

Geochronometria

|

2007

|

Vol. 27

47-52

EN

In this paper, a lithological study taking into account trace metals of the profundal sediments from Słupiańska Bay in Wigry Lake is presented. A profile 5.26 m long has sandy muds at the bottom and moving upwards layers of calcareous gyttja, lacustrine chalk, and again calcareous gyttja are present. The profile is continuous, typical for the sediments of NE Poland formed from Allerode to recent time. The results of the lithological analysis were correlated with results of high-resolution seismic survey. The results together with radiocarbon dating are part of interdisciplinary complex research comprising paleobiological study of pollen, Cladocera, diatom successions and human activity, which will be published in successive papers.

7

Pionowe rozmieszczenie drobnoustrojów wskaźnikowych oraz stosunki termiczno-tlenowe w wodzie pelagialuiprofundalu jeziora Wigry

Korzeniewska E., Gotkowska-Płachta A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 3

13--26

PL

W pracy przedstawiono wyniki przeprowadzonych w latach 1997-1999 badań pionowego rozmieszczenia drobnoustrojów wskaźnikowych w wodzie pelagialu i profundalu jeziora Wigry wraz z panującymi tam stosunkami termiczno-tlenowymi. Bakteriologicznymi wskaźnikami były bakterie oznaczane na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, bakterie grupy coli, bakterie kałowe grupy coli oraz paciorkowce kątowe. Do badań wytypowano 3 stanowiska usytuowane w pobliżu najgłębszych miejsc jeziora, w różniących się od siebie w sposób znaczący pod względem morfometrycznym częściach jeziora (Ploso Północne, Ploso Szyja i Ploso Zachodnie). Wody pelagialu i profundalu jeziora Wigry na badanym obszarze Plos wykazywały tylko nieznaczne zanieczyszczenie bakteriologiczne. Większym zanieczyszczeniem charakteryzowały się jedynie niektóre próby wody pobierane na stanowiskach 1 (w rejonie ujścia rzeki Czarnej Hańczy) i 3 (w rejonie Wyspy Ostrów). Maksymalne liczebności badanych bakterii wskaźnikowych stopnia zanieczyszczenia i stanu sanitarnego stwierdzano na głębokości od I do 5 metrów oraz przy dnie, rzadziej zaś przy powierzchni lub na innych głębokościach. Tylko liczba kałowych bakterii grupy coli osiągała większe wartości na głębokości 5 metrów i niżej. W całym okresie badawczym stwierdzono istotnie dodatnią korelację pomiędzy temperaturą a liczebnością bakterii oznaczanych na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, ujemną zaś dla bakterii grupy coli i kałowych bakterii grupy coli. Z zawartością tlenu istotnie ujemnie skorelowana była liczebność bakterii oznaczonych na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37 C oraz liczba paciorkowców kałowych. Głębokość skorelowana była istotnie ujemnie tylko z liczebnością bakterii oznaczonych na agarze odżywczym w temperaturze 20 C w całym okresie badawczym.

EN

The paper presents the results of studies of sanitary microorganisms' vertical distribution in pelagial and profundal waters of Lake Wigry against the background of thermal-oxygen relations and the presence of a chosen chemical compound in the annual cycle. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal Coli (FC) and Faecal Streptococcus-Enterococcus (FS) - as indicators of the sanitary state. Water samples were collected from 3 sites situated in the centre of the lake. Pelagial and profundal waters showed a little degree of pollution. Higher bacteriological pollution was found in some of waters samples from Lake Wigry at site 1 in the vicinity of the mouth of the Czarna Hańcza River. The most numerous sanitary microorganisms were detected at the deep from 1 to 5 meters and above the bottom sediments. Number of FC bacteria was only higher at the depth of 5 meters and deeper. An important positive correlation was noted between temperature and TVC 20°C as well as TVC 37°C, while negative between TC also FC during the whole study period. The oxygen content was correlated negative with TVC 20°C, TVC 37°C and FS. The depth was correlated

8

Ocena sanitarno-baktertologiczna osadów dennych jeziora Wigry w latach 1998-1999

Korzeniewska E., Gotkowska-Płachta A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 4

73--83

PL

Praca przedstawia wyniki badań oceny sanitarno-bakteriologicznej osadów dennych je/.iora Wigry. Próby do badań pobierano od maja 1998 do listopada 1999. Bakteriologicznymi wskaźnikami oceny byty bakterie oznaczane na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, bakterie grupy coli, bakterie grupy coli typu kałowego oraz paciorkowce kałowe. Do badań wytypowano 9 stanowisk usytuowanych w różniących się od siebie w sposób znaczący pod względem morfometrycznym częściach jeziora -- trzy w pobliżu najgłębszych miejsc jeziora oraz sześć w strefie litoralowej jeziora. Piaszczyste osady pobierane w strefie przybrzeżnej jeziora Wigry wykazywały znacznie niższy stopień zanieczyszczenia bakteriologicznego w porównaniu z mulistymi osadami pobieranymi z centralnej części jeziora. Największym zanieczyszczeniem charakteryzowały się próby osadów dennych pobierane na stanowiskach 1 i 2 usytuowanych w rejonie ujścia rzeki Czarnej Hańczy, która wprowadza duże ilości oczyszczonych ścieków z Oczyszczalni Ścieków w Suwałkach do północnej części jeziora Wigry, co ma również ogromny wpływ na zawartość dużej liczby zarodników bakterii przetrwalnikujących redukujących siarczyny z gatunku Closlridiwn perfringens w osadach dennych pobieranych na tych stanowiskach. Jak wykazują Payment i Franco [19] obecność zarodników tych bakterii w wodzie pitnej może wskazywać na obecność oocyst Cryptosporidium purvum oraz cyst Giardia lamhliu.

EN

The paper presents the results of the studies on a degree of pollution and sanitary-bacteriological state of bottom sediments of Wigry Lake in 1998 and 1999. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal Coli (FC), Faecal Streptococcus - Enlerococctis (FS) and Closiridium perfringens - as indicators of the sanitary state. Bottom sediment samples were collected from 3 sites situated in the centre of the lake and from 6 sites in the vicinity of the lake shore. Sandy and gravel offshore bottom sediments showed less degree of pollution than muddy bottom sediments collected from the centre of the lake. Higher numbers of anaerobic spore-forming and sulphite reducing bacteria (Clostrklium perfringens) found at sites 1 and 2 in the vicinity of the mouth of Czarna Hańcza River to Lake Wigry. At those places a higher bacteriological pollution of bottom sediments samples was found.