Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

O dwóch „historycznych” stacjach meteorologicznych w północno-wschodniej Polsce

Górniak Andrzej

Przegląd Geofizyczny

|

2023

|

Z. 1-2

55--64

PL

W artykule przedstawiono historię funkcjonowania dwóch dawnych stacji meteorologicznych w północno-wschodniej Polsce z początku XX w. Od ponad 70 lat nie prowadzi się na nich obserwacji, ale są one obecnie ważnym źródłem historycznych danych klimatologicznych. Stacja meteorologiczna w Wądołkach Borowych koło Zambrowa funkcjonowała w latach 1897-1924 dzięki Alfredowi Franciszkowi Wyszyńskiemu, który jako lokalny ziemianin i z własnej inicjatywy utworzył i prowadził stację meteorologiczną. Druga z historycznych stacji to inicjatywa dr Alfreda Lityńskiego, hydrobiologa i kierownika Stacji Hydrobiologicznej nad Wigrami koło Suwałk. W latach 1922-1927 działała początkowo w Płocicznie, na południowo-zachodnim brzegu jeziora, a w latach 1928-1943 w Starym Folwarku na północno-zachodnim krańcu Wigier. Dzięki zaangażowaniu i 17-letniej pracy Andrzeja Wasilenki oraz kilkuletnim obserwacjom jego syna Bogdana, seria pomiarów wigierskich stanowi istotny wkład w poznanie środowiska przyrodniczego Pojezierza Suwalskiego.

EN

The history of the functioning of two former meteorological stations in north-eastern Poland from the beginning of the 20 th century is presented. They have been out of observation for more than 70 years but are now an important source of historical climate data. The meteorological station in Wądołki Borowe near Zambrów conducted observations and measurements in the years 1897-1924, thanks to Alfred Franciszek Wyszyński, who, as a local landowner and on his own initiative, created and ran a meteorological station. The second of the historical stations is an initiative of Dr. Alfred Lityński, a hydrobiologist and manager of Hydrobiological Station at Lake Wigry near Suwałki, founded by Nencki Institute from Warsaw. In the years 1922-1927 it operated in Płociczno, on the south-western shore of the lake, and in the years 1928-1943 in Stary Folwark, on the north-western edge of Wigry Lake. Thanks to the commitment and 17 years of work of Andrzej Wasilenko and several years of observations of his son – Bogdan – the observation series is a significant contribution to the knowledge of the natural environment of the Suwałki Lake District.

2

Skład chemiczny wód nadosadowych i roztworów porowych w osadach jeziora Wigry

Zdechlik R., Aleksander-Kwaterczak U.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1145--1149

EN

This research was conducted in the area of Wigry Lake, which is one of the largest and deepest lakes in Poland. It consists of several parts which differ in size, depth, number of islands, chemical composition of water and the nature of shores. To assess variations in chemical composition of the pore water and overlying water, seven research positions were selected. They belong to one of three zones: profundal, littoral and dystrophic. Water characteristics are presented in statistical approach, using the background concentrations determined by the probability method. Chemical composition of the overlying water taken from profundal locations is similar to that from littoral parts of the lake. These are multi-ion waters of HCO3–SO4–Ca, HCO3–SO4–Ca–Mg, HCO3–Ca, HCO3–Ca–Mg type. They have low mineralization (268–552 mg/dm3) and are weakly alkaline (pH from 7.49 to 7.77). The situation is different with the composition of the water taken from the dystrophic lake (SO4–Ca–Mg). These are low mineralization (28 mg/dm3) and acid waters (pH = 5.35). Dominant in pore solutions is multi-ion HCO3–Ca, HCO3–Ca–Mg or HCO3–SO4–Ca–Mg water with mineralization 445–2032 mg/dm3 and pH between 7.39–8.23 (littoral positions), HCO3–Ca–SO4 and HCO3–Ca–Mg water with mineralization 479–762 mg/dm3 and pH from 7.59 to 7.89 (profundal positions). Definitely different chemical compositions have pore water from dystrophic lake: hydrochemical type changes with depth, from the HCO3–SO4–Ca, via HCO3–SO4–Ca–Na and HCO3–SO4–K–Ca, to the HCO3–O4–Na–Ca. Their mineralization is very low (49–69 mg/dm3) and pH changes from 7.25 to 8.01.

3

Pionowe rozmieszczenie drobnoustrojów wskaźnikowych oraz stosunki termiczno-tlenowe w wodzie pelagialuiprofundalu jeziora Wigry

Korzeniewska E., Gotkowska-Płachta A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 3

13--26

PL

W pracy przedstawiono wyniki przeprowadzonych w latach 1997-1999 badań pionowego rozmieszczenia drobnoustrojów wskaźnikowych w wodzie pelagialu i profundalu jeziora Wigry wraz z panującymi tam stosunkami termiczno-tlenowymi. Bakteriologicznymi wskaźnikami były bakterie oznaczane na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, bakterie grupy coli, bakterie kałowe grupy coli oraz paciorkowce kątowe. Do badań wytypowano 3 stanowiska usytuowane w pobliżu najgłębszych miejsc jeziora, w różniących się od siebie w sposób znaczący pod względem morfometrycznym częściach jeziora (Ploso Północne, Ploso Szyja i Ploso Zachodnie). Wody pelagialu i profundalu jeziora Wigry na badanym obszarze Plos wykazywały tylko nieznaczne zanieczyszczenie bakteriologiczne. Większym zanieczyszczeniem charakteryzowały się jedynie niektóre próby wody pobierane na stanowiskach 1 (w rejonie ujścia rzeki Czarnej Hańczy) i 3 (w rejonie Wyspy Ostrów). Maksymalne liczebności badanych bakterii wskaźnikowych stopnia zanieczyszczenia i stanu sanitarnego stwierdzano na głębokości od I do 5 metrów oraz przy dnie, rzadziej zaś przy powierzchni lub na innych głębokościach. Tylko liczba kałowych bakterii grupy coli osiągała większe wartości na głębokości 5 metrów i niżej. W całym okresie badawczym stwierdzono istotnie dodatnią korelację pomiędzy temperaturą a liczebnością bakterii oznaczanych na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, ujemną zaś dla bakterii grupy coli i kałowych bakterii grupy coli. Z zawartością tlenu istotnie ujemnie skorelowana była liczebność bakterii oznaczonych na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37 C oraz liczba paciorkowców kałowych. Głębokość skorelowana była istotnie ujemnie tylko z liczebnością bakterii oznaczonych na agarze odżywczym w temperaturze 20 C w całym okresie badawczym.

EN

The paper presents the results of studies of sanitary microorganisms' vertical distribution in pelagial and profundal waters of Lake Wigry against the background of thermal-oxygen relations and the presence of a chosen chemical compound in the annual cycle. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal Coli (FC) and Faecal Streptococcus-Enterococcus (FS) - as indicators of the sanitary state. Water samples were collected from 3 sites situated in the centre of the lake. Pelagial and profundal waters showed a little degree of pollution. Higher bacteriological pollution was found in some of waters samples from Lake Wigry at site 1 in the vicinity of the mouth of the Czarna Hańcza River. The most numerous sanitary microorganisms were detected at the deep from 1 to 5 meters and above the bottom sediments. Number of FC bacteria was only higher at the depth of 5 meters and deeper. An important positive correlation was noted between temperature and TVC 20°C as well as TVC 37°C, while negative between TC also FC during the whole study period. The oxygen content was correlated negative with TVC 20°C, TVC 37°C and FS. The depth was correlated

4

Ocena sanitarno-baktertologiczna osadów dennych jeziora Wigry w latach 1998-1999

Korzeniewska E., Gotkowska-Płachta A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 4

73--83

PL

Praca przedstawia wyniki badań oceny sanitarno-bakteriologicznej osadów dennych je/.iora Wigry. Próby do badań pobierano od maja 1998 do listopada 1999. Bakteriologicznymi wskaźnikami oceny byty bakterie oznaczane na agarze odżywczym w temperaturze 20 i 37°C, bakterie grupy coli, bakterie grupy coli typu kałowego oraz paciorkowce kałowe. Do badań wytypowano 9 stanowisk usytuowanych w różniących się od siebie w sposób znaczący pod względem morfometrycznym częściach jeziora -- trzy w pobliżu najgłębszych miejsc jeziora oraz sześć w strefie litoralowej jeziora. Piaszczyste osady pobierane w strefie przybrzeżnej jeziora Wigry wykazywały znacznie niższy stopień zanieczyszczenia bakteriologicznego w porównaniu z mulistymi osadami pobieranymi z centralnej części jeziora. Największym zanieczyszczeniem charakteryzowały się próby osadów dennych pobierane na stanowiskach 1 i 2 usytuowanych w rejonie ujścia rzeki Czarnej Hańczy, która wprowadza duże ilości oczyszczonych ścieków z Oczyszczalni Ścieków w Suwałkach do północnej części jeziora Wigry, co ma również ogromny wpływ na zawartość dużej liczby zarodników bakterii przetrwalnikujących redukujących siarczyny z gatunku Closlridiwn perfringens w osadach dennych pobieranych na tych stanowiskach. Jak wykazują Payment i Franco [19] obecność zarodników tych bakterii w wodzie pitnej może wskazywać na obecność oocyst Cryptosporidium purvum oraz cyst Giardia lamhliu.

EN

The paper presents the results of the studies on a degree of pollution and sanitary-bacteriological state of bottom sediments of Wigry Lake in 1998 and 1999. Total Viable Count at 20°C (TVC 20°C) and Total Viable Count at 37°C (TVC 37°C) were used as indicators of pollution, while Total Coli (TC), Faecal Coli (FC), Faecal Streptococcus - Enlerococctis (FS) and Closiridium perfringens - as indicators of the sanitary state. Bottom sediment samples were collected from 3 sites situated in the centre of the lake and from 6 sites in the vicinity of the lake shore. Sandy and gravel offshore bottom sediments showed less degree of pollution than muddy bottom sediments collected from the centre of the lake. Higher numbers of anaerobic spore-forming and sulphite reducing bacteria (Clostrklium perfringens) found at sites 1 and 2 in the vicinity of the mouth of Czarna Hańcza River to Lake Wigry. At those places a higher bacteriological pollution of bottom sediments samples was found.

5

Stabilizacja i wzmocnienie zabytkowego muru oporowego w zespole klasztornym w Wigrach

Świeca M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2001

|

R. 57, nr 12

707-709

PL

Podano rys historyczny muru wysokości 10 m, zbudowanego w II połowie XVII wieku, oraz jego stan techniczny i sposób wzmocnienia z zastosowaniem konstrukcji wzmacniającej.

EN

Historic draft of 10 m high masonry wall originated from the second part of 17th century together with elaboration of a technical expertise and method of repair have been presented.